Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 9533 przypisów.
miecz damoklesowy — przen.: zagrożenie nieubłaganie wiszące nad człowiekiem. Damokles, dworzanin Dionizjosa, tyrana Syrakuz z IV w. p.n.e., gdy zazdrościł władcy szczęśliwego losu, został posadzony pod mieczem zawieszonym na końskim włosie, by mógł wczuć się w sytuację władcy w każdej chwili narażonego na nieszczęście. [przypis edytorski]
miecz dobyty nad niecnym karkiem już wisi… — aluzja do staroż. anegdoty o mieczu Damoklesa. Dionizjusz, tyran sycylijskiego miasta Syrakuzy, chcąc uzmysłowić zazdrosnemu dworzaninowi Damoklesowi swoje położenie, kazał mu ucztować, zawiesiwszy nad jego głową miecz. [przypis edytorski]
miecze a. miece (starop. forma) — miota; tj. ciska, rzuca. [przypis edytorski]
miecze, kopie, lwy, topory, podkowy — są to znaki na tarczach różnych herbów: miecz w 14 herbach, kopie w Jelitach Zamojskich, lew w Zadorze Lanckorońskich, topór Tęczyńskich, Ossolińskich, Księskich, podkowa w Jastrzębcu Myszkowskich i w Lubiczu Żółkiewskich. Herby te są tu użyte metonimicznie zamiast pieczętującej się nimi szlachty, tak samo, jak „herbowna nawa” (tj. łódź) zam. Czarnieckiego. [przypis redakcyjny]
mieczem moim i łukiem moim — w znaczeniu przenośnym: mądrością i modlitwą, zob. Raszi do 48:22. [przypis edytorski]
miecze (starop. forma) — miota, rzuca, ciska. [przypis edytorski]
miecze (starop. forma) — od miotać: czas teraźniejszy, 3 os. lp; zamiast: miece lub miota. [przypis redakcyjny]
Miecze wznoszą (…) rozsieką — Ogólna dyspozycja przebiegu bitwy w Marii przypomina bitwę w Grażynie Mickiewicza. Wojsko mniemanego Litawora zastaje również nieprzyjaciół uszykowanych i Grażyna podobnie jak Wacław uderzywszy na oślep w środek ściany nieprzyjaciół, wywołała wśród nich zrazu popłoch zaciekłością swego męstwa. Dopiero gdy zauważono, że ciosy jej są zadawane słabą jakby niewieścią ręką, sytuacja się zmieniła i stała się dla Grażyny krytyczną, podobnie jak tu dla Wacława. [przypis redakcyjny]
Mieczkowski — Jan Mieczkowski, właściciel znanego zakładu fotograficznego. [przypis redakcyjny]
miecz (…) miceński — grecki, od Micen, grodu naczelnego wodza Greków, Agamemnona. [przypis redakcyjny]
mieczmi — dziś popr.: mieczami. [przypis edytorski]
mieczmi (starop. forma) — mieczami. [przypis edytorski]
mieczmi (starop. forma) — zamiast: mieczami (por. pieśń I, zwr. 63 i pieśń VI, zwr. 73). [przypis redakcyjny]
miecz nie przejdzie po ziemi waszej — „Nie trzeba mówić, że nie wejdą, by toczyć wojnę, ale nawet nie przejdą przez waszą ziemię [idąc] z kraju do kraju”, Raszi do 26:6 [2]. [przypis tradycyjny]
Miecznik, Antoni (1870–1921) — literat, dziennikarz, autor dzieła O religii pogańskich Słowian, a także beletrystyki (m.in. Historia o królewiczu Milanie 1903, Koniec królestwa kobiet 1906); pochodzący z Częstochowy, porzucił seminarium duchowne, ukończył studia na uniwersytecie w Kijowie, podróżował po Włoszech i Besarabii (czego owocem były szkice O Serbii i Serbach; Macedonia i Macedończycy); przez większość życia związany z Warszawą jako redaktor i publicysta w czasopismach: „Świat” (od 1906 r.), „Dziennik Powszechny” (od 1909 r.) i „Kurier Warszawski” (od 1918 r.), gdzie prowadził dział prowincjonalny. Zainteresowania jego koncentrowały się wokół filozofii, a także problemów społeczno-politycznych; wielotomowym, niewydanym z rękopisu jego dziełem były studia filoz. O narodzie polskim rozmyślania oraz W labiryncie myśli filozoficznych. [przypis edytorski]
miecznik — dostojnik, pierwotnie urzędnik dworski zarządzający zbrojownią. [przypis edytorski]
miecznik — jeden z niższych rangą tytularnych urzędów ziemskich. [przypis edytorski]
Miecznik, Kozak i (…) stary sługa mówią każdy po swojemu — Pacholę jako postać nierealną tutaj pomijamy. Mówi ono właściwie językiem autora, który jednak w II, 17 przechodzi w charakterystyczne nastrojowe strofy o jakimś brzmieniu kamiennym, jakby grobowym. [przypis redakcyjny]
miecznikowa — mowa o pani Humleckiej. [przypis edytorski]
Miecznikow, Pasteur, Ehrlich, Wassermann i Nicolle — słynni mikrobiolodzy XIX w. i 1. poł. XX w. [przypis edytorski]
miecznik — urzędnik dworski, noszący niegdyś miecz swego pana. [przypis redakcyjny]
mieczóm, głowóm — dziś popr. forma C. lm: mieczom, głowom. [przypis edytorski]
Mieczów — dziś popr. forma D. lm.: mieczy. [przypis edytorski]
miecz Oskarowy — czyli Oskara, syna Osjana, a wnuka Fingala. [przypis redakcyjny]
mieczowi (…) złodzieje — złodzieje zbrojni w miecze. [przypis edytorski]
miecz sycylijski — miecz Damoklesa: gdy Damokles, dworzanin Dionizjosa, tyrana sycylijskiego miasta Syrakuzy, zazdrościł władcy szczęśliwego losu, został podczas uczty posadzony pod mieczem zawieszonym na końskim włosie, by mógł wczuć się w sytuację władcy w każdej chwili narażonego na nieszczęście. [przypis edytorski]
mieczu — dziś popr. forma C. lm: mieczowi. [przypis edytorski]
mieczu — dziś popr. forma C. lp: mieczowi. [przypis edytorski]
mieczu — dziś popr. forma: mieczowi a. dla miecza. [przypis edytorski]
miecz — wg mitologii Tezeusz uczestniczył w wyprawie Heraklesa po pas królowej Amazonek. [przypis edytorski]
mieczyskami — ῥομφαίαις , gladiis, Schwertern (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]; duży, szeroki miecz, używany zwłaszcza przez Traków i różne ludy barbarzyńskie; noszono go po stronie prawej (Pape). [przypis tłumacza]
mieczyskami — ταῖς ῥομφαίαις, p. VI, I, 8, uwaga. [przypis tłumacza]
Mieczysław Frenkiel (1858–1935) — aktor. [przypis edytorski]
Mieczysław Gałka ps. „Elegant” (1923–1975) — podchorąży AK, w powstaniu dowódca drużyny w batalionie „Chrobry I”, robinson warszawski, po wojnie nadal mieszkał w stolicy. [przypis edytorski]
Mieczysław I a. Mieszko I (922/945–992) — władca Polski z dynastii Piastów, ojciec Bolesława I Chrobrego. [przypis edytorski]
Mieczysław I — chodzi o księcia Mieszka I. [przypis edytorski]
Mieczysław Jakimowicz — wspomnienie to było drukowane w miesięczniku „Rok Polski” (w Krakowie) we wrześniu 1917 r. (Nr. 9). [przypis redakcyjny]
Mieczysław Kurzyna ps. „Miecz” (1919–1983) — w konspiracji od 1939, podchorąży AK (od 17 sierpnia 1944 podporucznik), w powstaniu w Zgrupowaniu „Radosław”, ranny 9 sierpnia, później dowódca plutonu w batalionie „Czata 49”, po wojnie mieszkał w Warszawie. [przypis edytorski]
Mieczysław — właśc. Mieszko I. [przypis edytorski]
mie — daw. mię; dziś: mnie. [przypis edytorski]
Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
miedne śklenice (daw.) — miedziane szklanice. [przypis edytorski]
miednia — miednica; misa. [przypis edytorski]
miednica (starop.) — tu: naczynie miedziane. [przypis edytorski]
miednica — tu: miska do mycia. [przypis edytorski]
miednicę — hebr. כִּיּוֹר (kijor): misa, kocioł, miednica. „Był to rodzaj wielkiego kotła z otworami, z których wypływała woda”, Raszi do 30:18 [1]. Kijor było to miedziane naczynie, przechowywano w nim wodę, której koheni używali do uświęcania, czyli obmywania rąk i stóp, zanim przystąpili do wykonywania swoich obowiązków związanych ze służbą świątynną. [przypis tradycyjny]
miedniczka — tu: miedniczka nerkowa, część nerki. [przypis edytorski]
miednik (daw.) — wiaderko. [przypis edytorski]
miednik — dziś popr.: miednica. [przypis edytorski]
miednik — kocioł z brązu. [przypis edytorski]
miednik — właść. miednica. [przypis edytorski]
miedny (daw.) — miedziany, tu: brązowy. [przypis edytorski]
miedny — miedziany, tu: brązowy. [przypis edytorski]
miedź (daw.) — miedziaki, drobne monety. [przypis edytorski]
miedź — hartowana miedź była używana do wyrobu broni. [przypis edytorski]
miedź — hartowana miedź służyła do wyrabiania uzbrojenia. [przypis edytorski]
miedź — hartowana miedź służyła do wyrobu broni i zbroi. [przypis edytorski]
miedź — hartowana miedź służyła do wyrobu broni. [przypis edytorski]
miedź — hartowana miedź służyła do wyrobu uzbrojenia. [przypis edytorski]
miedź — hartowana miedź służyła do wyrobu zbroi i uzbrojenia. [przypis edytorski]
miedź — mowa o brązie. [przypis edytorski]
miedź za złoto wymienić — wyrażenie z Iliady VI 236, gdzie Glaukos zamienia się zbroją z Diomedesem, oddając mu swój złoty pancerz, wart stu wołów, a otrzymując od niego wykonany z miedzi (z brązu), wart dziewięć. [przypis edytorski]
miedza — pas graniczny oddzielający dwie połacie ziemi. [przypis edytorski]
miedza — pas nieuprawnej ziemi oddzielający pola. [przypis edytorski]
miedza — pas ziemi nieuprawnej ciągnący się wzdłuż dwóch pól i oddzielający je. [przypis edytorski]
miedza — pas ziemi nieuprawnej ciągnący się wzdłuż dwóch pól i oddzielający je. [przypis redakcyjny]
miedza — pas ziemi rozdzielający pola uprawne. [przypis edytorski]
miedza — podłużny skrawek ziemi oddzielający pola uprawne. [przypis edytorski]
miedza — wąski pas ziemi, który oddziela od siebie pola uprawne. [przypis edytorski]
miedza — wąski pas ziemi, który oddziela od siebie pola uprawne. [przypis edytorski]
miedza — wąski pas ziemi niezaoranej, rozgraniczający pola uprawne. [przypis edytorski]
miedziak — drobna moneta. [przypis edytorski]
miedziak — tu: brązowy medal. [przypis edytorski]
miedziane a. wytarte czoło (mieć) — być bezczelnym, bezwstydnym, pozbawionym honoru. [przypis edytorski]
miedziane czoło (daw.) — bezczelność, umiejętność kłamania w żywe oczy. [przypis edytorski]
miedziane czoło (mieć) — być bezczelnym, bezwstydnym, pozbawionym honoru. [przypis edytorski]
Miedziane (niem. Kupferberg, słow. Medené) — masywny szczyt wznoszący się na wys. 2237 m n.p.m. w długiej płn.-wsch. grani Szpiglasowego Wierchu w polskich Tatrach Wysokich; grań Miedzianego ciągnie się na przestrzeni 1400 m pomiędzy Doliną Pięciu Stawów Polskich a Doliną Rybiego Potoku. [przypis edytorski]
Miedziane — szczyt w polskich Tatrach o wysokości 2233 m n.p.m. [przypis edytorski]
Miedzianobrody, łac. Ahenobarbus — tu: cesarz Neron, co odnosiło się nie do jego cechy fizycznej (jak w powieści Quo vadis), ale do jego rodowego przydomka (cognomen), wskazującego na gałąź rodu; jako syn Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agryppiny Młodszej nazywał się Lucjusz Domicjusz Ahenobarbus; w roku 50 kolejny mąż Agryppiny, cesarz Klaudiusz, adoptował go jako syna i nadał mu nowe miano, wskazujące na przynależność do rodu klaudyjskiego: Neron Klaudiusz Cezar Druzus Germanik. [przypis edytorski]
miedziany — czerwonozłoty. [przypis edytorski]
Miedziany jeździec — pot. nazwa pomnika Piotra I w Petersburgu, jednego z symboli miasta. Został odsłonięty w 1782 dla upamiętnienia założyciela miasta. Posąg jeźdźca umieszczony jest na ogromnym postumencie wykonanym z granitowego głazu narzutowego. Jego nazwa upowszechniła się za sprawą poematu Puszkina Jeździec miedziany (Медный всадник, wyd. 1837), zainspirowanego pomnikiem. [przypis edytorski]
miedzianymi runie stopy — sens: podepcze ciężkimi stopami. [przypis edytorski]
miedzie — miodzie. [przypis edytorski]
Miedziński, Bogusław (1891–1972) — polityk sanacyjny, wojskowy, publicysta; jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, a następnie Edwarda Rydza-Śmigłego; członek PPS-Frakcji Rewolucyjnej, Związku Strzeleckiego, POW (Polskiej Organizacji Wojskowej 1914–1921), podpułkownik piechoty WP, członek wywiadu wojskowego, przez cztery kadencje poseł na Sejm II RP (z list PSL „Piast”, PSL „Wyzwolenie”, BBWR), wicemarszałek Sejmu w l. 1935–1938, uczestnik zamachu majowego, minister ministrem poczt i telegrafów w rządzie Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Bartla, senator i Marszałek Senatu II RP; członek Prezydium Rady Naczelnej Obozu Zjednoczenia; w l. 1929–1938 red. nacz. „Gazety Polskiej”, w 1934 r. przejął koncern Prasa Polska SA (od 1935 Dom Prasy SA); zwolennik eliminacji populacji Żydów polskich w drodze emigracji. [przypis edytorski]
Miedziojna (litew. Medeina) — bogini lasów. [przypis edytorski]
miedzy (daw.) — dziś: między. [przypis edytorski]
miedzy hardemi zawżdy kwitną swary — Prz 10, 12: „Nienawiść wzbudza swary: a wszystkie występki miłość pokrywa” (tłum. Wujka). [przypis edytorski]
miedzy insze (starop.) — między innych, pośród innych. [przypis redakcyjny]
Miedzy pysznemi zawżdy swary rostą — Prz 13, 10. [przypis edytorski]
miedzy (starop.) — dziś popr.: między. [przypis edytorski]
miedzy (starop.) — między. [przypis edytorski]
miegąs — trump.: miegantis. [przypis edytorski]
miegta — miega. [przypis edytorski]
miej baczność (daw.) — uważaj. [przypis edytorski]
miejcie się do sprawy (starop.) — szykujcie się [gotujcie się] do sprawy [tj. tu: do walki]. [przypis edytorski]
Miej i tę, co przyjemność mojej zrówna matki — Miej i tę, która wdziękami wyrówna przyjemności, to jest wdziękom, matki mojej, Wenery. „Zrównać”, położone tu z czwartym przypadkiem, rządzi pospolicie trzecim, jeśli znaczy, jak w tym miejscu, wyrównać, być podobnym komu. [przypis redakcyjny]
Miej (…) karety — Celimena, wyprowadzona z równowagi i zapominając o światowej masce, odpowiada wręcz, porywczo; wówczas Arsena, korzystając z doraźnego zwycięstwa, chce z tryumfem opuścić pole walki. Ale już Celimena zdążyła się opanować. [przypis tłumacza]
Miej na poślednie koła pilne oko — dosł.: zwracaj uwagę na tylne koła; przysłowie to znaczy: myśl o tym, co się może zdarzyć. [przypis redakcyjny]
Miej nas na wodzy — trzymaj nas krótko, w karności i posłuszeństwie. [przypis redakcyjny]
miejśkie — dziś popr.: miejskie. [przypis edytorski]
miejsca czcią otoczone — τα αγια. Niechaj czytelnik nie posądza Flawiusza o ubóstwo wysłowienia; wśród całego wiru słów: świątynia, święte miejsca, Święte Świętych etc. tłumacz musi myśleć nie tylko o wiernym oddaniu tekstu, ale i o dźwięczności mowy przekładu; tylko w wypadkach, w których chodzi o określenia ściśle lokalne, dosłowność jest rzeczą nieodzowną, nie można tedy używać wyrażeń ogólnikowych, ale trzeba rzecz nazywać po imieniu. [przypis tłumacza]
