Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6556 przypisów.
tym, co z cicha działają — chodzi najprawdopodobniej o jezuitów. [przypis edytorski]
Tymczasem Antygon obległ Masadę… — por. Starożytności XIV, XIV, 6–XV, 3. [przypis tłumacza]
Tymczasem choć sam sadystą nie był, sadystami siebie otaczał, bo wiedział, że broni lepszej niż terror do utrwalenia dzieła rewolucji nie ma… — Mielgunow, op. cit., s. 182. [przypis autorski]
Tymczasem ci, co byli w domu, złożyli wodzów z urzędu — tj. natychmiast po otrzymaniu sprawozdania o zwycięstwie i stratach. Złożenie z urzędu nastąpiło przed wysłuchaniem usprawiedliwienia się wodzów. Wodzowie mają obowiązek zdać sprawę ze swych czynności, podobnie jak każdy urzędnik zdaje rachunek z pieniędzy i urzędowania (tzw. euthyna), ustępując ze stanowiska. Odbywa się to w następujący sposób. Ustępujący urzędnik przedstawia swe rachunki, ewentualnie daje pisemną deklarację, że nie miał żadnych pieniędzy państwowych. Rachunki ma zbadać w ciągu 30 dni komisja rachunkowa, złożona w V w. z 30, w IV w. z 10 wylosowanych urzędników (logiści). W razie wątpliwości lub nieprawidłowości działa z nimi 10 wylosowanych synegorów, prokuratorów czyli obrońców skarbu. Także każdy obywatel może wnieść skargę w sprawie rachunków na publiczne wezwanie woźnego (herolda) logistów. Bez względu na wynik badania przedstawiają logiści całą sprawę wyznaczonemu przez los sądowi, w którym oni przewodniczą a synegorowie pełnią rolę obrońców skarbu. Sąd, bez odwołania, udziela absolutorium lub skazuje na karę: za przekupstwo i sprzeniewierzenie 10-krotną sumę, za zwykle nadużycie władzy zwrot sumy, o którą chodzi. Potem następuje euthyna w znaczeniu ściślejszym. 10 euthynów, wylosowanych wedle fyl z Rady, każdy z dwoma asesorami, przez 3 dni przyjmują od obywateli pisemne skargi przeciw urzędnikom. O ile skarga wydaje się uzasadniona, podają ją dalej do rąk sędziów-thesmotetów, a ci, uznawszy ją za uzasadnioną, przekazują ją ludowemu sądowi (sąd przysięgłych, heliaja). Euthyna strategów odbywa się inaczej, od razu stają przed thesmotetami. Prócz euthyny trzyma w ryzie urzędników, a szczególnie wodzów, apochejrotonia: przy każdej nowej prytanii (1/10 Rady, co 1/10 roku urzędująca) głosuje się nad pytaniem, czy urzędnicy sprawują się należycie. W razie ujemnego wyniku głosowania suspendowano urzędnika i stawiano przed sąd; o ile wyrok był uwalniający, wracał urzędnik na swe stanowisko. [przypis tłumacza]
tym czasem — dziś popr. pisownia łączna: tymczasem. [przypis edytorski]
Tymczasem rozpoczęły się obrzędy… — opis postrzyżyn podług Starej baśni Kraszewskiego. [przypis autorski]
Tymczasem śmierć, wymarzona kochanka, okazuje się dziewicą-trupem (…) — por. J. Krzyżanowski, Paralele, Warszawa 1935, s. 211–227 (Dziewica–trup). Przykładu z Tetmajera Krzyżanowski nie wymienia. [przypis autorski]
tym czasem (starop. forma ort.) — dziś popr.: tymczasem. [przypis edytorski]
Tymczasem „staropłazy”, jak się zdaje, obstawały konserwatywnie przy naturze i nie chciały zrezygnować ze starych, dobrych, zwierzęcych przyzwyczajeń i instynktów (…) pytały, czy to małpowanie ludzi przystoi dumnym i znającym swoją wartość Płazom — Povondra włączył do swych zbiorów także dwa albo trzy artykuły z „Národní politiky”, które dotyczyły dzisiejszej młodzieży; prawdopodobnie tylko przez niedopatrzenie przypisał je do tego okresu cywilizacji Płazów. [przypis autorski]
Tymczasem (…) stwierdza się, że jądro natury tkwi „w sercu człowieka” jedynie po to, aby na tej podstawie oprzeć filozofię i etykę samounicestwienia — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 14. [przypis autorski]
tym czasem — teraz. [przypis redakcyjny]
Tymczasem tutaj dowodzi się, że właściwie doświadczenie zewnętrzne jest bezpośrednim — Bezpośrednia świadomość istnienia rzeczy zewnętrznych nie przypuszcza się w obecnym twierdzeniu, lecz się dowodzi, czy rozumiemy możliwość tej świadomości, czy nie. Pytanie co do tej możliwości byłoby takie: czy mamy tylko zmysł wewnętrzny, a nie mamy zewnętrznego, tylko zewnętrzne urojenie [äussere Einbildung]? Jasnym jest atoli, że ażeby sobie coś bodaj uroić jeno jako coś zewnętrznego, tj. przedstawić zmysłowi w unaocznieniu, musimy już posiadać zmysł zewnętrzny, a tym sposobem wyróżnić bezpośrednio samą tylko wrażliwość zewnętrznego oglądania od samorzutności, znamionującej każde urojenie. Bo uroić sobie tylko nawet zmysł zewnętrzny znaczyłoby to zniszczyć samą zdolność oglądania, która ma zostać określoną przez wyobraźnię. [przypis autorski]
Tymczasem umarł Herod, królujący w Chalkis — rok 49 n.e. [przypis tłumacza]
Tymczasem żołnierze podłożyli ogień pod bramy — ósmego sierpnia (Loos, Ab). [przypis tłumacza]
Tymczasem zaczęły mnie nachodzić podejrzenia (…) za tą kotarą — fragment dopisany. [przypis tłumacza]
tymczasem (…) zaczyna powstawać proletaryzacja włościaństwa — Rembowski, Z życia konstytucyjnego w Księstwie Warszawskim, 1906, s. 79 i nast. [przypis redakcyjny]
tymczasowie (gw.) — tymczasowo. [przypis edytorski]
Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej — jeden z regionalnych ośrodków władzy w Polsce w 1918, utworzony w nocy z 6 na 7 listopada 1918 w Lublinie przez działaczy lewicy niepodległościowej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego; po powrocie Józefa Piłsudskiego z Magdeburga (11 listopada) i przekazaniu mu przez Radę Regencyjną władzy nad wojskiem Tymczasowy Rząd Ludowy złożył dymisję na jego ręce. [przypis edytorski]
tym człowiek wychodzi na ludzi, czym sprawiał zmartwienie — dziś popr.: dzięki temu człowiek wychodzi (…) przez co sprawiał (…). [przypis edytorski]
tym długim wrębie granitowym, zielonymi poprzerywanym kanałami, białymi mostami pospajanym, gdzie kilka tysięcy okrętów przystań miewa — cytat z noweli Cypriana Kamila Norwida Menego. [przypis autorski]
tym — dobrym. [przypis redakcyjny]
Tym dzielniej zeszły — tym radykalniej zniknęły. [przypis redakcyjny]
Tymeusz — Timajos. [przypis edytorski]
tymf a. tynf — pol. moneta srebrna; od nazwiska Andrzej Tymfa (właśc. Andreas Tümpe), żyjącego w XVII w., mincerza i zarządcy mennic koronnych za panowania Jana Kazimierza. [przypis edytorski]
tymi domysły — daw. forma N.lm; dziś: tymi domysłami. [przypis edytorski]
Tymi nieuchronnymi zagadnieniami (…) — ustęp od słów: „Tymi nieuchronnymi zagadnieniami” do „tak wielkiemu przedsięwzięciu” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
tymi słowy (daw. forma) — dziś N.lm: tymi słowami. [przypis edytorski]
tymi słowy — dziś popr. forma N. lm: tymi słowami. [przypis edytorski]
tymi słowy — Nahum 3, 1-3. [przypis edytorski]
tymi słowy napisał — Cyceron, Ad Atticum, ks. 8, list 11. [przypis edytorski]
tymi słowy nas napomina — Mat 6, 15. [przypis edytorski]
Tymi „summi philosophi” mają być (…) Fichte i Hegel — o Fichtem i Heglu była mowa we Wstępie. [przypis tłumacza]
tymi wierszami — Martialis Epigrammata, ks. 6. [przypis edytorski]
tymi wszystkimi, które podciąga się pod pojęcie materii stanu — Sejm 1768 r. podzielił sprawy należące do sejmu na trzy kategorie. Do pierwszej należały prawa kardynalne, ostatecznie sformułowane, które nigdy nie mogły być zmienione i miały trwać wieczyście. Tutaj należałyby (prócz praw w przypisie drugim na str. 52 wymienionych [o pseudosejmie z 1768 r.]), następujące postanowienia: Religia katolicka panująca, król katolik, neminem captivabimus, wyłączne prawo szlachty do piastowania urzędów i posiadania dóbr ziemskich na własność, władza dziedzica nad chłopem, kara śmierci na szlachcica za zabójstwo poddanego, art. de non praestanda oboedientia, liberum veto in materiis status. — Do drugiej zaliczono materie status, którą to nazwą objęto olbrzymi zakres różnych spraw najważniejszej dla państwa wagi, jak np. podnoszenie lub ustanowienie nowych podatków i taryf, pomnożenie wojska, zwołanie pospolitego ruszenia, wypowiedzenie wojny i zawarcie pokoju, traktaty polityczne i handlowe, zakreślanie kompetencji i kreowanie nowych urzędów, porządek sejmowania i sejmikowania, nawet nobilitacje i indygenaty. W materiach status utrzymano liberum veto w pełni, tak że nie tylko wymagały jednomyślności, ale wszystkie uchwały w ich przedmiocie powzięte upadały w razie zerwania sejmu. Trzecią wreszcie kategorię stanowiły materie jurydyczne i ekonomiczne, do których uchwalania wystarczała większość głosów. [przypis redakcyjny]
tym (…) jestem i tym się szczycę — częsta fraza bohaterów Homera, por. np. Iliada VI 211, XIV 113. [przypis edytorski]
tym końcem (daw.) — tu: w tym celu. [przypis edytorski]
tym końcem — tu: w tym celu. [przypis edytorski]
tym końcem — tu: w tym celu. [przypis edytorski]
tym kształtem (daw.) — w ten sposób. [przypis edytorski]
tym, których do tych zadań powołał głos boski — W tej epoce, epoce Port-Royalu, dewocja ludzi świeckich, czyniących sobie powołanie z kierowania sumieniami drugich, była nader rozpowszechniona. Dewocja zaś jako zakończenie kariery miłosnej u kobiety jest zbyt częstym zjawiskiem, aby Molier mógł jej nie utrwalić w postaci Arseny. [przypis tłumacza]
tym, którzy tylko winni błogosławić — zakonnikom. [przypis edytorski]
tym (łac. thyme) — tymianek. [przypis edytorski]
Tym mniej oczekiwać tu należy (…) — ustęp: „Tym mniej (…) również bezpodstawnych” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
tym mniej od nich [Lacedemończyków] moglibyście uzyskać na wypadek jakiejś potrzeby — Lacedemończycy mają teraz hegemonię w całej Grecji. [przypis tłumacza]
tym mniej podlega wzruszeniom, które są złe, i tym mniej boi się śmierci — „i tym mniej boi się śmierci” dorzucił autor zapewne później, nie ma bowiem tej myśli w Dowodzie, lecz dopiero w Przyp. do Tw. 38 i 39. [przypis redakcyjny]
tym najbardziej im wygodzisz — to będzie dla nich najwygodniejsze; tym sprawisz im największą wygodę. [przypis edytorski]
Ty mówisz, synu królewski, że lepiej i piękniej polec raczej w walce, a nie poddawać się (…) drudzy gną dumne czoła dla odbudowania jej w przyszłości — K. Przerwa, Illa, Kraków 1886, s. 11. [przypis autorski]
Ty mówisz (…) — Tu Beatrycze aż do końca tej pieśni objaśnia jeszcze jeden zarzut, jaki mógł jej zrobić poeta: to jest, dlaczego widzimy tyle rzeczy stworzonych, tak szybko przemijających? To, co przemija, nie jest bezpośrednio od Boga, tylko pośrednio stworzone przez siły, jakich On, o czym wyżej jest wzmianka, udzielił gwiazdom. Ciało więc ludzkie, jak było w pierwszych naszych rodzicach w Adamie i Ewie, bezpośrednio stworzone jak dusza je ożywiająca jest nieśmiertelne i kiedyś w dzień Sądu Ostatecznego zmartwychwstanie, żeby się na wieczność z duszą połączyć. [przypis redakcyjny]
Tymoleon (…) usprawiedliwieniu — por. Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna, XVI, 19. [przypis tłumacza]
Tymon a. Tymon z Fliuntu (ok. 328–238 p.n.e.) — grecki filozof, przedstawiciel szkoły sceptyków. [przypis edytorski]
Tymon — „mizantrop”, znana postać ówczesnego świata. Żył współcześnie z Arystofanesem. Stratyllida zestawia bardzo komicznie i dowcipnie z mitycznym Melanionem tego Tymona, którego znano doskonale w Atenach, a zarazem łże o tej jego miłości do kobiet, było bowiem przeciwnie. [przypis tłumacza]
Tymon (…) nazywał go wielkim fabrykantem cudów (…) — cytowany przez Diogenesa Laertiosa, Platon [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, III, 26. [przypis tłumacza]
Tymon — prawdop. bohater sztuki Williama Shakespeare'a Tymon Ateńczyk, który był jednak mizantropem, nie hipochondrykiem. [przypis edytorski]
Tymon — tytułowy bohater sztuki Tymon Ateńczyk Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
Tymon z Aten (V w. p.n.e.) — znany w starożytności ze swojej zgorzkniałej niechęci do ludzi. [przypis edytorski]
Tymoteusz i Filoksenos — Tymoteusz z Miletu (ur. 446 p.n.e.), należał do najznamienitszych poetów lirycznych, tworzących nomy i dytyramby. Filoksenos z Kytery (435–380 p.n.e.), żył na dworze Dionizjosa I [władcy Syrakuz]. Najsłynniejszy jego dytyramb miał tytuł Cyklop. Pod postacią Polifema wyszydził w nim poeta tyrana. [przypis tłumacza]
Tymoteusz — syn admirała Konona, wybitny generał, raczej oligarchicznych przekonań, szczególnie czynny na północy, gdzie w przymierzu z Perdikkasem zdobył Olint i Potidaję. Oskarżony wraz ze wspomnianym w Pierwszej Filipice Ifikratesem przez Charesa, generała o radykalnym zacięciu, traci władzę. [przypis tłumacza]
Tymoteusz z Miletu — fletnista na dworze Aleksandra Wielkiego. [przypis tłumacza]
tymotka — trawa o prostych źdźbłach, długich liściach i gęstym kwiatostanie. [przypis edytorski]
Tymot — Timoteo Bendedei, uczony Ferarczyk. [przypis redakcyjny]
Tymowski, Tomasz Kantorbery (1790–1850) — poeta i tłumacz polski, działacz polityczny, protegowany Stanisława Kostki Potockiego; studiował prawo na Uniwersytecie w Lipsku, był uczestnikiem kampanii napoleońskiej w Hiszpanii (1808–1810), po powrocie do kraju pracował w kancelarii Rady Stanu (od 1811), w latach 1817–1822 jako wysoki urzędnik w Komisji Oświecenia Królestwa Polskiego; członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1824 r.), poseł na sejm (1830), współorganizator i uczestnik powstania listopadowego, wiceprezes Towarzystwa Patriotycznego; przebywał następnie na emigracji we Francji, w Paryżu, był członkiem Komitetu Narodowego Polskiego, potem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (od 1846 r.). [przypis edytorski]
tympanon (archit.) — w architekturze antycznej: wewnętrzne trójkątne pole pomiędzy gzymsami frontonu; w architekturze romańskiej i gotyckiej: półkoliste lub ostrołukowe pole nad drzwiami, wypełnione rzeźbą lub płaskorzeźbą. [przypis edytorski]
tympanon — tu: staroż. bębenek ręczny o dwóch membranach. [przypis edytorski]
tympan (z gr.) — bęben, kocioł. [przypis edytorski]
tympan (z gr.) — właść. tympanon, bogato rzeźbiona płyta półkolista lub ostrołukowa. [przypis edytorski]
tym prawdziwszy jest ów obraz rzeczywistości, im więcej niepoznawalnego zagarnie metodami determinizmu naukowego — E. Zola, Le roman experimental, Paris 1928 (Oeuvres com. éd. Fasquelle), s. 36. [przypis autorski]
tym się dzieje — dlatego dzieje się tak. [przypis edytorski]
tym się misterstwem nie trudnił — tj. nie zajmował się sztuką wędkarską. [przypis edytorski]
Tym sposobem Agryppa (…) rzucali kamieniami — szereg nieznacznych różnic między edycją Niesego i Dindorfa; κατεῖχεν (Niese), κατέστειλεν (Dindorf); μέχρις (N), ἄχρις (D); πρὸς ὃ παροξυνθέντες(N), πρὸς παροξυνθέντες δε; po ὁρμὴν u N. ἤδη, po ἀκατάσχετον u D. ορων. [przypis tłumacza]
tym stanowczej — dziś popr.: tym bardziej stanowczo. [przypis edytorski]
Tym ta casem sie nie siwo — w tym czasie się nie sieje. [przypis edytorski]
tym — tu: dlatego. [przypis edytorski]
tym większy jej go żal — popr. tym bardziej jej go żal. [przypis edytorski]
Tym, że krótką chwilę — wiersz powstał w Korabnikach pod Krakowem na przełomie 1888–1889 r. [przypis redakcyjny]
tymże mniej — i dlatego mniej. [przypis redakcyjny]
tymże zawodem — równocześnie. [przypis edytorski]
Tym zakazana w to królestwo droga, co nie wierzyli w Chrystusa jak w Boga — Tu poeta rozwija swoją zasadę, jak on pojmuje sprawiedliwość bożą, stosując ją do wiecznej szczęśliwości tych, którzy nie byli i nie są chrześcijanami. [przypis redakcyjny]
Tym z hoplitów, którzy już dziesięć lat służby pod bronią mieli za sobą — służba wojskowa zaczynała się w Sparcie z rokiem dwudziestym. Żołnierze stali w szeregach według roczników, tu mowa o trzydziestoletnich. [przypis tłumacza]
Tym zwykłym u Rzymian porządkiem — Flawiusz dwa razy opisuje pochód wojsk rzymskich, pierwszy raz pod dowództwem Wespazjana w III, VI, 2, gdzie również wyraźnie mówi: „uformowawszy je (wojska) wedle taktyki rzymskiej”. Ta drobna tylko w opisach zachodzi różnica, że w pierwszym opisie trębacze ciągnęli za godłami, a tu, w drugim, trębacze ciągnęli przodem przed godłami. [przypis tłumacza]
tyna a. tyn (daw.) — ogrodzenie drewniane, z gałęzi a. belek. [przypis edytorski]
Tyndareus (mit. gr.) — król Sparty, mąż Ledy. [przypis edytorski]
Tyndarski łabąć — Jowisz (Zeus) pod postacią łabędzia nawiedzający żonę Tyndareusa, Ledę. [przypis redakcyjny]
Tyndaryda — przydomek Heleny (córka Tyndareusa; jej prawdziwym ojcem był jednak Zeus). [przypis edytorski]
tyn (daw.) — mur. [przypis edytorski]
tynf a. tymf — pieniądz tak nazwany od mincarza za Jana Kazimierza (18 groszy srebrnych). [przypis redakcyjny]
tynf — daw. 18 groszy. [przypis edytorski]
tynf (daw.) — drobna moneta polska. [przypis edytorski]
tynf — dawny srebrny pieniądz polski wartości 18 groszy, wycofany z obiegu uchwałą sejmu z r. 1766; nazwa pochodzi od nazwiska Andrzeja Tumpe, zarządcy mennicy w r. 1663. [przypis redakcyjny]
tynf — drobna moneta polska, bita w latach 1663–1666, nazywana od Andrzeja Tymfa, zarządcy mennic koronnych za czasów Jana Kazimierza. [przypis edytorski]
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
tynf — pot. nazwa polskich srebrnych złotówek bitych w mennicach Andrzeja Tymfa w latach 1663–1666. [przypis edytorski]
tynf — srebrna moneta polska z XVII w. [przypis edytorski]
Tynf — Tümpfe, Jędrzej, dzierżawca mennicy. [przypis redakcyjny]
tynf — złoty, nazwany tak od nazwiska mincerza Tynfa. [przypis redakcyjny]
tyngiel a. tingel-tangel — podrzędny lokal gastronomiczno-rozrywkowy, oferujący swej publiczności wyszynk, przedstawienia estradowe, kabaretowo-rewiowe (z popisowym kankanem) i solistyczne (często silnie zabarwione erotyzmem), a niekiedy także usługi seksualne. [przypis edytorski]
Tyngintana — płn.-zach. część Maroka z miastem Tanger (staroż. Tingis, stąd Tingitana). [przypis redakcyjny]
Tyngitana — kraina w płn.-zach. Afryce, Maroko. [przypis redakcyjny]
tynglówka (daw.) — artystka-prostytutka pracująca w lokalu zw. tingel-tangel, tj. w podrzędnym lokalu rozrywkowym. [przypis edytorski]
tynglówka (daw.) — artystka-prostytutka pracująca w tingel-tangel, tj. w podrzędnym lokalu rozrywkowym. [przypis edytorski]
Ty nie jesteś mi już krajem (…) ale prawem — fragment poematu Przedświt Zygmunta Krasińskiego (w. 1114–1117), nieco przekształcony: w oryginale zamiast „Państwa zgonem” jest „(…) skonem”. [przypis edytorski]
Ty nie jesteś mi już krajem… — fragment Przedświtu Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]
