Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5638 przypisów.

Biblia a. Pismo Święte — zbiór starożytnych ksiąg, uważanych przez żydów i chrześcijan za święte. [przypis edytorski]

Biblia Dorégo — jedno z licznych XIX-wiecznych wydań Biblii z rycinami Gustave'a Dorégo (1832–1883), francuskiego grafika należącego do najbardziej znanych mistrzów ilustrujących motywy biblijne. [przypis edytorski]

Biblia ludzkości — fr. La Bible de l'humanité (1864), szkic poświęcony historii porównawczej religii, autorstwa Julesa Micheleta (1798–1874), francuskiego historyka cenionego przede wszystkim za dzieła Historia Francji (1833–1867) oraz Historia rewolucji francuskiej (1847–1853). [przypis edytorski]

biblia pauperum (łac.) — Biblia dla ubogich (treści biblijne przekazywane nie słowami, lecz poprzez obraz, rzeźbę itp.). [przypis edytorski]

Biblia Wujka — tj. Biblia w tłumaczeniu ks. Jakuba Wujka (1540–1597), wyd. w 1599 r. [przypis edytorski]

biblijny rzeźbiarz Becalel — Becalel syn Uriego, doskonały rzemieślnik obrabiający szlachetne metale, kamień i drewno, powołany imiennie przez Boga do wykonania Arki Przymierza, miedzianego ołtarza i innych przedmiotów liturgicznych (zob. Wj 31, 1n; 2Krn 1, 5). [przypis edytorski]

biblijotekarz — dziś popr.: bibliotekarz (wydłużenie o jedną sylabę ze względu na rytm). [przypis edytorski]

Biblioteka Aleksandryjska — największa biblioteka starożytnego świata, założona przy Muzejonie, ówczesnym instytucie naukowym, przez władców egipskich z rodu Ptolemeuszów, którzy nakazali kopiować każdy zwój (czyli książkę), z którym ktokolwiek chciał wyjechać z Aleksandrii. Skupowano też lub wypożyczano do kopiowania pisma z całego ówczesnego świata. W czasie inwazji rzymskiej na Egipt pod wodzą Juliusza Cezara część zbiorów Biblioteki spłonęła, w ramach rekompensaty władczyni Egiptu, Kleopatra, otrzymała zbiory biblioteki ze zdobytego przez Rzymian Pergamonu. [przypis edytorski]

Biblioteka Aleksandryjska — największa biblioteka starożytnego świata, założona w III w. p.n.e. przy Muzejonie, ówczesnym instytucie naukowym; zawierała kilkaset tysięcy ksiąg. [przypis edytorski]

Biblioteka Ambrozjańska (wł. Biblioteca Ambrosiana) — biblioteka w Mediolanie, we Włoszech, zawierająca wiele wartościowych dzieł literackich kultury światowej, zał. w 1609; w 1618 do biblioteki dołączono zbiory obrazów i rzeźb, które utworzyły galerię sztuki znaną jako Pinakoteka Ambrozjańska. [przypis edytorski]

Biblioteka Jagiellońska — polska biblioteka akademicka, znajdująca się w Krakowie i będąca główną biblioteką Uniwersytetu Jagiellońskiego. [przypis edytorski]

„Biblioteka Warszawska” — miesięcznik literacko-naukowy wyd. w Warszawie w latach 1841–1914. [przypis edytorski]

biblioteki — dla rytmu wiersza należy wymawiać jak słowo pięciosylabowe: biblijoteki. [przypis edytorski]

Bibliothèque Nationale (fr.) — biblioteka narodowa. [przypis edytorski]

bibosz (łac. bibo bibere: pić) — ktoś opiły, nadużywający alkoholu; pijanica. [przypis edytorski]

bibosz (z łac. bibo, bibere: pić) — opój, smakosz trunków. [przypis edytorski]

bibosz (z łac. bibo, bibere: pić) — pijak. [przypis edytorski]

bibosz (z łac. bibo, bibere: pić) — tu: pijak. [przypis edytorski]

bibosz (z łac.) — człowiek lubiący pić alkohol w wesołym towarzystwie; opój, pijak. [przypis edytorski]

bibosz (z łac.) — pijak. [przypis edytorski]

bibuła — atrament, którym dawniej pisano, sechł długo, więc aby przyspieszyć schnięcie, przykładano do świeżo zapisanego papieru bibułkę, by wchłonęła nadmiar wilgoci. [przypis edytorski]

bibuła (pot.) — nielegalne ulotki, prasa i broszury. [przypis edytorski]

bibuła — tu: broszura. [przypis edytorski]

bibuła — w czasach, gdy pisano piórem, bibuła służyła do osuszania atramentu. [przypis edytorski]

bibuła (z łac. bibo, bibere: pić) — pijak. [przypis edytorski]

bibuła (z łac. bibo bibere: pić) — tu: pijanica, bibosz. [przypis edytorski]

bibuła (z łac. bibo, bipere: pić) — pijak. [przypis edytorski]

bibula (łac.) — pijaczka; tu B. lp. bibulam: pijaczkę. [przypis edytorski]

bić je będziecie (starop.) — pobijecie ich. [przypis edytorski]

bić się z wałami (starop.) — bić się z falami; właśc.: być narażonym na uderzenia fal. [przypis edytorski]

Bicêtre — dawny zakład pod Paryżem, założony w XVII w.; jako oddział państwowej instytucji odosobnienia zwanej „Szpitalem Ogólnym Paryża” (Hôpital général de Paris) stanowił jedno z miejsc przetrzymywania różnego rodzaju wyrzutków społeczeństwa: żebraków, włóczęgów, obłąkanych, chorych na syfilis i rozmaitych przestępców, oraz tymczasowe więzienie dla osób skazanych na zesłanie do kolonii karnej; w XVIII w. uważany za straszniejsze miejsce uwięzienia niż Bastylia. [przypis edytorski]

bicia będzie dosyć — nie powinno zabraknąć chłosty (w oryginale niem.: es an Züchtigungen nicht fehlen soll). [przypis edytorski]

bicorne (ang.) — dwuróg, zwierzę dwurożne. [przypis edytorski]

bicykl — dawny typ roweru o dwóch kołach różniących się wielkością. [przypis edytorski]

Bicz Boży — przydomek, jaki Rzymianie nadali wodzowi Hunów Attyli (zm. 453), twórcy imperium, najgroźniejszemu z przeciwników cesarstwa rzymskiego swojej epoki. [przypis edytorski]

biczownicy — członkowie bractw religijnych, istniejących w XIII–XV w., praktykujących publiczne biczowanie się jako formę pokuty. [przypis edytorski]

bida — bidka, mały wóz, najczęściej dwukołowy, ciągnięty przez jednego konia. [przypis edytorski]

Bi den rôsen er wol mac tandaradei!/ merken wa mir'z houbet lac… — pieśń autorstwa Walthera von der Vogelweide (1170–1230). W przekładzie Leopolda Staffa powyższy fragment brzmi: [Śmiałby się może/ Ktoby czasem/ Przechodził i przystanął tam]/ Zaraz by po różach zgadł/ Tandaradei!/ Mej leżącej głowy ślad. [przypis edytorski]

biédna — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]

bièdy — wyraz, tworząc rym z „Dorydy”, stanowi przykład dawnej formy z tzw. è pochylonym, wymawianym jak i. [przypis edytorski]

biedactwo (daw.) — biedota, ludzie biedni. [przypis edytorski]

bieda — tu: trudna sytuacja. [przypis edytorski]

bieda — tu: wóz dwukołowy bez kozła. [przypis edytorski]

Bieda wam, co zowiecie dobre złym a złe dobrym — Iz 5, 20. [przypis edytorski]

biedaż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

biedermaierowski — utrzymany w stylu biedermeier: panującym w Niemczech i krajach Europy środkowej i wschodniej w 1 poł. XIX w. stylu meblarstwa i wyposażenia wnętrz, cechującym się wygodą i przytulnością. [przypis edytorski]

biedermeier — styl meblarstwa i wyposażenia wnętrz panujący w Niemczech i krajach Europy środkowej i wschodniej w 1. poł. XIX w., cechujący się wygodą i przytulnością. [przypis edytorski]

biedka — dwukołowy powóz konny bez kozła, czyli siedziska dla osoby powożącej. [przypis edytorski]

biedka — mały dwukołowy powóz konny. [przypis edytorski]

biedka — mały dwukołowy wózek, ciągnięty przez jednego konia. [przypis edytorski]

biedka — mały, dwukołowy wóz. [przypis edytorski]

biedka — środek transportu służący zazwyczaj do przewozu sprzętów wojskowych. [przypis edytorski]

biedne ludzie nie trapi — dziś popr.: biednych ludzi nie trapi. [przypis edytorski]

biednemu człeku — dziś forma C.lp: biednemu człekowi/człowiekowi. [przypis edytorski]

biednym jest (gw.) — jestem biedny. [przypis edytorski]

biednystė (lenk.) — vargas. [przypis edytorski]

biedrzeniec — roślina o białych lub różowych kwiatkach, zebranych w formie grona. [przypis edytorski]

biedzić się (starop.) — trudzić się, męczyć się, trapić się. [przypis edytorski]

biegąc — dziś: biegnąc. [przypis edytorski]

biegący — dziś popr. forma: biegnący. [przypis edytorski]

biegą (daw.) — dziś: biegną; lecą, płyną. [przypis edytorski]

biegą (daw.) — dziś: biegną; płyną. [przypis edytorski]

biegą (daw.) — dziś popr. forma 3.os.lm: biegną. [przypis edytorski]

biegą — dziś: biegną; lecą, płyną. [przypis edytorski]

biegą — dziś: biegną, lecą, płyną. [przypis edytorski]

biegą — dziś: biegną. [przypis edytorski]

biegą — dziś forma 3.os.lm: biegną. [przypis edytorski]

biegą — dziś forma 3. os. lm: biegną. [przypis edytorski]

biegą — dziś popr.: biegną. [przypis edytorski]

biegą — dziś popr. forma: biegną; tu: uciekają. [przypis edytorski]

biegą (przestarz. forma 3 os. lm) — biegną. [przypis edytorski]

biegać w przegony (daw.) — ścigać się. [przypis edytorski]

biegając chłopięciem — biegając, kiedy byłem małym chłopcem. [przypis edytorski]

biegając (starop. forma) — dziś popr. imiesłów przym. czynny: (ujrzy konia samopas) biegającego. [przypis edytorski]

Biegas, Bolesław (1877–1954) — pochodzący z biednej rodziny chłopskiej rzeźbiarz, malarz i dramaturg. [przypis edytorski]

biegę — bieżę, biegnę. [przypis edytorski]

Biegłem naprzeciw gońcom hiobowym — nawiązanie do biblijnych posłańców, którzy powiadomili Hioba o nieszczęściach, jakie spadły na jego dom (stąd hiobowa wieść). [przypis edytorski]

biegłość (starop.) — umiejętność, znajomość rzeczy, wprawa. [przypis edytorski]

biegli — ludzie znający się na rzeczy, mający wiedzę i doświadczenie w jakimś przedmiocie. [przypis edytorski]

biegun (daw.) — zbieg, uciekinier. [przypis edytorski]

biegun — dziś popr.: biegacz. [przypis edytorski]