Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7662 przypisów.
dorzeczny (gw., daw.) — dogodny dla siebie. [przypis autorski]
Do Rzeczypospolitej — W oryginale po prostu Ad navem, czyli „Do okrętu”; rozumienie statku jako alegorii państwa pozostawione było domyślności czytelnika. Bardziej szczegółowe interpretacje odnoszą wiersz do rzymskiej wojny domowej między zwolennikami republiki a cesarstwa. [przypis edytorski]
do rzeki — jest to rzeka Paktolos, wypływa z gór Tmolos (dziś Sarabat); płynie przez miasto, a wpada do rzeki Hermos [ob. Gediz]; sławna ze złotego piasku, w który miała obfitować. [przypis tłumacza]
Do rzek królowej — Do rzeki Arno. [przypis redakcyjny]
dość miejsca, żeby pohuśtać kota — idiom ang. not enough room to swing a cat, znaczący tyle co: nie ma gdzie się obrócić; jest bardzo ciasno. [przypis edytorski]
dość sobie w tych (…) ludziach podobał — popr. upodobać sobie w kimś. [przypis edytorski]
Dość spojrzeć na ten reklamowy portret, który stanowił radość artystów, a na którym Jan Apolinary tak łudząco podobny jest do króla Jana III-go z pudełka od zapałek. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Jan Apolinary Michalik. [przypis edytorski]
dość w czas (daw.) — wystarczająco wcześnie. [przypis edytorski]
dościem już napłakała — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: dość [się] już napłakałam. [przypis edytorski]
dościgły (daw.) — dojrzały (o owocu). [przypis edytorski]
dościgły (daw.) — dorosły, dojrzały. [przypis edytorski]
dościgły — tu: dojrzały. [przypis edytorski]
dościgły — [tu:] mogący być dościgniony. [przypis redakcyjny]
dościg — tu: dojrzewanie. [przypis edytorski]
doślipić (gw.) — wypatrzyć. [przypis edytorski]
do śmierci prowadzi obojej (starop.) — konstrukcja z formą daw. liczby podwójnej, dziś: prowadzi do obu [rodzajów] śmierci; tj. do śmierci cielesnej i duchowej. [przypis edytorski]
do śmieszności potrzebnym jest przeciwstawienie pewnych doskonałości i niedoskonałości — por. M. Mendelsohn, Philosophische Schriften, część II, s. 23. [przypis redakcyjny]
dośpiały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
dośpiały (gw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
dośpieć (daw.) — dogrzać a. dojrzewać. [przypis edytorski]
dośpieć (daw., gw.) — dojrzeć. [przypis edytorski]
dośpieć (daw.) — zdążyć. [przypis redakcyjny]
dośpiem (gw.) — dośpię. [przypis autorski]
dośpiewać — [tu:] dojrzeć. [przypis redakcyjny]
dośpik (gw.) — drzemka. [przypis edytorski]
do świątyni i nakazali im jak w teatrze — εις το ιερον, περιθέντες δ' αυτοις ὥσπερ ἐπί ακηνης, słów tych nie ma w edycji Dindorfa, a zatem i u tłumaczów. [przypis tłumacza]
doświadczenia Rutherforda potwierdził Becquerel — [por.] „Comptes rendus” 136, 199, 431 (1903). [przypis autorski]
doświadczenia ze związkami torowymi — [por.] M. Curie, „Comptes rendus”, kwiecień 1898. [przypis autorski]
doświadczenie — Expérience, co niektórzy komentatorowie uważają za pomyłkę, czytając, iż ma być espérance: nadzieja. [przypis tłumacza]
Doświadczenie jest poznawaniem empirycznym (…) — ustęp od: „Doświadczenie jest poznawaniem (…)” do: „(…) o koniecznym powiązaniu spostrzeżeń” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
doświadczenie Torricelliego — dotyczyło systemu naczyń połączonych; Evangelista Torricelli (1608–1647), wł. fizyk i matematyk, uczeń Galileusza, przeprowadził w 1643 r. doświadczenie, do którego użył metrowej długości probówki napełnionej rtęcią i szerokiego naczynia: odwróciwszy probówkę denkiem do góry, zanurzył ją w szerszym naczyniu z rtęcią, w wyniku parcia słupa rtęci w probówce, część jej przepływa do naczynia poniżej, a na górze probówki tworzy się próżnia (tzw. próżnią Torricellego), jednak część rtęci pozostaje w probówce, przy czym wysokość pozostającego słupa rtęci jest niezależna od długości rurki, lecz od ciśnienia atmosferycznego: normalne ciśnienie atmosferyczne równoważy ciśnienie hydrostatyczne wywierane przez 0,76 m słupa rtęci; dalsze doświadczenia przeprowadził Blaise Pascal (1623–1662) wykazując, że wysokość słupa rtęci zależy m.in. od wysokości, ponieważ im wyżej, tym powietrze jest rzadsze i jego ciśnienie spada; normalna ciśnienie mierzy się nadal w jednostkach nazwanych od nazwiska fr. uczonego i wynosi 1013 hektopaskali (hPa). [przypis edytorski]
doświadczenie, źródło, skąd płyną waszych sztuk strumienie — Zdanie Arystotelesa: Experientia magistra rerum [(łac.) doświadczenie nauczycielem wszechrzeczy; red. WL]. [przypis redakcyjny]
doświadczona to (starop.) — tzn. jest to doświadczone; jest to potwierdzone doświadczeniem. [przypis edytorski]
Doświadczyński — tytułowy bohater pierwszej polskiej powieści p.t. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), autorstwa Ignacego Krasickiego (1735–1801); wyspa Nipu, na którą trafia Doświadczyński stanowi obraz oświeceniowej utopii: rządzonego racjonalnie państwa oraz sprawiedliwego społeczeństwa. [przypis edytorski]
Doświadczyński — właśc. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), powieść Ignacego Krasickiego; pierwsza polska powieść. [przypis edytorski]
doświarczać (gwar.) — doświadczać. [przypis redakcyjny]
do światła wiedzie nasza ścieżka — nawiązanie do utworu A. Asnyka Przodownikom: „Wy możecie zstępować bez trwogi,/ Gdzie noc, groza i zwątpienie mieszka,/ I piekielne nie zwiodą was bogi,/ Bo do światła wiedzie wasza ścieżka”. [przypis edytorski]
do świętego Michała — tj. do 29 września a. 21 listopada (daty wspomnienia św. Michała Archanioła w kalendarzu chrześcijańskim). [przypis edytorski]
doświtka — zabawa trwająca do świtu. [przypis edytorski]
do Świtnice — dziś popr. forma D.lp: do Świtnicy. [przypis edytorski]
dosadził — tu: dorzucił, dodał. [przypis edytorski]
do Salerny — dziś popr. forma: do Salerno; Salerno: miasto we Włoszech, w regionie Kampania, położone w zatoce Morza Tyrreńskiego. [przypis edytorski]
do Sambij — dziś popr. forma D.: do Sambii. [przypis edytorski]
do samego zdechu — do ostatniego tchu. [przypis autorski]
do samej ziemie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (…) ziemi. [przypis edytorski]
do samice (gw., daw.) — do samicy. [przypis autorski]
Do sankcji — do uznania. [przypis edytorski]
Do Senatu sam Naród po województwach obierać będzie — toż w Popr. i Przydat. (Uwagi, str. 209). [przypis redakcyjny]
dosiąc — dziś: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiąc — dziś por.: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiąc (starop.) — dziś popr. forma: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiąc (starop. forma) — dziś: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiąc (starop. forma) — dziś popr.: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiądz — dziś: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiądz — dziś popr.: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiągł — dziś częściej: dosięgnął. [przypis edytorski]
dosiągnąć (daw. forma) — dziś: dosięgnąć. [przypis edytorski]
dosiągszy (starop. forma) — dziś popr. forma imiesłowu przysł. uprzedniego: dosięgnąwszy. [przypis edytorski]
dosić — dość, dosyć. [przypis edytorski]
dosić — dość. [przypis edytorski]
do się (daw.) — dziś: do siebie. [przypis edytorski]
dosięże (daw.) — dosięgnie. [przypis edytorski]
dosięże — dziś: dosięgnie a. osiągnie. [przypis edytorski]
dosięże — dziś: dosięgnie. [przypis edytorski]
dosięże (forma starop.) — dosięgnie. [przypis redakcyjny]
do siebie — dziś popr.: za siebie. [przypis edytorski]
do siedmiu miast — jak u nas wedle magdeburskiego prawa, a ustawy Kaźmierza W[ielkiego] do najwyższego sądu w Krakowie, w którym zasiadali z miast następujących wysłani: z Krakowa, Sandecza, Bochni, Wieliczki, Kaźmierza, Olkusza. Patrz: Nad. t. w. 325 pierwszego wydania. [przypis redakcyjny]
do siego roku — do przyszłego roku. [przypis edytorski]
dosiekali — kończyli kosić. [przypis edytorski]
do siódmego potu — do całkowitego wyczerpania. [przypis edytorski]
do sipienia (daw. gwar.) — do sypiania. [przypis edytorski]
Dositheos (I w.) — przywódca religijny Samarytan, często uważany za gnostyka; podobno był uczniem Jana Chrzciciela i nauczycielem Szymona Maga. [przypis edytorski]
do Skały Gołębiej — ἄχρι τῆς Περιστερεῶνος πέτρας; mniemają, że mowa tu o tak zwanych Grobowcach Proroków, czyli o Małym Labiryncie, na Górze Oliwnej. [przypis tłumacza]
do skarbcu — do skarbca, a właśc. tzw. skarbczyka, pomieszczenia służącego do przechowywania cenniejszego dobytku; tu pełniącego również funkcję spichlerza. [przypis redakcyjny]
doskonałą piękność Wenery, podniesioną jeszcze przez skromność nad wyraz powabnej kobiety — dosłownie w tekście: „la perfection dela mère des amours embelie de tout ce que la pudeur répand de charmes sur les attroits d'une belle femme”. Niech ten zwrot służy zarazem za próbę stylu Casanovy, niedającego się utrzymać w pełnej czystości w przekładzie polskim, a osobliwie w skrótach, którymi się tu nader często posługujemy. [przypis tłumacza]
doskonała naturalność, szczęście dwojga istot stapia się w jedno — tak iż mieści się ściśle w tych samych uczynkach. [przypis autorski]
doskonałe rzuty socjologiczne [dla problemu pokoleń] dał Günther Gründel — G. Gründel, Die Sendung der jungen Generation. Versuch einer umfassenden revolutionären Sinndeutung der Krise, München 1933. [przypis autorski]
doskonałość peryklejska — chodzi o doskonałość sztuki powstającej w Atenach za rządów Peryklesa (495–429 p. n. e.), który przyczynił się do budowy Partenonu i Propylei, a także rozbudowy Pireusu, otaczał przyjaźnią i wsparciem Fidiasza, Anaksagorasa, Sofoklesa i Herodota; mówi się o wieku Peryklesowskim jako o okresie rozkwitu kulturalnego Aten. [przypis edytorski]
doskonaleście postąpił — doskonale postąpiliście. [przypis edytorski]
doskonale — tu: ściśle, bezwzględnie. [przypis redakcyjny]
doskonne — dozgonne; trwające aż do skonania. [przypis edytorski]
doskulić — dokuczyć. [przypis autorski]
doskwierny — dokuczliwy. [przypis autorski]
doskwierzyć (daw.) — dokuczyć. [przypis edytorski]
doskwirczyć — dziś: doskwierać. [przypis edytorski]
dosłownie „Herr”, bez „mein” — przyjętą w jęz. niem. uprzejmą formą grzecznościową jest „mein Herr” (dosł: mój panie). [przypis edytorski]
do Somorry — Σομόρων (N), Σομόρρων (D). Krytyka sądzi, że Γ zamieniono na Σ. [przypis tłumacza]
do Sopot — daw. ndm, dziś popr.: do Sopotu. [przypis edytorski]
do społeczności, która jest bądź powszechna, bądź szczególna — to znaczy społeczność ogólnoludzka i społeczność polityczna (poszczególne państwo). [przypis tłumacza]
Do spopularyzowania nazwy przyczyniła się także antologia Czesława Jankowskiego (…) — Młoda Polska w pieśni. Wybór celniejszych poezji ostatniej doby. Ułożył Czesław Jankowski, Warszawa 1898; data cenzury: 14 czerwca 1897. [przypis autorski]
do sprzączki — chodzi o sprzączkę u trzewika; ozdoby te były wykonywane z mniej cennych kamieni ze względu na łatwość ich zniszczenia lub zgubienia. [przypis redakcyjny]
do sprzętów i omłotów — do czasu zwiezienia plonów i wymłócenia zboża. [przypis edytorski]
dossier (fr.) — zbiór dokumentów dotyczących jakiejś osoby lub sprawy. [przypis edytorski]
dostąpić — dojść, dotrzeć. [przypis edytorski]
dostąpienie — tu: dostęp. [przypis edytorski]
dostąpił w Syrakuzach rangi pretora — pretor to wyższy urzędnik w Rzymie; Agatokles otrzymał wojskową rangę chiliarchy, dosł. tysiącznika. [przypis edytorski]
dostać (daw.) — dotrzymać pola w walce, wytrzymać. [przypis edytorski]
dostać (daw.) — tu: sięgnąć i wyjąć; wydobyć. [przypis edytorski]
dostać (daw.) — tu: wydobyć, wyciągnąć. [przypis edytorski]
dostać (daw.) — tu: wydostać, wydobyć, wyciągnąć. [przypis edytorski]
