Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 473 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10208 przypisów.
Wydarte świeżo morzu i Czuchońcom — Finowie, po rosyjsku zwani Czuchońcami albo Czuchnami, mieszkali na brzegach błotnistych Newy, gdzie potem założono Petersburg. [przypis autorski]
wydartki (starop.) — zdzierstwami. [przypis redakcyjny]
wydarzone — mające miejsce. [przypis edytorski]
wydarzyć — wyrządzać. [przypis redakcyjny]
Wydasz mnie, pójdę na hak… — W średnich wiekach surowo karano za kradzież, nawet śmiercią. [przypis autorski]
wydaszże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
wydatek przewozowy — (fr. octroi) podatek pośredni, pobierany przez gminy za import towarów na ich terytorium. [przypis edytorski]
wydatek — tu: zysk. [przypis edytorski]
wydawać (daw.) — tu: odpowiadać. [przypis edytorski]
wydawać (daw.) — ukazywać, ujawniać. [przypis edytorski]
wydawać lekcję (daw.) — odpowiadać, recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny. [przypis edytorski]
wydawać lekcję (daw.) — recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny; por. wydawać głos. [przypis edytorski]
wydawać lekcje (daw.) — recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny; por. wydawać głos. [przypis edytorski]
wydawać lekcje — recytować przed kimś zadany materiał lekcyjny. [przypis edytorski]
wydawać lekcje — recytować wyuczone lekcje zadane jako praca domowa. [przypis edytorski]
wydawać reszty — dziś popr.: wydawać resztę. [przypis edytorski]
wydawać się — tu: podobać się, robić wrażenie. [przypis edytorski]
wydawać się — wyglądać. [przypis edytorski]
wydawać — tu daw.: wydawać lekcję, czyli odpowiadać przy tablicy. [przypis edytorski]
wydawać, właśc. wydawać lekcję — odpowiadać na ocenę z zadanego tematu. [przypis edytorski]
wydawa (daw.) — dziś: wydaje. [przypis edytorski]
wydawa — dziś popr. forma 3.os.lp: wydaje. [przypis edytorski]
wydawa — dziś popr.: wydaje. [przypis edytorski]
wydawał się (…) mniejszym — dziś: wydawał się mniejszy. [przypis edytorski]
wydawa się (daw.) — wydaje się. [przypis edytorski]
wydawa (starop. forma) — wydaje. [przypis edytorski]
Wydawca, mąż uczony i znawca poezji, a nawet sam kawałek poety (…) jego przyjaźń z biskupami: Jędrzejem Lipskim, Jakubem Zadzikiem i Pawłem Piaseckim — [por.] Bandtke, Historja drukarń krakowskich, s. 459. [przypis redakcyjny]
wydawca powiada, iż list ów wpadł mu w ręce przed kilku tygodniami u księgarzy berlińskich — Formey wziął go z broszury braci Cramer z Genewy, oficjalnych wydawców Woltera. [przypis edytorski]
wydawca [rozprawy o Nietzschem], (…) Marian Haskler, nie posiadał żadnej korespondencji w tej sprawie [tj. czasu powstania tej pracy] — list do autora z 7 VI 1935. [przypis autorski]
wydawnictwo „Kobieta w życiu społecznym” (…) Wyszły (…) trzy tylko książeczki — C. Walewskiej Ruch kobiecy w Polsce (dwie części), Matka Anieli Szycówny, Warszawa, Wydawnictwo jubileuszowe im. Orzeszkowej. Skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa. [oraz wspomniana w tekście: Ideały etyczno-społeczne ruchu kobiecego T. Męczkowskiej; red. WL] [przypis autorski]
Wydczes — popr.: Bydczes (ros. Быдчес), rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ rzeki Sym, dopływu Jeniseju. [przypis edytorski]
wydechiwanie — dziś popr.: wydychanie. [przypis edytorski]
wyderek a. wyderkaf — suma pożyczona na zastaw, z warunkiem odkupu. [przypis redakcyjny]
wyderkaf (daw., z niem. Wiederkauf) — forma pobierania zakazanych wówczas przez Kościół odsetek od pożyczki, udzielonej właścicielowi nieruchomości, spłacanych dochodem z tej nieruchomości; tzw. kupno renty. [przypis edytorski]
wydłabić (starop.) — wydławić; wydusić. [przypis edytorski]
Wyd. Libery i Sawrymowicza sugeruje w przypisie, że zarzut hr. Henryka skierowany jest rzekomo do obozu rewolucyjnego, jako odpowiedzialnego za śmierć robotnika, który przecież jednak zginął jako ofiara wyzysku kapitalistycznego. Podobnie Kleiner uważa, że „Henryk niesłusznie wysnuwa ze śmierci robotnika zarzuty przeciw partii Pankracego”. Wydaje się jednak, że Henrykowi chodzi o to, iż cierpienia fizycznego i śmierci rewolucja nie jest w stanie odsunąć od ludzkości, że zatem obietnice „doskonałości i szczęścia rodu ludzkiego” są oszustwem. [przypis redakcyjny]
Wyd. Libery i Sawrymowicza wyjaśnia, że mowa tu o służbie magnackej, zwanej kozakami. Może to jednak być mowa o karze wymierzonej rekrutowi przez oddział wojskowy Kozaków za jakieś przestępstwo przeciw regulaminowi. Powyżej bowiem Głos Jeden jako jeden ze sposobów dręczenia Pana wymienia „pójście w rekruty”. Długa służba w wojsku carskim obowiązująca chłopów była jednym z jaskrawych przykładów krzywdy społecznej. [przypis redakcyjny]
wydobrzeć — wyzdrowieć. [przypis edytorski]
wydobycia prawdy z głębokiej studni Demokryta — Demokryt z Abdery, filozof grecki V w. przed Chr. miał wedle Diogenesa Laertiosa (ks. IX, 72) wyrzec: ετεή δε ουδέν ίδμεν, εν βυθώ γαρ η αλήθεια (=w rzeczywistości nie wiemy nic, bo prawda jest na dnie głębin morskich), odnosząc to sceptyczne wyrażenie do zjawisk chyba tylko, nie do teorii atomistycznej, głoszonej przez siebie. Spopularyzowało się atoli łagodniejsze tłumaczenie wyrazu βυθός przez „głęboką studnię”, „dno studni”, tak jak to podaje i Kant. [przypis redakcyjny]
wydobyła „Drugą książeczkę” Promyka — Druga książeczka do wprawy w czytaniu, opracowana dla użytku dzieci wiejskich przez autora elementarzy i propagatora oświaty ludowej Konrada Prószyńskiego (1851–1908), publikującego pod pseud. Kazimierz Promyk. [przypis edytorski]
wydobyte przez Pascala na jaw gorszące orzeczenia kazuistów — długi rejestr tych gorszących orzeczeń opublikował już przed Prowincjałkami Arnauld; ale rewelacje te, spisane po łacinie i bez talentu literackiego Pascala, przeszły niemal bez wrażenia. [przypis tłumacza]
Wydobywanie złota dla Anglii — tak w oryginale; mowa o złocie, które Stany Zjednoczone eksportowały do Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
wydołać (daw.) — poradzić sobie, zadowolić, usatysfakcjonować (co w tym kontekście może oznaczać zarówno spełnienie życzeń, jak stanięcie do pojedynku). [przypis edytorski]
wydołać (daw.) — poradzić sobie z czymś. [przypis edytorski]
wydolić (gw.) — zdołać. [przypis edytorski]
wydostarczyć — wystarczyć. [przypis redakcyjny]
Wydrążonej — rzeki Creuse. [przypis tłumacza]
wydróżcie (forma starop.) — wyżłóbcie, wyryjcie, wydrążcie. [przypis redakcyjny]
wydroże — droga a. ścieżka wykuta w skale. [przypis edytorski]
wydrożono (starop.) — (było) wydrążone, wyrzeźbiony. [przypis redakcyjny]
wydrożony (daw.) — dziś: wydrążony. [przypis edytorski]
wydrożony (starop.) — wydrążony; wyrzeźbiony a. wygrawerowany. [przypis edytorski]
wydrożony — wykolejony, wybity. [przypis edytorski]
wydrożyć (daw.) — [tu:] wydrążyć. [przypis redakcyjny]
Wy drudzy pójść możecie, gdzie się walka toczy — bogowie olimpijscy brali czynny udział w walkach toczących się pod Troją. [przypis edytorski]
wydrużyć — wydrążyć. [przypis redakcyjny]
wydrwić — tu: uzyskać sprytnie, wyprosić za pomocą fortelu. [przypis edytorski]
wydrwić — tu: wyłudzić. [przypis edytorski]
wydrwigrosz — osoba wyłudzająca pieniądze od innych. [przypis edytorski]
wydrwił ktoś w starożytności Diogenesa (…) — por. Diogenes Laertios, Życie Diogenesa Cynika [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VI, 23. [przypis tłumacza]
wydrzej — dziś popr. forma: wydrzyj. [przypis edytorski]
wydrzej — dziś popr.: wydrzyj. [przypis edytorski]
wydrzej — dziś: wydrzyj. [przypis edytorski]
wydrzem, zabijem itp. (daw.) — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: wydrzemy, zabijemy itp. [przypis edytorski]
wydrzeźniać — przedrzeźniać. [przypis edytorski]
wydrzy (…) utni (starop. forma) — zamiast: wydrzyj, utnij; obie formy dawniejsze trybu rozkazującego, por. pieśń IX zwr. 44. [przypis redakcyjny]
wydundzić (gw.) — wypić szybko, dużymi łykami. [przypis edytorski]
wydwarzać (daw.) — czynić coś pretensjonalnym, fałszywie wytwornym. [przypis edytorski]
wydwarzać się z kogoś (daw.) — kpić z kogoś. [przypis edytorski]
wydwarzanie — wydziwianie, popisywanie się. [przypis edytorski]
wydworny (daw.) — wyrafinowany. [przypis edytorski]
wydworny (daw.) — wytworny, wyrafinowany. [przypis edytorski]
wydychać — tu: odpoczywać. [przypis edytorski]
Wydział Krajowy — jeden z głównych organów autonomicznej administracji Galicji, działający w latach 1867–1922. [przypis edytorski]
wydziałowa robota — praca wymierzana zależnie od wydajności, nie czasu; Staszic żąda, by zamiast nakazywania poddanemu pracy na pańskim przez określoną ilość dni, wyznaczona mu była określona praca do wykonania, np. morga pola do uprawy, zżęcia itd.; omówienie w Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego, str. 93 przypis. [przypis redakcyjny]
wydziałowa robota — tu: praca mierzona efektami, a nie na czas. [przypis edytorski]
wydział przyrodniczy w uniwersytecie — warszawskim, przekształconym ze Szkoły Głównej (1869). [przypis redakcyjny]
wydział — rozdział. [przypis redakcyjny]
wydział — tu: dziedzina działania. [przypis edytorski]
wydział — tu: dzielnica, majątek. [przypis edytorski]
wydział — tu: przydział, wydzielona dzielnica; im dość wydziałów — im nie potrzeba więcej, niż wydzielone dzielnice. [przypis edytorski]
wydzielanie gazów wobec soli radu — [por.] Giesel, „Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft”, 1903, s. 347; Ramsay i Soddy, „Physikalische Zeitschrift”, 15 września 1903. [przypis autorski]
wydziele — dziś popr. forma Ms.lp: wydziale (tj. dziedzinie, dziedzictwie). [przypis edytorski]
wydzielenia bratu najmłodszemu (…) części dziedzicznej z dodaniem pewnych grodów nad ten udział — Sobiesław otrzymał od brata w 1111 r. Żatec z przynależną do grodu dzielnicą. [przypis edytorski]
wydzielić się (starop.) — odejść z domu rodzinnego, usamodzielnić się. [przypis edytorski]
wydzierać się (gw.) — wyłaniać się. [przypis edytorski]
wydzierać się na wolę — wyrywać się na wolność. [przypis edytorski]
wydzierca — od: wydzierać, czyli zabierać coś przemocą. [przypis edytorski]
wydziw (gw.) — zdziwienie. [przypis edytorski]
wydziwiać (daw.) — popisywać się. [przypis redakcyjny]
wydziwiać — wygadywać, wymyślać. [przypis edytorski]
wydziwić się nie mogli, że strzelały, jak ta igła żgnęła w nabój — w dawnej broni skałkowej, ładowanej od przodu lufy, zapalenie prochu na panewce następowało od iskier powstałych przy uderzeniu skałki (kawałka krzemienia), mocowanej w szczękach kurka, o stalowe krzesiwo; po ok. 30 wystrzałach skałki zużywały się i trzeba było je wymienić; używane w armii pruskiej od 1848 odtylcowe karabiny iglicowe na naboje zespolone nie wymagały ani wymiany skałki, ani podsypywania prochu, były bronią o znacznie większej szybkostrzelności i mogły być ładowane w pozycji leżącej, co mniej narażało na ostrzał nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
wydziwować się — nadziwić się. [przypis edytorski]
wyegzaminowany — dziś: przeegzaminowany. [przypis edytorski]
wyekskuzować (z łac. excuso, excusare) — wytłumaczyć, usprawiedliwić. [przypis edytorski]
wyekskuzować (z łac.) — wytłumaczyć, usprawiedliwić. [przypis redakcyjny]
wyekspediować (z łac.) — wyprawić, wysłać. [przypis edytorski]
wyekspediowano go nad Missisipi — do kolonii karnej we francuskich posiadłościach kolonialnych w Ameryce Północnej, na cześć króla Francji Ludwika XIV (fr. Louis) zwanych Luizjaną, obejmujących większość dorzecza Missisipi: tereny na południe od Wielkich Jezior aż do Zatoki Meksykańskiej, pomiędzy Appalachami na wschodzie a Górami Skalistymi na zachodzie. [przypis edytorski]
wyekspensowany (daw.) — wydany (o pieniądzach). [przypis edytorski]
wyekwipować czymś (daw.) — wyposażyć w coś. [przypis edytorski]
