Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 160406 przypisów.

do Masady — p. w. VII, 2, które to miasto już było w rękach powstańców. [przypis tłumacza]

doma (starop. forma) — w domu. [przypis edytorski]

doma (starop.) — w domu. [przypis edytorski]

domatorów — lubiących spokojne życie domowe. [przypis redakcyjny]

doma wczasu zażywać (daw.) — odpoczywać w domu, siedzieć spokojnie w domu. [przypis edytorski]

domawiać (daw.) — przygadywać. [przypis edytorski]

dombaza — niewielki statek używany najczęściej do przewożenia towarów. [przypis edytorski]

Dom Burboński — zapanował w r. 1589 we Francji (Henryk IV), a jego linie poboczne zasiadły z czasem na wymienionych tronach. [przypis redakcyjny]

dom de Foix — członkowie szlacheckiego rodu rządzącego powstałym w 1050 niezależnym hrabstwem Foix, w płd. Francji; hrabiowie Foix należeli najpotężniejszych feudałów Francji; w 1607 Foix zostało włączone do domeny królewskiej i stało się jedną z prowincji królestwa. [przypis edytorski]

(…) dom, do którego wszedłem, miał na sobie napis: „Tu się otwiera rozum” — powróciwszy do kraiu, czytałem opisanie podróży Guliwera. Czytelnik znaiący to pismo przyzna mi, iż między nim i moim nie ma żadnego podobieństwa oprócz prawdy, którą równie iak tamten historyk starałem się zachować. [przypis autorski]

Do M*** — Do Maryli Puttkamerowej. [przypis redakcyjny]

dom d'Orleans — boczna, orleańska linia francuskiej dynastii Burbonów. Ludwik Filip, książę Orleanu i pretendent do tronu po śmierci Ludwika XVI (1747–1793), jako Philippe Égalité (fr. Równość) brał udział w rewolucji. [przypis edytorski]

dom (dwór) Artusa — zabytkowa kamienica w Gdańsku, dawna siedziba Bractw kupieckich. [przypis edytorski]

do mędrców nieśli ją ludzie prości, nie uczeni wedle świata… — Arnobius I, 58 [Arnobiusz, Adversus nationes (Przeciw poganom)]: Ab indoctis hominibus scriptae sunt res vestrae [w oryg.: ab indoctis hominibus et rudibus scripta sunt (napisane przez ludzi nieuczonych i prostaków)]. [przypis autorski]

Do Mecenasa — tłumaczenie funkcjonuje również jako osobna pieśń Jana Kochanowskiego (Pieśń XXIV z Ksiąg Wtórych). [przypis edytorski]

…domek wielce miły,
Wart, by go lepsze rymy od moich wieńczyły.

[przypis redakcyjny]

do Meliteny — Μελιτηνὴ (Tacyt, Roczniki XV, 26: „ściągnął też do kupy pod Melitenę piętnasty świeżo przyprowadzony”, tj. pułk), kraina żyzna, za czasów Strabona jeszcze bez miast; pierwsze miasto wspomina Tacyt i zna już nazwę Melitene; dziś Malathija w Kurdystanie w Małej Azji. [przypis tłumacza]

domem obarłożył się (starop.) — w domu zagrzebał [się]. [przypis redakcyjny]

domena — tu: dawniej wielka posiadłość ziemska, należąca do państwa lub rodzin magnackich. [przypis edytorski]

domena — tu: wielka posiadłość ziemska stanowiąca własność państwa. [przypis edytorski]

do Meneli — do Menelaosa (forma imienia skrócona ze względu na rytm). [przypis edytorski]

dom Esteński — ród książąt d'Este, panujący w Ferrarze i Modenie, spokrewniony z Welfami. [przypis edytorski]

domestica (z łac. domesticus: domowy) — sprawy domowe, związane z gospodarstwem. [przypis edytorski]

dom Flawiuszów — łac. domus Flavia, nazwa płn.-zach. części pałacu Flawiuszów w Rzymie, w której znajdowała się większość dużych pomieszczeń, służących celom reprezentacyjnym i oficjalnym. [przypis edytorski]

domiarkować się (gw.) — zmiarkować, domyślić się. [przypis edytorski]

do miary wydzielone — którym pozostawiono tyle miejsca, ile wymagała potrzeba. [przypis redakcyjny]

Do miasta, gdzie Mars krwawy ulubił mieszkanie — do Rzymu. [przypis redakcyjny]

do miasta, które przypomina mi zawsze pobielany grób — prawdopodobnie mowa tu o Brukseli. [przypis edytorski]

do miasteczkaśmy się dowlekli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: do miasteczka się dowlekliśmy. [przypis edytorski]

domicilium (łac.) — mieszkanie, siedziba. [przypis edytorski]

domicilium (łac.) — siedziba. [przypis redakcyjny]

Domicjan, właśc. Titus Flavius Domitianus (51–96) — cesarz rzym. od 81, trzeci i ostatni z dynastii flawijskiej; padł ofiarą spisku swojej żony z zaufanymi wyzwoleńcami i dowódcami straży przybocznej: zginął 18 września 96 roku zasztyletowany w swoim pałacu. [przypis edytorski]

Domicjan, właśc. Titus Flavius Domitianus (51–96) — cesarz rzym. od 81, trzeci i ostatni z dynastii flawijskiej; padł ofiarą spisku swojej żony z zaufanymi wyzwoleńcami i dowódcami straży przybocznej: zginął zasztyletowany w swoim pałacu. [przypis edytorski]

Domicjan zwany Łapimuchą — Wedle Swetoniusza. [przypis tłumacza]

Domicjusz — Δομετίῳ (N), Δομιτίῳ (D). [przypis tłumacza]

Domicjusz Enobarbus, właśc. Lucjusz Domicjusz Ahenobarbus (zm. 25 n.e.) — polityk rzymski; od 36 p.n.e. narzeczony, a od 30 p.n.e. mąż Antonii Starszej, córki Marka Antoniusza i Oktawii, siostry Oktawiana, o czym postanowiono na spotkaniu Antoniusza i Oktawiana w Tarencie; w 8 p.n.e., dowodząc rzymską armią w Germanii, dotarł do Łaby, najdalej w głąb tej krainy ze wszystkich wodzów rzymskich. [przypis edytorski]

Domicjusz Korbulon — wódz rzymski w I w. n.e. Za panowania cesarza Klaudiusza dowodził wojskami w walkach z plemionami germańskimi, a w 55 r. n.e. został mianowany przez Nerona naczelnym wodzem wojsk na wschodzie, gdzie rozpoczął wieloletnią, ale zwycięską wojnę z Partami o Armenię. W 67 r. Neron, zaniepokojony jego wzrastającą popularnością, zmusił go do popełnienia samobójstwa. [przypis edytorski]

Domicjusz Sabinus — Δομέτιος (N), Δομίτιος (D), chiliarcha (trybun) p. III, VII, 34. [przypis tłumacza]

Domicyjana — Domicjana; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

Domiénika zakonni bracia — dominikanie. [przypis edytorski]

domiech (starop. forma) — N.lm r.m.; dziś: (po) domach. [przypis edytorski]

domie — dziś popr. forma Msc.lp: domu. [przypis edytorski]

domie — dziś popr. forma Ms lp: domu. [przypis edytorski]

domie — dziś popr. forma W.lp: domu. [przypis edytorski]

domieściż (daw.) — doprowadź do miejsca. [przypis edytorski]

domieściż (starop.) — doprowadzisz. [przypis edytorski]

domik — zamiast domek. Mówi to jakiś szlachcic litewski. W jego wypowiedziach odzwierciedlają się pewne cechy dialektu kresowego, będące wynikiem oddziaływania języka rosyjskiego („domik”, nadużywanie zaimka osobowego). [przypis redakcyjny]

domi leones, foris vulpeculae (łac.) — u siebie lwy, za granicą lisy (Petronius, Satyricon, 44,14). [przypis redakcyjny]

„Dominacja pierwiastka majątkowego we współczesnym prawie autorskim była oczywistą konsekwencją odmawiania autorom przez wiele wieków naturalnego prawa do gospodarczej eksploatacji tworów ich ducha i intelektu. […] Idee ochrony wyższych, idealnych, psychicznych, niemajątkowych interesów autorów, które miały źródło w więzi duchowej łączącej twórcę z jego dziełem […] przyniosły ze sobą dopiero ostatnie dziesięciolecia XIX w., ale daleko było jeszcze do jej realizacji ustawodawczej” L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich, od starożytności do II wojny światowej, Wrocław 2013, s. 287. [przypis autorski]

domina (łac.) — pani. [przypis edytorski]

dominanta (muz.) — piąty stopień gamy. [przypis edytorski]

Domina Paupertas (łac.) — Pani Ubóstwo. [przypis edytorski]

dominari (łac.) — owładnąć, zbić z tropu. [przypis redakcyjny]

dominatio (łac.) — panowanie. [przypis redakcyjny]

dominationis primitias furibundi (…) (łac.) — początki panowania szalejący… niepokoić niezgodą wewnętrzną Eolowie. [przypis redakcyjny]

Domine, ad adiuvandum me festina (łac.) — Panie, ku ratunkowi memu pospiesz. [przypis edytorski]

Domine Deus salutis meae — Panie, mój Boże, zbawienie moje. [przypis edytorski]

Domine Dominus noster, admirabile est nomem Tuum in universa terra (łac.) — Panie, nasz Panie, jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi; Psalm 8. [przypis edytorski]

Domine, exaudi orationem meam (łac.) — Panie, wysłuchaj modlitwą moją (dalsze słowa psalmu żałobnego). [przypis edytorski]

Domine in virlute tua laetabitur rex (łac.) — Panie, król się weseli z Twojej potęgi; Psalm 21. [przypis edytorski]

Domine (łac.) — panie. [przypis edytorski]

Domine ne in furore Tuo arguas me (łac.) — Nie karć mnie, Panie, w Twoim gniewie; Psalm 38. [przypis edytorski]

Domine, non sum dignus (łac.) — Panie, nie jestem godzien. [przypis edytorski]

Domine, non sum dignus (łac.) — Panie, nie jestem godzien. [przypis edytorski]

Domine! non sum dignus (łac.) — Panie! nie jestem godzien. [przypis edytorski]

Domine quid multiplicati sunt (łac.) — Panie, jakże wielu jest tych (którzy mnie trapią); Psalm 3. [przypis edytorski]

Domine quis habitabit in tabernaculo tuo (łac.) — kto będzie przebywał w Twym przybytku, Panie; Psalm 15 (14). [przypis edytorski]

Domingo, Marcelino (1884–1939) — hiszpański nauczyciel, dziennikarz i polityk, kilkukrotnie minister w rządach Drugiej Republiki (m.in. minister oświaty w pierwszym rządzie Frontu Ludowego od lutego do maja 1936). [przypis edytorski]

dominikan — dziś: dominikanin. [przypis edytorski]

dominikan — dziś popr.: dominikanin. [przypis edytorski]

dominikanie — głównym zadaniem założonego w 1216 zakonu dominikanów była walka z herezjami; z ich grona pochodziła większość inkwizytorów, duchownych mianowanych przez papieża do wykrywania, nawracania i karania heretyków. [przypis edytorski]

dominikanie — katolicki zakon męski, założony w 1216 roku. [przypis edytorski]

Dominik Arago (1786–1853) — fizyk i astronom francuski, dyrektor paryskiego obserwatorium astronomicznego. [przypis redakcyjny]

Dominik — jeden z kryptonimów Stendhala. [przypis edytorski]

dominium absolutum a. absolutum dominium (łac.) — nieograniczona władza; termin używany przez szlachtę polską, by piętnować dążenia króla do wzmocnienia władzy monarszej. [przypis edytorski]

dominium (łac.) — panowanie; tu: opanowany teren. [przypis redakcyjny]

dominium — teren podlegający czyjejś władzy. [przypis edytorski]

dominium — wielkie posiadłości ziemskie lub leśne. [przypis edytorski]

domino — płaszcz maskaradowy z kapturem. [przypis edytorski]

Dominos — Maskenkostüm, langer seidener Mantel mit weiten Ärmeln. [przypis edytorski]

domino — tu: przebranie karnawałowe. [przypis edytorski]

domino — tu: strój karnawałowy. [przypis edytorski]

domino (włos.) — płaszcz maskaradowy z kapturem; tu: osoba ubrana w taki płaszcz. [przypis edytorski]

Dominus actuum coniugalium; Non potest compensari (łac.) — Cytaty z roztrząsań kazuistycznych, czy żona ma obowiązek oddać mężowi zyski czerpane z rozpusty. (Accipit uxor lucrum ex adulerio, teneturne marito restituere?). [przypis tłumacza]

Dominus dedit, Dominus abstulit (łac.) — Pan dał, Pan wziął. [przypis redakcyjny]

dominus (łac.) — pan, gospodarz, zwierzchnik, tu forma W. lp: domine. [przypis redakcyjny]

Dominus regit me, nihil mihi deerit (łac.) — Pan jest moim pasterzem, nie brak mi niczego; Psalm 23 (22). [przypis edytorski]

Dominus scit (…) vanae suntBiblia, Ps 94 (93):11. [przypis tłumacza]

dominus sol (łac.) — pan słońce. [przypis edytorski]

Dominus (…) suntPsalm 93: 11. [przypis tłumacza]