Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7300 przypisów.
Ballada o panach dawnego czasu, prowadząca daley ten sam przedmiot — wszyscy wyliczeni tu monarchowie zmarli świeżo, za czasu Villona; w refrenie przeciwstawia im poeta wpółlegendarną już postać Karola Wielkiego (Charlemagne). [przypis edytorski]
Ballada tedy z trzech się zwrotek składa, każda po osiem wierszy… — Mimo ścisłości do której dążył, musiał tutaj tłumacz z powodu nadzwyczajnych technicznych trudności odbiec od pierwowzoru, zachowując jednak ogólny tok myśli i formę balladzie właściwą, o co, zdaniem jego, jako o ważny szczegół kolorytowy głównie chodziło. [przypis tłumacza]
Ballada w teyże samey materyey — ballada ta zatytułowana jest przez Villona: Ballada w tejże materyi w starym ięzyku francuskim. Interesującym dokumentem dawności kultury piśmienniczej we Francji jest, że już w XV w. poeta czyni sobie artystyczną zabawę, aby naśladować stary język francuski z XIII w., co zresztą — jak mu to dzisiejsi erudyci dowodnie wykazali! — czyni w sposób dość powierzchowny. [przypis edytorski]
Balladę tę przetłumaczył piętnastoletni Zygmunt Krasiński na łacinę, w której pełno było zwrotów z Owidiusza i Wergilego. [przypis redakcyjny]
Balladyna — dramat romantyczny Juliusza Słowackiego z 1834 r. [przypis edytorski]
Balladyna — tytułowa bohaterka dramatu Juliusza Słowackiego: bezwzględnie dążąc do władzy, dopuszczała się strasznych czynów, zginęła rażona piorunem. [przypis edytorski]
ballady — w innym oprac.: segedille. [przypis edytorski]
Ballarat — miasto w Australii w stanie Wiktoria, centrum gorączki złota w latach 50. XIX w. [przypis edytorski]
ballonchio — tradycyjny ludowy taniec włoski z podskokami. [przypis edytorski]
Bal maskowy — opera Giuseppe Verdiego na podstawie libretta Antonio Somma, z prapremierą w 1859, z premierą w języku polskim w roku 1870. [przypis edytorski]
Balnawila — miejscowość Bernaville w płn. Francji, w departamencie Somme. [przypis redakcyjny]
Balnea — miasto nadmorskie w Syrii, najbardziej na południe wysunięte, dziś Bânijâs (muzułmanie zwali je Bulunjâs, Erankowie Valania). [przypis tłumacza]
balneatorzy — niewolnicy (służący) obsługujący łaźnię. [przypis edytorski]
Balombi-ba-Kotta — dziś: Barombi Koto a. Barombi-ba-Kotto, niewielkie jezioro w łańcuchu wulkanicznym w płd.-zach. Kamerunie, z małą wyspą pośrodku, zamieszkaną przez rybackie plemię Barombi. [przypis edytorski]
balon captif (fr.) — balon na uwięzi, na linie. [przypis redakcyjny]
balon z wodą sodową — dawniej większe ilości wody sodowej, czyli wody gazowanej, przechowywano w dużych cylindrycznych syfonach (balonach) z miedzi; taki syfon umieszczano w pojemniku z lodem i sprzedawano klientom na ulicy wodę na szklanki. [przypis edytorski]
Balor Złe Oko — w mitologii irlandzkiej król podziemnych istot zwanych Formorianami, przeciwników Tuatha Dé Danann. [przypis edytorski]
balotować (daw.) — tajnie głosować za pomocą kartek albo białych i czarnych gałek. [przypis edytorski]
balotować (daw.) — tajnie głosować za pomocą kartek albo białych i czarnych gałek; zbalotować: odrzucić lub wyrzucić w wyniku tajnego głosowania. [przypis edytorski]
balotować (daw.) — tajnie głosować za pomocą kartek albo białych i czarnych gałek; zbalotowany: odrzucony w wyniku tajnego głosowania. [przypis edytorski]
balotowanie a. balotaż — głosowanie na dwóch kandydatów, którzy w pierwszej turze uzyskali najwięcej głosów, ale nie zdobyli wymaganej większości; daw. tajne głosowanie za pomocą kartek a. białych i czarnych gałek. [przypis edytorski]
bal — pień grubego drzewa. [przypis edytorski]
Balsamem w przeciwnościach — filozofia — w rozmowie ojca Laurentego i Romea Shakespeare ironizuje na temat nadużywania modnej w czasach elżbietańskich maksymy Boecjusza, że filozofia jest lekarstwem na wszystko. [przypis redakcyjny]
balsamiczny — o zapachu żywicy. [przypis edytorski]
balsamiczny — o zapachu żywicy, wonny. [przypis edytorski]
balsamka — bańka, naczyńko. [przypis redakcyjny]
balsam peruwiański — lek o działaniu antyseptycznym, przeciwzapalnym. [przypis edytorski]
balsam rzymski — zasady filozofii rzymskiej (stoicyzm). [przypis edytorski]
Balsorano — miejscowość i gmina we włoskim w regionie Abruzja. [przypis edytorski]
Balssa — nazwisko rodowe Balzaca, zmienione przez jego ojca, by odciąć się od stanu plebejskiego, kiedy dostał pracę urzędnika. [przypis edytorski]
Baltazara runy — złowróżbne: «Mane, Tekel, Fares» z Pisma św.; runy: prastare, tajemnicze pismo. [przypis redakcyjny]
Baltazar Gracian (1601–1658) — pisarz hiszpański, jezuita, satyryk, w szkole pisarskiej i w stylu następca satyryka Quovedo, którego satyryczność doprowadza aż do pesymizmu, dzięki czemu staje się sympatyczny Schopenhauerowi. Jego dzieła główne: Criticon, Agudeza y Arte de Ingenio (rodzaj Ars rethorica), Oraculo manual (przełożone przez Schopenhauera p.t. Handorakel, zob. 1. tom Schopenhauer's handschriftlicher Nachlass, hrg. von E. Grisebach, Reclam), El héroe, El discreto i in. [przypis tłumacza]
Baltazar — postać z biblijnej Księgi Daniela (Dn 5, 1–31), przedstawiona jako ostatni król babiloński przed podbojem perskim; wydał ucztę, podczas której ukazała się w sali ręka pisząca na ścianie słowa: Mane, tekel, fares, co zwykło się tłumaczyć: „policzone, zważone, rozdzielone”; była to przepowiednia bliskiego upadku królestwa Baltazara, która spełniła się jeszcze tej samej nocy. [przypis edytorski]
Balteus (…) auro — Titus Calpurnius Siculus, Eclogae 7, 47. [przypis tłumacza]
baltycka woda — Bałtyk, Morze Bałtyckie. [przypis edytorski]
Balu — w oryg.: Baloo. [przypis edytorski]
balwierka — żeńska forma od: balwierz; daw. osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., a także wykonująca pospolite zabiegi, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi. [przypis edytorski]
balwierz — a. cyrulik, daw. osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., a także wykonująca pospolite zabiegi, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — cyrulik, fryzjer. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer a. cyrulik. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer i/lub felczer. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer; Midasowy balwierz (mit. gr.) — król Midas został ukarany przez bogów oślimi uszami, o czym wiedział tylko jego fryzjer. Ten, zmęczony ukrywaniem tajemnicy, wykopał dołek w piasku i do niego wyszeptał sekret, a następnie zasypał. W tym miejscu wyrosła trzcina, a z jej szumem na wietrze tajemnica króla Midasa rozniosła się po świecie. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer wykonujący również zabiegi kosmetyczne i felczerskie. [przypis edytorski]
Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
balwierz (daw.) — fryzjer wykonujący również zabiegi medyczne. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer wykonujący również zabiegi medyczne. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., jak również wykonująca pospolite zabiegi medyczne, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi; także: cyrulik. [przypis edytorski]
balwierz — fryzjer; dawniej do jego obowiązków należało także wykonywanie prostych zabiegów medycznych. [przypis edytorski]
balwierz — fryzjer, golibroda. [przypis edytorski]
balwierz — fryzjer i golibroda, niekiedy też namiastka aptekarza lub lekarza (cyrulik, felczer). [przypis edytorski]
balwierz — (inaczej cyrulik) zajmował się między innymi goleniem, rwaniem zębów, czyszczeniem uszu i puszczaniem krwi. [przypis edytorski]
balwierz — tu: cyrulik, czyli fryzjer wykonujący również proste zabiegu medyczne. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1199–1850) — francuski powieściopisarz zwany ojcem powieści realistycznej; zasłynął cyklem ponad stu trzydziestu utworów pisanych w latach 1829–1847 — Komedią Ludzką — prezentujących krytyczny obraz społeczeństwa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski powieściopisarz. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski powieściopisarz zwany ojcem powieści realistycznej; zasłynął cyklem powieściowym Komedia Ludzka, pokazującym życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski powieściopisarz zwany ojcem powieści realistycznej; zasłynął cyklem pt. Komedia ludzka, obejmującym ponad sto trzydzieści utworów, pokazującym życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”. Autor cyklu powieściowego Komedia ludzka (m.in. Ojciec Goriot, Stracone złudzenia), pokazującego życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”. Autor cyklu powieściowego Komedia ludzka (m.in. Ojciec Goriot, Stracone złudzenia), pokazującego życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”, autor monumentalnego cyklu powieściowego pt. Komedia ludzka. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”, autor monumentalnego cyklu powieściowego pt. Komedia ludzka (obejmującego m.in. powieści: Ojciec Goriot, Stracone złudzenia, Kobieta trzydziestoletnia), pokazującego życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — powieściopisarz francuski, jeden z najważniejszych twórców współczesnej powieści europejskiej. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — powieściopisarz francuski. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1879–1850) — prozaik francuski, czołowy realista, autor cyklu powieści Komedia ludzka. [przypis edytorski]
Balzac, Jean-Louis Guez de (1597–1654) — francuski pisarz, autor listów, które wywarły duży wpływ na kształtowanie się nowożytnej prozy francuskiej. [przypis edytorski]
Balzac wciągnął (…) w obręb „Komedii Ludzkiej” — Czyniąc to, Balzac zmieniał wstecz nazwiska działających osób, dając im odpowiednie nazwiska bohaterów Komedii Ludzkiej. [przypis tłumacza]
balzakowski — taki jak u Balzaka; Honoré de Balzac (1799–1850): francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”, autor monumentalnego cyklu powieściowego pt. Komedia ludzka. [przypis edytorski]
balzaminka, dziś raczej: balsaminka — niewielkie naczynie liturgiczne, w którym trzyma się kadzidełka albo pachnące zioła. [przypis edytorski]
Bambara — grupa etniczna w Afryce Zachodniej, gł. w płd.-wsch. Mali. [przypis edytorski]
Bamberg — miasto w Niemczech, w Bawarii, nad rzeką Regnitz, niedaleko jej ujścia do Renu. [przypis edytorski]
bambino mio (wł.) — dziecko moje. [przypis edytorski]
bambola — z włoskiego: lalka, kukła do zabawy. [przypis autorski]
bańdzioch — brzuch. [przypis autorski]
bańdzioch (pot.) — brzuch. [przypis edytorski]
bańkę — na pijatykę. [przypis redakcyjny]
bańtka — Rodzaj ryby. [przypis autorski]
banan — tu: bananowiec. [przypis edytorski]
banburski — pochodzący z Banbury, miasta położonego ok. 100 km na północny zachód od Londynu. [przypis edytorski]
Banchieri, Tommaso Adriano (1568–1634) — włoski kompozytor, organista i teoretyk muzyki, benedyktyn. [przypis edytorski]
Banchi — Via dei Banchi Vecchi, ulica w centrum Rzymu. [przypis edytorski]
Banchi — wówczas główna ulica Rzymu, ulubione miejsce spaceru kurtyzan. [przypis tłumacza]
bandałacha (gw.) — kobieta opasła. [przypis autorski]
banda — tu: krawędź stołu bilardowego. [przypis edytorski]
Bandażysta znów z Paryża przyjechał i przymierza mi pasy — przeciw rupturze. [przypis redakcyjny]
banda (z ang. band) — tu: zespół. [przypis edytorski]
bandelet (z fr.) — właśc. bandolet, strzelba, rodzaj karabinka. [przypis redakcyjny]
Bandello, Matteo (1485–1561) — włoski dworzanin i pisarz. [przypis edytorski]
bandera — flaga morska wskazująca na państwową przynależność statku. [przypis edytorski]
bandera — flaga. [przypis edytorski]
bandera — sztandar na okręcie, flaga. [przypis redakcyjny]
banderia — konny oddział eskorty honorowej biorący udział w niektórych uroczystościach. [przypis edytorski]
banderia — tu: chorągiew, znak gildii. [przypis redakcyjny]
banderilla — włócznia używana w walce z bykami. [przypis edytorski]
banderillero — uczestnik corridy wbijający w kark byka banderillę, dziryt z chorągiewką. [przypis edytorski]
Bandini, Ottavo (1558–1629) — wł. kardynał (od 1596) z Florencji, od 1621 inkwizytor; opiekun uczonych, patron Galileusza. Podczas procesu w 1633 już nie żył. [przypis edytorski]
bandoch a. bandos (daw.) — najemny robotnik sezonowy. [przypis edytorski]
bando (daw.) — obwieszczenie. [przypis redakcyjny]
bando (daw.) — ogłoszenie. [przypis redakcyjny]
bandoleros — zbóje. [przypis autorski]
bandolet — karabinek. [przypis redakcyjny]
bandolet — lekka strzelba z krótką lufą. [przypis edytorski]
