Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 460 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10964 przypisów.

któremum siły przywrócił(daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika: któremu siłę przywróciłem. [przypis edytorski]

którem urodziła — dziś: które urodziłam. [przypis edytorski]

któremuśmy się ofiarowali (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: któremu się ofiarowaliśmy. [przypis edytorski]

któremu wiatru (daw. forma) — dziś: któremu wiatrowi. [przypis edytorski]

któremu życzliwe swe tajemnice nieba odkrywają (starop.) — szyk przestawny; inaczej: któremu nieba życzliwe odkrywają swe tajemnice. [przypis edytorski]

któremu zwrócił ktoś uwagę, że się wyraża prozą — aluzja do bohatera komedii Moliera Mieszczanin szlachcicem, pana Jourdain, dla którego odkryciem było, że skoro prozą jest wszystko, co nie jest wierszem, on sam od lat mówi prozą, nie wiedząc o tym. [przypis redakcyjny]

którem widział — konstrukcja ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które widziałem. [przypis edytorski]

którem (…) wymyślił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które wymyśliłem. [przypis edytorski]

które myśleniu towarzyszy — Kant odgranicza ściśle wyobrażanie od myślenia. Wyobrażać jest zadaniem zmysłów, myśleć zadaniem rozumu. Myślenie polega na łączeniu w świadomości przedstawień (tj. wyobrażeń, pojęć lub idei). [przypis tłumacza]

którem zauważył był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: które zauważyłem uprzednio (wcześniej, zanim miały miejsce zdarzenia i czynności wyrażone czasem przeszłym zwykłym). [przypis edytorski]

którem (…) zgotował (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które zgotowałem. [przypis edytorski]

Które natura sączy niedołężna — w późn. wyd. zweryfikowano tłumaczenie, zastępując ten wers wtrąceniem w nawiasie: „Skąpa natura sączy je powoli”. [przypis edytorski]

któren (daw.) — dziś: który. [przypis edytorski]

któren (daw. forma) — dziś: który. [przypis edytorski]

któren (daw., gw.) — dziś popr.: który. [przypis edytorski]

któren (gw.) — który. [przypis edytorski]

które rozumiał być swoich nieszczęść przyczyną — uważał za przyczynę swoich nieszczęść (konstrukcja zapożyczona ze składni łac. a. fr.). [przypis edytorski]

któreście podbili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które podbiliście. [przypis edytorski]

któreśmy czynili (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które czyniliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) mieli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które mieliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) nazwali — inaczej: które nazwaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

któreśmy odczuwali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które odczuwaliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy odwiedzali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które odwiedzaliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy przejeżdżali — inaczej: które przejeżdżaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

któreśmy (…) przeżyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które przeżyliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) przywieźli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które przywieźliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) robili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które robiliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) rozpętali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które rozpętaliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy (…) spędzili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które spędziliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy spożywali — inaczej: które spożywaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

któreśmy ułowili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: które ułowiliśmy. [przypis edytorski]

któreśmy uważali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: które uważaliśmy. [przypis edytorski]

które świat materialny robi snem w oczach człowieka… — są to słowa Słowackiego o Towiańskim. Por. Mesjaniści i słowianofile, s. 158. [przypis autorski]

które sprawiły, że ludzie (…)Nag. Schr. dodają tutaj jeszcze: „(jednakże nieliczni w stosunku do całej ludzkości)”. [przypis redakcyjny]

które to przymierze pomieści jego prawo nie na zewnątrz, ale w sercach — Iz 51, 7; Jr 31, 33. [przypis tłumacza]

które — tu dziś popr.: któreś. [przypis edytorski]

które widziałem po raz pierwszy (…) Składając drobne dłonie — fragment skreślony. [przypis tłumacza]

które wydałem swego czasu (…) pod tytułem „Wiosna” — pierwodruk w „Chimerze” (nr 1, styczeń 1901 r.), wyd. książkowe nakł. Mortkowicza, Kraków 1902. [przypis edytorski]

które wygłosić zobowiązał się był — daw. forma czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: wcześniej się zobowiązał. [przypis edytorski]

które wziąłeś głupiutkim i słabym — tu: które miałeś za głupiutkie i słabe. [przypis edytorski]

które (…) znalazł zwróconymi — co do których przekonał się, że są zwrócone. [przypis edytorski]

który będzie dla nas prawem żywym, którego słowa, czyny i giesta będą artykułami — Adam Mickiewicz, List do jenerała Skrzyneckiego, Paryż, 23 marca 1842. [przypis edytorski]

który by jej gorzej był wstrętny niż ten żołnierz (neque peius quemquam odisse, quam istum militem) — niedbały styl codziennej mowy potocznej. [przypis tłumacza]

któryć (…) dodawa (starop. forma) — który ci oddaje. [przypis edytorski]

Których do trudu świt półmroczny budzi (…) — K. Tetmajer, Cienie, „Ognisko” 1889, nr 1. Przedruk Poezje, Kraków 1891, s. 16. [przypis autorski]

którycheśmy dotknęli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: których dotknęliśmy. [przypis edytorski]

którycheś na obraz Twój stworzył (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: których stworzyłeś na Twój obraz. [przypis edytorski]

którycheś (…) nie przywiózł — daw. konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: których nie przywiozłeś. [przypis edytorski]

Który choć mu lada co i psie prawi gówno — w rękopisie ostatni wyraz: góry, co oczywiście zaciera sens. [przypis redakcyjny]

Których też żaden nie ma przy sobie mimo pozwolenia starszego kapelana wojskowego bawić — sens: którzy nie powinni przy nikim przebywać bez pozwolenia starszego kapelana wojskowego. [przypis edytorski]

których Verlaine „Poètes maudits” (…) nazywa — por. zbiór sylwetek literackich Verlaine'a pod tymże tytułem (Les Poètes maudits, tj. Poeci przeklęci; pierwsze wyd. fr. 1884, wyd. rozszerzone, ilustrowane 1888), skąd zaczerpnięto później nazwę tej grupy poetów za życia egzystujących na marginesie społeczeństwa, często zamieszanych w skandale obyczajowe itp. [przypis edytorski]

Których więc grzbiet… nawrócił — tj. chłosta. [przypis redakcyjny]

których zysk maże i szpeci — których posiadanie przynosi ujmę i dyshonor. [przypis redakcyjny]

który czas (daw.) — jakiś czas. [przypis edytorski]

Który daremnie skarżył na swe rany — Kto jest ten bezimienny samobójca? Nie wiadomo. Zapewne musiał Jakuba do zmarnowania reszty jego mienia doprowadzić, dlatego Jakub karę piekielną chciał z nim podzielić jako z dzielącym winę jego samobójstwa. [przypis redakcyjny]

który li zagradza — konstrukcja z partykułą wzmacniającą „li”; znaczenie: który tylko zagradza. [przypis edytorski]

którymem najmował — który najmowałem. [przypis edytorski]

którymem się był zaciągnął — daw. czas zaprzeszły z ruchomą końcówką czas.; dziś: w którym się zaciągnąłem. [przypis edytorski]

którymim skowan — którymi jestem skuty. [przypis edytorski]

którymiś mnie uraczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: którymi mnie uraczyłeś. [przypis edytorski]

którymiśmy go otaczali (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: którymi go otaczaliśmy. [przypis edytorski]

którym już napisał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który już napisałem. [przypis edytorski]

którym na przeciwnikach swoich mógł wyładować — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który na przeciwnikach swoich mogłem wyładować. [przypis edytorski]

którym nie wolno było omijać Krakowa, by nie pozbawić miasta licznych opłat — niektóre miasta posiadały w średniowieczu przywilej, określany jako „prawo składu”, zgodnie z którym kupcy nie mogli ich omijać, lecz przez określony czas musieli wystawiać tam swój towar na sprzedaż. [przypis edytorski]

którym odcięto głowę — Wyrazy te opuszczone są w wyd, 1774 r. (Amsterdam). [przypis tłumacza]

który może się obejść bez innych narodów i bez którego mogą się obejść inne narody — gdyby z dwóch sąsiadujących z sobą narodów jeden nie mógł obyć się bez drugiego, byłoby to bardzo ciężkie położenie dla pierwszego, bardzo niebezpieczne zaś dla drugiego. Każdy mądry naród w takim wypadku starałby się prędko uwolnić drugi od tej zależności. Republika Tlaxcala, będąca enklawą w cesarstwie meksykańskim [tj. imperium Azteków w prekolumbijskim Meksyku; red. WL], wolała obchodzić się bez soli, niż kupować ją od Meksykańczyków, a nawet niż otrzymywać ją od nich za darmo. Mądrzy Tlaxcalańczycy spostrzegli sidła kryjące się pod tą hojnością. Utrzymywali się w wolności, i małe to państwo, zamknięte w tym wielkim cesarstwie, stało się w końcu narzędziem jego upadku. [W czasie zdobywania Meksyku przez Hiszpanów arystokratyczna republika Tlaxcala stanęła wiernie po stronie Cortésa, który w nagrodę wyjednał dla niej pewną samodzielność pod zwierzchnictwem Hiszpanii; przyp. tłum.]. [przypis autorski]

którym śmiał — które śmiałem (forma z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

którym splatała — daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który splatałam. [przypis edytorski]

którym wiedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który wiedziałem. [przypis edytorski]

którym wykopał — który wykopałem. [przypis edytorski]

którym wzgardził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: który wzgardziłem. [przypis edytorski]

którym (…) żył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który żyłem. [przypis edytorski]

którym znał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: który znałem. [przypis edytorski]

którym znał — tu: ja, który znałem. [przypis edytorski]

który należy do wszystkich krajów i wieków i imię jego sławione jest wszędzie, gdzie słońce oświeca krzyże na wieżach kościołówOeuvres, VII, 262. [przypis autorski]

który [pogrążył się] w świętym przeświadczeniu płci-miłości, jako metafizycznej potęgi, która nad światem i życiem włada i od śmierci jest silniejszą — S. Przybyszewski, Szlakiem duszy polskiej, s. 136. [przypis autorski]

któryście (…) słyszeli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: który słyszeliście. [przypis edytorski]

któryśmy (…) przebyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: który przebyliśmy. [przypis edytorski]

któryśmy (…) znaleźli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: który znaleźliśmy. [przypis edytorski]

Któryś z krytyków wypowiedział zdanie, że motyw Ugolina mógł grać pewną rolę i w Ojcu zadżumionych i tonem profesora karcił mnie, że Ojca zadżumionych czynię krewniakiem byronowskiego „Więźnia Czyllonu” (w książce mojej p. t. Wszechpoemat i najnowsze jego dzieje), a nie Ugolina, który właśnie „Więźnia” zrodził. Korzystam ze sposobności, aby ten zarzut odeprzeć. Pokrewieństwa literackie, a zwłaszcza poetyckie, opierają się, nie na wspólności imion bohaterów lub zewnętrznego wątku, lecz na wspólności nastrojów i uczuć. Otóż gra uczuć w Ojcu zadżumionych, a zwłaszcza stopniowanie ich tragiczności, tchnie od początku do końca „Więźniem Czyllonu”, zaś z Danta tragedyi zamorzenia w „wieży głodowej” nie zawiera ani jednego bądź psychicznego, bądź estetycznego rysu. [przypis autorski]

który się był położył — forma daw. czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym: Anhelli położył się wcześniej, zanim Szaman posadził dziecko na jego piersiach. [przypis edytorski]

który się ograniczył tylko literaturą — dziś: który ograniczył się tylko do literatury. [przypis edytorski]

Który się wznosił za swoim nasieniem — W tekście oryginału: Che si levo appresso sua semenza, za swoim nasieniem, jakim jest syn każdy względem swojej rodzicy. [przypis redakcyjny]

który się zwał „putiłowskim” i szedł całkowicie na użytek tej rosyjskiej fabryki — mowa o rosyjskich Zakładach Putiłowskich w Petersburgu, wielkim zakładzie produkcji stali, maszyn i środków transportu, od 1868 będącym własnością przedsiębiorcy Nikołaja Putiłowa; na pocz. XX w. było to największe pod względem produkcji przedsiębiorstwo metalurgiczno-maszynowe w Rosji i trzecie co do wielkości w Europie; w 1922 zmieniono nazwę zakładów na Czerwony Putiłowiec, zaś w 1934 na obecną nazwę: Fabryka Kirowa. [przypis edytorski]

który teraz króluje — chodzi o króla Zygmunta III Wazę (1566–1632). [przypis edytorski]

który teraz przemienił się na strunę gitary tylko miłośne brzęczącą piosenki? — późn. wyd. tłumaczenie skorygowano: który teraz przemienił się w strunę gitary regulowaną kołkiem! [przypis edytorski]

Który tylko żołnierz zakosztował miodu, tracił przytomność… — dziś jeszcze, według opowiadania podróżnych, sprzedają w tej okolicy miód gorzkawy, ciemny, wodnisty, który po spożyciu wywołuje podobne skutki; krajowcy przed użyciem zagotowują go. [przypis tłumacza]

który w Efezie bóżnicę Diany zapalił — Herostrates. [przypis edytorski]

który za tem, co mu lubo, chodzi (starop. konstrukcja) — który kieruje się tym, co jest mu miłe; podąża za tym, co dla niego przyjemne. [przypis edytorski]

który zginął, jak wiadomo, w 1927 r. — fikcja literacka. [przypis edytorski]

którzyby beli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: którzy byliby. [przypis edytorski]

którzy go sądzą miejsca tego godnem (starop.) — konstrukcja na wzór łac; znaczenie: którzy sądzą, że jest godny tego miejsca. [przypis edytorski]

którzy i tak już — Brak „już” w poprzednich wyd. BN. [przypis redakcyjny]

którzy ją śmiercią oświadczyli, i zdrowie dla niej chętnie położyli (starop.) — tj. męczennicy. [przypis edytorski]

którzy kładą taki nacisk na związek między osobowością Schopenhauera a jego filozofią — np. K. Fischer, F. Paulsen, J. Volkelt. Zob. Literatura. [przypis tłumacza]