Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 374 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 1000 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czeski | dopełniacz | dawne | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
By language: all | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
121752 footnotes found
adamaszek — rodzaj tkaniny żakardowej (tj. o rozbudowanych, wielkoformatowych wzorach), dwustronnej, z matowym wzorem na błyszczącym tle lub odwrotnie, najczęściej jedwabnej. [przypis edytorski]
adamaszek — tkanina jedwabna o błyszczącym wzorze na matowym tle; tu: znak zamożności i luksusu. [przypis edytorski]
adamaszek — tkanina z jednej strony mająca błyszczący wzór na matowym tle, z drugiej zaś matowy na błyszczącym [przypis edytorski]
adamaszek — wzorzysta tkanina z rysunkiem z błyszczących i matowych splotów tkackich. [przypis edytorski]
adamaszkowy — wykonany z adamaszku, tj. wzorzystej tkaniny, której błyszczące części są na rewersie matowe. [przypis edytorski]
Adamello — włoskie zdrobnienie od imienia Adam (Adamo). [przypis edytorski]
Adam forma futuri (łac.) — Św. Paweł, Rz 5, 14. [przypis tłumacza]
Adam Górowski — emigrant, osławiony awanturnik. [przypis redakcyjny]
Adam Grzymała-Siedlecki wspomina np. że redakcja krakowskiego miesięcznika „Młodość” mieściła się przy tym samym stoliku kawiarnianym (…) — we wstępie do: E. Leszczyński, Radość samotna, Warszawa 1923, s. 5. [przypis autorski]
Adam (hebr.: człowiek) — w Biblii: pierwszy człowiek stworzony przez Boga. [przypis edytorski]
adamici — określenie różnych chrześcijańskich grup religijnych z II–IV w., naśladujących nagość Adama jako pierwotną czystość człowieka. [przypis edytorski]
Adamie… — ta strofa pieśni została dopisana później. [przypis edytorski]
Adam, Juliette, z domu Lambert (1836–1936) — fr. pisarka i feministka; w 1879 założyła i przez 8 lat redagowała pismo „Nouvelle Revue”, zachowując w nim wpływy do 1899. [przypis edytorski]
Adam Konarski (zm. 1574) — biskup, humanista, wielokrotnie posłował do różnych krajów w misjach dyplomatycznych. W r. 1573 był członkiem poselstwa, które towarzyszyło Walezemu z Francji do Polski. [przypis redakcyjny]
Adam-Lucifer — niektóre wierzenia utożsamiały Adama z Lucyferem, tj. aniołem zbuntowanym przeciw Bogu. [przypis edytorski]
Adam Mahrburg (1855–1913) — filozof pozytywistyczny, zwolennik Kanta, popularyzator i wykładowca filozofii na tajnych kompletach w Warszawie. [przypis redakcyjny]
Adam — Mickiewicz. [przypis redakcyjny]
Adam — nawiązanie do biblijnej postaci Adama, pierwszego człowieka stworzonego przez Boga. [przypis edytorski]
Adamów (daw.) — Adamowy, Adama. [przypis edytorski]
Adamów — dziś popr. forma dzierżawcza: Adamowy. [przypis edytorski]
Adamowa — Adamowa Czartoryska. [przypis redakcyjny]
Adam — Potocki. [przypis redakcyjny]
Adam — prawdopodobnie Adam Rzewuski (1805–1888), brat Eweliny Hańskiej, generał armii rosyjskiej. [przypis edytorski]
Adam Stanisław Krasiński (1814–1800) — biskup kamieniecki, niegdyś jeden z głównych przywódców Konfederacji Barskiej, porwany na Śląsku przez Rosjan i więziony w Warszawie w r. 1772, cieszył się opinią jednego z najgorliwszych patriotów; przybywszy na Sejm po raz pierwszy od lat 22, 28 sierpnia 1789 zdołał wymową swoją skłonić stany do zajęcia się reformą ustroju. [przypis redakcyjny]
Adam Stanisław Naruszewicz herbu Wadwicz (1733–1796) — poeta, publicysta, historyk, jezuita, biskup smoleński i łucki; współpracownik i nadworny poeta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. [przypis edytorski]
Adam Tanner — jezuita, ur. w 1572 w Insbruku, żył w Ingolstadzie, um. w r. 1632. [przypis tłumacza]
ad amussim (łac., dosł.: pod sznur) — według reguły, tu: według zasad tragedii antycznej. [przypis edytorski]
ad Apollinem (łac.) — do Apollina. [przypis edytorski]
adaptowany — przystosowany. [przypis redakcyjny]
Adar — dwunasty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i szósty miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na luty–marzec. [przypis edytorski]
adar — miesiąc pory deszczowej, mniej więcej odpowiada marcowi. [przypis tłumacza]
Adasia uściskaj, pani Arturowej złóż moje uszanowanie — hrabina Arturowa Potocka i syn jej Adam. [przypis redakcyjny]
Ad astra. Dwugłos — powieść epistolarna Elizy Orzeszkowej i Tadeusza Garbowskiego (pseud. Juliusz Romski), wyd. w 1904 r. (pierwodruk w odcinkach w „Bibliotece Warszawskiej” 1902–1903); wymiana listów między mieszkającą w Puszczy Białowieskiej Seweryną Zdrojowską a jej kuzynem, robiącym karierę w Wiedniu i spędzającym lato w Alpach biologiem Tomaszem Rodowskim stanowi dyskusję światopoglądową: między naukowym sceptycyzmem Tomasza a teistyczną postawą Seweryny, mistycznie przeżywającej swoją łączność z potęgą dzikiej rodzimej przyrody; powieść, osnuta wokół wątku romansowego i formalnie zbliżona do modernizmu (impresjonizm, symbolizm), jest zarazem sporem z modernistycznym dogmatem o egzystencjalnej samotności człowieka oraz filozoficznym pesymizmem nowego wówczas prądu artystycznego. [przypis edytorski]
ad astra (łac.) — do gwiazd. [przypis edytorski]
Ada, tuan (malaj.) — tutaj [jestem], panie. [przypis edytorski]
Ada, tuan (mal.) — tak, panie. [przypis edytorski]
a (daw.) — i. [przypis edytorski]
a (daw.) — tu: oraz. [przypis edytorski]
ad calendas graecas (łac.) — na greckie kalendy, przen.: na długo. [przypis edytorski]
ad calendas graecas (łac.) — przysł.: na czas nieokreślony. [przypis edytorski]
ad capessendam Rempublicam (łac.) — do troski o Rzeczpospolitą. [przypis edytorski]
ad Carthaginem (łac.) — do Kartaginy. [przypis redakcyjny]
ad communem (…) societatem (łac.) — do powszechnego społeczeństwa. [przypis redakcyjny]
ad complementum (łac.) — dla zapełnienia liczby. [przypis redakcyjny]
ad concessionem pecuniarum (łac.) — do wydawania pieniędzy. [przypis edytorski]
ad conferendum (łac.) — na rozmowę. [przypis redakcyjny]
ad consilia (łac.) — do rad. [przypis redakcyjny]
ad cras de mane (łac.) — do jutra rano. [przypis redakcyjny]
ad cras (łac.) — do jutra. [przypis redakcyjny]
ad cras (łac.) — nazajutrz. [przypis redakcyjny]
ad cursum anni (łac.) — do przebiegu tego roku. [przypis redakcyjny]
ad cursum anni (łac.) — do zdarzeń tego roku. [przypis redakcyjny]
Adda — rzeka w górnych Włoszech, lewy dopływ Padu. [przypis redakcyjny]
ad debitam formam (łac.) — w należyte karby. [przypis redakcyjny]
ad decursum anni (łac.) — do końca roku. [przypis redakcyjny]
ad deos (…) polluantur (łac.) — „do bogów to raczej, nie do ludzi należy: oni sami niech baczą, by ich święta i uroczystości nie zlekceważono” (Livius Titus, Ab Urbe condita, X, 6; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Adde (…) potitus — Lucretius, De rerum natura, III, 1050. [przypis tłumacza]
ad diabolum (łac.) — do diabła. [przypis edytorski]
Addio amore! (wł.) — do widzenia, kochany. [przypis edytorski]
addio, signora (wł.) — żegnaj, pani. [przypis edytorski]
addio (wł.) — do widzenia. [przypis edytorski]
addio (wł.) — do widzenia; żegnaj. [przypis edytorski]
addio (wł.) — żegnaj. [przypis edytorski]
Addio (wł.) — żegnam. [przypis edytorski]
Addisona, który (…) nie odróżnił wypadków, w których przystoi poecie naśladować artystę (…) — w rozmaitych miejscach swojej podróży i swojej rozmowy o monetach starożytnych. [przypis redakcyjny]
ad dispositionem consiliorum (łac.) — do kierownictwa w radach. [przypis redakcyjny]
addo (łac.) — dołączam, dodaję. [przypis redakcyjny]
addo (łac.) — dołączam. [przypis redakcyjny]
ad effectum (łac.) — do skutku. [przypis redakcyjny]
Adejmantos, syn Leuklofa — admirał floty ateńskiej, którą haniebnie zdradzi za kilka miesięcy, wydając ją na łup Spartanom pod Ajgospotamoj, czym zgotuje zgubę Aten. Arystofanesa pocisk był bardzo celny. Poeta znał swoich ludzi. [przypis tłumacza]
Adejmantos ze Skambonidaj — z tego samego demu co Alkibiades, razem z nim oskarżony o bluźnierstwo przeciw misteriom, uciekł przed sądem; skazany zaocznie na śmierć i konfiskatę majątku. Wybrany strategiem na r. 408/7 obok innych dziewięciu, z których autor wymienił dotychczas czterech. Był jeszcze strategiem w r. 406/5, po złożeniu z urzędu wodzów, którzy brali udział w bitwie pod Arginuzami (zob. ust. 3, początek) i w r. 405/4, i wtedy popadł w podejrzenie, że w bitwie pod Ajgospotamoj zdradził Ateny (zob. ust. 4, początek). — Aristokratesa i Adejmanta przydał lud do boku Alkibiadesa widocznie na jego żądanie. [przypis tłumacza]
adekwat — odpowiednik. [przypis edytorski]
adelante (hiszp.) — naprzód. [przypis edytorski]
Adelbert von Chamisso (1781–1838) — niem. poeta oraz autor noweli Peter Schlemihls wundersame Geschichte (Historia cudowna Piotra Schlemihla); przyrodnik i podróżnik, wziął udział w podróży dookoła świata na ros. statku Rurik, zajmując się systematyzacją roślin; wyprawę tę opisał w pamięnikarskiej książce Beschreibung einer Reise um die Welt (Opis podróży dookoła świata). [przypis edytorski]
Ademar — biskup z Puy, legat papieski. [przypis redakcyjny]
Adena, właśc. Étaín — postać mityczna, przedstawicielka plemienia Tuatha Dé Danann. [przypis edytorski]
adeo (…) deos — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXVII, 23. [przypis tłumacza]
adeo (…) formidat (łac.) — „Strach krępuje nawet myśl o ratunku” (Quintus Curtius, Historiae Alexandri Magni, III, 11; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
adeo nihil est ex omni parte beatum — nie ma doskonałego szczęścia na ziemi. [przypis tłumacza]
adeo (…) probabile est (łac.) — „Bo żadna gwałtowna zmiana tego, co prastare, nie jest pochwały godna” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XXIV, 54; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
adeo regum stipator inseparabilis amor est, cui stipendium clementia penditur (łac.) — do tego stopnia nieodstępną towarzyszką królów jest miłość, której żołd płaci się łaską. [przypis redakcyjny]
adept — człowiek zgłębiający daną dziedzinę wiedzy. [przypis edytorski]
adept — uczeń, zwolennik. [przypis redakcyjny]
ad essentiam (łac.) — do treści. [przypis redakcyjny]
Adesso parla! (wł.) — teraz mów! [przypis redakcyjny]
adeste qui omnia humana prae divitiis spernitis (…) (łac.) — słuchajcie wy, co dla bogactw wszystkimi sprawami ludzkimi gardzicie, mniemając, że nie ma ani zaszczytu wielkiego, ani cnoty bez opływania w dostatki: jedyna nadzieja narodu rzymskiego, Cyncynnat, uprawiał rolę za Tybrem cztery morgi wynoszącą; tam czy to kopiąc rów, czy orząc, został pozdrowiony i pozdrowił posłów, którzy go poprosili, żeby w todze wysłuchał rozkazów senatu; zdziwiony, każe żonie Hacylii przynieść togę z chaty, którą przywdział, obtarłszy się równocześnie z kurzu i potu; winszują mu posłowie dyktatury i wiodą do miasta. [przypis redakcyjny]
ad eum finem, per quem (łac.) — do takiego końca, przez który. [przypis redakcyjny]
ad eventum (łac.) — do wyniku. [przypis redakcyjny]
ad extrema (łac.) — do ostateczności. [przypis edytorski]
a deż win, a deż win podiłsia (ukr.) — a gdzież on, a gdzież on się podział. [przypis edytorski]
ad feliciora tempora (łac.) — do pomyślniejszych czasów. [przypis redakcyjny]
ad ferendos cibos (łac.) — do noszenia pokarmów. [przypis edytorski]
ad flagellationem (łac.) — do biczowania. [przypis edytorski]
Ad formani nasi cognoscitur ad te levavi (łac.) — Po kształcie nosa poznaje się… to co ku tobie podniosłem. [przypis tłumacza]
ad galli cantum (łac.) — jak kogut zapieje. [przypis redakcyjny]
ad Galli cantum (łac.) — przy śpiewie koguta; dwuznaczność: gallus: kogut, Gallus: Francuz. [przypis redakcyjny]
ad Galli cantum non timet iste leo (łac.) — Lew ten nie lęka się, gdy kogut pieje. [przypis redakcyjny]
ad gradum et perfectionem (łac.) — do stopnia i doskonałości. [przypis redakcyjny]
ad gubernium (łac.) — do kierowania. [przypis redakcyjny]
ad haec (…) virtutis (łac.) — „Szedł na bój w imię sławy bohater helleński,/ Rzymski, czy barbarzyński, pobudkę w niej czerpiąc/ Na trud śmiertelnej walki: o tyle góruje/ Żądza sławy nad wszelką cnotą” (Iuvenalis, Satirae, X, 137; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Loading