Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8341 przypisów.
zaszczycać — tu w daw. znaczeniu: ochraniać, bronić (zasłaniać tarczą, czyli daw. szczytem). [przypis edytorski]
zaszczycić (daw.) — obronić; osłonić tarczą (tj. szczytem). [przypis edytorski]
zaszczyciem — dziś popr.: zaszczycimy. [przypis edytorski]
zaszczyta (z ros.) — obrona. [przypis redakcyjny]
zaszczyt (daw.) — obrona, osłona. [przypis edytorski]
zaszczyt (daw.) — obrona; por. daw. szczyt: tarcza. [przypis redakcyjny]
zaszczyt (daw.) — obrona. [przypis edytorski]
zaszczyt (daw.) — obrona. [przypis redakcyjny]
zaszczyt (daw.) — osłona, obrona. [przypis edytorski]
zaszczyt (daw., z ros.) — obrona. [przypis edytorski]
zaszczyt (daw., z ros.) — obrona. [przypis redakcyjny]
zaszczyt — obrona. [przypis redakcyjny]
zaszczyt — powaga, szacunek. [przypis redakcyjny]
zaszczyt (starop.) — tarcza, obrona. [przypis redakcyjny]
zaszczyt — tu: obrona (z ros.). [przypis edytorski]
zaszczyt — tu: zaleta. [przypis redakcyjny]
zaszczyt (z ros.) — obrona. [przypis edytorski]
zaszedłem pod kuchnią (daw.) — dziś: zaszedłem pod kuchnię. [przypis edytorski]
zaszeleściały — dziś popr. forma: zaszeleściły. [przypis edytorski]
zaszeleściały — dziś: zaszeleściły. [przypis edytorski]
zaszeptane — zaczarowane. [przypis edytorski]
zaszeregowano do ekspresjonizmu również „Ginącemu światu” — zob. J. Kasprowicz, Dzieła wybrane, t. I, Kraków 1958. [przypis autorski]
zaszłapować (daw.) — zastępować. [przypis redakcyjny]
zaszłe (daw.) — te, które zaszły; dziś: zaistniałe. [przypis edytorski]
zaszłe — tu: będące w mocy. [przypis redakcyjny]
Zaszło jednocześnie — w oryg. łac. contigit eodem tempore, w innym tłum.: Zdarzyło się w tymże czasie; nie oznacza to jednak równoczesności opisywanych wypadków z tymi z poprzedniego rozdziału; napięcie stosunków polsko-czeskich miało miejsce wcześniej. [przypis edytorski]
zaszły (daw.) — imiesłów przym.; znaczenie: „ten, który zaszedł, dokonał się”. [przypis edytorski]
zasznurzyć — dziś: zasznurować. [przypis redakcyjny]
zaszpuntować — zatkać otwór beczki szpuntem, czopem; tu: zamknąć. [przypis edytorski]
zaszpuntować — zatkać otwór w beczce szpuntem (kołkiem). [przypis edytorski]
zaszpuntować — zatkać wylot. [przypis edytorski]
zaszpuntowanej — zatkanej, zabitej. [przypis redakcyjny]
za szranki — tu: do walki. [przypis edytorski]
zaszturmować — wedrzeć się siłą; tu: opowiedzieć to, czego ktoś nie chce słuchać. [przypis edytorski]
za tą sprawą (daw.) — przy takim stanie rzeczy. [przypis edytorski]
zatabaczony (daw.) — niechlujnie wyglądający; zabrudzony tabaką. [przypis edytorski]
zatabaczony(starop.) — zabrudzony tabaką lub niechlujny; staromodny. [przypis redakcyjny]
zataczać i odprzodkowywać armaty — ustawiać działa na pozycjach i odtykać lufy, zaślepione na czas transportu. [przypis edytorski]
zatajać — ukrywać. [przypis redakcyjny]
zatajony (daw.) — przyczajony, ukryty. [przypis edytorski]
Za taką satyrę — Codicillorum Liber [codicilli Fabriciusa Veiento, mające formalną postać testamentu, były paszkwilami przeciw kapłanom i senatorom. Tacyt, Roczniki XIV, 50]. [przypis autorski]
za tak małe czasy (starop.) — w tak krótkim czasie. [przypis edytorski]
Za tak zuchwałe zejście Tezeusza — Tezeusz z przyjacielem swoim Pirytouszem zstąpił do piekieł, gdy ten chciał porwać Prozerpinę. Obaj byli uwięzieni w piekle, aż przyszedł Herkules i Tezeusza uwolnił. Furie piekielne przyzywają tu pomocy Meduzy, ażeby jej widokiem skamieniały poeta z piekła jak Tezeusz nie wyszedł. [przypis redakcyjny]
zatamowywa — dziś popr.: tamuje. [przypis edytorski]
zatańcz tak, w tej szatce! — pasożyt, żartując, proponuje Menechmowi, by w tej barwnej sukni zatańczył jak jakaś swawolna tancerka; patrz objaśnienie do w. 132. [przypis tłumacza]
zatańczym — w innej wersji: „dokończym”. [przypis edytorski]
zatarga — dziś popr.: zatarg. [przypis edytorski]
Zatargnienie fortuny z cnotą — zaginiony utwór Mikołaja Reja. [przypis edytorski]
zatchnąć się (daw.) — udławić się, udusić się. [przypis edytorski]
zatchnąć się — stracić oddech. [przypis edytorski]
zatchnąć się — stracić oddech. [przypis edytorski]
za tchórzliwiśmy (daw.) — skrót od: za tchórzliwi jesteśmy. [przypis edytorski]
zatęchły — wilgotny, gnijący. [przypis edytorski]
zatętniać — dziś popr.: tętnić. [przypis edytorski]
zatętniała — dziś popr. forma: zatętniła. [przypis edytorski]
zatętniało — dziś: zatętniło. [przypis edytorski]
zatętniały — dziś popr.: zatętniły. [przypis edytorski]
za tego świata — za naszych czasów. [przypis redakcyjny]
zatemem poznał (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: zatem poznałem; potem poznałem. [przypis edytorski]
Zatem i jezuici, i jansenici błądzą, tając je; ale janseniści więcej, gdyż jezuici lepiej głoszą obie — Chodzi o wolną wolę i o Łaskę. Pascal, mimo iż stronnik jansenistów, uważa, iż grzeszą zbytnim podporządkowaniem wolnej woli łasce. [przypis tłumacza]
zatem i ten rodzaj poznania musi być wyłączony — Tutaj nieco obszerniej będę mówić o doświadczeniu i zbadam metodę postępowania empiryków oraz nowszych filozofów. [przypis autorski]
Zatem na żaden sposób (…) psy ujeżdżać was będą — Pomieszanie ówczesnej rycersko-dwornej etykiety miłosnej, której oświadczyny Panurga są parodią, z grubą brutalnością obyczajów, jaka się kryła pod cienką warstwą tego poloru, wszystko to doskonale odbija się w tym epizodzie. [przypis tłumacza]
zatem — potem. [przypis edytorski]
zatem (starop.) — po czym; potem. [przypis edytorski]
zatem (starop.) — potem, wtedy. [przypis edytorski]
zatem (starop.) — tu: potem. [przypis edytorski]
Zatem… — tu zaczyna się epilog mowy, której dyspozycję [tj. plan] mówca sam podał. Mianowicie podzielił ją na trzy części: na skargę, obronę, radę, a następnie omawia, w zmienionej kolejności, punkt 1, 3, 2, tj. skarży Peryklesa i Diomedonta, że zaszkodzili wodzom swą humanitarnością i przyzwoitością, podaje wnioski, jak by proces oprzeć na podstawie ustawy, i uzasadnia je, wreszcie wygłasza obronę wodzów (już samo formułowanie oskarżenia jest ich obroną; podobnież i wnioski). [przypis tłumacza]
z Ateńczyków padło dość dzielnych mężów — padł tam również syn Ksenofonta, Gryllos. [przypis tłumacza]
za ten czas (daw.) — przez ten czas, w tym czasie. [przypis edytorski]
zatkwiony — dziś popr.: utkwiony. [przypis edytorski]
zatłumiać — dziś popr.: przytłumiać, tłumić. [przypis edytorski]
zatłumić — dziś popr.: stłumić. [przypis edytorski]
zatlonego — zapalonego, tlącego się. [przypis edytorski]
zatlony (daw.) — podpalony, tlący się. [przypis edytorski]
zatlony — zapalony. [przypis edytorski]
Za tobą? Raczej z tobą, lub przed tobą. — sens: mnie się bardziej spieszy do tego pojedynku. [przypis edytorski]
za to, coś dał Jerzemu — Jerzy Lubomirski. [przypis redakcyjny]
zatoczek wielokształtny — jeden z gatunków ślimaków z rodziny zatoczkowatych, żyjących w płytkich zbiornikach wody słodkiej. [przypis edytorski]
za to ją (żonę Jagiełły) świętą omal zrobili — Jadwiga Andegaweńska (1373/1374–1399), żona Władysława Jagiełły, znana z pobożnego życia i działalności charytatywnej, po śmierci została otoczona kultem; w 1997 oficjalnie ogłoszono ją świętą. [przypis edytorski]
za to jej powinien (daw.) — ma wobec niej powinności, jest wobec niej zobowiązany. [przypis edytorski]
za to jestem jedynym winowajcą odpowiedzialnym za porażki wojskowe i błędy strategiczne — tak dumny lud ateński tłumaczył sobie klęskę cheronejską. [przypis tłumacza]
Zatoka Adeńska — obszar wodny w zachodniej części Morza Arabskiego, pomiędzy półwyspem Arabskim a Somalijskim, na północnym zachodzie połączony cieśniną Bab al-Mandeb z Morzem Czerwonym. [przypis edytorski]
Zatoka Arabska (łac. Sinus Arabicus) — historyczna nazwa Morza Czerwonego, rozciągającego się pomiędzy północną Afryką a Płw. Arabskim, stanowiącego część Oceanu Indyjskiego. [przypis edytorski]
Zatoka Berau — zatoka w płn.-zach. Gwinei, oddzielająca płw. Ptasia Głowa (Doberai) od płw. Bomberai. [przypis edytorski]
Zatoka Biafryjska a. Biafra — ob. Zatoka Bonny, zatoka Oceanu Atlantyckiego stanowiąca część Zatoki Gwinejskiej, rozciągająca się od delty Nigru po Przylądek Lopez w Gabonie. [przypis edytorski]
zatoka chesterska — Zatoka Liverpoolska w Anglii, stanowiąca ujście m.in. rzeki Dee, nad którą położone jest miasto Chester. [przypis edytorski]
zatoka (daw.) — zakręt. [przypis edytorski]
Zatoka Gaskońska (fr. Golfe de Gascogne) — dziś: Zatoka Biskajska, położona pomiędzy północnym wybrzeżem Półwyspu Iberyjskiego a południowo-zachodnim wybrzeżem Francji. [przypis edytorski]
zatoka Pensacola — zatoka w płn.-wsch. części Zatoki Meksykańskiej, tworząca naturalny port morski. Pierwsze europejskie osiedle w tym regionie zostało założone przez ekspedycję hiszp. konkwistadora Tristána de Luna y Arellano w 1559. Wyczerpaną huraganem i głodem, liczącą ponad 1000 osób kolonię porzucono 10 lat później. Hiszpanie ponownie osiedlili się na Pensacoli w 1698. [przypis edytorski]
Zatoka Salerneńska — zatoka Morza Śródziemnego na płd.-zach. wybrzeżu Włoch, oddzielona Półwyspem Sorrentyńskim od Zatoki Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Zatoka Sarońska — zatoka pomiędzy Attyką a Argolidą. [przypis redakcyjny]
Zatoka Sebenicka — ujście do Morza Śródziemnego jednego z ramion Nilu, nazwanego od gr. nazwy miasta Sebennytos, stolicy 12. nomu Dolnego Egiptu. [przypis edytorski]
Zatoka Sorrentyńska — niewielka zatoka Morza Śródziemnego w pobliżu miasta Sorrento, w płd.-wsch. części Zatoki Neapolitańskiej. [przypis edytorski]
Zatoka Spezia, wł. Golfo della Spezia — zatoka Morza Tyrreńskiego na płn.-zach. wybrzeżu Włoch, nad którą położone jest miasto La Spezia. [przypis edytorski]
zatoka wielka Rei — Morze Jońskie wraz z Adriatykiem; akwen poświęcony bogini Rei, żonie Kronosa. [przypis edytorski]
Zatoka Wielorybia — dawna zatoka w obrębie Lodowca Szelfowego Rossa, u wybrzeży Antarktydy. Stanowiła położony najdalej na południe naturalny port na Ziemi. Znajdowały się tutaj amerykańskie bazy polarne wykorzystywane przez ekspedycje pod dowództwem Richarda Byrda z lat 1928–1930, 1933–1935, 1939–1941. W 1987 roku od lodowca oderwała się ogromna góra lodowa (5400 km²), całkowicie niszcząc Zatokę Wielorybią. [przypis edytorski]
zatokę Rio (…) odkrył w roku 1501 Gonçalo Coelho — Gonçalo Coelho w maju 1501 wypłynął z Lizbony, do brzegów Brazylii dotarł w sierpniu 1501, zaś zatokę Rio de Janeiro odkrył 1 stycznia 1502. [przypis edytorski]
zatokowany — pochłonięty zalotami; od: tokować: z przejęciem zachwalać swoje zalety i sukcesy (na podobieństwo samców niektórych gatunków ptaków w okresie godowym, które wydają charakterystyczne dźwięki i wykonują odpowiednie ruchy mające wabić samicę). [przypis edytorski]
za tom (…) zobaczył — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: za to zobaczyłem. [przypis edytorski]
Za to należał mi się wieniec — drugi. [przypis tłumacza]
