Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5883 przypisów.
zaż się precz bierzecie (starop.) — czyżbyście odchodziły; czy odchodzicie. [przypis edytorski]
zaż sie (…) ćwiczy (daw.) — zaliż się ćwiczy; czy się ćwiczy.) [przypis edytorski]
zażyć (daw.) — użyć. [przypis edytorski]
zażyć (daw.) — użyć, zastosować. [przypis edytorski]
zażyć (daw.) — zaznać. [przypis edytorski]
zażyć z mańki — tu: wywieść w pole, zaskoczyć; wyrażenie wzięte z języka wojskowego. Zażyć z mańki (tj. z lewej ręki) oznaczało niespodziewane uderzenie przeciwnika w walce na białą broń z lewej strony, po szybkim przerzuceniu broni z ręki do ręki. [przypis edytorski]
zażyi — dziś popr.: zażyj. [przypis edytorski]
zażyłabyś duszoj (z ros. ты зажила бы душой) — zaczęłabyś żyć [całą] duszą (tj. prawdziwie, do głębi). [przypis edytorski]
zażyły — przyjacielski. [przypis edytorski]
zażynki — rozpoczęcie żniw, połączone z różnymi ludowymi obrzędami i zwyczajami, jak np. zaczynanie zbioru zbóż zwykle w sobotę. [przypis edytorski]
zażywać (daw.) — tu: używać, stosować. [przypis edytorski]
zażywać — tu: używać. [przypis edytorski]
zażywać — tu: używać, wykorzystywać. [przypis edytorski]
za żywa (daw.) — żywcem. [przypis edytorski]
zażywał — tu: używał. [przypis edytorski]
zażywał wczasu (daw.) — odpoczywać. [przypis edytorski]
za żywa — za życia a. na żywca. [przypis edytorski]
za żywa — za życia. [przypis edytorski]
zażywna — dobrze zbudowana. [przypis edytorski]
zażywny (daw.) — tęgi, gruby, tłusty, utuczony. [przypis edytorski]
zażywny — tęgi, lecz energiczny. [przypis edytorski]
zazdraszczają — dziś: zazdroszczą. [przypis edytorski]
Zazdrość i medycyna — powieść Michała Choromańskiego (1904–1972) wydana w 1932 r. [przypis edytorski]
zazdrość wślizgnęła się w ołtarz z darni, na którym ofiarowano koźlątko — rolnik Kain, syn Adama i Ewy, zabił swojego brata, pasterza Abla, z zazdrości o to, że Bóg przyjął złożoną przez Abla ofiarę ze zwierzęcia, ale nie chciał spojrzeć na płody rolne, jakie ofiarował Kain. [przypis edytorski]
zazdroście (daw., gw.) — zazdrości (M.,B. lm). [przypis edytorski]
zazdroście (daw., gw.) — zazdrości (M., B. lm). [przypis edytorski]
zazdrościwy (starop.) — zazdrosny. [przypis edytorski]
zazdrośném — dziś popr. forma: zazdrosnym. [przypis edytorski]
zazdrośném — dziś popr. pisownia: zazdrosnym. [przypis edytorski]
zazdrosny jak Maur — odniesienie do postaci Maura Otella, tytułowego bohatera sztuki Szekspira, który powodowany obsesyjną zazdrością udusił swoją żonę, Desdemonę; Maurowie to europejska nazwa na określenie muzułmańskich mieszkańców Płw. Iberyjskiego i płn.-zach. Afryki, z pochodzenia w większości Berberów (rdzennych mieszkańców Afryki Płn.). [przypis edytorski]
zazdrostka — krótka firanka, zasłaniająca tylko połowę okna. [przypis edytorski]
zaziajany (gw.) — zziajany. [przypis edytorski]
zaziemski — dziś: pozaziemski. [przypis edytorski]
zazierać (daw.) — zaglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — spoglądać, zaglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — zaglądać. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zazierać — patrzeć, spoglądać. [przypis edytorski]
zazierać — zaglądać, patrzeć w głąb czegoś. [przypis edytorski]
zazierać — zaglądać. [przypis edytorski]
zazierający (gw.) — spoglądający. [przypis edytorski]
zaznaczone na s. 181/182 — [autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment zaczynający się od słów]: „Strumieński budował kościół (…)”. [przypis edytorski]
zazula (gw.) — kukułka. [przypis edytorski]
zazula (z ukr.) — kukułka. [przypis edytorski]
Zazwyczaj wierzy człowiek, gdy usłyszy słowa… — słowa Mefistofelesa z dramatu Goethego Faust, część pierwsza, w. 2565–2566 (scena u czarownicy), tłum. E. Zegadłowicz. [przypis edytorski]
zbądź (daw.) — pozbądź się, porzuć. [przypis edytorski]
zbądź — pozbądź się [przypis edytorski]
Zbąszyn — ob. Zbąszyń, miasto w woj. wielkopolskim; w okresie międzywojennym graniczna stacja kolejowa Polski. [przypis edytorski]
Z baczeniem — z uwagą. [przypis edytorski]
zbadywać — dziś: badać, wypytywać. [przypis edytorski]
zbajać się (daw.) — zbłaźnić się, skompromitować się; okazać się kłamcą. [przypis edytorski]
zbakierowany — tu: wykolejony. [przypis edytorski]
zbałamucić (daw.) — uwieść. [przypis edytorski]
zbałucczony — przypominający komedie Bałuckiego. [przypis edytorski]
zbankretowany — zrujnowany. [przypis edytorski]
zbanyszek (gw.) — dzbanuszek. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola; w 1649, podczas powstania Chmielnickiego, miała miejsce słynna obrona Zbaraża: 14-tysięczny oddział polski bronił się przez 43 dni przed naporem liczącej 100–200 tys. żołnierzy armii kozacko-tatarskiej. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola; w 1649 r., podczas powstania Chmielnickiego, miała miejsce słynna obrona Zbaraża: 14-tysięczny oddział polski bronił się przez 43 dni przed naporem liczącej 100–200 tys. żołnierzy armii kozacko-tatarskiej. Oblężenie to zostało opisane w powieści historycznej Henryka Sienkiewicza Ogniem i mieczem. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, rezydencja rodowa książąt Zbaraskich. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zachodniej części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i Tatarami brały udział wojska polskie pod komendą trzech regimentarzy i księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. [przypis edytorski]
z barszczowych uszów — z pierożków, por. barszcz z uszkami; uszów — dziś popr. forma D. lm: uszu. [przypis edytorski]
Z batem do kobiety — por. F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, Mowy Zaratustry: O starej i młodej kobiecie. [przypis edytorski]
zbawiać (daw.) — tu: pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić (daw., gw.) — tu: pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić — dziś: pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić się — uratować od czegoś, wyzwolić; pozbyć się czegoś. [przypis edytorski]
zbawić (starop.) — pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić (tu daw.) — pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić — tu: pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić — tu: uratować. [przypis edytorski]
zbawić żywota (starop.) — pozbawić życia. [przypis edytorski]
Zbawicielów (starop. forma) — dziś popr. D.lp: Zbawiciela (grób). [przypis edytorski]
zbawił (daw.) — pozbawił. [przypis edytorski]
zbawion — pozbawiony. [przypis edytorski]
zbawiony (tu daw.) — pozbawiony. [przypis edytorski]
zbawiony — tu w znaczeniu: pozbawiony. [przypis edytorski]
zbawiż ich kto — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy ich ktoś zbawi. [przypis edytorski]
zbaw mnie tej — pozbaw mnie tej a. zbaw mnie od tej. [przypis edytorski]
zbaw swe wierne, a nawiedź je — dziś popr. forma: zbaw swych wiernych, nawiedź ich (tu archaiczna forma, nawiązująca do języka starych przekładów Biblii, np. Jakuba Wujka). [przypis edytorski]
z bębny — dziś popr. forma N.lm: z bębnami. [przypis edytorski]
zbędzie malowania — straci barwy. [przypis edytorski]
z bebryckiej Amyka krwi — ze szczepu Bebryków, Traków w Bitynii, ich królem był Amykus, sławny pięściarz. [przypis edytorski]
zbełtany (pot.) — zmącony. [przypis edytorski]
zberczeć a. zbyrczeć (gw.) — dzwonić. [przypis edytorski]
zbereźnik (daw.) — osoba mówiąca lub zachowująca się w sposób nieprzyzwoity (przeważnie w sferze seksualnej). [przypis edytorski]
zberknięcie — tu: chrzęst, szczęknięcie. [przypis edytorski]
z berły — dziś popr. forma N. lm: z berłami. [przypis edytorski]
zbestwiony (daw.) — rozbestwiony; zamieniony w bestię; zdziczały. [przypis edytorski]
zbesztać kogoś — surowo kogoś zganić. [przypis edytorski]
zbezcześnić — dziś zbeszcześcić. [przypis edytorski]
zbezsławienie — pozbawienie sławy, zniesławienie. [przypis edytorski]
zbezwładniony — taki, który stał się bezwładnym. [przypis edytorski]
zbić kogoś z terminu (daw.) — zbić kogoś z tropu, zdezorientować kogoś. [przypis edytorski]
zbić z pantałyku — zbić z tropu. [przypis edytorski]
zbiedzony — dziś popr.: zabiedzony. [przypis edytorski]
zbiegać ziemie (daw.) — przebiegać przez ziemie, wędrować. [przypis edytorski]
zbiegi — dziś popr. forma M.lm: zbiegowie. [przypis edytorski]
zbiegłe lubości — przemijające przyjemności. [przypis edytorski]
zbiegł — tu: zdążył. [przypis edytorski]
