Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 17895 przypisów.
palmam (łac. forma B.) — palmę (pierwszeństwa). [przypis redakcyjny]
palmam praecipere (łac.) — zaszczyt wydrzeć. [przypis redakcyjny]
Palmaria — włoska wyspa leżąca na Morzu Liguryjskim. [przypis edytorski]
palma rzymska — miara nieco większa od stopy paryskiej. [przypis redakcyjny]
palma wyniesiona z pogańskich męk — w sztuce chrześc. gałązka palmowa to atrybut męczenników, wiązany z chwałą i przyszłym ostatecznym zwycięstwem nad złem. [przypis edytorski]
Palm court — atrium z palmami, zazwyczaj w luksusowych hotelach. [przypis edytorski]
Palmerston, Henry (1784–1865) — wybitny polityk angielski, przywódca liberałów. [przypis edytorski]
Palmer, William (1824–1856) — znany też jako Truciciel z Rugeley (Rugeley Poisoner) lub Książę Trucicieli (Prince of Poisoners); angielski lekarz skazany w 1855 r. za morderstwo i stracony przez powieszenie. Dowiedziono, że Palmer otruł za pomocą strychniny swego przyjaciela, Johna Parsonsa Cooka. Palmer był jednak podejrzewany o otrucie kilku innych osób, w tym swego brata, teściowej oraz czworga swych dzieci, które nie dożywszy roku, umierały w wyniku „drgawek”. Również żona Palmera, Ann, uznana za ofiarę epidemii cholery w 1854 r., zmarła w zastanawiających okolicznościach: śmierć spotkała ją w kilka miesięcy po wykupieniu przez męża opiewającego na kilkanaście tysięcy funtów ubezpieczenia na życie w Prince of Wales Insurance Company. Uzyskane sumy Palmer przegrywał na wyścigach konnych i stale tonął w długach. Nie powiodła się ponowna próba wzbogacenia się na ubezpieczeniu na życie jego brata, alkoholika, któremu Palmer ułatwił zapicie się na śmierć. Do zamordowania dawnego przyjaciela, Johna Cooka, również skłoniła go pilna potrzeba gotówki na wykupienie weksli. Charles Dickens, współczesny Williama Palmera, nazwał go „największym złoczyńcą, jaki kiedykolwiek stanął w Old Bailey” (tj. w Centralnym Sadzie Kryminalnym w Londynie). [przypis edytorski]
palmeta — dekoracyjny motyw w formie stylizowanego, symetrycznego liścia palmy, wachlarzowo rozpostartego. [przypis edytorski]
Palmira — a. Palmyra, staroż. miasto; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego w III w. n.e.; zdobyta w odwecie za bunt przez armię rzym. pod wodzą Aureliana Palmyra została całkowicie złupiona i zniszczona w 273 r. [przypis edytorski]
Palmira a. Palmyra — staroż. miasto w środkowej Syrii; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i w III w. n.e. podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego; w odwecie za bunt całkowicie złupione i zniszczone w 273; zachowały się ruiny wielu monumentalnych budowli. [przypis edytorski]
Palmira a. Palmyra — staroż. miasto w środkowej Syrii; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i w III w. n.e. podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego; w odwecie za bunt całkowicie złupione i zniszczone w 273; zachowały się ruiny wielu monumentalnych budowli. [przypis edytorski]
Palmira — staroż. miasto; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i w III w. n.e. podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego; w odwecie za bunt całkowicie złupiona i zniszczona w 273 r. [przypis edytorski]
Palmira — staroż. miasto w środkowej Syrii; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i w III w. n.e. podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego; w odwecie za bunt całkowicie złupione i zniszczone w 273. [przypis edytorski]
Palmirski, Władysław (1861–1940) — warszawski lekarz bakteriolog, zajmował się między innymi szczepieniami przeciw wściekliźnie. [przypis edytorski]
palmita — potoczne określenie brazylijskich palm z rodzaju Euterpe o jadalnym rdzeniu młodego pnia (tzw. serce palmy, palmito), np. euterpa jadalna (Euterpe edulis) i warzywna (Euterpe oleracea). [przypis edytorski]
Palmowa — Niedziela Palmowa, święto chrześcijańskie przypadające 7 dni przed Wielkanocą, obchodzone na pamiątkę przybycia Jezusa do Jerozolimy i rozpoczynające Wielki Tydzień, związane z tradycją wykonywania palm wielkanocnych. [przypis edytorski]
palmy podobne (…) do olbrzymich wachlarzy — borassus flabelliformis. [przypis autorski]
palmy rodzące dzikie daktyle — phoenix senegalensis. [przypis autorski]
palmyż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą co -ż; znaczenie: palmy więc. [przypis edytorski]
palmy — zwycięstwa. [przypis edytorski]
palnąć bąka (daw., pot.) — pomylić się. [przypis edytorski]
palnął — feruit, Studemund. [przypis tłumacza]
Palnatoko — legendowy bohater duński; Bartholinus, De causis contemptae a Danis, adhuc gentilibus, mortis, cap. I. [przypis redakcyjny]
palnik Bunsena — rodzaj palnika laboratoryjnego. [przypis edytorski]
palnik Bunsena — rodzaj palnika laboratoryjnego, składającego się z podstawki, w którą jest wmontowany wlot gazu, oraz prostej, pionowej rury (dyszy) posiadającej u dołu otwory, przez które zasysane jest powietrze; zamykanie i otwieranie otworów umożliwia ruchomy pierścień umocowanemu na dyszy, co służy regulacji ilości zasysanego powietrza, a w związku z tym również temperatury płomienia; palnik zastosowano po raz pierwszy w laboratorium Roberta Bunsena w połowie lat 50 XIX w. [przypis edytorski]
palo mulato — drzewo o wysokim pniu, z wiecznie zielonymi liśćmi, przypominające z oddali pinię. [przypis autorski]
palotyn — właśc. paladyn, tj. znamienity rycerz towarzyszący królowi; tu skontaminowane z nazwą zakonu męskiego. [przypis edytorski]
pal — spalenie. [przypis redakcyjny]
paltocik (daw.) — palto, ciepłe okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
paltocik — daw. palto. [przypis edytorski]
paltocik — zdrobnienie od „palto”, rodzaj płaszcza zimowego. [przypis edytorski]
palto — płaszcz zimowy. [przypis edytorski]
paltot — daw. palto. [przypis edytorski]
paltot (daw.) — palto. [przypis edytorski]
paltot (przestarz.) — okrycie wierzchnie; palto. [przypis edytorski]
paltot (z fr., daw.) — palto, okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
paltot (z fr., przestarz.) — palto. [przypis edytorski]
paltot (z fr., przestarz.) — palto. [przypis edytorski]
paltot (z fr., przestarz.) — palto. [przypis edytorski]
paltot (z fr., przest.) — palto. [przypis edytorski]
paludament — płaszcz starożytnego kroju. [przypis redakcyjny]
paludament (z łac.) — płaszcz na sposób starorzymski. [przypis redakcyjny]
paludament (z łac.) — płaszcz starożytny. [przypis redakcyjny]
Palus-Meotides — Bagna Meockie; nazwa stosowana w starożytności w odniesieniu do bagien rozciągających się u ujścia rzeki Tanais (dziś: Don) do Morza Meockiego (dziś: Morza Azowskiego). [przypis edytorski]
palus, paludis (łac.) — bagno; tu M. lm paludes: bagna. [przypis edytorski]
p. Ambroży — Ambroży Grabowski (1782–1868), archeolog i antykwariusz. [przypis redakcyjny]
Pamela i Henryk, hrabia Moreland — ang. The Fool of Quality; or The History of Henry, Earl of Moreland (1765–1770), łotrzykowska, sentymentalna powieść irlandzkiego pisarza Henry'ego Brooke'a (1703–1783). [przypis edytorski]
Pamela — Pamela czyli cnota nagrodzona, słynny angielski romans Richardsona (1740). [przypis redakcyjny]
Pamela — tytułowa bohaterka sentymentalnego romansu (1740) angielskiego pisarza Samuela Richardsona. [przypis redakcyjny]
pamfil a. panfil, kinal, pancerola — nazwy kart w chapance, które w układzie atutowym odpowiadały waletowi treflowemu, waletowi kierowemu i szóstce pikowej. [przypis redakcyjny]
pamfila skinalą — waleta treflowego zamienią w atutowego (kinala). [przypis redakcyjny]
pamfil (daw.) — dama atutowa w grze w mariasza. [przypis redakcyjny]
Pamfilia, Cylicja, Karia — staroż. krainy w płd. części Azji Mniejszej, wzdłuż wybrzeża M. Śródziemnego. [przypis edytorski]
Pamfilia — kraina w Małej Azji. [przypis redakcyjny]
Pamfilia — Παμφυλία, kraj na południowym pobrzeżu Małej Azji. [przypis tłumacza]
Pamfilia — staroż. kraina w płd. części Azji Mniejszej, pomiędzy Licją i Cylicją, kolonizowana przez Greków od końca II tysiąclecia p.n.e. [przypis edytorski]
pamflet (daw.) — utwór literacki o charakterze ośmieszającym. [przypis edytorski]
pamflet (lit.) — utwór będący ostrą demaskatorską krytyką osoby, grupy lub instytucji, zwykle złośliwy, często anonimowy. [przypis edytorski]
pamflet (lit.) — utwór o charakterze satyrycznym. [przypis edytorski]
pamflet — utwór będący ostrą demaskatorską krytyką osoby, grupy lub instytucji, zwykle złośliwy, często anonimowy. [przypis edytorski]
pamflet — utwór zmierzający do zdemaskowania, ośmieszenia, a nawet poniżenia danej osoby czy instytucji. [przypis edytorski]
Pamflety dnia ostatniego — Thomas Carlyle, Latter-day pamphlets, London: Chapman and Hall, 1850. [przypis edytorski]
pamflet (z ang.) — często anonimowy utwór z pogranicza literatury pięknej i publicystyki, ostro krytykujący osobę czy instytucję. [przypis edytorski]
pamflet (z gr.) — obelżywe pismo ulotne. [przypis redakcyjny]
pamiątka (daw.) — pamięć o czymś, wspomnienie. [przypis edytorski]
pamiątka* (daw.) — upamiętniający znak (dziś znaczenie węższe); nieszczęsna pamiątka: znak świadczący o nieszczęściu i upamiętniający je. [przypis redakcyjny]
Pamiątka po dobrej Matce, czyli ostatnie jej rady dla córki — [zbeletryzowany traktat moralno-pedagogiczny z 1819] Klementyny Tańskiej (Hoffmanowej). [przypis redakcyjny]
pamiątka — tu: wspomnienie. [przypis edytorski]
pamiątka — tu: wspomnienie, ślad przeszłości, pamięć. [przypis redakcyjny]
Pamiątki Soplicy — pierwotny tytuł brzmiał: Pamiątki JPana Seweryna Soplicy, cześnika parnawskiego. [przypis edytorski]
Pamiątki Soplicy — pierwotny tytuł brzmiał: Pamiątki JPana Seweryna Soplicy, cześnika parnawskiego [przypis edytorski]
pamięć haniebną (…) wuja i brata — Jakub, król wysp Majorki i Minorki, wuj, a Jakub, król Arragoński, brat Fryderyka, króla sycylijskiego. [przypis redakcyjny]
pamięć jednej z najszlachetniejszych istot naszych czasów — mowa o pani de Mortsauf, bohaterce Lilii w dolinie. [przypis edytorski]
pamięć lokalna (psych.) — pamięć miejsca, szczegółów związanych z miejscem. [przypis edytorski]
pamięć* — tu: znak upamiętniający lub pamiętanie. [przypis redakcyjny]
Pamiętaj Jowiszu, że byłeś bykiem dla twojej Europy — nawiązanie do mitu o Europie, którą porwał Zeus w postaci byka. [przypis edytorski]
pamiętaj na to (daw.) — dziś: pamiętaj o tym. [przypis edytorski]
pamiętaj, panie, na sługę — pamiętaj, panie, o słudze. [przypis edytorski]
Pamiętaj, że umrzesz! — Memento mori (łac.); przypomnienie, że nie da się uniknąć śmierci, które było używane w literaturze przez wiele zgromadzeń zakonnych. [przypis edytorski]
Pamiętaj, że urodziła cię […] przed twoim przełożonym stawała co dzień z chlebem i piwem domu swego — autentyczne. [przypis autorski]
pamiętał, że pisze do Wiśniowieckiego — Samoił Weliczko, str. 79. Pisał Chmielnicki do księcia: „żeby tedi o toje, szczo sia z hetmanami koronnymi stało, on, kniaź Wiszniewiecki, ne urażałsia i gniewa swojeho k'nemu, Chmielnickomu, prostyraty ne izwolił”; [z ukr.: „żeby tedy o to, co się z hetmanami koronnymi stało, kniaź Wiśniowiecki nie obrażał się i gniewu swojego przeciw niemu, Chmielnickiemu, kierować nie raczył”; Red. W.L.]. [przypis autorski]
Pamiętam, jak bystrego dosiadłem Kantaki, By odjechać na zawsze w ten świat byle jaki — wg legendy Budda uciekł nocą konno z pałacu ojca, aby szukać lekarstwa na choroby, starość i śmierć, o których istnieniu dowiedział się dopiero w wieku ok. 29 lat. [przypis edytorski]
Pamiętam scenę, jak Stach dawał restauratorowi Turlińskiemu skrócony kurs literatury polskiej. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Sala w kawiarni Turlińskiego (Od lewej ku prawej; M. Dobrowolski, Alfred Wysocki, Dagny, W. Tetmajer, K. Żelechowski, K. Rakowski, T. Żeleński (Boy), S. Przybyszewski i in.). [przypis edytorski]
Pamiętasz wyjątek z Rufina Piotrowskiego — z Pamiętników Rufina Piotrowskiego drukowanych w „Przeglądzie poznańskim”, wydawanym przez Koźmiana. [przypis redakcyjny]
pamiętne (daw.) — czesne, płaca sędziów. [przypis edytorski]
pamiętne (daw.) — czesne; płaca sędziowska. [przypis edytorski]
pamiętne (daw.) — czesne, płaca sędziowska. [przypis edytorski]
pamiętne — za trud sędziego ofiara w miarę jego stopnia rozmaita. [przypis redakcyjny]
pamiętniki Casanovy — noszą tytuł Historia mojego życia (Histoire de ma vie); przed rokiem 1960 ich zniekształcone, ocenzurowane wydania ukazywały się pod różnymi wariacjami tytułu Pamiętniki Casanovy. [przypis edytorski]
Pamiętniki chłopów — zbiór prac nadesłanych na konkurs ogłoszony w 1933 przez Instytut Gospodarstwa Społecznego, opublikowany w dwóch tomach (1935, 1936). [przypis edytorski]
pamiętniki — chodzi o Mémoires, ktorych autorem jest René Louis de Voyer de Paulmy d'Argenson (1694–1757), opublikowane w zbiorze Collection des mémoires relatifs à la Révolution w 1825 r. [przypis edytorski]
Pamiętniki człowieka dobrze urodzonego — powieść księdza Prévost d'Exiles. Korespondencja milorda All-eye z milordem All-ear (1777–78) jest pióra M. F. Pidansat de Malrobert. [przypis redakcyjny]
„Pamiętnikiem poetyckim całego pokolenia” nazywa Borowy (…) utwory Langego — W. Borowy, Dziś i wczoraj, Warszawa 1934, s. 203. [przypis autorski]
Pamiętniki kardynała de Retz — napisane przez Jean-François Paula de Gondi (1613–1679), kardynała de Retz, uczestnika Frondy, cenione ze względu na opisy wydarzeń i portrety postaci historycznych. [przypis edytorski]
Pamiętniki pani d'Épinay […] przez długi czas brane w rachubę przez wybitnych nawet krytyków — nowsza krytyka coraz bardziej podkopywała autentyczność i znaczenie tych „pamiętników”; w ostatnich zaś latach cenne rewelacje panny Macdonald (La legende de Jean-Jacqnes Rousseau, Paris 1909, przekład z angielskiego) obaliły doszczętnie wszelką ich wartość jako dokumentu. Panna M. znalazła rękopis tych rzekomych pamiętników, z którego niezbicie wynika, iż jest to po prostu swobodnie przez panią d'Épinay pisany romans w formie pamiętnika, i że, co więcej, po zerwaniu stosunków z Russem pani d'Épinay, po części pod dyktandem Diderota i Grimma, przerobiła go całkowicie, obciążając w tej nowej redakcji Russa mnóstwem tendencyjnych rysów, sprzecznych z pierwotnym tekstem. Pamiętniki te, zanim dostały się do druku, uległy jeszcze nowym przeróbkom. Pamiętniki pani d'Épinay miały być w tej wersji niewątpliwie odpowiedzią na Wyznania, które Rousseau od dawna zapowiadał, za życia jeszcze odczytywał w paryskich kołach, a które po śmierci jego obiegały w odpisach, zanim je wreszcie ogłoszono drukiem. [przypis tłumacza]
Pamiętniki pani Hutchinson — zob. O miłości; pani Hutchinson była autorką wydanej w 1816 r. biografii swego męża, jednego z pułkowników Cromwella. [przypis edytorski]
„Pamiętniki” panów du Bellay — Pamiętniki częściowo spisane przez Marcina, częściowo przez Wilhelma du Bellay, odnoszące się do wypadków od r. 1513 aż do zgonu Franciszka I, w r. 1547. [przypis tłumacza]
pamiętnik Jana Sagatyńskiego — Pamiętnik Jana Sagatyńskiego, byłego pazia króla Stanisława Poniatowskiego, przy którym zostawał aż do śmierci (1845). [przypis edytorski]
„Pamiętnik Literacki” 1961, z. 2, s. 339–368. [przypis autorski]
