Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15183 przypisów.
szczyt — tarcza. [przypis edytorski]
szczyt — tu: dach. [przypis edytorski]
szczyt (tu daw.) — tarcza. [przypis edytorski]
szczyty latyńskie — region Lacjum we Włoszech, w którego sercu leży Rzym, posiada rozległe tereny wzgórz i góry Apeniny. [przypis edytorski]
Széchenyi, István (1791–1860) — węgierski polityk i działacz gospodarczy; założył Węgierskie Towarzystwo Naukowe, zbudował pierwszy stały most pomiędzy Budą i Pesztem, rozpoczął prace nad uregulowaniem Dunaju i Cisy, zainicjował żeglugę parową na Dunaju; lider węgierskiego ruchu liberalnego, w latach 40. utracił przywództwo na rzecz bardziej radykalnego Lajosa Kossutha. [przypis edytorski]
Székely, Johann Friedrich (1739–1794) — pułkownik wojsk pruskich, węgierskiego pochodzenia; znany z okrucieństwa podczas tłumienia powstania wielkopolskiego (1794), związanego z insurekcją kościuszkowską; wzięty do niewoli w bitwie pod Bydgoszczą, zmarł z ran. [przypis edytorski]
Szeba ben Bochri — również: Szeba, syn Bikriego (2Sm 20,1). [przypis edytorski]
Szeba — prawdopodobnie chodzi tu o: Beer-Szeba, miasto położone na północnym skraju pustyni Negew; południowa część Izraela. Obok studni nazwanej Beer-Szeba Abraham zawarł przymierze z Abimelekiem (Rdz 21,31). [przypis edytorski]
Szebar — popr. szebat a. szwat: jedenasty miesiąc kalendarza żydowskiego. [przypis edytorski]
szech a. szeik — pierwotnie starzec, duchowny, później także naczelnik plemienia arabskiego. [przypis redakcyjny]
Szecherezada — bohaterka arabskich Baśni z tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
Szecherezada — główna bohaterka Baśni z tysiąca i jednej nocy, opowiadająca swemu mężowi baśnie. [przypis edytorski]
Szecherezada — imię sułtanki, która jakoby opowiadała mężowi fantastyczne powieści pomieszczone w zbiorze: Tysiąc i jedna noc. [przypis redakcyjny]
szechina — Boska obecność, Duch święty. [przypis tłumacza]
Szechina — dosł. „zamieszkiwanie”; Boża Obecność lub immanencja Boga; określenie używane jako synonim Boga. [przypis tłumacza]
szechina — Duch Boży. [przypis tłumacza]
Szechina (hebr.) — Duch Boży, obecność Boża; żeński pierwiastek natury boskiej. [przypis tłumacza]
szechina (hebr.) — obecność, zamieszkiwanie; pojęcie, choć nie pojawia się w Biblii, często występuje w judaizmie na określenie widocznej obecności Boga początkowo w Namiocie Zgromadzenia, następnie w Świątyni Jerozolimskiej. [przypis edytorski]
szech — muzułmański święty. [przypis edytorski]
szedłby beł (starop. forma) — byłby szedł. [przypis edytorski]
szedł ci on — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
szedłem do ogólnej sali na bilard z Dagny Przybyszewską — ten bilard Turlińskiego odnajdziemy w Powrocie: „Ukazywała mu się wtedy w ciemnym stęchłym labiryncie jego pamięci jakaś wysoka, pyszna pani, z papierosem w ustach, z kijem bilardowym w ręku, kuszącymi wyblakłymi oczyma…”. [przypis autorski]
szedł od ciebie swat — swat był przyjacielem przyszłego pana młodego, który w jego imieniu przychodził do rodziców panny poprosić o jej rękę. [przypis edytorski]
szedł okręt (…) W takim się wódz Wenetów uroczyście pławiał / I na takim zaślubiał adryjackie wody / Wprzód niż mu poniewolne dał Francuz rozwody — Doża („wódz”) wenecki przy objęciu władzy, podług starożytnego zwyczaju, wypływał umyślnie do tego obrzędu zbudowanym okrętem, zwanym Bucentaurus, na Morze Adriatyckie i zaślubiał je rzuceniem pierścienia do wody. Napoleon Bonaparte, zagarnąwszy Wenecją, zniósł dawny rząd i zwyczaje i dał, jak poeta mówi, dożom weneckim „poniewolny rozwód” z morzem, na którym odtąd przestali panować. [przypis redakcyjny]
szedł przeciwko niem (starop.) — szedł naprzeciw nim. [przypis edytorski]
szedł raz z Pireusu na górę pod zewnętrzną stroną muru północnego — port w Pireusie był połączony z Atenami linią zbudowanych w połowie V w. p.n.e. tzw. Długich Murów, chroniących zaopatrzenie miasta drogą morską w razie oblężenia. Zostały zburzone przez Spartan po klęsce Aten w wojnie peloponeskiej (404 p.n.e.). [przypis edytorski]
szedł w pogonią (starop. forma) — ruszył w pogoń. [przypis edytorski]
szedziwe lato (starop.) — sędziwy wiek. [przypis redakcyjny]
szedziwość (starop.) — sędziwość. [przypis edytorski]
szedziwy (daw.) — osiwiały. [przypis redakcyjny]
szedziwy (daw.) — sędziwy. [przypis redakcyjny]
szedziwy (daw.) — sędziwy, siwy. [przypis redakcyjny]
szedziwy — dziś popr.: sędziwy; wiekowy; stary. [przypis edytorski]
szedziwy — sędziwy. [przypis edytorski]
szedziwy — siwy (sędziwy). [przypis redakcyjny]
szedziwy (starop.) — sędziwy. [przypis edytorski]
szedziwy (starop.) — sędziwy. [przypis redakcyjny]
szedziwy (starop.) — sędziwy, stary. [przypis edytorski]
szedziwy (starop.) — sędziwy; stary. [przypis edytorski]
szefa zwaliśmy słusznie Filipkiem, bo wyrastał, gdzie go nie posiali — filip, filipek to dawne określenie zająca, które wzięło się z gwary myśliwskiej. [przypis edytorski]
szefel — dawna jednostka miary objętości, równa ok. 65 litrów. [przypis edytorski]
szefelin (starop.) — włócznia, oszczep, rohatyna. [przypis redakcyjny]
Szefel, właśc. Kefalus a. Cefalus (mit. gr.) — mąż Prokris. Przywołanie tego mitu jest tu zresztą nie na miejscu, gdyż opowiada on o sprawdzaniu wierności małżeńskiej. [przypis edytorski]
Szegedyn — miasto węgierskie blisko granicy z Jugosławią. W nocy z 11 na 12 marca, wskutek wylewu Cisy, prawie cały Szegedyn uległ zniszczeniu, kilkaset ludzi straciło życie. [przypis redakcyjny]
Szeherazada, Książę Igor — Szeherazada (1910): balet rosyjski z muzyką Nikołaja Rimskiego-Korsakowa, wystawiony po raz pierwszy w Paryżu przez Balety Rosyjskie Diagilewa; Książę Igor (Kniaź Igor, 1890): opera rosyjskiego kompozytora Aleksandra Borodina. [przypis edytorski]
Szeheraz — Szeherazada, bohaterka Księgi tysiąca i jednej nocy, co noc opowiadała sułtanowi inną historię. [przypis redakcyjny]
Szeherezada — bohaterka Księgi tysiąca i jednej nocy, żona sułtana, która co noc opowiadała mężowi kolejną historię, przerywając opowieść w najciekawszym momencie, aby odwlec niezasłużoną karę śmierci. [przypis edytorski]
Szeherezada — główna bohaterka Baśni z tysiąca i jednej nocy, opowiadająca swemu mężowi baśnie. [przypis edytorski]
szejch — szejk, naczelnik arabskiego plemienia lub wsi. [przypis edytorski]
szejgec — łobuz. [przypis edytorski]
szejgec — łobuz. [przypis tłumacza]
szejgic, właśc. szejgec — łobuz, zuchwalec. [przypis edytorski]
szejtan — diabeł. [przypis autorski]
szejtan (z ar.) — diabeł, zły duch. [przypis edytorski]
szekel (hebr. dosł.: ważyć) — jednostka wagi ale równocześnie jednostka pieniężna. Zanim zaczęto bić monety na Bliskim Wschodzie szeklem określano ilość, a właściwie, wagę srebra. Od końca VI w. p.n.e. termin szekel odnosił się do wybijanej wtedy srebrnej monety. [przypis edytorski]
szekel — moneta, starożytna jednostka pieniężna używana na Bliskim Wschodzie i w Grecji, o wartości wahającej się od 1/50 do 1/100 miny. [przypis tłumacza]
szekhend (z ang.) — uścisk dłoni. [przypis edytorski]
Szekspir — chodzi m.in. o powiązanie Lilli Wenedy z Królem Learem, z postacią jednej z córek króla, Kordelią, która mimo odrzucenia przez ojca, w chwili gdy jego królestwo jest zagrożone, walczy w jego obronie i bohatersko ginie; także o pokrewieństwo Gwinony z okrutnicami: Małgorzatą z Henryka VI czy którąś z niewydziedziczonych córek króla Leara. [przypis edytorski]
Szekspir przestrzegał przed „malowaniem lilii i perfumowaniem fiołka” — Król Jan IV, 2 [Życie i śmierć króla Jana (The Life and Death of King John)]. [przypis tłumacza]
Szekspir, William a. Shakespeare, William (1564–1616) — angielski poeta, dramaturg, aktor i reformator teatru. [przypis edytorski]
Szekspir, William a. Shakespeare, William (1564–1616) — angielski poeta, dramaturg i aktor, jeden z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru. [przypis edytorski]
Szekspir — właśc. William Shakespeare (1564–1616), ang. dramatopisarz, poeta i aktor. Uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru. [przypis edytorski]
Szekspir, właśc. William Shakespeare (1564–1616) — angielski dramatopisarz, poeta i aktor. Uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru. [przypis edytorski]
Szekspir, właśc. William Shakespeare (1564–1616) — angielski dramatopisarz, poeta i aktor, uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej. Większość jego sonetów jest kierowanych do niewymienionego z imienia pięknego, egocentrycznego młodzieńca (Fair Youth), wykraczając poza ton zwykłej męskiej przyjaźni, co stało się podstawą do spekulacji o biseksualizmie autora. [przypis edytorski]
Szekspir, własc. William Shakespeare (1564–1616) — angielski dramatopisarz, poeta i aktor. Uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru. [przypis edytorski]
Szełgunow, Nikołaj Wasiljewicz (1824–1891) — ros. publicysta, demokrata; publikował w gazetach „Russkoje słowo”, „Sowriemiennik”, „Wiek”; razem z Michajłowem napisał proklamację Do młodego pokolenia. [przypis edytorski]
szeląg (daw.) — drobna miedziana moneta. [przypis edytorski]
szeląg (daw.) — drobna moneta; miedziak (por. powiedzenie Znać kogo jak zły szeląg). [przypis edytorski]
szeląg — dawna drobna moneta; miedziak. [przypis edytorski]
szeląg — dawna drobna moneta miedziana; miedziak. [przypis edytorski]
szeląg — dawna drobna moneta polska; tu przen.: miedziak, grosz. [przypis edytorski]
szeląg — dawna drobna moneta polska z miedzi; miedziak. [przypis edytorski]
szeląg — dawna drobna moneta polska z miedzi; w oryginale liard: drobna miedziana moneta francuska, która stanowiła najdrobniejszy nominał w czasach królestwa. [przypis edytorski]
szeląg — dawna moneta polska. [przypis edytorski]
szeląg — dawn. drobna moneta miedziana. [przypis edytorski]
szeląg — daw. polska moneta, odpowiednik jednej trzeciej grosza. [przypis edytorski]
szeląg — drobna moneta. [przypis edytorski]
szeląg — drobna moneta z miedzi wartości 1/3 grosza. [przypis redakcyjny]
szeląg — historyczna drobna moneta polska, miedziana lub srebrna; zgrać się do ostatniego szeląga, dziś: do ostatniego grosza. [przypis edytorski]
szeląg ryski — 1 grosz. [przypis redakcyjny]
szeląg — srebrna moneta, która w XIV wieku była bita i wprowadzona przez Krzyżaków. [przypis edytorski]
Szela, Jakub (1787–1866) — chłopski przywódca antyszlacheckiej rabacji galicyjskiej w 1846, podczas której zniszczono kilkaset dworów, a z rąk chłopskich zginęło ok. tysiąca osób. [przypis edytorski]
Szela, Jakub (1787–1866) — przywódca ludowy w czasie rabacji galicyjskiej 1846 r. [przypis edytorski]
Szelames — żargonowe imię Sulamity. [przypis redakcyjny]
szelestuszka (gw.) — tobołki polne, gatunek z rodziny kapustowatych. [przypis edytorski]
szeleszcze — dziś popr. forma 3.os.lp: szeleści. [przypis edytorski]
szeleszcze — dziś popr.: szeleści. [przypis edytorski]
szeleszcze — dziś: szeleści. [przypis edytorski]
Szeliga, Maria, właśc. Maria Loevy (1854–1927) — publikująca pod pseudonimem „Maria Szeliga” (a także jako: B. Saryusz, Bolesław Saryusz, Ciotka Marynia, Jerzy Horwat, Matylda Mahoń, Vox, Jx., M. S., M. Sz., Mar. Sz.) polska pisarka, poetka i publicystka, feministka, tworząca od 1880 r. na emigracji w Paryżu. [przypis edytorski]
szelinarz (starop.) — ten, kto się zaszywa w szelinie, tj. w zaroślach, krzakach; tu: człowiek małoduszny, mierny, małego formatu duchowego (niczym krzak przy drzewie), nicpoń. [przypis edytorski]
szelina (starop.) — bór, gaj. [przypis redakcyjny]
szelina (starop.) — krzaki. [przypis redakcyjny]
szelina (starop.) — krzaki, zarośla. [przypis redakcyjny]
szelina (starop.) — zarośla, krzaki. [przypis redakcyjny]
Szeling —H. Szeling, dworzanin królewski. [przypis redakcyjny]
Szelin nikt — nikt z gospodarstwa Szeli. [przypis edytorski]
Szelin — przymiotnik dzierżawczy od nazwiska Szela; znaczenie: należący do Szeli, jemu właściwy itp. [przypis edytorski]
Szeliski, Jan — sekretarz ambasady polskiej w Rzymie, urlopowany w końcu 1939 roku, ponieważ zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego we Francji. Poległ pod Narwikiem 28 maja 1940 roku. [przypis edytorski]
Szeller-Michajłow — autor wydanego w 1906 roku siedmiotomowego dzieła Antyki i Sztuka. [przypis edytorski]
Szelmą jestem bez uszu — nawiązanie do praktyki obcinania uszu skazańcom. [przypis edytorski]
