Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 466 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 113852 przypisów.

poróżnić się — posprzeczać się, pokłócić się. [przypis edytorski]

porogi, właśc. porohy (ukr. пороги) — progi wodne w dolnym biegu Dniepru, dziś już nieistniejące grzebienie skalne w poprzek nurtu rzeki, które sprawiały, że Dnieprem mogły pływać łodzie tylko bardzo doświadczonych żeglarzy, przeważnie Kozaków. [przypis edytorski]

poroh (ukr. поріг, lm пороги: próg) — naturalna zapora skalna na rzece, uniemożliwiająca swobodną żeglugę. Porohy Dniepru dawały obeznanym z nimi Kozakom przewagę nad ich wrogami i ochronę. Od nich pochodzi nazwa kozackiej ostoi, Zaporoża. W latach 30. XX w. w miejscu porohów na Dnieprze utworzono sztuczny zbiornik wodny, zasilający Dnieprowską Elektrownię Wodną. [przypis edytorski]

poroh (ukr.: próg) — naturalna zapora skalna na rzece, uniemożliwiająca swobodną żeglugę; kraina poniżej porohów Dniepru nazywała się Niżem albo Zaporożem i była zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis edytorski]

porohy — naturalna zapora skalna na rzece, uniemożliwiająca swobodną żeglugę; kraina poniżej porohów Dniepru nazywała się w XVI-XVIII w. Niżem albo Zaporożem i była zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis edytorski]

porohy — tu: zapory; pierwotnie: naturalne progi na rzece. [przypis edytorski]

Poroniec — wł. Wierchporoniec a. Wierch Poroniec, grzbiet górski w Tatrach o wys. 1105 m n.p.m. [przypis edytorski]

Poronin — wieś w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim. [przypis edytorski]

porość — dziś: porosnąć. [przypis edytorski]

poroście (starop. forma) — porośnie; urośnie. [przypis edytorski]

porozkiełznany — porozwiązywany. [przypis edytorski]

porozmiatane — porozrzucane, od: miotać — rzucać. [przypis edytorski]

[Porozrzucane. Leśny skrywał je manowiec.] — wers dopisany przez tłumacza. W oryginale brakuje tu fragmentu tekstu. [przypis edytorski]

porozsełam — porozsyłam. [przypis edytorski]

poroztwierane — dziś popr.: pootwierane. [przypis edytorski]

porozumienie (tu daw., być może błąd zamiast: dorozumienie) — domysł, przypuszczenie. [przypis edytorski]

porozumienie — tu: podejrzenie, pomówienie, oskarżenie. [przypis edytorski]

Porphyra laciniata — szkarlatnica postrzępiona; gatunek glona należącego do krasnorostów. [przypis edytorski]

porphyrogen (gr. porphýra: purpura, gennētós: urodzony) — porfirogeneta, dosł. „urodzony w purpurze” (porphyrogénnētos), syn urodzony po wstąpieniu ojca na tron. [przypis edytorski]

por. s. 218, w. 23 i n. — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment: „(…) wreszcie jej obłąkanie, chociaż Strumieński wątpił, czy było ono wynikiem nieszczęśliwego połogu, czy jej całego usposobienia, a nawet czy było w ogóle obłąkaniem (bo zachowywała się wprawdzie dziwnie (?), ale oczywistych nonsensów nie robiła)” (rozdział XI). [przypis edytorski]

Por. s. 90, 188 w. 2, s. 257 w. 22 — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajdują się fragmenty: „Traktował miłość jak rzecz religijną (…)” (rozdział XI), „wszystko jedno, z kim zadowala niższe kategorie swych uczuć” (rozdział IX), „Innym jednak razem mówił sobie, że jak wśród roślin, tak wśród ludzi nie ma miłości, są tylko prawa natury” (rozdział XIII). [przypis edytorski]

Porsena, właśc. Lars Porsenna — etruski władca z Kluzjum (Clusium), który w VI wieku p.n.e., popierając pretensje do tronu obalonego Tarkwiniusza Pysznego, najechał Rzym. Do odstąpienia spod miasta miało go wg legendy skłonić zdumiewające męstwo Rzymian, mianowicie Mucjusza Scewoli (właśc. Gaiusza Muciusza Kordusa), który wysłany, by zamordować Porsennę, i schwytany w obozie wroga, włożył rękę w ogień na dowód, że nie straszne mu tortury ani śmierć (nosił odtąd z chlubą przydomek Scaevola, tzn. Mańkut). [przypis edytorski]

Porson, Richard (1759–1808) — angielski filolog klasyczny, profesor uniwersytetu w Cambridge. [przypis edytorski]

por su risco y cuenta (hiszp.) — na własne ryzyko i rachunek. [przypis edytorski]

Porta Angelica — historyczna brama rzymska. [przypis edytorski]

Porta Capena — jedna z bram Rzymu. [przypis edytorski]

Porta del Popolo a. Porta Flaminia — historyczna brama miejska w Rzymie. [przypis edytorski]

Porta, Gianbattista (1541–1597) — lekarz włoski. [przypis edytorski]

portal (archit.) — ozdobne, architektoniczno-rzeźbiarskie obramienie otworu wejściowego budowli, np. kościoła; w okresie romańskim i gotyckim z kilkoma rzędami łuków cofających się w głąb ściany. [przypis edytorski]

Porta Nigra (łac.: Czarne Wrota) — budowla z czasów rzymskich w Trewirze w zach. Niemczech. [przypis edytorski]

Porta Ottomańska a. Wysoka Porta (hist.) — rząd, dwór lub ogólnie państwo tureckie za panowania sułtanów; określenie stosowane szczególnie w kontekście dyplomatycznym. [przypis edytorski]

Porta San Giovanni — historyczna brama rzymska. [przypis edytorski]

Portbou — nadmorska miejscowość w Katalonii, w płn. Hiszpanii, tuż przy granicy z Francją. [przypis edytorski]

port Chaoński — port w Epirze, od nazwy Chaonów, jednego z trzech gł. plemion (obok Molossów i Tesprotów) tworzących staroż. lud zamieszkujący Epir i zbiorczo zwany Epirotami; Chaonowie zamieszkiwali równinę Butroton na płn. Epiru, w VI w. p.n.e. tworzyli państwo plemienne, wywodząc ród swoich władców od trojańskiego Helenosa. [przypis edytorski]

port-épée (fr.) — srebrny lub złoty temblak (tj. taśma do zawieszenia) broni białej bocznej u oficerów i urzędników państwowych, opatrzona inicjałem monarchy lub godłem państwowym. [przypis edytorski]

porte-bonheur (fr.) — amulet. [przypis edytorski]

porte-bonheur (fr.: przynoszący szczęście) — amulet; wisiorek, bransoletka lub kwiatek noszony „na szczęście”. [przypis edytorski]

porte-cartes (fr.) — etui na karty wizytowe. [przypis edytorski]

porte-cigare (fr.) — cygarniczka. [przypis edytorski]

porte-cygar (z fr.) — cygarnica. [przypis edytorski]

porteña (hiszp.; lm porteñas) — kobieta z miasta Buenos Aires, stolicy Argentyny. [przypis edytorski]

portenta (łac. lp portentum) — cudowne znaki. [przypis edytorski]

porter — gatunek ciemnego piwa. [przypis edytorski]

porter — mocne, słodkie wino a. ciemne, mocne piwo. [przypis edytorski]

porter — mocne, słodkie wino. [przypis edytorski]

Porte Saint-Martin (fr.: Brama św. Marcina) — paryski pomnik w formie łuku triumfalnego, zbudowany przez Ludwika XIV w miejscu dawnej bramy miejskiej; w pobliżu znajduje się teatr: Théâtre de la Porte-Saint-Martin. [przypis edytorski]

portfelu — dziś popr. forma D. lp.: portfela; portfel (z fr. portefeuille: portfel, daw. także: teczka na dokumenty) — tu: teczka na dokumenty. [przypis edytorski]

portfelu — dziś popr. forma D. lp: portfela. [przypis edytorski]

portiera — ciężka zasłona, szczególnie: zasłona zawieszona w drzwiach wejściowych do pomieszczenia. [przypis edytorski]

portiera — gruba, ciężka zasłona u okna lub drzwi. [przypis edytorski]

portiera — zasłona u drzwi. [przypis edytorski]

portiera — zasłona z grubego, ciężkiego materiału zawieszana u drzwi. [przypis edytorski]

portiera — zasłona z grubego materiału, umieszczana przy drzwiach. [przypis edytorski]

portiere (wł.) — portier, odźwierny. [przypis edytorski]

portiery — grube zasłony u drzwi. [przypis edytorski]

portlandzkie sago — pieczone bulwiaste kłącza rośliny Arum maculatum, z których dawniej wyrabiano mączkę skrobiową, używane też do wyrobu salepu, popularnego napoju przed upowszechnieniem się kawy i herbaty. [przypis edytorski]

port livorneński — port w mieście Livorno we Włoszech; położony na wybrzeżu Morza Liguryjskiego. [przypis edytorski]

Port Macquarie — miasto portowe w stanie Nowa Południowa Walia w Australii, u ujścia rz. Hastings do Pacyfiku; daw. kolonia karna, od 1830 udostępnione osadnikom. [przypis edytorski]

port — miejsce, skąd odchodzą i dokąd przybiją statki. [przypis edytorski]

Porto Allegre — stolica stanu Rio Grande do Sul w Brazylii. [przypis edytorski]

Portovenere — miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Liguria. [przypis edytorski]

port (…) poświęcon MinerwiePortus Veneris w pobliżu Arx Minervae w Kalabrii. [przypis edytorski]

portrera (z port. portreiro) — ogrodzone pastwisko. [przypis edytorski]

portrero (hiszp.) — duże, otwarte pastwisko. [przypis edytorski]

Portret króla Walorozy XXIV — w tym miejscu widnieje ilustracja przedstawiająca monarchę na tronie, w bogatym stroju, z ciężką, obficie zdobioną koroną. W rękach król trzyma insygnia władzy: jabłko i berło, u boku ma przypasany miecz, na nogach ozdobne trzewiczki. [przypis edytorski]

portrety — z przyczyn technicznych publikacja portretów z wydania źródłowego nie jest możliwa. [przypis edytorski]

Por. Trio pod 3 — autor odsyła tu do dalszej części powieści, do punktu 3 w rozdziale XIX pt. Trio autora. [przypis edytorski]

Port-Royal des Champs — klasztor pod Paryżem, w którym w XVII wieku rozwinęła się wpływowa myśl religijno-społeczna — jansenizm. [przypis edytorski]

Port-Royal — klasztor cystersek; gł. ośrodek ruchu jansenistów. [przypis edytorski]

Port-Royal właśc. Port-Royal-des-Champs — klasztor pod Paryżem; w XVII w. wywarł wielki wpływ na życie religijne i umysłowe Francji, stanowił centrum jansenizmu. [przypis edytorski]

Port-Royal właśc. Port-Royal-des-Champs — klasztor pod Paryżem; w XVII w. wywarł wielki wpływ na życie religijne i umysłowe Francji, stanowił centrum jansenizmu. [przypis edytorski]

Port-Royal, właśc. Port-Royal-des-Champs — klasztor pod Paryżem; w XVII w. wywarł wielki wpływ na życie religijne i umysłowe Francji, stanowił centrum jansenizmu. [przypis edytorski]

port Świętego Mikołaja (fr. port Saint-Nicolas) — dawny port Paryża, który znajdował się na prawym brzegu Sekwany, w pobliżu kościoła Saint-Nicolas-du-Louvre (XIII w.), zburzonego na krótko przed rewolucją. [przypis edytorski]

Port Said — miasto egipskie nad Morzem Śródziemnym, w pobliżu Kanału Sueskiego; założone w 1859 w związku z budową tego kanału. [przypis edytorski]

Port Said — miasto położone w Egipcie w pobliżu Kanału Sueskiego. Zostało założone w 1859 roku właśnie z powodu rozbudowy tego kanału. [przypis edytorski]

Port Said — miasto w Egipcie, nad M. Śródziemnym, przy wejściu do Kanału Sueskiego. [przypis edytorski]

portung (z port. portão) — brama. [przypis edytorski]

Portun (mit. rzym.) — opiekun portów, także: utożsamiany z gr. Palemonem, bożkiem morskim. [przypis edytorski]

portwein — wzmacniane wino portugalskie, wytwarzane z winogron zbieranych w dolinie rzeki Douro (hiszp. Duero) na północy kraju, w jej środkowym biegu. [przypis edytorski]

portyk Eumenesa — portyk to popularny w staroż. architekturze gr. i rzym. rodzaj otwartej frontowej części budowli z rzędem kolumn wspierających dach. Dwupoziomowy portyk Eumenesa, mierzący 160 m długości, ufundowany w II w. p.n.e. przez Eumenesa II, króla Pergamonu, znajdował się na płd. podnóżu Akropolu. [przypis edytorski]

portyk — frontowa część budowli, znajdująca się bezpośrednio przed głównym wejściem. [przypis edytorski]

portyk — frontowa część budynku z filarami, otwarty ganek kolumnowy. [przypis edytorski]

portyk Oktawii — starożytny portyk stojący w płd. części Pola Marsowego w Rzymie. [przypis edytorski]

portyk — otwarta frontowa część budowli z rzędem kolumn wspierających dach, znajdująca się bezpośrednio przed głównym wejściem. [przypis edytorski]