Przypisy

Kilka myśli o wychowaniu — tyt. oryg. Some Thoughts Concerning Education, 1693. [przypis edytorski]

kilkanaście cyfr dwuliczbowych — popr.: liczb dwucyfrowych. [przypis edytorski]

kilkanaście — w oryginale kikanaście. [przypis edytorski]

kilkaniedzielny — dziś: kilkutygodniowy. [przypis edytorski]

Kilka słów o Ukrainie i rzezi humańskiej — objaśnienie dopisane przez autora w 1832 r. [przypis edytorski]

Kilka słów o wydaniu obecnym — wydanie Wolnych Lektur zostało porównane i poprawione (m. in. w zakresie interpunkcji i pisowni wielką literą oraz zachowania niektórych charakterystycznych form językowych stosowanych przez autora Marii) w zgodzie z późniejszym wydaniem Biblioteki Narodowej w oprac. Ryszarda Przybylskiego (Wrocław 1958). [przypis edytorski]

Kilka słów w obronie świętości małżeństwa — melodia ta sama, co w utworze Pochwała ojcostwa z tego samego zbioru Piosenki „Zielonego Balonika”. Tadeusz Boy-Żeleński pisze: Melodie zamieszczone w tym zbiorku zaczerpnięte są bądź z naszych popularnych, bądź też z paryskich motywów. [przypis edytorski]

kilka tort — dziś: kilka tortów. [przypis edytorski]

kilkobarwny — dziś częściej: kilkubarwny. [przypis edytorski]

kilkojęzykowy — dziś popr.: kilkujęzykowy, kilkujęzyczny. [przypis edytorski]

kilkoma sztukami miedzi — tj. kilkoma miedziakami, drobnymi monetami. [przypis edytorski]

kilkomiesięczny, kilkoletni — dziś popr.: kilkumiesięczny, kilkuletni. [przypis edytorski]

kilkoro chartów — dziś popr. forma B. lm: kilka chartów. [przypis edytorski]

kilkudziesiąt — dziś popr. forma D. lm: kilkudziesięciu. [przypis edytorski]

kilkudziesiąt — dziś popr.: kilkudziesięciu a. kilkudziesięcioma. [przypis edytorski]

kilkudziesiąt — dziś popr.: kilkudziesięciu. [przypis edytorski]

kilku laty starszy — dziś popr. forma: o kilka lat starszy. [przypis edytorski]

Kilkumiesięczna władza namiestnika była wielce pomyślną dla Egiptu — według źródłeł historycznych kilkuletnie rządy Herhora Egipcjanie nazwali później oficjalnie „Erą Odrodzenia'', gdyż po skoncentrowaniu pełni władzy cywilnej i wojskowej przywrócił ład i porządek w rządzonym przez siebie Górnym Egipcie. [przypis edytorski]

kilkumorgowa — od: morga, miara powierzchni ziemi, wynosząca 0,56 ha. [przypis edytorski]

kilkunaścioro — dziś: kilkanaścioro, tu (o zwierzętach): kilkanaście. [przypis edytorski]

kilkunastu — dziś popr.: kilkunastoma. [przypis edytorski]

Killa — miasto obok Chryzy. [przypis edytorski]

kilobych jedno (starop.) — bylebym tylko. [przypis edytorski]

kiloby (starop.) — byleby, aby tylko. [przypis edytorski]

kil — stępka, najniższa belka statku ciągnąca się od dzioba do rufy. [przypis edytorski]

kil — stępka, najniższa belka statku lub łodzi, ciągnąca się od dzioba do rufy. [przypis edytorski]

kil — wzdłużny element konstrukcyjny szkieletu statku; stępka belkowa. [przypis edytorski]

Kimberley — miasto w Republice Południowej Afryki. [przypis edytorski]

kimel-kuche (z niem.) — ciastko z kminkiem. [przypis edytorski]

kimeryjskie krainy — krainy nieprzeniknionych ciemności, tu: miejsce przebywania dusz zmarłych. [przypis edytorski]

kim (jid.) — chodź, pójdź. [przypis edytorski]

Kimmeryjscy… mieszkańcy — Kimmeryjczycy, tracko-irański lud mieszkający na północ od Morza Czarnego. [przypis edytorski]

kimnąć — zdrzemnąć się. [przypis edytorski]

Kimon (ok. 510–449 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, syn Miltiadesa; działał na rzecz umocnienia mocarstwowej pozycji Aten; po wygnaniu Temistoklesa stał się najbardziej wpływowym politykiem ateńskim; wspólnie z Arystydesem utworzył Ateński Związek Morski; rozbił perską flotę i armię u ujścia rzeki Eurymedon (467); przyczynił się do odbudowy i rozbudowy Aten. [przypis edytorski]

kim — tu dziś popr.: kimś. [przypis edytorski]

kimże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

kinąć (daw.) — porzucić. [przypis edytorski]

kinąć (starop.) — dać znak skinieniem, skinąć, machnąć; także: rzucić, rzucić się. [przypis edytorski]

kinąć (starop.) — skinąć, kiwnąć. [przypis edytorski]

kinąć (z ukr.) — rzucić, tu: skierować. [przypis edytorski]

kinderek (z niem. Kind: dziecko, Kinder: dzieci) — dzieciątko. [przypis edytorski]

kinderować — kraść. [przypis edytorski]

kindersztuba — dobre wychowanie. [przypis edytorski]

kindersztuba — wychowanie, dobre maniery, obycie towarzyskie; umiejętność zachowania się wpajana w procesie wychowania od dziecka (stąd nazwa). [przypis edytorski]

Kinder von zwölf Jahren und darunter… an die Seite (niem.) — dzieci poniżej lat dwunastu na bok. [przypis edytorski]

Kind, Küche, Kirche (niem.) — dziecko, kuchnia, kościół. [przypis edytorski]

kindżał — długi nóż, często zakrzywiony. [przypis edytorski]

kindżał — długi obosieczny nóż używany na Kaukazie. [przypis edytorski]

kindżał — nóż prosty, obosieczny, bez jelca (tj. części osłaniającej dłoń i oddzielającej głownię od rękojeści), często o ozdobnej pochwie i uchwycie; kindżałem bywa mylnie nazywany zakrzywiony nóż o podobnej budowie rękojeści, który poprawnie należałoby określać mianem: bebut. [przypis edytorski]

kindżał — rodzaj długiego noża stosowanego jako broń: o obosiecznej głowni, z rękojeścią bez jelca (tj. części osłaniającej dłoń i oddzielającej głownię od rękojeści), często zakrzywiony; w armii rosyjskiej wchodził w skład uzbrojenia oddziałów kozackich. [przypis edytorski]

kinematograf — aparat do rejestracji i projekcji na ekranie ruchomych obrazów, skonstruowany w 1895 przez braci A. i L. Lumière; pierwszy publiczny pokaz filmowy, w którym go wykorzystali, uznaje się za początek epoki kina; także: dawne określenie kina. [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — kino. [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — kino; tu: maszyna do wyświetlania filmów (nazywanych w tym zdaniu obrazami). [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — tu: kino. Na początku XX w. filmy pokazywano bez dźwięku, najważniejsze wypowiedzi czy komentarze pojawiały się na ekranie w formie napisów. Filmy były czarno-białe, a seans uzupełniała muzyka, grana na żywo na pianinie. Pierwszy film z dźwiękiem wyświetlono w 1927 r. [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — tu: kino. [przypis edytorski]

kinematograf — tu: bilet do kina. [przypis edytorski]

kineret — Jam Kinneret to hebrajska nazwa Jeziora Genezaret (Galilejskiego). [przypis edytorski]

Kinezjas (ok. 450–390) — ateński poeta dytyrambiczny, wyśmiewany w komediach współczesnego mu Arystofanesa (Żaby 153, 1433; Ptaki 1373–1409; Sejm kobiet 330; Lizystrata 860); wg staroż. inskrypcji z pocz. IV w. zwyciężył w konkursie podczas święta Dionizjów. [przypis edytorski]

Kinga (1234–1292) — córka króla Węgier Beli IV, żona polskiego władcy, Bolesława V Wstydliwego, święta Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

King Kong — potworny, ogromny goryl wystąpił po raz pierwszy w filmie z roku 1933, w reż. M. Coopera. [przypis edytorski]

King of French (ang.) — król Francuzów. [przypis edytorski]

kings — królowie; tu: D.lm: królów. [przypis edytorski]

Kingsley, Charles (1819–1875) — angielski duchowny, prozaik, poeta i dramaturg. [przypis edytorski]

Kingston — stolicy Jamajki, państwa na Morzu Karaibskim. [przypis edytorski]

kinkiet — przyścienny świecznik lub lampa, przeważnie z metalu, zwykle ma mocowaną bezpośrednio do ściany tarczę. [przypis edytorski]

kinkiet — świecznik a. lampa mocowane na ścianie. [przypis edytorski]

kino Mugrabi — otwarte w 1930, plac przed nim był głównym miejscem spotkań mieszkańców Tel Awiwu; spłonęło w 1986. [przypis edytorski]

Kinyras — król Cypru i kapłan Afrodyty w Pafos. [przypis edytorski]

kinżał — dziś: kindżał. [przypis edytorski]

kinżał, kindżał — używany w Gruzji i na Kaukazie nóż prosty, obosieczny, bez jelca (tj. części osłaniającej dłoń i oddzielającej głownię od rękojeści), często o ozdobnej pochwie i uchwycie; kindżałem bywa mylnie nazywany zakrzywiony nóż o podobnej budowie rękojeści, który poprawnie należałoby określać mianem: bebut. [przypis edytorski]

Kiodżia (fonet. wł.), popr.: Chioggia — miasto włoskie zwane „małą Wenecją”: jego historyczne centrum znajduje się na podzielonej kanałami wyspie w południowej części Laguny Weneckiej. [przypis edytorski]

Kipczak — tu: ziemie zajmowane przez Kipczaków (a. Połowców), lud pochodzenia ałtajskiego, spokrewniony z Turkami, koczujący początkowo na stepach Kazachstanu; wschodnich sąsiadów Słowian w średniowieczu. [przypis edytorski]

kiper — piwniczy; osoba zajmująca się winami na daw. dworach królewskich i magnackich; dziś: degustator win. [przypis edytorski]

kiper — zawodowy znawca win, zarządzający piwniczką. [przypis edytorski]

kipiątek (daw.) — wrzątek. [przypis edytorski]

kipiątek — wrzątek; por. czas. kipieć. [przypis edytorski]

kipiątek — wrzątek. [przypis edytorski]

kipiątek — wrzątek; tu: wrzawa. [przypis edytorski]

kipiatok (ros.) — wrzątek. [przypis edytorski]

Kipling, Joseph Rudyard (1865–1936) — angielski pisarz i poeta, laureat Nagrody Nobla w roku 1907, autor m. in. Księgi dżungli. [przypis edytorski]

Kipling, Rudyard (1865–1936) — angielski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1907. Autor książek dla dzieci i młodzieży: Księga dżungli, Kim, Puk z Pukowej Górki, często poruszał kwestię imperializmu brytyjskiego. [przypis edytorski]

Kipling, Rudyard (1865–1936) — angielski prozaik i poeta. [przypis edytorski]

Kipling, Rudyard (1865–1936) — angielski prozaik i poeta. [przypis edytorski]

kipnąć (pot.) — umrzeć. [przypis edytorski]

Kipps — powieść Wellsa z 1905 roku. [przypis edytorski]

Kipryda — Afrodyta. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — Afrodyta, bogini miłości; miejscem jej szczególnego kultu był Cypr, stąd przydomek Kipryda. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, która była szczególnie czczona na wyspie Cypr (gr. Kýpros), gdzie wyłoniła się z piany morskiej i zeszła na ląd. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, która urodziła się z piany morskiej w pobliżu Cypru (gr. Kýpros). [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, która urodziła się z piany morskiej w pobliżu Cypru. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, kwiatów, pożądania i płodności; pochodzi od nazwy Cypru, gdzie według mitu bogini zeszła na ląd, urodziwszy się z piany morskiej. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, kwiatów, pożądania i płodności; pochodzi od nazwy Cypru, gdzie według mitu bogini zeszła na ląd, urodziwszy się z piany morskiej. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, urodzonej z morskiej piany u wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty (rzym. Wenus), bogini miłości, pochodzący od wyspy Cypr, gdzie wg mit. gr. zamieszkała, po tym jak wyłoniła się z morskiej piany i gdzie znajdowała się najważniejsza siedziba jej kultu. Ze względu na swe narodziny, była również patronką żeglugi i żeglarzy. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, urodzonej z piany morskiej w pobliżu wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]

Kipryda — przydomek Afrodyty, bogini miłości, wzięty od Cypru, przy brzegu którego wyłoniła się z piany morskiej. [przypis edytorski]

Kipryda — przydomek Afrodyty (od Cypru, gdzie według mitu zeszła na ląd, urodziwszy się z piany morskiej). [przypis edytorski]

Kiprydy rozkosz — rozkosz Afrodyty, bogini miłości (nosiła przydomek Kipryda, ponieważ szczególny kult oddawano jej na Cyprze). [przypis edytorski]

Kiprys — Cypryda, przydomek Afrodyty, która urodziła się z piany morskiej w pobliżu Cypru. [przypis edytorski]

Kiprys (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, urodzonej z morskiej piany u wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]