Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7927 przypisów.
Chiara (wł.) — odpowiednik imienia Klara bądź przymiotnik: jasna, przejrzysta, jednoznaczna. [przypis edytorski]
Chiarentana — Cześć gór alpejskich, skąd źródło Brenty wypływa, przez całą zimę zwykle okryta śniegami; na wiosnę, jak mówi poeta, gdy poczuje ciepło, okolice Włoch północnych wezbraniem rzek zalewa. [przypis redakcyjny]
Chiarenza a. Glarentza — średniowieczne miasto w zach. części Peloponezu, założone w XIII w. przez krzyżowców, którzy zawładnęli Księstwem Achai; było prężnym ośrodkiem handlu, utrzymując ożywione kontakty z Wenecją, Genuą i in. miastami włoskimi. [przypis edytorski]
Chiarini, Alojzy Ludwik (1789–1832) — prof. teologii, kanonik kapituły płockiej; urodzony we Włoszech, w Toskanii jako syn cieśli; ukończył uniwersytet w Pizie; od 1819 r. w Polsce; wykładał historię kościoła i „języki orientalne” (hebrajski i grecki) na Uniwersytecie Warszawskim oraz prowadził prywatnie kursy starożytności hebrajskiej; wydał słownik i gramatykę języka hebrajskiego po łacinie; pracował nad przekładem Talmudu na język fr.; był członkiem Komitetu Cenzury ksiąg i pism hebrajskich (od 1822), członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1827); zmarł w 1832 w pałacu Wincentego Krasińskiego, ojca Zygmunta, który pełnił rolę jego protektora. [przypis edytorski]
Chiashana i Tingshana — Chiashan Shanhui (805-881) i Tingshan Shenying (771–853). [przypis tłumacza]
Chiavica — ulica Chiavica di Santa Lucia, historyczny fragment Via dei Banchi Vecchi w Rzymie. [przypis edytorski]
Chicago, już powstałego z ruin — po wielkim pożarze, który w 1871 zniszczył jedną trzecią miasta. [przypis edytorski]
Chicago — miasto w Stanach Zjednoczonych, położone nad jeziorem Michigan, w płn. części kraju. [przypis edytorski]
Chicago — miasto w Stanach Zjednoczonych, położone w stanie Illinois. [przypis edytorski]
Chicago — wielkie miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Illinois; w okresie prohibicji szczególnie znane z rozwoju zorganizowanej przestępczości (mafia amerykańska). [przypis edytorski]
chica (hiszp.) — dziewczyna. [przypis edytorski]
chicha — Zob. Historię Inków, tom II [chicha to trunek robiony z fermentowanej kukurydzy. Indianie wystawiają go do słońca w dniach świątecznych i upijają się nim po ofiarowaniu; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
chichotając — dziś popr.: chichocząc. [przypis edytorski]
chichotek — dziś popr.: chichotków. [przypis edytorski]
chichranie — chichotanie. [przypis autorski]
Chief Salamander speaking! Halo, Chief Salamander is going to speak! (ang.) — mówi Chief Salamander [„naczelna salamandra” a. szef Salamander], Chief Salamander ma zamiar przemówić. [przypis edytorski]
chiffonnerie (fr.) — szmatki. [przypis edytorski]
Chi (…) fuoco (wł.) — „Ten kto może wyrazić, jak bardzo płonie, doświadcza jeno słabego żaru” (Petrarka, Sonet 138; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
chignon (fr.) — kok, fryzura kobieca z włosów związanych z tyłu głowy; daw.: przypinany warkocz. [przypis edytorski]
Chi ha arte, ha parte (wł.) — włoskie przysłowie oznaczające, że tylko ci którzy znają dany temat, mogą się wypowiedzieć; dosł.: kto ma umiejętności, ma udział. [przypis edytorski]
Chija bar Abba zwany Rabbach (hebr. dosł.: wielki) (ok.150–230) — tannaita działający w Tyberiadzie; uczeń Judy ha-Nasiego; kohen; miał duży wpływ na redakcję Halachy, jego prace jednak nie zostały włączone do Miszny, zostały wydane osobno; przez długi czas uważany za autora Tosefty, czyli rozszerzenia i uzupełnienia Miszny, co zostało podważone. Miał znaczny wpływ na rozwój agad. [przypis edytorski]
Chija wł. Chija bar Abba II — amoraita trzeciej generacji, żyjący w III i IV w.; pochodził z Babilonii, ale pobierał nauki w szkole Jochanana w Tyberiadzie. [przypis edytorski]
chilatas — vadinama pagarbos skraistė, sultono teikiamoji aukštiems viešpatijos valdininkams [przypis redakcyjny]
Childebert — władca Franków z dynastii Merowingów: Childebert I (496–558) lub jego następca Childebert II (570–596). [przypis edytorski]
Childe Harold a. Wędrówki Childe Harolda — poemat Byrona, powstały w latach 1809–1818. [przypis edytorski]
Childe Harold — główny bohater poematu dygresyjnego Byrona Wędrówki Childe Harolda (1809–1818), mroczny, buntowniczy indywidualista, pierwowzór podobnych mu tzw. bohaterów bajronowskich. [przypis edytorski]
Child-Harold — bohater poematu Byrona — romantyczny poszukiwacz przygód. [przypis autorski]
Child in house — The Child in the House: An Imaginery Portrait, książka Waltera Patera opublikowana w 1923 roku. [przypis edytorski]
chiliarcha (gr. chiliarchos) — dosł.: dowódca tysiąca, tysiącznik; stopień wojskowy w armii Aleksandra Wielkiego i armiach hellenistycznych; termin używany także w staroż. literaturze greckojęzycznej na określenie rzymskiego trybuna wojskowego, dowódcy kohorty. [przypis edytorski]
chiliazm (z gr. χίλια, chilia: tysiąc), dziś częściej millenaryzm (z łac.) — koncept religijny pochodzący z tradycji żydowskiej i pełniący istotną rolę w pojmowaniu świata przez chrześcijan w pierwszych wiekach n.e. Spodziewali się oni szybkiego powrotu Chrystusa, co miało zapoczątkować tysiącletni okres jego panowania na ziemi. [przypis edytorski]
Chilkijasz — ojciec Jeremiasza. [przypis edytorski]
Chillon — Château de Chillon, średniowieczny zamek obronny w kantonie Vaud w Szwajcarii, wzniesiony na skalistym cyplu wrzynającym się w wody Jeziora Genewskiego na jego wsch. wybrzeżu, między miastami Montreux a Villeneuve. Początkowo zamek był własnością biskupów Sion, w XII w. oddany w lenno książętom sabaudzkim. Podziemia zamku służyły w XIII w. jako magazyn, w XIV w. zamienione na więzienie, w którym więziono m.in. szwajcarskiego duchownego i patriotę, przeora klasztoru świętego Wiktora z Genewy, François Bonivarda, przykutego przez 4 lata do jednego z filarów. Romantyczny poeta ang., George Gordon Byron uwiecznił zamek jako ponurą twierdzę w swym poemacie Więzień Czyllonu (oryg. The Prisoner of Chillon). [przypis edytorski]
chi lo sa? (wł.) — któż to wie? [przypis edytorski]
Chi lo sa? (wł.) — Kto wie? [przypis edytorski]
Chilperyk I (ok. 539–584) — król Neustrii, płn.-zach. części państwa Franków (od 561), najmłodszy z synów Chlotara I. [przypis edytorski]
Chilul ha-Szem — profanacja Imienia Boga. [przypis tłumacza]
Chimborazo i Jorullo — wulkany amerykańskie. [przypis autorski]
Chimborazo — najwyższy szczyt Ekwadoru, o wys. 6263 m n.p.m.; położony w płn. Andach, bardzo blisko równika, uznawany za szczyt najbardziej odległy od środka Ziemi. [przypis edytorski]
Chimena, hiszp. Jimena Díaz (ok. 1054–ok. 1115) — od 1074 żona Cyda, po jego śmierci rządziła Walencją (1099–1102). [przypis edytorski]
„Chimera” — czasopismo literacko-artystyczne, wydawane (z przerwami) w Warszawie w latach 1901–07; uważane za organ prasowy modernistów, redaktorem był Przesmycki-Miriam. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — hybryda kozy, lwa i węża. Dziecko Tyfona i Echidny, równie strasznych potomków drugiego pokolenia bogów greckich. [przypis edytorski]
chimera — mit. gr. potwór ziejący ogniem, o postaci lwa z głową kozy i wężem zamiast ogona. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — potwór ziejący ogniem, z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża. [przypis edytorski]
chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; przen.: coś o niezwykłej naturze, dziwacznego, nierzeczywistego a. wydumanego. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; przenośnie: coś o niezwykłej naturze, dziwacznego, nierzeczywistego a. wydumanego. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; przenośnie: urojenie, mrzonka. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; przenośnie: urojenie, mrzonka. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; tu przen.: coś nierealnego, istniejącego tylko w marzeniach. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; tu przen.: coś o niezwykłej naturze, dziwacznego. [przypis edytorski]
Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; zob. Iliada VI 179–182 oraz Hezjod, Teogonia 319–324. [przypis edytorski]
chimera (mit.) — potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża. [przypis edytorski]
„Chimera” — pełen tytuł: „Chimera: miesięcznik poświęcony sztuce i literaturze”, czasopismo literacko-artystyczne wydawane nieregularnie w latach 1901–1907 w Warszawie, pod redakcją i kierownictwem artystycznym Zenona Przesmyckiego (pseud. Miriam). [przypis edytorski]
chimera — potwór mitologiczny, przenośnie: urojenie, mrzonka. [przypis redakcyjny]
Chimera — potwór ziejący ogniem: głowa lwia, tułów kozi, ogon smoczy. [przypis redakcyjny]
chimera — potwór z mitologii greckiej o głowie lwa, ciele kozy i ogonie węża; tu przen.: coś nierealnego, co istnieje tylko w marzeniach. [przypis edytorski]
chimera — tu: urojenie, coś nierealnego, ułuda. [przypis edytorski]
chimera — tu: urojenie, coś nierealnego, ułuda. [przypis edytorski]
chimera — tu: urojenie, mrzonka. [przypis edytorski]
chimera — tu: wyobrażenie. [przypis edytorski]
chimera — tu: złudzenie. [przypis edytorski]
chimera — urojenie; ułuda. [przypis edytorski]
chimera — w mit. gr. potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; w sztuce i archit.: motyw dekoracyjny w postaci fantastycznego, dziwacznego zwierzęcia. [przypis edytorski]
chimera — w mit. gr. ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża.; tu przenośnie: coś nierealnego, co istnieje tylko w marzeniach, urojenie, ułuda. [przypis edytorski]
Chimera — z przodu lew, z tyłu smok, w środku dzika koza. [przypis edytorski]
chimerów — dziś popr. r.ż., D. lm: chimer. [przypis edytorski]
chimeryczki — grymaśnice, dziwaczki. [przypis redakcyjny]
chimeryczna — nierealna, dziwaczna; od: Chimery, potwora z mitologii greckiej o postaci lwa z głową kozy i wężem w miejscu ogona. [przypis edytorski]
chimeryczny — nierealny, dziwaczny; od: Chimery, potwora z mitologii greckiej o postaci lwa z głową kozy i wężem w miejscu ogona. [przypis edytorski]
chimik — dziś popr.: chemik. [przypis edytorski]
Chińcyki trzymają się (…) — jesienią 1899 r. wybuchło w Chinach tzw. powstanie bokserów, skierowane przeciw cudzoziemcom, a właściwie przeciw imperialistycznej dominacji mocarstw europejskich na obszarach „Cesarstwa Nieba”. Interwencja wojskowa w 1901 r. tych państw (między nimi również monarchii Austro-Węgier) doprowadziła do stłumienia ruchu rewolucyjno-niepodległościowego i do zwiększenia zależności Chin od mocarstw. Z końcem 1900 roku (a w Weselu „rzecz dzieje się w roku tysiąc dziewięćsetnym”) rząd chiński jeszcze opierał się ich naciskowi, kiedy spotkał się z żądaniem krwawych represji na powstańcach. Pytanie Czepca ma zatem treść najzupełniej aktualną. [przypis redakcyjny]
chiński cień — taki jak w tradycyjnym chińskim teatrze cieni, w którym sylwetki przedstawianych ludzi, zwierząt, elementów krajobrazu pojawiają się za podświetlonym, półprzezroczystym ekranem. [przypis edytorski]
chiński imbier — chiński imbir uważano za lek żołądkowy. [przypis redakcyjny]
china — dziś popr.: chinina, lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku otrzymywanego z kory chinowca. [przypis edytorski]
china — dziś popr.: chinowiec, tropikalne drzewo, z którego kory otrzymuje się chininę, lek przeciwmalaryczny. [przypis edytorski]
Chinensu — Henen-Nesut (gr. Herakleopolis Magna), stolica 20. nomu Górnego Egiptu, położona ok. 90 km na południe od Memfis. [przypis edytorski]
chinina — lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku otrzymywanego z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku, otrzymywany z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — lek w postaci białego, gorzkiego proszku otrzymywany z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — lek w postaci białego, gorzkiego proszku, otrzymywany z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — pierwszy skuteczny lek przeciwko malarii. [przypis edytorski]
chinina — przeciwmalaryczny środek leczniczy. [przypis edytorski]
chi non ha, non è (wł.) — kto nie ma, ten nie jest. [przypis edytorski]
Chinon — miejscowość niedaleko Tours, miejsce spotkania Joanny d'Arc z następcą tronu, Karolem VII, w 1427 r. [przypis edytorski]
chinowiec (bot.) — rodzaj drzew tropikalnych, których kora zawiera chininę, stosowaną jako lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku (zwykle dostarczany jako sól: chlorowodorek lub siarczan chininy). [przypis edytorski]
chinowy (rzad.) — chininowy, zawierający chininę, lek przeciwmalaryczny mający postać białego, gorzkiego proszku, otrzymywanego z kory chinowca. [przypis edytorski]
Chiny — W XX wieku jedną z największych katastrof humanitarnych jakie dotknęły Chiny była klęska głodu w latach 1959–1961, której bezpośrednią przyczyną była nieudolna polityka industrializacji i kolektywizacji zainicjowana przez Mao Zedonga. Ofiarą głodu mogło paść wedle szacunków nawet 45 milionów ludzi. [przypis edytorski]
Chios — wyspa na Morzu Egejskim w pobliżu wybrzeży Azji Mniejszej. [przypis edytorski]
Chios — z powstaniem państwa attyckiego posiadłość ateńska, przoduje w II Związku, stronnictwo arystokratyczne przechyla ją ku Sparcie, Persom, Macedonii. [przypis tłumacza]
Chio — wyspa na Morzu Egejskim. [przypis redakcyjny]
chipolata (fr.) — krótka kiełbaska z surowej wieprzowiny, przeznaczona do smażenia. [przypis edytorski]
Chippendale, Thomas (1718–1779) — brytyjski projektant mebli; jego nazwisko stało się nazwą angielskiego stylu meblarstwa, zapoczątkowanego przez wydaną przez niego pierwszą w historii książkę o projektowaniu mebli. [przypis edytorski]
Chiriguanie, Assinibuanie i Apalasi — w innym tłum.: Assinipoelowie i Apalakowie-Chiricahua. [przypis edytorski]
chiromancja — wróżenie z dłoni. [przypis edytorski]
chiromancja — wróżenie z ręki. [przypis edytorski]
chiromancki — dotyczący chiromancji, czyli wróżenia z linii dłoni. [przypis edytorski]
chiromanta — osoba potrafiąca wróżyć z linii papilarnych dłoni. [przypis edytorski]
chiromantka — osoba wróżąca z linii papilarnych. [przypis edytorski]
Chiron a. Chejron (mit. gr.) — centaur (pół koń, pół człowiek), wychowawca Achillesa. [przypis tłumacza]
Chiron (mit. gr.) — znany z mądrości centaur (tj. pół człowiek a pół koń), wychowawca wielu spośród mitologicznych bohaterów. [przypis edytorski]
