Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15183 przypisów.
Srul — zdrobnienie żydowskiego imienia Israel. [przypis edytorski]
S. Rundstein, Nowa ustawa o prawie autorskim, „Gazeta Sądowa Warszawska”, 1912, nr 14, s. 291. [przypis autorski]
srutos — skystas tvarto mėšlas. [przypis edytorski]
srybnieńki (gw.) — srebrzysty. [przypis edytorski]
srybro (daw.) — srebro. [przypis edytorski]
srzedniey (daw.) — dziś popr.: średniej. [przypis edytorski]
srzeżoga a. śreżoga — (daw.) zjawisko optyczne, jakie dają promienie światła przeświecające przez mgłę, dym, zapylone a. mocno rozgrzane powietrze, co sprawia wrażenie wibracji, migotania obrazu. [przypis edytorski]
srzeżoga (daw.) — lekka mgiełka w upalny dzień. [przypis edytorski]
srzeżoga — światło przeświecające przez mgłę a. dym. [przypis edytorski]
srzodek — środek. [przypis edytorski]
srzodkiem (starop. forma) — dziś: środkiem. [przypis edytorski]
srzodkującej — środkującej; wyznaczającej środek. [przypis edytorski]
ssący gołąbek — pisklę gołębia. [przypis edytorski]
ssajmy — dziś: ssijmy. [przypis edytorski]
S. Sandler „Reduta Ordona” w życiu i poezji, Warszawa 1956, s. 78. [przypis autorski]
ssawki — tu: wargi noworodka. [przypis edytorski]
S. Skwarczyńska pisze w związku z tą sceną: „(…) myśl o kondotierstwie, o geniuszu, z którego poczyna się wszelka arystokracja — mógł zaszczepić Krasińskiemu Napoleon, niegdyś generał wojsk rewolucyjnej Francji, a potem cesarz, ten, który rewolucję zdradził” (s. 28). [przypis redakcyjny]
S. Skwarczyńska w osobie Bianchettiego widzi jeden z dowodów, że obraz rewolucji w Nie-Boskiej… wzorowany był na planie karbonarskiej rewolucji powszechnej. Nazwisko Bianchetti powstało z połączenia nazwiska Filippo Michele Bounarrotti, jednego z najwybitniejszych włoskich rewolucjonistów związanych z karbonaryzmem, oraz Louis–Auguste Blanqui, francuskiego rewolucjonisty, który, powiązany z organizacjami rewolucyjnymi w wojsku, otrzymał stopień generała przyszłej rewolucji. Nazwą kondotiera (wł. condottiere — najemnik) mianowano pierwotnie we Włoszech opłacanego żołdem dowódcę wojsk najemnych, z czasem nazwa przeszła na dowódców wojsk najemnych nie tylko we Włoszech, następnie była używana w sensie przenośnym dla określenia człowieka gotowego służyć każdej sprawie, jeśli przynosiła ona zysk osobisty. Bianchetti jest przywódcą armii rewolucyjnej jako fachowiec, co nie oznacza, przynajmniej w oczach hr. Henryka, że jest on ideowo związany z obozem rewolucji. Stąd dalsze jego ostrzeżenie, że z takich właśnie ludzi wyrośnie nowa arystokracja. Kleiner przypomina w przypisie, że kondotierzy we Włoszech „dochodzili nawet do władzy książęcej”. [przypis redakcyjny]
S. Skwarczyńska w tej formule „święcenia” dopatruje się stylizacji na obrzędy wtajemniczeń karbonarskich. Motywy karbonarskie według niej widoczne są w całej tej scenie. [przypis redakcyjny]
SS-ów — inny zapis: esesmanów. [przypis edytorski]
SS — skrót od niem. Schutzstaffel, tj. Eskadra Ochronna; paramilitarna, elitarna formacja nazistowska utworzona przy Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP), złożona z najbardziej fanatycznych zwolenników nazizmu, wywodząca się z grup mających początkowo chronić osobę Hitlera oraz miejsca zebrań NSDAP, w 1925 r. uzyskała jednolitą nazwę, w 1929 r. jej szefem został Heinrich Himmler, pod którego komendą uzyskała niezależność, nowe mundury (czarne, z charakterystycznym oznakowaniem: dwóch podobnych do błyskawic run), a przede wszystkim rygorystycznie hierarchiczną quasi-wojskową strukturę. Zadaniem SS miała być przede wszystkim służba policyjna wewnątrz partii. W 1934 oddziały SS odegrały kluczową rolę w rozprawieniu się z opozycją wewnątrzpartyjną w trakcie tzw. nocy długich noży, podczas której wymordowano przywódców SA (także formacji ochronnej powołanej przez Hitlera). W 1936 utworzono zmilitaryzowane jednostki dyspozycyjne SS (SS-Totenkopfverbände i SS-Verfügungstruppe), które w latach 1941–1943 zostały przekształcone w Waffen-SS. Oddziały SS stanowiły również załogi obozów koncentracyjnych. Do końca wojny SS stało się najpotężniejszą organizacją w III Rzeszy. Po II wojnie światowej, w 1947 formacja została zdelegalizowana i uznana za organizację zbrodniczą. [przypis edytorski]
sstanie (starop.) — daw. forma dokonana; inna wersja daw. pisowni: zstanie; dziś: stanie. [przypis edytorski]
sstaniesz się oną fabułą (starop.) — staniesz się żywą ilustracją przypowieści (powiedzenia, przysłowia itp.). [przypis edytorski]
ssysknoje otdelenije (ros. ссыскное отделение) — wydział detektywistyczny. [przypis edytorski]
sszpetnieć (starop. forma) — zeszpetnieć. [przypis edytorski]
stąd dla mężczyzn konieczność żałosnego upijania się co wieczór — zwyczaj ten zaczyna zanikać w najlepszym towarzystwie, które francuzieje jak wszędzie; ale mówię o olbrzymiej większości. [przypis autorski]
Stąd (…) do syta — Arsena, skupiwszy się po chwilowej porażce do nowej walki i odpłacając brutalnością za brutalność, zadaje Celimenie dotkliwy sztych. [przypis tłumacza]
stąd kult matki Cybeli, korybantów miedzie (…) się wiedzie — z Krety miał wywodzić się znany w Troi kult Cybele (a. Kibele), wielkiej Matki bogów, czczonej na górze Cybele we Frygii; korybanci: kapłani bogini Cybele, czczący ją tańcami wojennymi. [przypis edytorski]
stąd nazwa bąka-ptaka wodnego, baablys; tak samo i u nas byk a bąk jedno słowo od buczenia — ryczenia; wokalizach z nosówką albo z u, jak łyko — łączyć, będę — być. [przypis autorski]
stąd potomkowie jego pociągnęli do Egiptu — Flawiusz zatem cytuje „podanie” o kierunku pielgrzymek Abrahama, bo wedle Biblii rzecz ta przedstawia się inaczej. „I wyruszyli i inni z nim z Ur-Kasdim, by pójść do ziemi Kanaan; i doszli aż do Charanu” (Rdz 11, 31 tekst Elohisty [Elohista: jeden z autorów biblijnego Pięcioksięgu według hipotezy klasycznej hipotezy czterech źródeł, nazywający Boga Elohim, zwany też „źródłem E” lub „tradycją elohistyczną”; red. WL]); „I przeszedł Abraham kraj ten aż do miejscowości Szechem (Sychem, Wujek, przyp. tłum.; hebr. שְׁכֶם) aż do dąbrowy More” (Rdz 12, 6, tekst Jahwisty [Jahwista: jeden z autorów biblijnego Pięcioksięgu według hipotezy klasycznej hipotezy czterech źródeł, nazywający Boga JWHW, zwany też „źródłem J” lub „tradycją jahwistyczną”]); „I zstąpił Abram do Micraim” (Rdz 12, 10, tekst Jahwisty); „I osiadł w dąbrowach Mamry (tekst Jahwisty), co przy Hebronie” (wstawka z Elohisty, Rdz 13, 18), por. kolorowane wydanie tekstu hebrajskiego Genesis [tj. Księgi Rodzaju] przez C. J. Balla, Lipsk, księgarnia J. C. Heinricha, 1896 r. [przypis tłumacza]
Stąd powodzenie książąt krwi i oficerów — „Ci, którzy zauważyli w minie tego księcia junactwo połączone z niezmierną dumą i zupełną obojętnością na sąd innych, nie mogli mu wszakże odmówić owego swoistego wdzięku przyrodzonego szczerej fizjonomii, której rysy, ukształtowane przez naturę, ale urobione sztucznie wedle prawideł dworności, są tak rzetelne, tak uczciwe, że, zdawałoby się, niezdolne są ukrywać naturalnych wzruszeń duszy. Często bierze się taki wyraz za męską szczerość: jest ona wynikiem cynizmu hulaki, świadomego wyższości, jaką mu zapewnia urodzenie, majątek lub inne dary losu niemające nic wspólnego z wartością osobistą”; [Walter Scott] Ivanhoe, tom 1, s. 145. [przypis autorski]
Stąd prawo silniejszego; prawo pozornie wzięte w znaczeniu ironicznym, w rzeczywistości ustanowione jako zasada — o „prawie” silniejszego można mówić chyba tylko ironicznie, do tego stopnia te dwa pojęcia przeciwstawiają się sobie. W rzeczywistości jednak panuje najczęściej silniejszy i powołuje się na swą siłę jak na jakiś tytuł prawny. [przypis tłumacza]
Stąd przez Babilonię robi w trzech dniach — pierwsza połowa września. [przypis tłumacza]
Stąd to zdało się stosowne stryjowi jego, książęciu Władysławowi przyzwać pod wróżbą jakąś nieszczęsną na nowo do Polski, a wbrew złym losom ożenić go z księżniczką rusińską — Mieszko Bolesławic wrócił do Polski w 1086 r., w 1089 r. ożeni się (imię jego żony, księżniczki ruskiej Eudoksji, jak podaje Długosz, a. Katarzyny Wsiewołodowny wg współczesnych badań, pozostaje niepewne), w tym samym roku poniósł śmierć. [przypis edytorski]
Stąd zrobiwszy w dwu marszach dziennych parasangów siedem, przybyli — w połowie lutego roku 400. [przypis tłumacza]
stągiew (daw.) — duże naczynie o szerokim dnie. [przypis edytorski]
stągiew (daw.) — pojemne, wysokie i dość szerokie naczynie. [przypis edytorski]
stągiew — duże, wysokie naczynie o szerokim dnie; garncarstwa się uczyć na stągwi: tzn. zaczynając naukę od robienia wielkich naczyń, zamiast od małych, w przypadku których koszty niepowodzenia są niewielkie. [przypis edytorski]
stągiew — duże, wysokie naczynie o szerokim dnie. [przypis edytorski]
stągiewka (daw.) — mała stągiew: wysokie naczynie o szerokim dnie. [przypis edytorski]
stągiewka — mała stągiew: wysokie naczynie o szerokim dnie. [przypis edytorski]
stągiew — naczynie na płyny; także miara objętości równa ok. 200 litrom. [przypis edytorski]
stągiew — naczynie o szerokim dnie, służące do przechowywania np. wody. [przypis edytorski]
stąpić (daw.) — dziś: postąpić a. stąpnąć. [przypis edytorski]
stąpić (daw.) — postawić krok; dziś: stąpnąć. [przypis edytorski]
stąpić (daw.) — postawić krok. [przypis edytorski]
stąpić (daw.) — postawić stopę, nogę przy chodzeniu; dziś: stąpnąć. [przypis edytorski]
stąpić — dziś popr.: zstąpić; zejść. [przypis edytorski]
stąpić (starop.) — postąpić; zrobić krok. [przypis edytorski]
stąpić — uczynić krok. [przypis edytorski]
stąpię — stąpnę, postawię stopę. [przypis edytorski]
stąpnienie — dziś: stąpnięcie. [przypis edytorski]
Staatsbetriebe (niem.) — przedsiębiorstwa państwowe. [przypis edytorski]
Stabat mater — dzieło pasyjne Rossiniego na chór, solistów i orkiestrę, skomponowane w latach 1833–1842. [przypis edytorski]
Stabat Mater (łac.) — stała matka (mowa o Maryi stojącej pod krzyżem, na którym ukrzyżowany był Chrystus). [przypis edytorski]
Sta bene, signora, sta bene (wł.) — Dobrze, pani. [przypis autorski]
stabiliendo ulteriorem cursum (łac.) — ustalając dalszy bieg. [przypis redakcyjny]
stać czymś (daw.) — istnieć dzięki czemuś; opierać się na czymś. [przypis edytorski]
stać (czymś, jakimś) (z rus.) — stać się (czymś, jakimś). [przypis edytorski]
stać (daw.) — mieć wartość, kosztować. [przypis redakcyjny]
stać (daw.) — wystarczać. [przypis edytorski]
stać (daw.) — wystarczyć. [przypis edytorski]
stać jak kat nad dobrą duszą (fraz.) — stać uporczywie, pilnować, nie odstępować. [przypis edytorski]
stać komu na zdrowie (starop. konstrukcja zdaniowa) — nastawać na czyje życie. [przypis edytorski]
stać na czym — trzymać się czego, obstawać przy czym, nie odstępować od czego; stać na zdradzie: być niezmiennie zdradliwym. [przypis edytorski]
stać na świecy (gw. środ.) — stać na czatach; stać na straży. [przypis edytorski]
stać na wstręcie (daw.) — przeszkadzać. [przypis edytorski]
stać na wstręcie komuś (daw.) — przeszkadzać komuś. [przypis edytorski]
stać na wstręcie (przestarz.) — przeszkadzać, utrudniać. [przypis edytorski]
stać na wstręcie — przeszkadzać. [przypis edytorski]
stać o coś (daw.) — troszczyć się o coś. [przypis edytorski]
stać o coś (daw.) — zależeć na czymś. [przypis edytorski]
stać o coś — dbać o coś, troszczyć się o coś. [przypis edytorski]
stać o co (starop.) — dbać o co. [przypis edytorski]
stać o kogo (daw., gw.) — dbać o kogo; o żadnego nie stała: nie zależało jej na żadnym. [przypis edytorski]
stać o kogoś a. coś (daw.) — dbać o kogoś/coś, zależeć komuś na kimś/czymś. [przypis edytorski]
stać o kogoś (daw.) — dbać o kogoś, o jego opinię. [przypis edytorski]
stać o kogoś — dbać o kogoś; zależeć na kimś. [przypis edytorski]
stać się drugą Myzją — przysłowie; historyczna podstawa jego nie jest znana. Myzowie, lud Azji Mniejszej, uchodzili za gawiedź. [przypis tłumacza]
stać sztorcem — stać tak, aby utworzyć kąt prosty z płaszczyzną. [przypis edytorski]
stać tu teraz nie głupia — (Marynka) nie jest tak głupia, żeby tu teraz stać. [przypis edytorski]
stać u kogoś kątem — pomieszkiwać, nie mając środków na własne mieszkanie. [przypis edytorski]
stać w stosunku niezależności od podmiotu — Lessing nazywa to „in statu absoluto”, według wyrażenia dawnych gramatyk. [przypis redakcyjny]
stać za coś (daw.) — zastępować coś; wystarczać w zamian za coś. [przypis edytorski]
stać za co, stanie za jego (starop.) — opłaci się. [przypis redakcyjny]
stać za co (starop.) — opłacić się, odpowiadać wartością; za jego nie stoi: nie opłaci się; nie wart tyle, co jego. [przypis redakcyjny]
stać za co (starop.) — wystarczać za co, zastępować co. [przypis edytorski]
stać za co (starop.) — wystarczyć; zastępować co; być równym czemu. [przypis edytorski]
stać za mało komu (starop.) — mieć dla kogo małą wartość; mało znaczyć dla kogo. [przypis edytorski]
staccato (wł.) — termin muzyczny: określenie perlistego rozrywania tonów. [przypis redakcyjny]
staccato (wł.) — termin muzyczny, oznaczający zdecydowane rozdzielenie dźwięków. [przypis edytorski]
staccato (wł.) — w muzyce określenie artykulacyjne oznaczające, że każdy dźwięk należy grać oddzielnie i dwa razy krócej niż jego zanotowana wartość. [przypis redakcyjny]
Stacha Bozowska — bohaterka noweli Żeromskiego Siłaczka; typ nauczycielki-społecznicy, niezłomnej idealistki. [przypis redakcyjny]
stachanowiec — w ZSRR i państwach socjalistycznych: pracownik uczestniczący we współzawodnictwie pracy i znacznie przekraczający wyznaczone do wykonania normy; od nazwiska prekursora takiego współzawodnictwa, Aleksieja Stachanowa (1906–1977), górnika z Zagłębia Donieckiego. [przypis edytorski]
Stachiewicz, Piotr (1858–1938) — krakowski malarz i ilustrator. [przypis edytorski]
Stachiewicz, Piotr (1858–1938) — krakowski malarz i ilustrator, tworzył obrazy religijne, historyczne, rodzajowe oraz portrety. [przypis edytorski]
Stach, podrażniony jakimś przycinkiem, w nocy, na Rynku, zrzucił z nóg buty pożyczone od Gabryelskiego, nie chcąc zachować nic od „tego człowieka”, i w skarpetkach dumnie powędrował do domu. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Dom (róg ul. Siemiradzkiego i Karmelickiej), gdzie na parterze mieszkał w Krakowie w r. 1898/9 Przybyszewski. [przypis edytorski]
Stach — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Przybyszewski (Rys. S. Wyspiański). [przypis edytorski]
stachy — liny. [przypis autorski]
stacja (daw.) — tu: postój, miejsce zatrzymania się. [przypis edytorski]
