Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Wacław Potocki, Wiersze wybrane, wyd. i oprac. Aleksander Brückner, nakł. Krakowska Spółka Wydawnicza, druk. W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, Kraków [1924].

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Elbląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BE. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.".

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksander Brückner, Katarzyna Dug, Marta Niedziałkowska, Aneta Rawska, Magdalena Świekatoń.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: RC Designer@Flickr, CC BY 2.0.

O fraszkach
Szacowany czas do końca: -
Wacław Potocki, O fraszkach

Wacław Potocki

O fraszkach

Spis treści

    1. Grzech: 1
    2. Ksiądz: 1
    3. Literat: 1
    4. Poezja: 1
    5. Spowiedź: 1
    6. Zabawa: 1
    7. Żart: 1

    Uwspółcześnienie:

    Interpunkcji: raz ciepło a drugi raz chłodno > raz ciepło, a drugi raz chłodno; Sławnym wierszem z żabami Homer wojny mysze/ Nikczemnego komara Wirgilijusz pisze. > Sławnym wierszem z żabami Homer wojny mysze, / Nikczemnego komara Wirgilijusz pisze; Nie czyń tego Wacławie! > Nie czyń tego, Wacławie!

    Wacław PotockiO fraszkach

    1
    Poezja, Grzech, Ksiądz, SpowiedźSpowiedałem[1] się księdzu na jubileuszu
    Fraszek swoich. Ledwo to dójdzie jego uszu,
    Upewnił mię[2] po śmierci za nie czyścem długim.
    Skrupulat to. Znowu się spowiedam przed drugim.
    5
    Aż ten baje[3] o piekle. Tam do kata, rzekę,
    Wolę, że się oczyszczę, niżeli upiekę.
    Więc wróciwszy do domu na onę[4] pokutę,
    Każę sobie założyć na kominie hutę[5].
    Jeszcze się z nimi żegnam, ba, i nie bez żalu,
    10
    Nim je na swoje miejsce wyprawię do palu[6].
    Aż mój stary przyjaciel we drzwi zakołace.
    Do takiejli zniewagi twoje przyszły prace?
    Nie czyń tego, Wacławie! o Muzy gra chodzi.
    Wierzcie mi, żeć to u nich na potym zaszkodzi.
    15
    Żart, ZabawaZ początku świata były fraszki, były żarty,
    Byle w nich Bóg miał pokój. Czyli twoje karty
    Treny tylko a wojny? Wiesz, że raz pogodno,
    Drugi dżdżysto; raz ciepło, a drugi raz chłodno;
    Raz dniem, drugi raz nocą niebo świat przeplata.
    20
    Podobała się Bogu taka alternata[7].
    W twych księgach (bodaj ten mnich i z swoją przestrogą!)
    Przy poważniejszych rzeczach fraszki ujść nie mogą?
    Sławnym wierszem z żabami Homer[8] wojny mysze,
    Nikczemnego komara Wirgiljusz[9] pisze.
    25
    Czytałeś Klaudjusza w uczonym Senece[10]?
    Synezjusz[11] łysinę, Plutarch[12] tak dalece
    Świerczka chwali, Heinsius[13], niżeli ci[14] zdrowszy
    W rozumie chrześcijanin, księgę pisał o wszy;
    Wielką Naso[15] miłości część swych rymów święci.[16]
    30
    LiteratCzytają i ludzie to oddają pamięci,
    Co my żartem piszemy; chociaż nas stąd winią,
    Toż sami księża, prawda, że nie wszyscy, czynią.
    Źdźbła nam wyjmują, sami w oku mając kłody,
    Bez małaby nie lepiej sobie radzić wprzódy.
    35
    Szkoda palić, lecz, wedle najpierwszej spowiedzi,
    Niech przeczyści i niechaj autor je przecedzi.
    Precz plugawe paskwile[17], precz przymówki głupie…
    Acz[18] dziś ludzie na słowa połykają ślinki;
    Pewnieć ich nie zawstydzą najgorsze uczynki.
    40
    Dałem sobie rozradzić; czemubyśmy radzi,
    Wskok słuchamy; próżno się na racyje sadzi[19].

    Przypisy

    [1]

    spowiedałem (daw.) — dziś popr.: spowiadałem. [przypis edytorski]

    [2]

    mię (starop.) — dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]

    [3]

    bajać — opowiadać niestworzone historie, fantazjować. [przypis edytorski]

    [4]

    onę (starop.) — dziś: tę. [przypis edytorski]

    [5]

    huta — stos drzewa na opał. [przypis redakcyjny]

    [6]

    pal — spalenie. [przypis redakcyjny]

    [7]

    aiternata — odmiana. [przypis redakcyjny]

    [8]

    Homer — najstarszy grecki poeta, wędrowny śpiewak, twórca dwóch ważnych dzieł: Iliady i Odysei. Ponadto uważa się go za autora poematu heroikomiczego Batrachomyomachii, czyli „wojny żabio-mysiej”. [przypis edytorski]

    [9]

    Wirgiliusz — Wergiliusz (Publius Vergilius Maro, 70–19 p.n.e.) był jednym z najwybitniejszych twórców rzymskich, napisał Eneidę. Uznawany jest również za twórcę poematu Komar. [przypis edytorski]

    [10]

    Seneka — Seneka Młodszy (Lucjusz Anneusz Seneka, 4 p.n.e.–65 n.e.) był rzymskim pisarzem, poetą, retorem oraz przede wszystkim filozofem — wyznawcą stoicyzmu. Napisał satyrę Udynienie boskiego Klaudiusza. [przypis edytorski]

    [11]

    Synezjusz — Synesius z Cyreny (ok. 373–413) był filozofem, poetą, ojcem Kościoła, biskupem. Napisał m.in. Pochwałę łysiny. [przypis edytorski]

    [12]

    Plutarch — Plutarch z Cheronei (ok. 50–125) był greckim filozofem, historykiem, moralistą. Najbardziej znany z autorstwa żywotów sławnych ludzi starożytnej Grecji i Rzymu. [przypis edytorski]

    [13]

    Heinsius — Daniel Heinsius (1580–1655) był holenderskim filologiem, poetą, profesorem uniwersytetu w Lejdzie. Pisał po łacinie oraz w języku ojczystym. Napisał żartobliwą Pochwałę wszy. [przypis edytorski]

    [14]

    niżeli ci — autorzy wymienieni wcześniej (Homer, Wergiliusz, Seneka, Plutarch), którzy byli poganami. [przypis edytorski]

    [15]

    Naso — Owidiusz (Publius Ovidius Naso, 43 p.n.e.–18 n.e.) był jednym z najwybitniejszych, ale też ostatnich wielkich rzymskich poetów. Znany głównie z twórczości o tematyce miłosnej. Napisał Sztukę kochania oraz Pieśni miłosne, a także poemat epicki Metamorfozy. [przypis edytorski]

    [16]

    Sławnym wierszem z żabami… — Potocki wymienia błahe wiersze znanych autorów: Wojnę żab i myszy Homera; Komara Wirgiliusza; Klaudiusza Seneki (satyrę na cesarza Klaudiusza); Pochwałę łysiny biskupa Synezjusza; Świerczka Plutarcha (co było pomyłką Potockiego); Pochwałę wszy skierowaną do ojców żebraków filologa holenderskiego Heinsiusza; wiersze o miłości Owidiusza. [przypis redakcyjny]

    [17]

    paskwil — dziś popr.: paszkwil; utwór literacki mający na celu zniesławienie kogoś. [przypis edytorski]

    [18]

    acz (starop.) — chociaż. [przypis edytorski]

    [19]

    sadzić (starop.) — opierać się. [przypis edytorski]

    x

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    1,5% podatku - to nic nie kosztuje! Wpisz
    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Miejsca takie jak Wolne Lektury są bezwzględnie potrzebne. To port lotniczy skąd każdy, niezależnie od wieku i zawartości portfela, może wyruszyć na poszukiwanie przygody.

    Paulina Holtz

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

    Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
    Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Wolne Lektury rozwijają się dla Ciebie. A co ty zrobiłeś dla Wolnych Lektur? Wesprzyj nas!

    Twoje dziecko znalazło potrzebną książkę na Wolnych Lekturach? Teraz Ty możesz nam pomóc!
    Wesprzyj nas! Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.