Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 115674 przypisów.

pomy (starop. forma) — przejdźmy. [przypis edytorski]

pończoszka — tu wg tradycji praktykowanej w kręgu kultury anglosaskiej: pończocha a. skarpetka na prezenty dawane z okazji Bożego Narodzenia. [przypis edytorski]

ponade mną — dziś: nade mną. [przypis edytorski]

ponade mną — dziś popr.: nade mną. [przypis edytorski]

ponadmiar — nadmiernie. [przypis edytorski]

ponad siebie budując, doskonalszemu od siebie człowiekowi dać początek — parafraza kilkuzdaniowego fragmentu z: F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, Mowy Zaratustry: O dziecku i o małżeństwie. [przypis edytorski]

Ponad siły — (norw. Over ævne), sztuka Bjørnsona, składająca się z 2 dwuaktowych części (pierwsza z roku 1883, druga z 1895). [przypis edytorski]

ponajmywani — dziś popr. forma: powynajmowani. [przypis edytorski]

ponaprawował (starop. forma) — ponaprawiał. [przypis edytorski]

Ponary — daw.: miasteczko położone na płd. od Wilna, dziś: dzielnica Wilna. [przypis edytorski]

ponavojimas (lenk.) — valdymas. [przypis edytorski]

ponavoti (lenk.) — ponauti, būti ponu, valdyti. [przypis edytorski]

ponavoti — ponauti, būti ponu, valdyti. [przypis edytorski]

Ponce de León, Basilio (1570–1629) — hiszpański teolog, wykładowca na uniwersytecie w Salamance, zajmujący się również prawem kanonicznym. [przypis edytorski]

Ponce z Léonu — tu: Manuel Ponce de León, bohater opowieści o rycerzach czasów Boabdila. [przypis edytorski]

poncho (hiszp.) — wierzchnie okrycie z prostokątnego kawałka tkaniny z otworem na głowę pośrodku. [przypis edytorski]

pon cosi trzy po trzy bają (gw.) — pan coś mówi trzy po trzy (tj. bez sensu). [przypis edytorski]

poncz — gorący napój alkoholowy przyrządzany z wina, araku, rumu lub innego alkoholu oraz z herbaty, soku cytrynowego, cukru i przypraw korzennych. [przypis edytorski]

poncz — gorący napój alkoholowy, przyrządzany zwykle z wina lub rumu oraz z herbaty, z sokiem cytrynowym, cukrem i przyprawami korzennymi. [przypis edytorski]

poncz — gorący napój alkoholowy z herbatą. [przypis edytorski]

poncz — gorący napój na bazie alkoholu (zwykle rumu) i herbaty. [przypis edytorski]

poncz — rodzaj gorącego napoju alkoholowego. [przypis edytorski]

poncz — słodki napój z soku owocowego, wody i alkoholu. [przypis edytorski]

poncz (z ang.) — gorący napój będący mieszanką alkoholu i soku z owoców (często z dodatkiem herbaty). [przypis edytorski]

poncz (z ang.) — napój będący mieszanką alkoholu i soku z owoców. [przypis edytorski]

ponderować — rozważać. [przypis edytorski]

Pondichéry (fr.) — ob. Puducherry: miasto portowe w płd. Indiach; dawna kolonia francuska. [przypis edytorski]

ponęta — w oryginale niem. Reiz, tj. tu raczej: urok. [przypis edytorski]

poney (fr.) — kuc, niewielki koń. [przypis edytorski]

Poniatowski, Józef (1763–1813) — bratanek Stanisława Augusta Poniatowskiego, generał, obrońca niepodległości, zwolennik Konstytucji 3 maja. [przypis edytorski]

Poniatowski, Józef (1763–1813) — książę, generał, dowódca armii koronnej Rzeczypospolitej, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; zginął w czasie wojen napoleońskich pod Lipskiem. [przypis edytorski]

Poniatowski, Józef (1763–1813) — polski generał, dowódca armii koronnej Rzeczypospolitej, minister wojny i naczelny wódz wojsk polskich Księstwa Warszawskiego, członek Rady Stanu, marszałek Francji. [przypis edytorski]

Poniatowski, Józef (1763–1813) — polski generał, Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; zginął w czasie wojen napoleońskich pod Lipskiem. [przypis edytorski]

Poniatowski, Józef (1763–1813) — polski książę, generał, wódz naczelny wojsk polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; bratanek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; zginął w bitwie pod Lipskiem. [przypis edytorski]

Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) — król Polski, ostatni ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów. [przypis edytorski]

Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) – ostatni król Polski (1764–1795); przyczynił się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego kraju; organizator tzw. obiadów czwartkowych, spotkań salonu oświeceniowego w Zamku Królewskim. [przypis edytorski]

Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) — ostatni król Polski w latach 1764-1795; przyczynił się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego kraju. [przypis edytorski]

Poniatowski, Stanisław August (1732–1798) — ostatni król Polski w latach 1764–1795. [przypis edytorski]

po nich włosy strzygą — staroż. symbol żałoby. [przypis edytorski]

poniechać — porzucić, zaprzestać. [przypis edytorski]

poniechać — zostawić, nie ruszać. [przypis edytorski]

po niedojrzałe sięgać gruszki — przedwcześnie spodziewać się wyników (owoców) swoich działań. [przypis edytorski]

po niejakiej dobie — po pewnym czasie. [przypis edytorski]

Po niej rad krzesa Kozionóżka zwyrtny, Tanecznym skokiem wieńczący jej brzeg — Ajchylos, Persowie 448–449. [przypis edytorski]

po niemałych czasiech zabito kilkanaście wnuków jego — wg 2 Krl 10, 11–11 namaszczony na nowego króla Jehu z woli Boga zabił 70 synów Achaba, całą jego rodzinę razem ze slużbą. [przypis edytorski]

po niemiecku — oczywiście, jest to fikcja. Autor tworzy tu, jak i w akapicie poniżej, wizję futurologiczną. [przypis edytorski]

poniemieli — oniemieli; pozostają niemi, milczący. [przypis edytorski]

ponierazu — nieraz, niejednokrotnie. [przypis edytorski]

ponieśli [rany] — dziś popr.: odnieść rany. [przypis edytorski]

poniesła się (gw.) — poniosła się; tu: poszła. [przypis edytorski]

Ponieważ dnia bożego nie widzisz, więc ja się / Podaję za proroka, mój Teirezjasie — Tejrezjasz był ślepy. [przypis edytorski]

Ponieważ mam zaszczyt wam opowiadać moje przygody — wersja tekstu z 1810 roku rozpoczyna się odmiennie; początek Dnia ósmego jest w owej wersji jedynym miejscem, gdzie pojawia się postać Żyda Wiecznego Tułacza. [przypis edytorski]

Ponieważ rozkazu Aswerusa, aby wymordować Żydów, nie można było cofnąć, pozwolono im bronić się. — Mowa o wydarzeniach z biblijnej Księgi Estery (w V w. p.n.e.). Władca perski, zwany w tradycji żydowskiej Ahaszwerosz (Asweros, Ahaswer; utożsamiany z Artakserksesem lub Kserksesem), na skutek intrygi najwyższego urzędnika, Hamana, wydał rozkaz zabicia wszystkich Żydów w państwie. Żona króla, Żydówka Estera, ryzykując śmiercią, poprosiła męża o zmianę decyzji. Król przyjął ją łaskawie, Hamana powieszono, a Żydzi ocaleli. Historię tę upamiętnia żydowskie święto Purim. [przypis edytorski]

ponieważ strapiliście serce sprawiedliwego, którego ja nie strapiłem (…) Odbiorę tedy mój lud z waszych rąk i dam poznać, że jestem jego i waszym panem — Ez 13, 22–23. [przypis edytorski]

Poniewież (lit. Panevėžys) — miasto w środkowej części Litwy nad rzeką Niewiażą, ok. 100 km na płn. od Kowna. [przypis edytorski]

Poniewież (lit. Panevėžys) — miasto w środkowej części Litwy nad rzeką Niewiażą, ok. 90 km na płn. wsch. od Rosień. [przypis edytorski]

po niewolej (starop.) — wbrew woli. [przypis edytorski]

po niewoli (daw.) — wbrew woli. [przypis edytorski]

poniewolnie (daw.) — mimo woli; niechcący. [przypis edytorski]

poniewolnie (daw.) — wbrew woli. [przypis edytorski]

ponik — ciek wodny, strumyczek, czasem: znikający pod ziemią. [przypis edytorski]

ponik (daw.) — mały potok, strumyk. [przypis edytorski]

ponik (daw.) — strumyczek. [przypis edytorski]

ponikły — dziś: znikły a. poznikały. [przypis edytorski]

ponik — strumyk; mała rzeczułka. [przypis edytorski]

ponik — strumyk wypływający spod ziemi lub znikający pod nią. [przypis edytorski]

ponimajesz (…) w zuby (ros.) — rozumiesz, chłopski parobasie (…) rozumiesz, chamskie nasienie (…) Masz w zęby. [przypis edytorski]

Po nim — oby nawet po stu dwudziestu latach — według Biblii (Rdz 6, 3) Bóg ustalił limit ludzkiego życia na 120 lat. [przypis edytorski]

Ponińscy — wielkopolski książęcy ród magnacki herbu Łodzia. [przypis edytorski]

Poniński, Adam (1732–1798) — marszałek sejmu rozbiorowego w l. 1773–1775 oraz podskarbi wielki koronny od 1775 r.; pochodził z rodu szlacheckiego herbu Łodzia, książę od 1774 r., przeor polskiego przeoratu Zakonu Kawalerów Maltańskich, członek loży Parfait Silence, starosta ryczywolski i babimojski, miłośnik gry w karty i hazardzista; jako jeden z przywódców konfederacji radomskiej w Wielkopolsce czerpał wielkie zyski z ogłaszanych w jej imieniu nieuczciwych wyroków sądowych; konsyliarz Rady Nieustającej od 1776 r., zajmował się grabieżą majątku rozwiązanego zakonu jezuitów przeznaczonego na działanie Komisji Edukacji Narodowej (wszedł na sejmie rozbiorowym w skład ustanowionej dla likwidacji majątku pojezuickiego Komisji Rozdawniczej Koronnej); był płatnym agentem ambasady rosyjskiej, ściśle współpracującym z rosyjskimi dyplomatami, Nikołajem Repninem i Otto Magnusem von Stackelbergiem; z tego powodu 1 września 1790 r. został skazany przez Sejm Czteroletni na wygnanie i pozbawienie wszystkich tytułów; wyrok uchyliła 13 maja 1793 r. konfederacja targowicka. Synem marszałka i Józefy Lubomirskiej był książę Adam Poniński (1758/59–1816), poseł na sejm grodzieński, kawaler orderu Virtuti Militari, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 i insurekcji kościuszkowskiej, uczestnik bitwy pod Racławicami i pod Szczekocinem, generał wojsk polskich, fundator pułku podczas powstania. [przypis edytorski]

Poniósł Gonta dzieci swoje, by nikt nie zobaczył, gdzie pochowa syny swoje, i jak Gonta płacze. — informacji o dzieciach Gonty, zabitych w Humaniu, nie potwierdzają źródła historyczne. [przypis edytorski]

poniosłaś — tu skrót od: poniosła się. [przypis edytorski]

poniter (z fr. pointer: punktować; sprawdzać) — uczestnik gry hazardowej grający przeciw bankowi. [przypis edytorski]