Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | dopełniacz | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czeski | dawne | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rodzaj żeński | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzeczownik | rzymski | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | wojskowy | wulgarne | węgierski | włoski | zdrobnienie | zoologia | łacina, łacińskie | środowiskowy | żartobliwie
By language: all | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
113689 footnotes found
Abym tekst drugi o niej wytłumaczył — Przepowiednia Farinata w pieśni X, która mu będzie wytłumaczona przez Beatrycze.
abyś nie myślał, że się bawię w etymologie — chodzi o dwa wyrazy: horatós i uranós. [przypis tłumacza]
abyś się uniżał pod możną ręką Bożą, która składa mocarze z stolic a niskie wywyższa — Por. 1 P 5, 5-6. [przypis edytorski]
abyśmy cię uznali za tatusia — w późn. wyd. zweryfikowano tłumaczenie na dosadniejsze: „(…) za rajfura”. [przypis edytorski]
abyśta (gw.) — obyście. [przypis edytorski]
Ac veluti (…) secum — Vergilius, Aeneida, XII, 684.
Académie des Inscriptions — pełna nazwa: Académie des Inscriptions et Belles-Lettres francuskie towarzystwo naukowe (jedno z pięciu składających się na Instytut Francuski), założone w 1663 i zajmujące się naukami humanistycznymi. [przypis edytorski]
acan (daw.) — pot. skrót. od: waszmość pan. [przypis edytorski]
acan (daw.) — skrót od waćpan, waszmkość pan. [przypis edytorski]
acan (daw.) — skrót od „waszmość pan”. [przypis edytorski]
acan (daw.) — skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
acan (daw.) — waćpan. [przypis edytorski]
acan — forma zwrotu grzecznościowego, skrót od: waszmość pan. [przypis edytorski]
acan — skrócona forma zwrotu grzecznościowego, od: waszmość pan. [przypis edytorski]
acan (starop.) — pan. [przypis redakcyjny]
acan — wyrażenie lekceważące, skrócone, zamiast „wasz-mość pan”. [przypis redakcyjny]
acan — zwrot grzecznościowy, skrót od: waszmość pan. [przypis edytorski]
acani (daw.) — skrót od: waszmość pani. [przypis edytorski]
Acanna (daw.) — panna.
acanna (daw.) — skrót od zwrotu grzecznościowego: miłościwa panna. [przypis edytorski]
acaństwo — państwo, panowie. [przypis edytorski]
accelerans (łac.) — przyspieszający. [przypis edytorski]
accelerare (łac.) — przyśpieszyć. [przypis redakcyjny]
accepit fidem fabula (łac.) — opowieść zyskałą wiarę. [przypis edytorski]
acceptum referebat beneficium (łac.) — odebrane oddawał dobrodziejstwo. [przypis redakcyjny]
accesserunt (łac.) — przystąpili. [przypis redakcyjny]
accessit crudelitas (łac.) — przyłączyło się okrucieństwo. [przypis redakcyjny]
accessit (łac.) — przystąpił. [przypis redakcyjny]
accessus (łac.) — wstęp. [przypis redakcyjny]
According to a useful habit of the terminology of science, I use the word Ethnography for the empirical and descriptive results of the science of Man, and the word Ethnology for speculative and comparative theories [przypis autorski]
account of the natives of Mailu in New Guinea — The Natives of Mailu Preliminary Results of the Robert Mond Research Work in British New Guinea. „Transactions of the Royal Society of South Australia”, vol. xxxix., 1915. [przypis edytorski]
accurate (łac.) — dokładnie, starannie. [przypis redakcyjny]
accusat (łac.) — obwinia. [przypis redakcyjny]
accusativo (łac.) — w bierniku. [przypis edytorski]
Acer saccharinum (biol.) — klon cukrowy, drzewo występujące we wsch. części Ameryki Północnej; sok wypływający wiosną z jego naciętych pni zawiera kilka procent cukru, służy do wyrobu syropu klonowego. [przypis edytorski]
Acest a. Acestes (mit. gr.) — legendarny założyciel Segesty (a. Egesty) na Sycylii, syn boga-rzeki Krimisusa i Trojanki imieniem Egesta (a. Segesta); podczas wojny trojańskiej walczył wspierając rodaków swej matki, a następnie wrócił na Sycylię. Gościnnie przyjął tam Eneasza błąkającego się wraz z niedobitkami Trojan, więc wyrażając swą wdzięczność Eneasz wybudował dla niego miasto nazwane imieniem matki Acesta, Trojanki (innym miastem wzniesionym na Sycylii przez Eneasza na cześć gościnnego Elymusa miało być Elyme). [przypis edytorski]
Acestes — założyciel Segesty na Sycylii. [przypis edytorski]
acetabule — prawdopodobnie nazwa potoczna dla rodzaju Acetabularia (łac.); rodzaj jednokomórkowych, jednojądrzastych glonów morskich. [przypis edytorski]
Ach, das ist ganz egal (niem.) — Ach, to wszystko jedno. [przypis edytorski]
Ach, gdybym kiedy dożył tej pociechy… — pierwodruk w „Tygodniku Powszechnym” 12 października 1889 r. (Nr. 2). Jest to, zdaje się, pierwsza drukowana rzecz Żeromskiego prozą. Wcześniej były drukowane „sztubackie wierszydła” (wedle określenia samego Żeromskiego w niedatowanym liście do p. Stefana Dembego), mianowicie przekład Pragnienia Lermontowa w „Tygodniku Mód i Powieści” 8 lipca 1882 r. (Nr. 27) Piosnka rolnika w „Przyjacielu Dzieci” 12 sierpnia 1882 r. (Nr. 32). Pragnienie (Z Lermontowa): „Czemum ja nie ptakiem, nie krukiem stepowym,/ Co leci tu w górze, nad głową?/ Dlaczego nie mogę z obłokiem zimowym/ Ulecieć w mą stronę rodową?/ Na zachód, na zachód poleciałbym lotem,/ Gdzie przodków mych kwitną rozłogi,/ Gdzie zamek ich pusty, błyszczący jak złotem,/ Gdzie popiół mych ojców śpi drogi!/ Na ścianie wiekowej ich puklerz herbowy/ I miecz zardzewiały nad drzwiami…/ Ja zacząłbym latać i z tarczy rodowej —/ Kurz zmiótłbym mojemi skrzydłami!/ I arfy ich szkockiej nawiązałbym struny…/ I dźwiękby poleciał sklepieniem…/ I tak, jako powstał — tak cichy, stłumiony,/ Skończyłby się cicho — marzeniem!/ Lecz na nic me prośby, lecz na nic me żale…/ Co począć z srogiemi losami?/ Ten kraj i mój zamek, sterczący na skale,/ Wielkiemi rozdarte morzami./ Ostatni potomek zwycięskich szeregów,/ Tu więdnę w tym kraju zimowym,/ Choć tutaj zrodzony — do innych drżę brzegów…/ Ach! czemum nie krukiem stepowym?!”. Piosnka rolnika: „Plonuj, plonuj, ziemio stara!/ Ródź mi, matko, ródź!/ Oto moja pszenna miara:/ Zwróć z nasypką, zwróć!/ Może, ziemio moja droga,/ Dasz mi cierń i głóg…/ Jednak śmiało, w imię Boga!/ Wpuszczam w ciebie pług…/ Orzę z końca aż do końca,/ Mego łanu grzbiet,/ Ode wschodu aż po słońca/ Zachód — orzę het!…/ Tyż mi nagródź, z emio matko,/ Mój tak krwawy trud…/ Niech, gdy ciężkie przyjdzie latko,/ Dach mój minie głód!/ Plonuj, plonuj, ziemio stara!/ Ródź mi, matko, ródź!/ Oto moja pszenna miara:/ Zwróć z nasypką, zwróć!…”. [przypis redakcyjny]
Ach, Gott (niem.) — Ach, Boże. [przypis edytorski]
Ach, Herr Jeh (niem.) — ach, Panie Jezu. [przypis edytorski]
Ach, kakaja u was krasnaja róża! — pani Barykowa chciała powiedzieć: Ach, kakaja u was krasiwaja roza (Ach, jaką pani ma piękną różę); to, co powiedziała, znaczy: Ach, jaką ma pani czerwoną gębę. [przypis redakcyjny]
Ach, kiedyż wykujem (…) — fragment utworu Kiedyż Mieczysława Romanowskiego (1834–1863), poległego w powstaniu styczniowym. [przypis edytorski]
Ach, mój bracie, żona — Ubezpieczenie na wypadek, gdyby Elmira zmieniła zamiar i oskarżyła go przed mężem. [przypis tłumacza]
Ach, nic tak nie boli, jak chwile szczęścia wspominać w niedoli — Zdanie to tak piękne i prawdziwe poeta wziął z Boecjusza, który był jego ulubionym autorem. Ten w księdze De Consolatione powiada: in omni adversitate fortunae infelicissimum genus inforiunii fuisse felicem!
Ach, powstancy (…) zajoncy — piosenka śpiewana przez żołnierzy rosyjskich ścigających powstańców 1863 r.; udirajut kak (ros.) — uciekają jak. [przypis edytorski]
Ach, sagen Sie, bitte, Herr Praesident… (niem.) — Niech mi pan powie, panie prezesie… [przypis edytorski]
Ach! tu na niego jak mi czekać długo! — Wolno jest rozumowi troskać się i wątpić. Chociaż rozum przewiduje, że nic się nie ostoi, co według objawienia i wyraźnych przykazań bożych zaginać musi, że walka dobra przeciwko złemu, na koniec triumf odniesie, jednakże długie oczekiwanie upragnionego wypadku zasępia to przewidzenie i na chwilę osłabia nadzieję.
Ach wo! (niem.) — ależ gdzie; gdzież tam. [przypis edytorski]
Achab pożąda winnicy Nabota — wg I Ks. Królewskiej król Achab chciał kupić winnicę Nabota lub zamienić ją na lepszą; gdy jednak Nabot nie zgodził się na propozycję, królowa Jezabel rozkazała go ukamienować. [przypis edytorski]
Achab z Niniwy właśc. Achab — siódmy król północnego królestwa Izraela, panował w latach 873–853 p.n.e., nie ma doniesień by pochodził z Niniwy. Przeszedł do historii, jako niegodziwiec, który odwrócił się od Boga żydowskiego na rzecz Baala (1Krl 16,29–33). [przypis edytorski]
Achaja — kraina w północno-zachodnim Peloponezie nad Zatoką Koryncką, ze stolicą w Mykenach; w rzeczywistości poematów Homera rządzili nią Atrydzi. [przypis edytorski]
Achaja — nazwa północnej cz. Peloponezu; Rzymianie nazywali tak całą Grecję. [przypis edytorski]
Achajczycy — mieszkańcy Achai, krainy w płn.-zach. części Płw. Peloponeskiego; tu raczej: członkowie Związku Achajskiego (ok. 281–147 p.n.e.), zrzeszającego państwa tego półwyspu. [przypis edytorski]
Achaje a. Achajowie — dawna epicka nazwa Greków. [przypis edytorski]
Achaje a. Achajowie — Grecy. [przypis edytorski]
Achaje — Grecy. [przypis edytorski]
Achajowie — dawna epicka nazwa Greków. [przypis redakcyjny]
Achajowie — Grecy. [przypis edytorski]
Achajowie — Grecy, walczyli przeciwko Trojanom. [przypis edytorski]
Achajowie — mieszkańcy Achai, krainy w północnym Peloponezie, nad Zatoką Koryncką. [przypis tłumacza]
achajski — grecki. [przypis edytorski]
Achan a. Akan — syn Karmiego z pokolenia Judy (Joz 7,1). [przypis edytorski]
Achana kradzież (…) jaki złota smak był w twej gardzieli — Achan i następnie Heliodor, Polimnestor i Krassus wspomnieni tu jako przykłady ukaranego łakomstwa.
Acharn. — Acharnejczycy, komedia Arystofanesa, wystawiona w 425 p.n.e. [przypis edytorski]
Achaszwerosz — hebr. forma imienia króla perskiego Kserksesa I (486–465 p.n.e.), męża Estery, mowa jest o nim w biblijnych księgach: Księdze Estery i Księdze Ezdrasza; uosobienie mądrego, sprawiedliwego władcy; skazał na śmierć Hamana, swego najwyższego urzędnika, który planował zabić wszystkich Żydów w Persji, lecz wstawiennictwo królowej Estery u męża pokrzyżowało jego zamiary; na pamiątkę tych wydarzeń obchodzone jest radosne święto Purim. [przypis edytorski]
Achaszwerosz właśc. Kserkses I (łac. Aswerus) (519–465 p.n.e.) — władca perski z dynastii Achemenidów; w 480 r. p.n.e. wyruszył na wojnę z Grecją, pokonał Spartan pod Termopilami, spalił Ateny, następnie jego flota została rozbita pod Salaminą. Dalsze potyczki z Grecją kończyły się przeważnie przegraną Persów, jednak nie spowodowało to znacznych zmian terytorialnych. Zgodnie z Księgą Estery Kserkses I pojął za żonę Waszti, następnie się z nią rozwiódł i pojął za żonę Esterę (Est 1,19; Est 2,17); wedle źródeł historycznych żona Kserksesa miała na imię Amestris; nie jest rozstrzygnięte, czy Amestris i Estera, to jedna i ta sama osoba. [przypis edytorski]
Achaszwerosz właśc. Kserkses I, (łac. Aswerus) (519–465 p.n.e.) — władca perski z dynastii Achemenidów; w 480 r. p.n.e. wyruszył na wojnę z Grecją, pokonał Spartan pod Termopilami, spalił Ateny, następnie jego flota została rozbita pod Salaminą. Dalsze potyczki z Grecją kończyły się przeważnie przegraną Persów, jednak nie spowodowało to znacznych zmian terytorialnych. Zgodnie z Księgą Estery Kserkses I pojął za żonę Waszti, następnie się z nią rozwiódł i pojął za żonę Esterę (Est 1,19; Est 2,17); wedle źródeł historycznych żona Kserksesa miała na imię Amestris; nie jest rozstrzygnięte, czy Amestris i Estera, to jedna i ta sama osoba. [przypis edytorski]
Achaw ben Amri — Achaw, jeden z najbardziej grzesznych królów żydowskich. [przypis tłumacza]
Acheloos (mit. gr.) — bóg rzek i wszelkich wód słodkich; uosobienie rzeki Acheloos w środkowej Grecji, największej z rzek greckich. [przypis edytorski]
Acher — przydomkiem Acher nazwano nauczyciela rabiego Meira, Eliszę ben Awuję, gdy ten zbłądził. [przypis tłumacza]
Acheron a. Acheront (mit. gr.) — jedna z rzek podziemnej krainy zmarłych. [przypis edytorski]
Acheron (mit. gr.) — rzeka opływająca świat podziemny, tj. Hades; tu: zaświaty, świat umarłych. [przypis edytorski]
Acheron (mit. gr.) — rzeka w Hadesie, krainie umarłych. [przypis edytorski]
Acheron (mit. gr.) — rzeka w podziemnej krainie umarłych, jej nazwa oznacza „płynący cierpieniem”. [przypis edytorski]
Acheront, Acheron — w greckiej mitologii jedna z rzek kraju zmarłych, Hadesu; Acheront to rzeka smutku. [przypis edytorski]
Acheront (mit. gr.) — jedna z rzek Hadesu. [przypis edytorski]
Acheront (mit. gr.) — jedna z rzek podziemnego świata zmarłych. [przypis edytorski]
Acheront (mit. gr.) — rzeka w podziemnej krainie umarłych, jej nazwa oznacza „płynący cierpieniem”. [przypis edytorski]
Acheront — rzeka podziemna, która miała tworzyć rozlewisko na zewnątrz w postaci jeziora Awerneńskiego. [przypis edytorski]
Acheront — rzeka Tartaru. [przypis redakcyjny]
Acheront — rzeka w podziemiu, podziemie. [przypis redakcyjny]
Achil, właśc.: Achilles — główny bohater Iliady Homera, słynny z męstwa. [przypis redakcyjny]
Achill, właśc. Achilles — legendarny bohater grecki, syn króla Peleusa i nimfy Tetydy, waleczny i porywczy uczestnik wojny trojańskiej, główny bohater Iliady Homera. [przypis edytorski]
Achilles — bohater Iliady Homera, syn króla Peleusa i nimfy Tetydy, najdzielniejszy wojownik grecki, zginął ugodzony strzałą w piętę. [przypis redakcyjny]
Achilles — bohater Iliady Homera, syn króla Peleusa i nimfy Tetydy, najdzielniejszy wojownik grecki, zginął ugodzony strzałą w piętę. [przypis redakcyjny]
Achilles — bohater Iliady Homera, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej. [przypis edytorski]
Achilles (…) grał nieźle w kości — popularnym motywem na wazach greckich było przedstawienie Achillesa grającego w kości z Ajaksem. [przypis edytorski]
Achilles i Tersyt (mit. gr.) — bohaterowie Iliady, wojownicy achajscy biorący udział w oblężeniu Troi: Achilles był mężny, zaś Tersytes kłótliwy i tchórzliwy. [przypis edytorski]
Achilles — legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej, główny bohater Iliady Homera. [przypis edytorski]
Achilles — legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej. [przypis edytorski]
Achilles — legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej, uczestnik wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Achilles — legendarny bohater wojny trojańskiej, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej. [przypis edytorski]
Achilles (mit. gr) — jeden z uczestników wojny trojańskiej. Według legendy był odporny na wszelkie ciosy, a jego jedynym słabym punktem była pięta. Zginął trafiony w nią strzałą Parysa. [przypis edytorski]
Achilles (mit. gr.) — legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej. [przypis edytorski]
Achilles (mit. gr.) — legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej, uczestnik wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Achilles (mit. gr.) — legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej, uczestnik wojny trojańskiej, zabity przez Parysa. [przypis edytorski]
Achilles (mit. gr.) — legendarny bohater grecki, uczestnik wojny trojańskiej; kiedy naczelny wódz wyprawy, Agamemnon, odebrał mu ulubioną brankę, Bryzeidę, Achilles wycofał się do swojego namiotu i zaprzestał udziału w wojnie. [przypis edytorski]
Achilles (mit. gr.) — syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej, najdzielniejszy z Greków walczących w wojnie trojańskiej. [przypis edytorski]
Loading