Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3334 przypisów.
Honoriusz I (zm. 638) — papież (od 625); poparł przedstawione mu poglądy monoteletyzmu, co doprowadziło do tego, że na soborze w Konstantynopolu został potępiony i uznany za heretyka; wyklinany przez kolejnych papieży aż do XI w., przywoływany podczas pierwszego soboru watykańskiego przez przeciwników dogmatu o nieomylności papieża. [przypis edytorski]
honorny (gw.) — z honorem, dumą. [przypis autorski]
honorowie — dziś popr.: honorowo. [przypis edytorski]
honorowy wikt w prytanejonie — zasłużonych obywateli Aten honorowano, przyznając im posiłki na koszt państwa w prytanejonie, oficjalnym budynku władz miejskich, gdzie wspólnie jadali posiłki prytanowie. [przypis edytorski]
honor Poloniae (łac.) — honor Polski. [przypis edytorski]
honor (tu daw.) — w grach karcianych: karta starsza od dziesiątki, figura. [przypis edytorski]
honor — w karcianej grze w wista: as, król, dama, walet lub dziesiątka w kolorze atutowym. [przypis edytorski]
Honoryusz wtóry — Honoriusz II, papież (1124–1130). [przypis redakcyjny]
Honte à toi (…) mes beaux jours — Hańba tobie, która pierwsza nauczyłaś mnie, co to zdrada, i przyprawiłaś o szaleństwo ze zgrozy i gniewu! Hańba tobie, kobieto o posępnym oku, której złowrogie miłostki pogrzebały w mrokach wiosnę mego życia i moje piękne dni. [przypis tłumacza]
honwed — żołnierz królewsko-węgierskiej Obrony Krajowej (1867–1918), formacji stanowiącej jeden z czterech rodzajów sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej. [przypis edytorski]
hony soit qui mai y pense (fr.) — hańba temu, kto widzi w tym coś nieprzystojnego. [przypis edytorski]
hoodlum (slang. amer.) — łazik, włóczęga, osoba żyjąca na cudzy koszt, awanturnik; dziś: bandzior, gangster. [przypis edytorski]
hookah — długa fajka z chłodnicą. [przypis redakcyjny]
hoondie — bank prywatny. [przypis redakcyjny]
Hoover, Herbert Clark (1874–1964) — amerykański polityk, działacz Partii Republikańskiej; 31. prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1929–1933, tj. w okresie Wielkiego kryzysu gospodarczego (24 października 1929, czyli siedem miesięcy od zaprzysiężenia Hoovera na prezydenta, miał miejsce Czarny czwartek, tj. krach na giełdzie nowojorskiej). [przypis edytorski]
Hoover, Herbert Clark (1874–1964) — amerykański polityk, działacz Partii Republikańskiej; prezydent Stanów Zjednoczonych (1929–1933), sprawujący władzę w okresie wielkiego kryzysu gospodarczego. [przypis edytorski]
Hop-Frog (ang.) — Żabi Skok. [przypis redakcyjny]
hop là (fr.) — wskakuj tam. [przypis edytorski]
Hop là ! Magot. Voilà. (fr.) — Wskakuj tam! Bibelocik. Proszę bardzo. [przypis edytorski]
hoplici — ciężkozbrojna piechota grecka. Broń zaczepną stanowiły: długa włócznia, dwusieczny miecz lub jednosieczna szabla, które zwisały z barków, i noszony za pasem sztylet. [przypis tłumacza]
hoplici — ciężkozbrojna piechota grecka. [przypis edytorski]
hoplici — ciężkozbrojna piechota grecka. [przypis tłumacza]
hoplici — ciężkozbrojna piechota w staroż. Grecji. [przypis edytorski]
hoplita — ciężkozbrojny piechur w staroż. Grecji walczący w zwartym szyku, zw. falangą. Sokrates, który był bardzo dobry jako hoplita: Sokrates walczył w bitwach pod Potidają, pod Delion i pod Amfipolis; w dialogu Uczta Alkibiades opowiada, że w bitwie Sokrates uratował mu życie, zaś w czasie odwrotu z pola walki pod Delion wyróżniał się spokojem. [przypis edytorski]
hoplita — ciężkozbrojny piechur w staroż. Grecji walczący w zwartym szyku, zw. falangą, uzbrojeni w duże tarcze zw. hoplon (o średnicy ok. 1 m i dwóch uchwytach, ważące ok. 8 kg), ponad dwumetrowe włócznie, krótki miecz, hełm osłaniający głowę wraz z czołem, nosem i policzkami (tzw. hełm koryncki) oraz nagolenniki i napierśniki; hoplici wywodzili się z wolnych, mniej zamożnych obywateli gr. państw-miast (poleis). [przypis edytorski]
hoplita — ciężkozbrojny żołnierz piechoty w staroż. Grecji. [przypis edytorski]
hoplita — w staroż. Grecji ciężkozbrojny żołnierz piechoty, którego uzbrojenie stanowił miecz, tarcza (hoplon; stąd nazwa) o średnicy ok. 1 m, długa włócznia, hełm osłaniający głowę, nos i policzki, napierśnik oraz nagolenniki. [przypis edytorski]
hoplitów — ὁπλιτῶν, armatis, Reitern? (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
Hopos estai tade erga? (gr.) — Jakie są te dzieła? [przypis edytorski]
hoptaś — kot. [przypis autorski]
hora canonica (łac.) — godzina kanoniczna, tu: pora obiadu. [przypis redakcyjny]
Horacjusza językiem — po łacinie. [przypis edytorski]
Horacjusz — Quintus Horatius Flaccus (63 p. n. e.—8 n. e.), poeta rzymski, autor liryk, satyr i listów, o którym Krasicki powiedział, że jest „najsławniejszy w rodzaju swoim rymotwórca”. (Zbiór potrzebn. wiad.). [przypis redakcyjny]
Horacjusz — Quintus Horatius Flaccus (63 p.n.e.–8 n.e.), pol.: Horacy, wybitny rzymski poeta i teoretyk literatury. [przypis edytorski]
Horacy (65–8 p.n.e.) a. Quintus Horatius Flaccus (łac.) — rzymski poeta liryczny i satyryczny. [przypis edytorski]
Horacy (65–8 p.n.e.) — Kwintus Horacjusz Flakkus, poeta rzymski. [przypis edytorski]
Horacy (65–8 p.n.e.) — rzymski poeta liryczny z czasów cesarza Augusta. [przypis edytorski]
Horacy Bianchon (…) baron de Rastignac — [patrz:] Ojciec Goriot. [przypis tłumacza]
Horacy Bianchon — postać ta pojawia się również w innych dziełach Balzaka: Ojciec Goriot i Muza z zaścianka. [przypis edytorski]
Horacy — imię męskie pochodzące od nazwy rzymskiego rodu Horacjuszów (Horatii), do którego należał m.in. Quintus Horatius Flaccus (63 p.n.e.–8 n.e.), najwybitniejszy rzymski poeta, zwany po polsku Horacym. [przypis edytorski]
Horacy jednym słowem dokazałby więcej — [por.] Szkoła żon Moliera. [przypis tłumacza]
Horacy — Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.), największy rzym. poeta liryczny. [przypis edytorski]
Horacy, Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.) — wybitny rzym. poeta liryczny, autor liryk, satyr i listów, a także teoretyk literatury. [przypis edytorski]
Horacy — Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.), wybitny rzym. poeta liryczny, autor liryk, satyr i listów, a także teoretyk literatury. [przypis edytorski]
Horacy, Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.) — wybitny rzym. poeta liryczny, autor liryk, satyr i listów. [przypis edytorski]
Horacy — Quintus Horatius Flaccus (65 p.n.e. – 8 p.n.e.), rzymski poeta i teoretyk literatury. [przypis edytorski]
Horacy — Quintus Horatius Flaccus (65 p.n.e.–8 p.n.e.), rzymski poeta i teoretyk literatury. [przypis edytorski]
Horacy właśc. Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.) — poeta rzymski, liryk i mistrz satyry. Jest auotrem trzech ksiag Pieśni lirycznych (łac. Carmina), znanych także jako Ody (łac. Odes). [przypis edytorski]
Horacy — właśc. Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.), poeta rzymski, znany głównie jako autor czterech ksiąg pieśni. [przypis edytorski]
Horacy, właśc. Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.) — rzymski poeta i teoretyk literatury. [przypis edytorski]
Horacy, właśc. Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.) — wybitny rzymski poeta liryczny, autor liryk, satyr i listów. [przypis edytorski]
Horae diurnae (łac.) — godziny dnia; tu: książki do nabożeństwa, zawierające modlitwy na różne godziny dnia. [przypis redakcyjny]
Horain, Julian Florian (1821–1883) — polski publicysta; po powstaniu styczniowym wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie był korespondentem „Tygodnika Ilustrowanego”, utrzymywał żywe kontakty z Henrykiem Sienkiewiczem; w 1880 powrócił do kraju i osiadł w zaborze austriackim. [przypis edytorski]
hora perit, mors aderit — godzina przeminie, śmierć się przybliży. [przypis edytorski]
Horassan, właśc. Chorasan — kraina historyczna w Azji Środkowej; współcześnie: największa z prowincji Iranu, stanowiąca zachodnią część tej krainy i obejmująca płn.-wsch. część państwa, w 2004 podzielona na trzy odrębne prowincje. [przypis edytorski]
(…) — Horatius, Epodes XIV, 3. [przypis tłumacza]
Horatius Flaccus tym wierszem łacińskim — Horacy, Pieśni, ks. 4, pieśń 3. [przypis edytorski]
Horatius — Horacy — Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.), wybitny rzym. poeta liryczny, autor liryk, satyr i listów, a także teoretyk literatury. [przypis edytorski]
(…) — Horatius, Odae, III, 6, 5. [przypis tłumacza]
Horch — niemiecka marka samochodów, produkowanych w latach 1901–1945. [przypis edytorski]
horda Nogajca — oddział konnych wojowników tatarskich; od: Orda Nogajska, powst. na Stepie Pontyjskim, w wyniku uniezależnienia od Złotej Ordy ok. 1390 r. konfederacja tureckich plemion koczowniczych, nazwana od imienia wybitnego wodza tatarskiego, Nogaja (zm. 1299), utworzona przez emira Edygeja (1352–1419) i panująca nad terytorium między Wołgą, Irtyszem, Morzem Kaspijskim i Morzem Aralskim. [przypis edytorski]
horda — tu: wojsko ludów koczowniczych tureckich i mongolskich. [przypis edytorski]
horda — tu: zgraja, banda. [przypis edytorski]
Hordliczka, Eugen (1857–1912) — austriacki oficer sztabu generalnego, szef biura ewidencyjnego w latach 1903-1909. [przypis edytorski]
hordyńcy — ordyńcy; członkowie ordy, tj. tatarskich sił zbrojnych, armii (także: obozu). [przypis edytorski]
hordy Nogaju — Orda Nogajska, która w latach 90. XIV wieku uniezależniła się od Złotej Ordy i składała się początkowo z potomków i zwolenników Nogaja (zm. 1299), wodza Mongołów, emira Złotej Ordy, prawnuka Czyngis Chana; Nogaj dokonał m.in. najazdów na ziemie polskie w 1259 (splądrowanie Krakowa) i 1287 roku. Orda Nogajska została utworzona na Kaukazie, w XV i XVI w. chanat nogajski obejmował terytoria pomiędzy Wołgą, Irtyszem, Morzem Kaspijskim i Morzem Aralskim; w XVIII w. lud Nogajów został przesiedlony na nadazowskie równiny pomiędzy Donem a Kubaniem, a potem na stepy nadkaspijskie i besarabskie. [przypis edytorski]
hordy Nogaju — Tatarzy. [przypis edytorski]
Horeb (bibl.) — góra, na której Bóg przekazał Mojżeszowi 10 przykazań. [przypis edytorski]
Horeb — biblijna góra, na której Bóg ukazał się Mojżeszowi pod postacią płonącego krzewu i powołał go na wyzwoliciela Izraelitów z niewoli egipskiej. [przypis edytorski]
Horeb — jedna z gór na półwyspie Synaj, na której według Biblii Bóg objawił się Mojżeszowi. [przypis edytorski]
horendum (łac. horrendum) — okropność, coś przerażającego. [przypis edytorski]
hore tobi (ukr.) — biada tobie. [przypis redakcyjny]
Horgebruda — bogini krwi, towarzysząca wojownikom w bitwie. [przypis edytorski]
Horka — planeta Saturn. [przypis autorski]
Horki — wieś w powiecie kobryńskim guberni grodzieńskiej; w trakcie postania styczniowego miały tu miejsce zaciekłe walki między Polakami i Rosjanami. [przypis edytorski]
Horkos (mit. gr.) — bóg mściciel krzywoprzysięstwa. [przypis edytorski]
„Horlizm”: dlatego, bo życie jest tylko wtedy prawdziwe, gdy jest przedstawione jako wariackie — K. Irzykowski, Dzienniki (rękopis, wiosna 1897). Wobec tego Irzykowski zamierzał „Życiu” Przybyszewskiego przeciwstawić czasopismo literackie o następującej praktyce redakcyjnej i „programie” ideowym: „W czasie, kiedy w Krakowie powstało »Życie«, ja i kilku moich przyjaciół zamierzaliśmy we Lwowie założyć czasopismo literackie, oparte na całkiem innych, zupełnie oryginalnych podstawach. Miało się ono nazywać »Meteor«, a wychodzić tylko jeden rok, ale przez ten czas zupełnie usprawiedliwić swoją nazwę; miało zamieszczać oprócz utworów i artykułów literackich także rozmyślania z warsztatu poetyckiego, wzajemne krytyki i plany dzieł, sny, bezimienne spowiedzi i listy rzeczywiste (w pierwszym numerze np. miał dać swą spowiedź pewien niedoszły samobójca, który niedawno na dobre już odebrał sobie życie), w ogóle »Meteor« miał stać w ścisłym związku z tajemnicami praktycznego życia. Współpracownicy mieli pisać bezimiennie i nie brać żadnych honorariów; treść i wartość pisma miały rosnąć z każdym numerem, a w ostatnim spodziewaliśmy się znaleźć na jakichś zawrotnych, niespodziewanych wyżynach, wymagających kto wie, czy nie np. »samobójstwa całej redakcji«. Zamiast »Meteora« dostała Polska »Życie«”. (Czyn i słowo, s. 126–127). [przypis autorski]
Hormizdas (zm. 523) — papież (od 514), święty Kościoła katolickiego; z inicjatywy cesarza Anastazjusza, przymuszonego buntem o podłożu religijnym w prowincjach Tracji, Scytii Mniejszej i Myzji i marszem armii buntowników na stolicę, usiłował doprowadzić do jedności między Kościołami Rzymu i Konstantynopola zerwanej podczas tzw. schizmy akacjańskiej (484–519). [przypis edytorski]
hormon Evansa — hormon wzrostu (somatotropina), produkowany przez przedni płat przysadki mózgowej, odkryty w 1921 przez Herberta Evansa i Josepha Longa. [przypis edytorski]
horny a. horny (gw.) — piękny, silny, hardy. [przypis edytorski]
Horodło — wieś w Polsce położona w województwie lubelskim na lewym brzegu Bugu. 2 października 1413 r. w Horodle pomiędzy Polską a Litwą została zawarta unia horodelska potwierdzająca wspólną politykę obu państw. [przypis edytorski]
horodniczy — stróż grodu, urząd ziemski na Litwie (14. w co do statusu takich godności), dotyczący takich miast jak np. Wilno, Witebsk, Smoleńsk. [przypis redakcyjny]
horodniczy — w państwie rosyjskim od 1775 do 1862: naczelnik władzy administracyjnej i policyjnej miasta powiatowego. [przypis edytorski]
horodniczy (z rus.) — strażnik wyższy, zawiadujący grodami tj. zamkami warownemi. [przypis redakcyjny]
horodyszcze (daw.) — miejsce, gdzie znajdował gród (rus. horod). [przypis edytorski]
Horodyszcze — miasteczko na trakcie z Mikołajewszczyzny do Nowogródka. [przypis redakcyjny]
horodyszcze — miejsce, na którym stał dawniej gród. [przypis edytorski]
horodyszcze — miejsce, w którym stał gród. [przypis edytorski]
horodyszcze (z rus.) — grodzisko, miejsce warowne; horodyszczów — dziś popr. forma D. lm: horodyszcz. [przypis edytorski]
horodyszcze (z rus.) — grodzisko, miejsce warowne. [przypis edytorski]
horodyszcze (z ukr.) — gród, warowna osada. [przypis edytorski]
horologium, lm: horologia (łac.) — zegar. [przypis edytorski]
horor (z łac. horror) — dreszcz, trwoga. [przypis edytorski]
horor (z łac. horror: dreszcz, trwoga) — tu: okropność. [przypis edytorski]
horoskopami i słońcami w dwunastym domu — w astrologii występuje 12 tzw. domów, czyli sektorów, na które podzielona jest sfera niebieska, wiązanych z różnymi dziedzinami zainteresowań i działalności. [przypis edytorski]
horoszo (ros.) — dobrze. [przypis edytorski]
horować (gwar.) — harować, ciężko pracować. [przypis redakcyjny]
horować (gw.) — pracować ciężko bez powodzenia, zmagać się z losem; harować. [przypis edytorski]
horować kim (starop.) — górować nad kim; przewodzić komu; nadzorować kogo, napędzać kogo do pracy, orać kim. [przypis edytorski]
Horpyna — bohaterka powieści Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza: wiedźma mieszkająca w Czarcim Jarze. [przypis edytorski]
