Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10808 przypisów.

Koniec jednej klęski stawał się dla nich początkiem klęski wtórej — καὶ τὸ τέλος ἀεὶ τῶν κακῶν αὖθις ἀρχή. Lapidarna charakterystyka. W ogóle w całym ustępie Flawiusz znakomicie kreśli psychologię narodu żydowskiego, z czym spotykać się będziemy odtąd częściej. Gdyby innych przymiotów dzieło to nie posiadało, to jako pomnik duszy żydowskiej jeszcze miałoby prawo do nieśmiertelności. Rysy, które Flawiusz pewną kreślił ręką, zgodne są z rysami dziś postrzeganymi. Znajdujemy tedy sprawdzian nawet w teraźniejszości. Na taką trafność określeń psychologicznych nie zdobył się żaden inny pisarz żydowski. Niechaj to Żydów nie zraża, że ową charakterystykę dał człowiek obarczony różnymi zarzutami. Człowiek to tragiczny, który mógł był, opisując innych, sam o sobie powiedzieć: „mówię, bom smutny i sam pełen winy”. [przypis tłumacza]

Koniecpolscy herbu Pobóg — ród magnacki posiadający znaczący majątek na Ukrainie. [przypis edytorski]

Koniecpolski, Aleksander herbu Pobóg (1620–1659) — książę, chorąży wielki koronny, magnat i starosta kresowy, uczestnik wojen kozackich, syn hetmana Stanisława Koniecpolskiego. [przypis redakcyjny]

Koniecpolski, Aleksander herbu Pobóg (1620–1659) — książę, chorąży wielki koronny, uczestnik wojen kozackich. [przypis edytorski]

Koniecpolski — mowa tu zapewne o Stanisławie Koniecpolskim, synu Aleksandra, b. wojewody sandomirskiego, staroście dolińskim. [przypis autorski]

Koniecpolski ojciec — Koniecpolski, Stanisław (1591–1646), hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis redakcyjny]

Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis redakcyjny]

Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakowski, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich wodzów. [przypis edytorski]

koniec się (…) dotoczy — koniec się dorzeźbi, dorobi. [przypis edytorski]

Koniec tej notatki nieodczytanej (aby nie kłamać). — Notatka o Henryku Beyle, kwiecień 1837. Odczytać po jego śmierci, nie wcześniej. [przypis autorski]

koniec — tu: cel. [przypis edytorski]

Koniec — W wydaniu, które było źródłem tej publikacji, gawęda ta kończyła cały zbiór. Nie stanowi to jednak reguły: w innych wydaniach utworem kończącym bywała np. gawęda Zamek kaniowski. [przypis edytorski]

konieczna jest (forma bezosob.) — dziś: jest konieczne. [przypis redakcyjny]

konieczno (ros.) — oczywiście. [przypis edytorski]

Konieczność — tu: przeznaczenie. [przypis edytorski]

Konieczność — w mit. gr. uosabia ją Ananke, bogini nieuchronności, przeznaczenia rządzącego losami ludzi i bogów, należąca do bóstw pierwotnych, zrodzonych z Chaosu. [przypis edytorski]

Koniecznym jest to, co wynika z danej wystarczającej podstawy (…) — objaśnienie pojęcia konieczności znajduje się w mojej rozprawie o zasadzie podstawy § 49. [Chcąc czytelnikowi ułatwić uzupełnienie powyższych uwag autora, dotyczących konieczności, podaję bardzo dokładne streszczenie, prawie przekład tego 49. rozdziału Schopenhauerowskiej rozprawy o zasadzie podstawy: § 49. O konieczności: Zasada wystarczającej podstawy: jest we wszyst nieczności, gdyż konieczność w swoim właściwym i wyraźnym znaczeniu oznacza nieochybność następstwa, gdy podstawa jest dana. „Jest konieczne” nie znaczy nic innego, niż: „wynika z danej podstawy”. Dlatego więc każda konieczność jest uwarunkowana, zaś konieczność bezwzględna, tzn. nieuwarunkowana byłaby contradictio in adjecto, gdyż takie pojęcie wykluczałoby zależność, bez której o konieczności nie można pomyśleć. Określenie konieczności jako czegoś, „co nie może nie być”, jest tylko słowne, a nie rzeczowe, jest pojęciem wysoce abstrakcyjnym. Bo czyż można sobie pomyśleć, by coś nie mogło nie być? Wszak wszystko, co istnieje, jest dane tylko empirycznie. Jest więc tylko o tyle możliwe, o ile wynika z istniejącej podstawy. „Być koniecznym” a „wynikać z danej podstawy” są zatem zawsze pojęciami zamiennymi. Następnie występuje Schopenhauer przeciw nadużywaniu abstrakcyjnych pojęć w ogóle, np. takich jak: „istoty bezwzględnie konieczne”, „niematerialna substancja, „podstawa jako taka”, „przyczyny w ogóle” itp., gdyż dopiero wyobrażenie sprawdza wszystkie takie pojęcia. W dalszym ciągu rozróżnia cztery rodzaje konieczności (zob. Struve: Wstęp krytyczny do filozofii, s. 417 i 418), stosownie do czterech form zasady wystarczającej podstawy. Mianowicie: 1) logiczną, zgodną z zasadą racji (podstawy poznania), 2) fizyczną, zgodną z prawem przyczynowości, 3) matematyczną, zgodną; porównaj: Świat jako wola i przedstawienie, rozdz. 4. (II, 53). kich swoich postaciach jedyną wszelkiej ko; z zasadą podstawy bytu, i 4) moralną (zgodną z prawem motywacji), dzięki której tak człowiek, jak zwierzę musi wykonać czynność zgodną z jego charakterem wrodzonym i niezmiennym, gdy zaistniała pobudka (motyw). Lecz tutaj jest już rzeczą o wiele trudniejszą przewidzenie wyniku, gdyż trudno nieraz zbadać i poznać indywidualny i empiryczny charakter człowieka i złączony z nim zakres poznania; przyp. tłum.]. [przypis autorski]

konie dyszlowe — zaprzężone do dyszla. [przypis redakcyjny]

konie ekstrapocztowe — specjalna bryczka pocztowa jadąca szybciej niż zwykła. Poczta przewoziła w XIX w. nie tylko przesyłki, ale i pasażerów. [przypis edytorski]

koniektura (z łac. coniectura: domysł, przepowiednia) — przest.: przypuszczenie, wniosek oparty na domysłach. [przypis edytorski]

konie lejcowe — chodzące w lejcach, przed końmi dyszlowymi albo obok nich. [przypis redakcyjny]

konie petyhorskie — średniozbrojna jazda w wojsku litewskim. [przypis edytorski]

konie z Apokalipsy — cztery konie przerażających jeźdźców z biblijnej księgi Objawienia św. Jana (Apokalipsy św. Jana), interpretowanych jako symbole katastrof, jakie poprzedzą koniec świata. [przypis edytorski]

Konie zatrzymały się — powyżej jest mowa o tym, że Andrzej z Helenką jechali jednokonnym powozem. Określenie konie należy tu rozumieć jako utarty zwrot na oznaczenie pojazdu, powozu. [przypis edytorski]

konifery (daw.) — drzewa iglaste. [przypis edytorski]

konifery — drzewa iglaste. [przypis edytorski]

Konigsberg — niem. nazwa Królewca (obecnie Kaliningrad). [przypis edytorski]

„Konika” ApolloniuszaKonika (gr.: Stożkowe) to cenione dzieło o krzywych stożkowych, autorstwa Apolloniusza z Pergi (ok. 260 – ok. 190 p.n.e.), wybitnego gr. matematyka i astronoma, działającego w Aleksandrii. [przypis edytorski]

koniki wrone — koń maści karej (jednolicie czarne zabarwienie sierści, grzywy i ogona) i odcieniu wronim (odcień popielaty bez połysku). [przypis edytorski]

koników grono — mowa o konikach polnych. [przypis edytorski]

konik — uczeń złodziejski. [przypis edytorski]

Koniński, Karol Ludwik (1891–1943) — prozaik, publicysta, krytyk oraz badacz kultury ludowej. [przypis edytorski]

Koniński, Karol Ludwik (1891–1943) — publicysta, krytyk literacki, prozaik, badacz kultury ludowej; publikował m.in. w czasopismach „Głos Narodu”, „Przegląd Warszawski”, „Myśl Narodowa”, „Przegląd Współczesny”, „Teatr Ludowy”, „Prosto z Mostu”, „Przegląd Powszechny”, „Zet”, „Ateneum”; jakkolwiek jego myślenie było politycznie zbliżone do obozu narodowego, jednak był przeciwnikiem antysemityzmu i przestrzegał przed faszyzmem; kładł nacisk na wymiar etyczny kultury i sztuki; autor opowiadań (m.in. Straszny czwartek w domu pastora, Dalsze losy pastora Hubiny) oraz pamiętnika intymnego o charakterze religijnym, opracował i wydał antologię Pisarze ludowi (1938). [przypis edytorski]

koni nie brak przy wojsku: kilka ja sam mam — Ksenofont musiał być majętny bardzo, jeśli go stać na kilka koni. [przypis tłumacza]

koniowi do ogona przywiązali — włóczenie końmi, średniowieczna forma egzekucji. [przypis edytorski]

koniowi wypuszczał — wypuszczał wodze, ruszał biegiem. [przypis redakcyjny]

Konisal sprośny — Konisalos, krewny Priaposa, demon rozpusty. [przypis tłumacza]

koniucha — koniuch; pasterz koni. [przypis edytorski]

koniugacja — odmiana czasownika przez osoby, liczby, czasy, tryby itd. [przypis edytorski]

koniugacja — odmiana czasownika przez osoby, liczby i rodzaje. [przypis edytorski]

koniugacja (z łac.) — odmiana czasownika. [przypis edytorski]

koniugacyjka, własc. koniugacja — odmiana czasownika. [przypis edytorski]

koniugować — odmieniać przez osoby, czasy, tryby itp. [przypis edytorski]

koniuktura — właśc.: koniunkcja, pozorne zbliżenie się do siebie dwóch planet widocznych na niebie. [przypis edytorski]

koniunkcja — połączenie. [przypis redakcyjny]

koniunkcja (z łac.) — położenie planet, w którym sprawiają one wrażenie, jakby znajdowały się w jednym punkcie na niebie. [przypis edytorski]

koniunktura (łac.: coniunctura) — splot okoliczności, szczególnie tych istotnych, mających wpływ na jakość życia, ekonomię itp. [przypis edytorski]

koniunktura — warunki wywierające wpływ na sytuację. [przypis edytorski]

koniunktura (z łac.) — tu: sytuacja, splot okoliczności. [przypis edytorski]

koniunktury (z łac. coniunctura: mające się połączyć) — powiązania. [przypis edytorski]

koniuszczek (daw.) — zdrobnienie od koniuszek; dziś raczej: koniuszeczek. [przypis edytorski]

koniuszy koronny — Matczyński, Marek, przyjaciel króla, od marca 1676 koniuszy koronny. [przypis redakcyjny]

koniuszyna (gw.) — koniczyna. [przypis edytorski]

koniuszy — urzędnik zarządzający królewskimi stadninami i stajniami; później dworski tytuł honorowy. [przypis edytorski]

koniuszy — urzędnik zarządzający królewskimi stadninami i stajniami. [przypis edytorski]

konkierant — prawdopodobnie zniekszt.: konkurent. [przypis edytorski]

konkieta (daw., z fr. conquête: zdobycie, zdobycz) — podbój miłosny. [przypis edytorski]

konklawe — zamknięte spotkanie kardynałów, podczas którego wybierany jest papież. [przypis edytorski]

konkludować — podsumowywać wypowiedź. [przypis edytorski]

konkludować — wnosić. [przypis redakcyjny]

konkludować — wyciągać wnioski. [przypis edytorski]

konkludować (z łac.) — kończyć, dochodzić do wniosku końcowego. [przypis edytorski]

konkludować (z łac.) — kończyć, dochodzić do wniosku końcowego; tu przen.: kończyć walkę. [przypis redakcyjny]

konkludować (z łac.) — wnioskować. [przypis edytorski]

konkluzja — tu: ostateczna uchwała izby poselskiej, zawierająca podsumowanie postanowień uzyskanych w toku obrad. [przypis edytorski]

konkluzja — tu: zakończenie. [przypis edytorski]

konkordia (z łac.) — zgoda, jednomyślność. [przypis redakcyjny]

konkordia (z łac.) — zgoda. [przypis edytorski]

konkordować (z łac. concordo: zgadzam się, od con: z, wspólnie, cors, cordis: serce) — tu: zgadzać się, być jednej myśli. [przypis edytorski]

konkredować (z łac.) — zawierzyć. [przypis redakcyjny]

konkreskować (z łac.) — przybierać kształt. [przypis edytorski]

konkurencja — tu: współzawodnictwo, rywalizacja. [przypis edytorski]

konkurent — mężczyzna starający się o rękę kobiety. [przypis edytorski]

konkurent — tu: adorator, kandydat na męża. [przypis edytorski]

konkurent — tu: jeden z kawalerów, starających się o rękę panny. [przypis edytorski]

konkurent — tu: mężczyzna starający się o rękę. [przypis edytorski]

konkurować — zabiegać. [przypis redakcyjny]

konkurs odebrało — odebrało wzięcie, pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]

konkury (daw.) — starania się o rękę kobiety. [przypis edytorski]

konkwistador (z hiszp.) — zaborca, najeźdźca; najczęściej odnoszone do hiszpańskich zdobywców Ameryki. [przypis edytorski]

konkwistador (z hiszp.) — zdobywca, zaborca; najczęściej odnoszone do hiszpańskich zdobywców Ameryki Południowej i Środkowej. [przypis edytorski]

konnica dacka — oddziały wojskowe, w których z początku służyli głównie żołnierze pochodzący z rzymskiej prowincji Dacji (dziś Rumunia). [przypis edytorski]

konnicę (…) bez domieszanych pieszych — piesi walczący między konnicą nazywają się po grecku hamippoi. [przypis tłumacza]

konnicę posłał do Mantinei — około 15 km; tę drogę mieli odbyć, zrobiwszy do Sparty i z powrotem 100 km, i to po stoczonej walce. [przypis tłumacza]

konno i rzędno — z pięknymi rzędami na koniach. [przypis redakcyjny]

konno i zbrojno w różnych terminach — nawiązanie do stylu narracyjnego trylogii Sienkiewicza; terminy (daw.): kłopoty, wyzwania, przeciwności losu. [przypis edytorski]

Konno pojeżdża, dobiera (…) nawet śpiąc frymarczy końmi — wyścigi i sport koński kwitnęły w Atenach bujniej, aniżeli u nas. [przypis tłumacza]