Footnotes

By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes

120245 footnotes found

‹‹ previous 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 … 1200 1201 1202 1203 next ››

Adam (hebr.: człowiek) — w Biblii: pierwszy człowiek stworzony przez Boga. [przypis edytorski]

Janusz Korczak, Trzy wyprawy Herszka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adamici — określenie różnych chrześcijańskich grup religijnych z II–IV w., naśladujących nagość Adama jako pierwotną czystość człowieka. [przypis edytorski]

Gustaw Flaubert, Kuszenie świętego Antoniego (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adamie… — ta strofa pieśni została dopisana później. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam, Juliette, z domu Lambert (1836–1936) — fr. pisarka i feministka; w 1879 założyła i przez 8 lat redagowała pismo „Nouvelle Revue”, zachowując w nim wpływy do 1899. [przypis edytorski]

Eliza Orzeszkowa, Autobiografia w listach (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam Konarski (zm. 1574) — biskup, humanista, wielokrotnie posłował do różnych krajów w misjach dyplomatycznych. W r. 1573 był członkiem poselstwa, które towarzyszyło Walezemu z Francji do Polski. [przypis redakcyjny]

Jan Kochanowski, Fraszki, Księgi trzecie, Do Jadama Konarskiego biskupa poznańskiego (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam-Lucifer — niektóre wierzenia utożsamiały Adama z Lucyferem, tj. aniołem zbuntowanym przeciw Bogu. [przypis edytorski]

Stefan Grabiński, Salamandra (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam Mahrburg (1855–1913) — filozof pozytywistyczny, zwolennik Kanta, popularyzator i wykładowca filozofii na tajnych kompletach w Warszawie. [przypis redakcyjny]

Stefan Żeromski, Przedwiośnie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam — Mickiewicz. [przypis redakcyjny]

Zygmunt Krasiński, Listy wybrane (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam — nawiązanie do biblijnej postaci Adama, pierwszego człowieka stworzonego przez Boga. [przypis edytorski]

Cyprian Kamil Norwid, Promethidion (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adamów (daw.) — Adamowy, Adama. [przypis edytorski]

Karl Arnold Kortum, Jobsjada (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adamów — dziś popr. forma dzierżawcza: Adamowy. [przypis edytorski]

Wacław Potocki, Wojna chocimska (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adamowa — Adamowa Czartoryska. [przypis redakcyjny]

Zygmunt Krasiński, Listy wybrane (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam — Potocki. [przypis redakcyjny]

Zygmunt Krasiński, Listy wybrane (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam — prawdopodobnie Adam Rzewuski (1805–1888), brat Eweliny Hańskiej, generał armii rosyjskiej. [przypis edytorski]

Tadeusz Boy-Żeleński, Słowa cienkie i grube (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam Stanisław Krasiński (1814–1800) — biskup kamieniecki, niegdyś jeden z głównych przywódców Konfederacji Barskiej, porwany na Śląsku przez Rosjan i więziony w Warszawie w r. 1772, cieszył się opinią jednego z najgorliwszych patriotów; przybywszy na Sejm po raz pierwszy od lat 22, 28 sierpnia 1789 zdołał wymową swoją skłonić stany do zajęcia się reformą ustroju. [przypis redakcyjny]

Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam Stanisław Naruszewicz herbu Wadwicz (1733–1796) — poeta, publicysta, historyk, jezuita, biskup smoleński i łucki; współpracownik i nadworny poeta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. [przypis edytorski]

Wiktor Teofil Gomulicki, Wspomnienia niebieskiego mundurka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adam Tanner — jezuita, ur. w 1572 w Insbruku, żył w Ingolstadzie, um. w r. 1632. [przypis tłumacza]

Blaise Pascal, Prowincjałki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad amussim (łac., dosł.: pod sznur) — według reguły, tu: według zasad tragedii antycznej. [przypis edytorski]

Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad Apollinem (łac.) — do Apollina. [przypis edytorski]

William Shakespeare (Szekspir), Tytus Andronikus (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adaptowany — przystosowany. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adar — dwunasty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i szósty miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na luty–marzec. [przypis edytorski]

Autor nieznany, Ze skarbnicy midraszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adar — miesiąc pory deszczowej, mniej więcej odpowiada marcowi. [przypis tłumacza]

Autor nieznany, Agady talmudyczne (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adasia uściskaj, pani Arturowej złóż moje uszanowanie — hrabina Arturowa Potocka i syn jej Adam. [przypis redakcyjny]

Zygmunt Krasiński, Listy wybrane (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ad astra. Dwugłos — powieść epistolarna Elizy Orzeszkowej i Tadeusza Garbowskiego (pseud. Juliusz Romski), wyd. w 1904 r. (pierwodruk w odcinkach w „Bibliotece Warszawskiej” 1902–1903); wymiana listów między mieszkającą w Puszczy Białowieskiej Seweryną Zdrojowską a jej kuzynem, robiącym karierę w Wiedniu i spędzającym lato w Alpach biologiem Tomaszem Rodowskim stanowi dyskusję światopoglądową: między naukowym sceptycyzmem Tomasza a teistyczną postawą Seweryny, mistycznie przeżywającej swoją łączność z potęgą dzikiej rodzimej przyrody; powieść, osnuta wokół wątku romansowego i formalnie zbliżona do modernizmu (impresjonizm, symbolizm), jest zarazem sporem z modernistycznym dogmatem o egzystencjalnej samotności człowieka oraz filozoficznym pesymizmem nowego wówczas prądu artystycznego. [przypis edytorski]

Kazimierz Wyka, Modernizm polski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad astra (łac.) — do gwiazd. [przypis edytorski]

Aleksander Brückner, O literaturze rosyjskiej i naszym do niej stosunku dziś i lat temu trzysta (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Janusz Korczak, Dziecko salonu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ada, tuan (malaj.) — tutaj [jestem], panie. [przypis edytorski]

Joseph Conrad, Zwycięstwo (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ada, tuan (mal.) — tak, panie. [przypis edytorski]

Joseph Conrad, Młodość i inne opowiadania, U kresu sił (źródło na Platformie Redakcyjnej)

a (daw.) — i. [przypis edytorski]

Autor nieznany, Tryumfy Króla niebieskiego (źródło na Platformie Redakcyjnej)

a (daw.) — tu: oraz. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad calendas graecas (łac.) — na greckie kalendy, przen.: na długo. [przypis edytorski]

Stanisław Przybyszewski, Matka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad calendas graecas (łac.) — przysł.: na czas nieokreślony. [przypis edytorski]

Stefan Żeromski, Syzyfowe prace (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad capessendam Rempublicam (łac.) — do troski o Rzeczpospolitą. [przypis edytorski]

Tadeusz Boy-Żeleński, Marysieńka Sobieska (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad Carthaginem (łac.) — do Kartaginy. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad communem (…) societatem (łac.) — do powszechnego społeczeństwa. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad complementum (łac.) — dla zapełnienia liczby. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad concessionem pecuniarum (łac.) — do wydawania pieniędzy. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad conferendum (łac.) — na rozmowę. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad consilia (łac.) — do rad. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad cras de mane (łac.) — do jutra rano. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad cras (łac.) — do jutra. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad cras (łac.) — nazajutrz. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad cursum anni (łac.) — do przebiegu tego roku. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad cursum anni (łac.) — do zdarzeń tego roku. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adda — rzeka w górnych Włoszech, lewy dopływ Padu. [przypis redakcyjny]

Ludovico Ariosto, Orland szalony, Orland szalony, tom III (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad debitam formam (łac.) — w należyte karby. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad decursum anni (łac.) — do końca roku. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad deos (…) polluantur (łac.) — „do bogów to raczej, nie do ludzi należy: oni sami niech baczą, by ich święta i uroczystości nie zlekceważono” (Livius Titus, Ab Urbe condita, X, 6; tłum. Edmund Cięglewicz).

Michel de Montaigne, Próby, Próby. Księga pierwsza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adde (…) potitus — Lucretius, De rerum natura, III, 1050.

Michel de Montaigne, Próby, Próby. Księga druga (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad diabolum (łac.) — do diabła. [przypis edytorski]

Wiktor Teofil Gomulicki, Cudna mieszczka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Addio amore! (wł.) — do widzenia, kochany. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

addio, signora (wł.) — żegnaj, pani. [przypis edytorski]

Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Profesor Wilczur (źródło na Platformie Redakcyjnej)

addio (wł.) — do widzenia.

Juliusz Słowacki, Beniowski, Beniowski. Pięć pierwszych pieśni (źródło na Platformie Redakcyjnej)

addio (wł.) — żegnaj.

Juliusz Słowacki, Beniowski, Beniowski. Pięć pierwszych pieśni (źródło na Platformie Redakcyjnej)

addio (wł.) — żegnaj. [przypis edytorski]

Wiktor Teofil Gomulicki, Cudna mieszczka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Addio (wł.) — żegnam. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Addisona, który (…) nie odróżnił wypadków, w których przystoi poecie naśladować artystę (…) — w rozmaitych miejscach swojej podróży i swojej rozmowy o monetach starożytnych. [przypis redakcyjny]

Gotthold Ephraim Lessing, Laokoon (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad dispositionem consiliorum (łac.) — do kierownictwa w radach. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

addo (łac.) — dołączam, dodaję. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

addo (łac.) — dołączam. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad effectum (łac.) — do skutku. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adejmantos, syn Leuklofa — admirał floty ateńskiej, którą haniebnie zdradzi za kilka miesięcy, wydając ją na łup Spartanom pod Ajgospotamoj, czym zgotuje zgubę Aten. Arystofanesa pocisk był bardzo celny. Poeta znał swoich ludzi. [przypis tłumacza]

Arystofanes, Żaby (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adejmantos ze Skambonidaj — z tego samego demu co Alkibiades, razem z nim oskarżony o bluźnierstwo przeciw misteriom, uciekł przed sądem; skazany zaocznie na śmierć i konfiskatę majątku. Wybrany strategiem na r. 408/7 obok innych dziewięciu, z których autor wymienił dotychczas czterech. Był jeszcze strategiem w r. 406/5, po złożeniu z urzędu wodzów, którzy brali udział w bitwie pod Arginuzami (zob. ust. 3, początek) i w r. 405/4, i wtedy popadł w podejrzenie, że w bitwie pod Ajgospotamoj zdradził Ateny (zob. ust. 4, początek). — Aristokratesa i Adejmanta przydał lud do boku Alkibiadesa widocznie na jego żądanie. [przypis tłumacza]

Ksenofont, Wybór pism (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adekwat — odpowiednik. [przypis edytorski]

Bruno Schulz, Sanatorium Pod Klepsydrą (zbiór), Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adelante (hiszp.) — naprzód. [przypis edytorski]

Stefan Grabiński, Namiętność (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adelbert von Chamisso (1781–1838) — niem. poeta oraz autor noweli Peter Schlemihls wundersame Geschichte (Historia cudowna Piotra Schlemihla); przyrodnik i podróżnik, wziął udział w podróży dookoła świata na ros. statku Rurik, zajmując się systematyzacją roślin; wyprawę tę opisał w pamięnikarskiej książce Beschreibung einer Reise um die Welt (Opis podróży dookoła świata). [przypis edytorski]

Georg Büchner, Leonce i Lena (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ademar — biskup z Puy, legat papieski. [przypis redakcyjny]

Torquato Tasso, Jerozolima wyzwolona (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adena, właśc. Étaín — postać mityczna, przedstawicielka plemienia Tuatha Dé Danann. [przypis edytorski]

William Butler Yeats, Hanrahan Rudy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adeo (…) deos — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXVII, 23.

Michel de Montaigne, Próby, Próby. Księga druga (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adeo (…) formidat (łac.) — „Strach krępuje nawet myśl o ratunku” (Quintus Curtius, Historiae Alexandri Magni, III, 11; tłum. Edmund Cięglewicz).

Michel de Montaigne, Próby, Próby. Księga pierwsza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adeo nihil est ex omni parte beatum — nie ma doskonałego szczęścia na ziemi. [przypis tłumacza]

François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adeo (…) probabile est (łac.) — „Bo żadna gwałtowna zmiana tego, co prastare, nie jest pochwały godna” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XXIV, 54; tłum. Edmund Cięglewicz).

Michel de Montaigne, Próby, Próby. Księga pierwsza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adeo regum stipator inseparabilis amor est, cui stipendium clementia penditur (łac.) — do tego stopnia nieodstępną towarzyszką królów jest miłość, której żołd płaci się łaską. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adept — człowiek zgłębiający daną dziedzinę wiedzy. [przypis edytorski]

Bruno Schulz, Sklepy cynamonowe (zbiór), Manekiny (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adept — uczeń, zwolennik. [przypis redakcyjny]

Stefan Żeromski, Przedwiośnie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad essentiam (łac.) — do treści. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Adesso parla! (wł.) — teraz mów! [przypis redakcyjny]

Zygmunt Krasiński, Listy wybrane (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adeste qui omnia humana prae divitiis spernitis (…) (łac.) — słuchajcie wy, co dla bogactw wszystkimi sprawami ludzkimi gardzicie, mniemając, że nie ma ani zaszczytu wielkiego, ani cnoty bez opływania w dostatki: jedyna nadzieja narodu rzymskiego, Cyncynnat, uprawiał rolę za Tybrem cztery morgi wynoszącą; tam czy to kopiąc rów, czy orząc, został pozdrowiony i pozdrowił posłów, którzy go poprosili, żeby w todze wysłuchał rozkazów senatu; zdziwiony, każe żonie Hacylii przynieść togę z chaty, którą przywdział, obtarłszy się równocześnie z kurzu i potu; winszują mu posłowie dyktatury i wiodą do miasta. [przypis redakcyjny]

Wacław Potocki, Wojna chocimska (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad eum finem, per quem (łac.) — do takiego końca, przez który. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad eventum (łac.) — do wyniku. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad extrema (łac.) — do ostateczności. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Potop, Potop, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

a deż win, a deż win podiłsia (ukr.) — a gdzież on, a gdzież on się podział. [przypis edytorski]

Zofia Żurakowska, Pożegnanie domu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad feliciora tempora (łac.) — do pomyślniejszych czasów. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad ferendos cibos (łac.) — do noszenia pokarmów. [przypis edytorski]

Anatole France, W cieniu wiązów (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad flagellationem (łac.) — do biczowania. [przypis edytorski]

Aleksander Brückner, Starożytna Litwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ad formani nasi cognoscitur ad te levavi (łac.) — Po kształcie nosa poznaje się… to co ku tobie podniosłem. [przypis tłumacza]

François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad galli cantum (łac.) — jak kogut zapieje. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad Galli cantum (łac.) — przy śpiewie koguta; dwuznaczność: gallus: kogut, Gallus: Francuz. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad Galli cantum non timet iste leo (łac.) — Lew ten nie lęka się, gdy kogut pieje. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad gradum et perfectionem (łac.) — do stopnia i doskonałości. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad gubernium (łac.) — do kierowania. [przypis redakcyjny]

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad haec (…) virtutis (łac.) — „Szedł na bój w imię sławy bohater helleński,/ Rzymski, czy barbarzyński, pobudkę w niej czerpiąc/ Na trud śmiertelnej walki: o tyle góruje/ Żądza sławy nad wszelką cnotą” (Iuvenalis, Satirae, X, 137; tłum. Edmund Cięglewicz).

Michel de Montaigne, Próby, Próby. Księga pierwsza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adherent (łac.) — zwolennik. [przypis edytorski]

Stefan Żeromski, Syzyfowe prace (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adherent — stronnik, poplecznik. [przypis redakcyjny]

Ignacy Krasicki, Satyry, Satyry, część pierwsza, Gracz (źródło na Platformie Redakcyjnej)

adherent — stronnik, poplecznik, sprzymierzeniec. [przypis edytorski]

Wacław Gąsiorowski, Nowa Kolchida (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad hoc (łac.) — bez przygotowania. [przypis edytorski]

Bolesław Prus, Powiastki cmentarne (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad hoc (łac.) — doraźnie, bez wcześniejszego przygotowania. [przypis edytorski]

Stanisław Brzozowski, Legenda Młodej Polski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ad hoc (łac.) — doraźnie, bez wcześniejszego przygotowania. [przypis edytorski]