Przypisy

faber (łac.) — kowal, rzemieślnik. [przypis edytorski]

facecja (z łac. facetia) — żart, dowcip. [przypis edytorski]

facecja (z łac.) — żart, dowcip; tu: z ironią. [przypis edytorski]

facere (łac.) — robić, czynić. [przypis edytorski]

Faciamus experimentum in anima vili (łac.) — zróbmy doświadczenie na duszy lichej (daw. o doświadczeniach na zwierzętach). [przypis edytorski]

facilis descensus Averno (łac.) — łatwe jest zejście do (jeziora) Awernu, tj. do podziemnego świata zmarłych (Wergiliusz Eneida VI 126). [przypis edytorski]

facit (łac.) — 3 os. czasu teraźniejszego łac. czasownika facĕre (robić). Zwyczajowo używa się formy czasu przeszłego fecit: zrobił, wykonał (napis na dziełach sztuki obok podpisu artysty), być może Brzozowski w ten sposób nawiązuje do wcześniejszgo cytatu z Biblii. [przypis edytorski]

facit (łac.) — dosł: czyni. [przypis edytorski]

facjenda (daw., z łac.) — interes. [przypis edytorski]

facta ficta (łac.) — fakty zmyślone; fakty (czyny, dzieła) stworzone (fałszywe, skłamane, obłudne). [przypis edytorski]

factotum (łac.) — osoba zaufana, spełniająca usługi wszelkiego rodzaju. [przypis edytorski]

factotum (łac.) — służący lub inna osoba wykonująca wiele różnych czynności. [przypis edytorski]

factotum (łac.) — totumfacki; osoba zaufana, spełniająca usługi wszelkiego rodzaju. [przypis edytorski]

factum brutum (łac.) — ciężki (tępy, tu: nieopracowany) czyn. [przypis edytorski]

factum (łac.) — czyn, dzieło, postępowanie, fakt. [przypis edytorski]

fakcja (daw., z łac. factio) — knowanie, wichrzenie, zmowa; stronnictwo, partia. [przypis edytorski]

fakcja (z łac.) — stronnictwo. [przypis edytorski]

faksymile (z łac. fac simile: czyń podobne) — wierna kopia mechaniczna lub fotograficzna dokumentu, rękopisu, podpisu, np. kopia własnoręcznego podpisu odbita pieczątką na dokumencie. [przypis edytorski]

faksymile (z łac. fac simile: rób podobne; lm faksymilia) — dokładna reprodukcja dokumentu, podpisu lub rysunku. [przypis edytorski]

faktotum (z łac.) — osoba zaufana, spełniająca usługi wszelkiego rodzaju. [przypis edytorski]

falerno (wł., z łac.) — mocne, złociste wino włoskie, cenione przez starożytnych Rzymian. [przypis edytorski]

falerno (z łac.) — najlepsze wino starożytnej Italii. [przypis edytorski]

fallacia non causae ut causae (łac.) — potraktowanie czegoś, co nie jest przyczyną, jako przyczyny. [przypis edytorski]

falsi christiani trans Albeam (łac.) — fałszywi chrześcijanie za Łabą. [przypis edytorski]

fama (z łac.) — rozgłos. [przypis edytorski]

familia (łac.) — rodzina. [przypis edytorski]

familia (łac.) — w staroż. Rzymie: domownicy, ogół osób podległych panu domu, w szczególności służba, niewolnicy domowi. [przypis edytorski]

familiant (z łac.) — domownik (tu: stanowisko w Świętej Inkwizycji). [przypis edytorski]

familiant (z łac.) — tu: przyjaciel. [przypis edytorski]

familia (z łac.) — rodzina. [przypis edytorski]

familia (z łac.) — rodzina; szczególnie: zamożna i znana, szlachecka rodzina; ród. [przypis edytorski]

familijny (z łac. familia: rodzina) — rodzinny. [przypis edytorski]

famulus (daw., z łac.) — służący. [przypis edytorski]

famulus (łac.) — służący. [przypis edytorski]

famurały a. femurały (starop.; z łac. femoralia) — gacie, pludry, zarówno męskie, jak i damskie. [przypis edytorski]

fascykuł (daw., z łac.) — zwój papierów, dokumentów. [przypis edytorski]

fascykuł (z łac. fasciculus: wiązka) — zeszyt; publikacja periodyczna; plik akt. [przypis edytorski]

fas et nefas (łac.) — godziwie i niegodziwie. [przypis edytorski]

fatigati (łac.) — zmęczeni. [przypis edytorski]

fatigatus (łac.) — zmęczony; tu M. lm fatigati: zmęczeni. [przypis edytorski]

fatigo, fatigare (łac.) — męczyć, fatygować. [przypis edytorski]

fatum (łac.) — los; tu M. lm fata. [przypis edytorski]

fatum (łac.) — los, zrządzenie losu, przeznaczenie; tu M. lm fata: losy. [przypis edytorski]

Fatum (łac.) — przeznaczenie, los, nieszczęście; w mit. rzym. bóstwo przeznaczenia, konieczności. [przypis edytorski]

fatum (łac.) — przeznaczenie; los. [przypis edytorski]

fatum (łac.) — przeznaczenie. [przypis edytorski]

Fauste, precor, gelida quando pecus omne sub umbra ruminat (łac.) — Faustusie, chciałbym, skoro całe stado w chłodnym cieniu przeżuwa… (początek pierwszej eklogi Baptysty Spagnoliego, pierwszego wiersza w podręczniku do łaciny ówczesnych szkół średnich). [przypis edytorski]

fawor (daw., z łac.) — przychylność; wyróżnienie, łaska; względy. [przypis edytorski]

fawor (z łac.) — łaska. [przypis edytorski]

febris aurea (łac.) — gorączka złota. [przypis edytorski]

febris (łac.) — dreszcze, gorączka. [przypis edytorski]

febris (łac.) — gorączka, dreszcze. [przypis edytorski]

febris (łac.) — gorączka. [przypis edytorski]

felicitas (łac.) — szczęście, błogosławieństwo, pomyślność. [przypis edytorski]

felicytować (daw., z łac. felicitas: szczęście, pomyślność) — gratulować. [przypis edytorski]

femurały (z łac. femur: udo) — krótkie, obcisłe spodnie, przylegające do uda. [przypis edytorski]

fero, tuli, latum, ferre (łac.) — nieść, formy podstawowe czasownika. [przypis edytorski]

ferować (z łac.) — orzekać, postanawiać; dziś w wyrażeniu: ferować wyrok. [przypis edytorski]

ferrum pomatum a. ferri pomatum (łac., med.) — jabłczan żelazowy, dawny preparat żelazowy stosowany jako środek wzmacniający przy leczeniu niedokrwistości, otrzymywany przez działanie soku jabłkowego na opiłki żelaza. [przypis edytorski]

feruła (z łac. ferula) — berło, pałka. [przypis edytorski]

ferventissimi amoris mei (łac.) — najgorętszej miłości mojej. [przypis edytorski]

fiant pilulae, et pereat mundus (łac.) — zrób pigułki, choćby zginął świat. Forma fiant (zrób, wykonaj; dosł.: niech będzie zrobione) była używana w farmacji na wystawianych po łacinie receptach. [przypis edytorski]

fiat iustitia, et pereat mundus (łac.) — niech stanie się sprawiedliwość, choćby zginął świat. [przypis edytorski]

fiat (łac.) — niech się stanie. [przypis edytorski]

Fiat lux (łac.) — Niech się stanie światło. [przypis edytorski]

fiat lux (łac.) — niech się stanie światło. [przypis edytorski]

fiat lux (łac.) — niech stanie się światło. [przypis edytorski]

fiat! pereat! (łac.) — niech się stanie! niech zginie! [przypis edytorski]

fiat vita, cui vita (łac.) — niech się stanie życie, komu życie (w domyśle: jest pisane, jest przewidziane); trawestacja słów z Biblii, z Księgi Rodzaju, fiat lux: niech się stanie światło. [przypis edytorski]

Fiat voluntas tua (łac.) — bądź wola Twoja. [przypis edytorski]

fibra (daw., z łac.) — włókno. [przypis edytorski]

fibr a. fibra (z łac., daw.) — włókno mięśniowe lub nerwowe. [przypis edytorski]

fibra (z łac.) — nerw (dosł. włókno). [przypis edytorski]

fibry (daw., z łac.) — włókna, nerwy. [przypis edytorski]

fibry (z łac.) — włókna. [przypis edytorski]

fibula (łac.) — przypominająca agrafkę sprzączka do spinania szat. [przypis edytorski]

fideikomis (z łac. fidei comissum: powierzone w zaufaniu) — rodzaj zapisu testamentowego polegający na nieformalnym poleceniu przez spadkodawcę, by spadkobiorca przekazał część spadku osobie trzeciej. [przypis edytorski]

filiacja (z łac. filiatio: synostwo) — pokrewieństwo, powiązanie pomiędzy dwoma osobami a. rzeczami, z których jedna pochodzi od drugiej. [przypis edytorski]

filiacja (z łac. filiatio: synostwo) — powiązanie pomiędzy osobami oparte na pochodzeniu. [przypis edytorski]

filiorum Belial (łac.) — synów Beliala. [przypis edytorski]

finalna rezolucja (z łac.) — ostateczne postanowienie. [przypis edytorski]

Finis Cataloniae? (łac.) — Koniec Katalonii? [przypis edytorski]

finis coronat opus (łac.) — koniec wieńczy dzieło. [przypis edytorski]

finis (łac.) — koniec. [przypis edytorski]

finis (łac.) — koniec; tu: koniec lekcji. [przypis edytorski]

firmament (z łac.) — sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]

firma (z łac. firmus: stały, trwały, mocny) — nazwa, pod którą działa przedsiębiorstwo, tu przen.: nazwisko osoby mającej ustaloną reputację, dobrą sławę w jakiejś dziedzinie. [przypis edytorski]

Fiskus (z łac. fiscus: koszyk na pieniądze) — Skarb Państwa a. organy administracyjne ściągające podatki; termin funkcjonujący już w staroż. Rzymie. [przypis edytorski]

fizjonomia (z łac.) — tu: wygląd. [przypis edytorski]

fizys (z łac.) — twarz. [przypis edytorski]

flagrante delicto (łac.) — na gorącym uczynku. [przypis edytorski]

flama (przestarz., z łac. flamma: płomień) — kobieta będąca w danej chwili obiektem czyjejś przelotnej miłostki, romansu. [przypis edytorski]

flama (przestarz., z łac. flamma: płomień) — osoba (zwłaszcza kobieta) będąca w danej chwili obiektem czyjejś przelotnej miłostki, romansu. [przypis edytorski]

flamen, lm. flaminowie (z łac.) — kapłan w starożytnym Rzymie służący jednemu z bogów oficjalnego panteonu państwowego; najważniejszych trzech flaminów zajmowało się kultem Trójcy Kapitolińskiej: Jowisza, Marsa i Kwiryna. [przypis edytorski]

flatus vocis (łac.) — nazwa bez odpowiednika w rzeczywistości. [przypis edytorski]

flawa coma (łac.) — płowa peruka, określenie kobiety lekkich obyczajów. [przypis edytorski]

flegmona (z łac., med.) — ropowica, ostre ropne zapalenie luźnej tkanki łącznej, najczęściej wywołane zakażeniem bakteryjnym. [przypis edytorski]

Flora Petrinsularis (łac.) — Roślinność Wyspy Św. Piotra. [przypis edytorski]

flores gratitudinis (łac.) — kwiaty wdzięczności. [przypis edytorski]

floresy (z łac. flores: kwiaty) — ozdoby, ornamenty przedstawiające gałązki, łodygi i kwiaty. [przypis edytorski]