Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158269 przypisów.
w popularnej Szopce krakowskiej (…) — Po dłuższym okresie zapomnienia Szopka krakowska wznowiona została w r. 1923 w teatrze kukiełkowym Muzeum Przemysłowego w Krakowie dzięki inicjatywie i reżyserskiej współpracy dyrektora Archiwum Aktów Dawnych w Krakowie p. Ludwika Strojka. [przypis redakcyjny]
w porównaniu z Różą… — o Róży Józefa Katerli (Stefana Żeromskiego) wydane zostało w r. 1910, nakładem czasopisma Zjednoczenie, osobne studium Brzozowskiego pt. Skarga to straszna. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
wpośród (daw.) — wśród. [przypis edytorski]
wpośród — dziś raczej: wśród, pomiędzy. [przypis edytorski]
wpośród (przestarz.) — wśród. [przypis edytorski]
Wpośród tego pola wystawiono zieloną altanę — Tę altanę do r. 1823 widzieć było można w łazienkowskim lasku. [przypis autorski]
w pośrodku — dziś popr.: pośrodku a. w środku. [przypis edytorski]
w pośrodku — dziś popr.: pośrodku. [przypis edytorski]
w pośrodku — dziś: pośrodku. [przypis edytorski]
wpośrodku — tu: wśród. [przypis edytorski]
wpośrzód (daw.) — dziś: wpośród a. pośród. [przypis edytorski]
wpośrzód morza sławne miasto — Wenecja. [przypis redakcyjny]
wpośrzód trupów, co już robak wierci — domyślne: co je już robak wierci. [przypis redakcyjny]
wpośrzod — dziś: wpośród a. pośród. [przypis edytorski]
w posiedzeniu — tu: na spotkaniu. [przypis edytorski]
w posłuszeństwie wyrosły wśród cnych niewiast świty — wg mitu Herakles zniewieściał na służbie u królowej lidyjskiej Omfalii i prządł przy kołowrotku. [przypis edytorski]
w pospolitakach — w pospolitym ruszeniu. [przypis edytorski]
w pospolitej sytuacji — [szli] zwykłym krokiem, czyli nie w „figurze natężonej”. [przypis redakcyjny]
w postaci takiej karty — w tym miejscu w tekście źródła znajduje się poprzedzający treść listu rysunek dzwonu z wypisanymi na nim literami W (widoczna połowicznie) oraz D (w całości). [przypis edytorski]
w postępowym rozsnuwaniu poetyckiego obrazu — tyle co „szczegółowym, opowiadającym szczegół po szczególe”. [przypis tłumacza]
w poszanie — w poszanowaniu. [przypis edytorski]
W poszukiwaniu straconego czasu — dzieło Prousta zaczęło obecnie wychodzić po polsku. Dotąd ukazały się dwie części: W stronę Swanna i W cieniu zakwitających dziewcząt; w druku: Strona Guermantes. [przypis autorski]
w potrawie podać ojcu przy uczcie (mit. gr.) — jak Atreus bratu Tyestesowi ugotowanych jego synów a. jak Prokne Tereusowi syna. [przypis edytorski]
w potrzebie (starop.) — tu: w walce. [przypis edytorski]
w potrzebie (starop.) — w bitwie. [przypis redakcyjny]
w potuł (daw.) — w objęcie. [przypis redakcyjny]
W potworny jakiś kształt! — subtelny rys charakterystyki. Kleopatra za najokropniejszą rzecz uważałaby zeszpecenie, choćby po śmierci. [przypis tłumacza]
w powieść — do opowieści. [przypis redakcyjny]
w powieści (…) zjawiska (…) nie opisują się (daw.) — dziś popr. tylko z imiesłowem przymiotnikowym biernym: nie są opisywane. [przypis edytorski]
W powietrzu, w ogniu — aluzja do czterech żywiołów. Poprzednio była mowa o lądzie i morzu, czyli wodzie i ziemi. [przypis tłumacza]
W pożarze słońca (…) jeszcze raz, jeszcze — K. Tetmajer, Poezje, S. II, s. 207. [przypis autorski]
w prawą obrócona — w prawą stronę; w prawo. [przypis edytorski]
w prawach krwawych — prawa Drakona (VII w.) o przestępstwach gardłowych; później określenie „krwawy” łączono z ich srogością, ponieważ i kradzież karały na gardle. [przypis tłumacza]
wprawa… pole — o psie myśliwskim. [przypis redakcyjny]
wprawdziem go (…) rozgniewał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: wprawdzie go rozgniewałem. [przypis edytorski]
Wprawdzie nie wyszła Bakchosowi naprzeciw (…) lecz widać było, ile ją ten spokój kosztuje — to znaczy, że hamowała się całym wysiłkiem woli, by nie biec naprzeciw Dionizosa. [przypis tłumacza]
wprawdzie — Użyte zamiast: po prawdzie, w istocie; [naprawdę; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wprawić w coś — doprowadzić do czegoś, nauczyć czegoś. [przypis redakcyjny]
wprawić w sieć (starop.) — nagonić do sieci; złapać w sieć. [przypis edytorski]
W prawie angielskim, obok wieczystego prawa własności, istniały również pewne formy własności ograniczonej w czasie. W. Pańko, O prawie własności i jego współczesnych funkcjach, Katowice 1984, s. 113. [przypis autorski]
w prawie byłabyś — miałabyś prawo. [przypis edytorski]
w prawiech — dziś popr. forma Msc.lm: w prawach. [przypis edytorski]
wprawnymi ruchy (daw.) — dziś: wprawnymi ruchami. [przypis edytorski]
wprawuje (daw. forma) — wprawia. [przypis edytorski]
w prędkości — w zdenerwowaniu. [przypis edytorski]
w predykamencie — w tym uważaniu; predykament (z łac. praedicamentum), wyraz utworzony przez neolatynistów na oznaczenie arystotelesowskiej kategorii, najogólniejszego pojęcia, pod które można podciągać wszelkie szczegóły naszej wiedzy (w filozofii Arystotelesa było ich początkowo 10, następnie 8. [przypis redakcyjny]
w pretorskim krześle — pretor to wyższy rzymski urzędnik, sprawujący władzę sądową i zastępujący konsula pod jego nieobecność. [przypis edytorski]
w prochu się tarzał po ziemi… — Iliada XXII 414–415, żal Priama po śmierci Hektora i zbezczeszczeniu jego ciała przez Achillesa. [przypis edytorski]
w prochu (…) zaorał — pustelnikiem, o którym tu mowa, może być Diogenes z Synopy, współtwórca szkoły cynizmu słynący z tego, że zamieszkał w beczce. Anegdota mówi, że podczas spotkania z Aleksandrem Wielkim filozof grzebał w rozsypanych kościach, a na pytanie, co robi, odrzekł, że szuka kości książąt, które jednak nie różnią się niczym od innych. W ten sposób Diogenes wskazał na równość ludzi po śmierci, wobec której wszyscy są tylko prochem. [przypis edytorski]
w progum (…) porzucił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w progu porzuciłem. [przypis edytorski]
w promiennych oczach (…) które bez przerwy na gryfa patrzały — Dlaczego Beatrycze, kiedy poeta już był oczyszczonym od grzechu, bez przerwy patrzała na gryfa, a nie na niego? Łatwo się domyślić, że patrzała na Zbawiciela, błagając go o miłosierdzie i przedłużenie stanu łaski dla swojego byłego kochanka. [przypis redakcyjny]
w Prorokach — tj. w biblijnych księgach proroków. [przypis edytorski]
wprost dla ciekawości chciałbym przegrać sprawę. — Widzimy stąd, iż Alcest, bądź co bądź, musi być człowiekiem zamożnym, aby sobie pozwalać na takie doświadczenia. [przypis tłumacza]
wprost — dziś raczej: prosto. [przypis edytorski]
wprost lustra — dziś popr.: na wprost lustra. [przypis edytorski]
wprost naprzeciw — dziś popr.: wprost przyjemnie. [przypis edytorski]
wprost — tu: wręcz. [przypis edytorski]
Wprowadzenie historyczne do „Listów Peruwianki” — Wprowadzenie to zostało napisane przez Antoine'a Breta (1717–1792). [przypis tłumacza]
wprowadzić w świat córkę — w XIX w. nie było przyjęte, by kobiety z zamożniejszych warstw społecznych same zarabiały na swoje utrzymanie, każda musiała więc znaleźć dobrze sytuowanego męża. Dlatego rodzice dbali, aby ich córka doskonaliła salonowe umiejętności (taniec, gra na fortepianie, prowadzenie błyskotliwych rozmów po francusku itp.). Kiedy osiągnęła odpowiedni wiek, kupowali jej kosztowne stroje i zaczynali bywać z nią na balach, w teatrze (który był wówczas także formą spotkań towarzyskich) i w kurortach. Musieli także przygotować dla niej pokaźną sumę jako posag. [przypis edytorski]
wprowadził swój ustrój we wszystkich tamtejszych miastach, (…) także w Mitylenie — Metymnę zajął Kallikratidas (zob. ust. 2), ale potem pewnie przeszła na stronę Aten. Lizander zajął całą wyspę i najważniejsze miasto Lesbos, obsadzone przez Ateńczyków, i wszędzie wprowadził ustrój oligarchiczny. [przypis tłumacza]
wprowadzoną została — dziś popr. forma z imiesłowem w mianowniku: została wprowadzona (a. wprowadzona została). [przypis edytorski]
Wprowadzone tu [w Moich współczesnych] rozróżnienie między alkoholem wesołym (vin gai) a alkoholem smutnym (vin triste), to rozróżnienie między normalną (zasadniczo) rolą narkotyków i używek a tą rolą, jaką przypisywali im moderniści — alkohol smutny to „alkohol ludzi, którzy przychodzą na świat obarczeni jakimś przekleństwem, ludzi niezdolnych do życia bez tej fatalnej protezy, jaką jakiśkolwiek środek narkotyczny stanowi… Dla tych ludzi jedynie, ludzi urodzonych pod znakiem straszliwego Saturna i trucicielskiego Księżyca, których dusze szatan pławi w ciemnym morzu melancholii, szarpiącej tęsknoty i bezustannego, dławiącego smutku, alkohol staje się — nałogiem… Omamem i złudzeniem chwilowa ulga w cierpieniu — szalbierczy środek, który na chwilę łagodzi ból, by go jeszcze więcej spotęgować” (Moi współcześni. Wśród swoich, s. 53–54, 56). [przypis autorski]
w Prusiech — dziś popr. forma Ms.: w Prusach. [przypis edytorski]
w Prusiech — dziś popr. forma Ms.: w Prusach. [przypis redakcyjny]
w Prusiech — dziś popr. forma: w Prusach. [przypis edytorski]
w Prusiech — dziś popr.: w Prusach. [przypis edytorski]
w Prusiech — w Prusach. [przypis edytorski]
wpryśnięte — tu raczej: wstrzyknięte. [przypis edytorski]
wprząc — zmusić kogoś do prac, obowiązków; tu forma imiesłowu przym. M.lp r.ż.: wprzężona. [przypis edytorski]
w przechodzie — przechodząc. [przypis edytorski]
w przeciągu dni trzech — dziś popr.: w ciągu trzech dni. [przypis edytorski]
w przeciągu krótkiego czasu — dziś popr.: w ciągu krótkiego czasu. [przypis edytorski]
w przeciągu kwadransa — popr.: w ciągu kwadransa. [przypis edytorski]
w przeciągu lat — dziś popr.: w ciągu lat. [przypis edytorski]
w przeciągu tego czasu — dziś popr.: w tym czasie. [przypis redakcyjny]
w przecięciu (daw.) — przeciętnie, średnio. [przypis edytorski]
w przeciwstawieniu do konkretnych ugrupowań (…) specjalny rodzaj zazębiania się w procesy historyczne — K. Mannheim, Das Problem der Generationen, „Kölner Vierteljahrshefte für Soziologie” 1928, s. 170 nn., 310 nn. [przypis autorski]
w (…) przecudnej pełni różnomiennych natur — w oryginale niem.: in der ganzen Herrlichkeit ihrer Naturen, tj. w całej wspaniałości ich natur (właściwych im charakterów). [przypis edytorski]
w przeddzień niedzieli kwietniej — w sobotę przed niedzielą palmową; tj. tu: 5 kwietnia 1091 r. [przypis edytorski]
w przedmowie pierwszej — nie odnaleziono żadnych śladów tej pierwszej przedmowy. [przypis edytorski]
W przedsieniach jego (…) stał u wnijścia posąg Cezara-Boga, na sto dziesięć stóp wysoki — Swetoniusz [Żywot Nerona 31, gdzie podano wysokość 120 stóp]. [przypis autorski]
w przedwieczór — w oryg. niem. am Vorabend: w przededniu. [przypis edytorski]
w przegony (daw.) — w zawody; ścigać się. [przypis edytorski]
w przekonaniu o prawdziwości tego drugiego dusza nasza daje się w błąd wprowadzić, jakoby i tamto pierwsze prawdą było. A przykładem na to jest ów ustęp z „Niptrów” — Homer, Odyseja XIX 164–260. [Arystoteles wskazuje na scenę, która poprzedza mycie nóg: Odyseusz opowiada Penelopie, że jest Kreteńczykiem, który kiedyś spotkał jej męża, i na dowód prawdziwości swoich słów opisuje jej ubiór Odyseusza; Penelopa ze zgodnego z prawdą opisu ubioru wnioskuje, że poprzedzająca ten opis opowieść jest prawdziwa; stanowi to przykład wprowadzenia w błąd przez użycie pewnego prawdziwego elementu, jednak tutaj zmylona została postać utworu, a nie jego odbiorca; red. WL] [przypis tłumacza]
w przekonaniu, że ten dzień jest początkiem wolności dla Hellady — około 25 kwietnia 404. Arystokraci uważali cały rozwój polityczny demokracji ateńskiej za szkodliwy. Ich ideałem była wolność każdego państewka i trzymanie się Sparty, gdy tymczasem demokracja dążyła do stworzenia wielkiego państwa i gdyby takie przykłady jak nadanie prawa obywatelstwa Samijczykom były wcześniejsze i częstsze, byliby Ateńczycy zorganizowali wielkie państwo, ostali się w wojnie peloponeskiej i wiele więcej dodali do skarbu kultury światowej, niż to uczynili. [przypis tłumacza]
W przekreślonych po w. 145 wierszach brulionu pozorne zainteresowanie się książkami wyraża autor z dosadniejszą ironią: Jejmość moja uczona; nawet na stoliku, / Nawet na gotowalni swoje księgi mieści. / (I. Krasicki, Satyry i listy, s. 102). [przypis redakcyjny]
w przek (starop.) — w poprzek. [przypis redakcyjny]
wprzek — w poprzek, wbrew. [przypis edytorski]
W przepastnych głębiach duszy piękny ogród ma… — Ajschylos, Siedmiu przeciw Tebom 592–594. [przypis edytorski]
W przeprowadzonej przeze mnie analizie typowych dla poezji Baczyńskiego słów-kluczy brakuje hasła wiatr, co stanowi niewątpliwy defekt tej analizy (por. K. Wyka, Krzysztof Baczyński (1921–1944), Kraków 1961, s. 59–64). [przypis autorski]
W przesłance większej mówi się o jestestwie, które może być pomyślanym w całej pełni, więc również i tak, jakby mogło zostać danym w oglądzie. W przesłance mniejszej zaś jest mowa o nim o tyle jeno, o ile ono rozważa samo siebie jako podmiot (…) — w dwu przesłankach myślenie wzięto w zupełnie odmiennym znaczeniu: w przesłance większej, jak ono rozciąga się na przedmiot w ogóle (zatem i tak jakby mogło zostać danym w oglądzie); a w przesłance mniejszej tylko, jak się ono zachowuje w odniesieniu do samowiedzy, przy czym tedy nie myśli się o żadnym przedmiocie, lecz wyobrażonym zostaje tylko odnoszenie się do Siebie, jako podmiotu (jako forma myślenia). W pierwszej mówi się o rzeczach, które nie mogą być pomyślane inaczej tylko jako podmioty; w drugiej zaś nie o rzeczach, lecz o myśleniu (odrywającym się od wszelkiego przedmiotu), w którym Ja zawsze służy za podmiot świadomości; stąd w wyniku nie może stać: nie mogę inaczej istnieć tylko jako podmiot; lecz jeno: mogę w myśleniu o mojej egzystencji użyć siebie tylko u podmiot sądu, a to jest zdaniem identycznym, które po prostu nic a nic nie wypowiada o sposobie mojego istnienia. [przypis autorski]
wprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]
wprzód (daw.) — najpierw, z początku. [przypis edytorski]
wprzód (daw.) — wcześniej. [przypis edytorski]
wprzód — daw. zanim. [przypis edytorski]
wprzód — najpierw. [przypis edytorski]
wprzód (…) niżeliś zapragnął (daw.) — konstrukcja z partykułą -li i przestawną końcówką czasownika; inaczej: wprzód niż zapragnąłeś. [przypis edytorski]
w przód (starop. forma ort.) — wprzód, najpierw, na przodzie. [przypis edytorski]
wprzód (starop.) — tu: z przodu. [przypis edytorski]
w przód (starop.) — z przodu; najpierw. [przypis edytorski]
