Pieśń XVIII (Ucieszna lutni, w której słodkie strony) → ← Pieśń XVI (Nic po tych zbytnich potrawach, nic po tym...)

Spis treści

Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XVII [1]

Niegodzien tego ten świat zawikłany,

Aby miał na nim rozumem nadany [2]

Człowiek polegać, a swe szczęśliwości

Sadzić na jego płochej odmienności [3].

Co ma ten żywot, na co by bezpiecznie

Człowiek mógł kazać [4]? Niedługo kóniecznie [5]

Doniesie czaszę [6] pachołek do gęby,

A przedsię i w tym straci czasem zęby [7].

Morze nie stoi nigdy, zawżdy płynie:

Teraz kędzierze [8] nastrzępi, w godzinie

Dnem wzgórę stanie, a ogromne wały [9]

Wysokich będą obłoków sięgały.

Cnota mój kompas [10], który nie w pół nocy,

Ale w pół zbytków bije. Niech sie smocy

I wszytko bydło Proteowe [11] jeży,

Łódź moja przedsię swym pędem pobieży.

Przypisy

[1]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[2]

nadany (starop.) — obdarzony. [przypis redakcyjny]

[3]

płocha odmienność — niespokojna zmienność. [przypis redakcyjny]

[4]

na co by bezpiecznie (…) mógł kazać — na czym mógłby polegać bez zastrzeżeń. [przypis redakcyjny]

[5]

koniecznie — zaprawdę. [przypis redakcyjny]

[6]

czasza (daw.) — płaski, ozdobny kielich. [przypis redakcyjny]

[7]

Doniesie czaszę… — aluzja do przysłowia gr., mającego też rzym. i pol. odpowiedniki, mówiącego, że wiele rzeczy leży między ustami a brzegiem pucharu. [przypis redakcyjny]

[8]

kędzierze (starop.) — kędziory, do których porównano fale morskie. [przypis redakcyjny]

[9]

wał (starop.) — fala. [przypis redakcyjny]

[10]

kompas — tu: zegar (kompasem nazywano wówczas zegar słoneczny). [przypis redakcyjny]

[11]

bydło Proteowe — być może chodzi o foki Okeanosa, których pasterzem był Proteus (Odyseja, ks. IV). [przypis redakcyjny]