Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7564 przypisów.
dżanet, właśc. dzianet — rumak, koń; koń rasy hiszpańskiej do jazdy wierzchem. [przypis edytorski]
dżan — wyraz pieszczotliwy: jagniątko, duszka. [przypis autorski]
Dżataka — w buddyzmie: pouczająca opowieść mająca cechy bajki, legendy i przypowieści. [przypis edytorski]
dżdża (daw.) — deszcz. [przypis edytorski]
dżdża (starop.; D. lp od: deżdż) — deszczu. [przypis redakcyjny]
dżdża (starop. forma) — deszczu. [przypis edytorski]
dżdże (daw.) — deszcze. [przypis edytorski]
dżdżem (daw.) — deszczem. [przypis edytorski]
dżdżem — deszczem. [przypis edytorski]
dżdżów — deszczów. [przypis edytorski]
dżdżu (daw.) — deszczu. [przypis edytorski]
dżdży — pada (o deszczu). [przypis edytorski]
dżdżysty — deszczowy. [przypis edytorski]
Dżek (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Jack, zdrobnienia od imienia John. [przypis edytorski]
Dżekuńcio (daw.) — polskie spieszczenie anglosaskiego imienia Jack (zdrobnienia od imienia Jonh), ze spolszczoną (dziś niepoprawną) pisownią i formantem słowotwórczym -uńcio, wyrażającym czułość i poufałość. [przypis edytorski]
dżemiat — wspólnota, parafia, ogół wiernych muzułmańskich. [przypis edytorski]
dżemper (z ang.) — rodzaj swetra. [przypis edytorski]
Dżems (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia James. [przypis edytorski]
Dżems i Maria (w „Folwarku Primerose”) — imiona z tłum. pol. z XIX w.; w oryginale sztuki są to: James, dzierżawca folwarku, oraz Mary, jego wychowanica. [przypis edytorski]
Dżengishan — właśc. Czyngis-chan a. Dżyngis-chan (1162–1227), władca mongolski, twórca Imperium Mongolskiego; prowadził politykę podbojów (zajął m.in. północne Chiny); w 1223 r. w bitwie nad Kałką jego wojska pokonały siły ruskie sprzymierzone z Połowcami; do 1206 r. nosił imię Temudżyn. [przypis edytorski]
Dżengisno-chan, właśc. Czyngis-chan a. Temudżyn (ok. 1160–1227) — jeden z najwybitniejszych władców mongolskich. [przypis edytorski]
Dżengiz-chan, właśc. Czyngis Chan (zm. 1227) — twórca imperium mongolskiego. [przypis edytorski]
Dżennaty (arab. dżennet: ogród obsadzony drzewami) — raj, do którego wchodzą tylko prawowierni mahometanie. [przypis redakcyjny]
dżen-szeng — dziś popr.: żeń-szeń. [przypis edytorski]
dżentelmen a. (ang.) gentleman — mężczyzna elegancki, dobrze wychowany. [przypis edytorski]
dżereń — antylopa. [przypis redakcyjny]
dżetattura, jetattura, złe oko (mit.) — zabobon, wiara w to, że zazdrosny wzrok może zaszkodzić. [przypis edytorski]
dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny, czarny paciorek. [przypis edytorski]
dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny. [przypis edytorski]
dżet — drobny, czarny kawałek wypolerowanego węgla, używany jako ozdoba stroju. Zwykle w większych ilościach. [przypis edytorski]
dżet, jakim był ubrany przód okrywki — dziś raczej: jakim był przystrojony, ozdobiony. [przypis edytorski]
dżetowy — błyszcząco czarny; dżet — błyszczący czarny kamień ozdobny, czarny paciorek. [przypis edytorski]
dżetowy — błyszczący. [przypis edytorski]
dżgać — dziś popr.: dźgać. [przypis edytorski]
dżgnąć — dziś popr. pisownia: dźgnąć. [przypis edytorski]
Dżian ben Dżian (mit.) — w folklorze arabskim legendarny władca duchów, posiadacz tarczy o cudownych mocach, budowniczy piramid. [przypis edytorski]
dżinny (arab.) — według wierzeń mahometańskich, są to duchy mogące przybierać postać ludzką lub zwierzęcą. [przypis tłumacza]
dżin — w wierzeniach staroarabskich: istota ukształtowana z ognia lub powietrza, mogąca wpływać na ludzki los. [przypis edytorski]
dżokejka — rodzaj sztywnej czapki, zwykle używanej do jazdy konnej. [przypis edytorski]
dżokej (z ang.) — zawodowy jeździec biorący udział w wyścigach konnych. Fakt, że Hrabia tak nazywał swoich służących, potwierdza jedynie, jak bardzo hołdował angielskiej modzie. [przypis redakcyjny]
Dżon (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia John. [przypis edytorski]
dżonka — niewielki drewniany statek żaglowy używany na Dalekim Wschodzie. [przypis edytorski]
dżonka — rodzaj azjatyckiej łodzi o prostokątnych żaglach. [przypis edytorski]
Dżulfa — dziś popr.: Dżolfa, miasto w płn.-zach. w Iranie, nad rzeką Araks, na granicy z Azerbejdżanem, gdzie po drugiej stronie rzeki rozciąga się miasto Culfa. [przypis edytorski]
dżuma benderska — epidemia dżumy, która wybuchła pod koniec XVIII w. w pobliżu miasta Bendery, we wsch. Mołdawii, i razem z rosyjskim wojskiem dotarła później aż do Moskwy, pustosząc prowincje imperium. [przypis edytorski]
dżuma — o wybuchu epidemii dżumy w okolicach Astrachania (miasto u ujścia Wołgi) przyniósł pierwszą wiadomość »Kurier Warszawski« z 7 stycznia 1879 r. [przypis redakcyjny]
dżuma w Londynie — wielka epidemia dżumy w Londynie w latach 1665–1666, podczas której zmarło ok. 100 tysięcy osób, jedna czwarta populacji miasta. [przypis edytorski]
dżuma w Londynie — wielka epidemia dżumy w Londynie w latach 1665–1666, podczas której zmarło ok. 100 tysięcy osób, jedna czwarta populacji miasta. [przypis edytorski]
Dżurdżistan — w jęz. arabskim dawne określenie Gruzji. [przypis edytorski]
dżygitaj (hist. biol.) — w oryginale tylko: hemionus; wg daw. klasyfikacji dżygitaj to „półosioł azjatycki”, Asinus hemionus, w odróżnieniu od kułana, czyli onagra, Asinus onager; w rzeczywistości są to podgatunki, turkmeński i mongolski, tego samego gatunku Equus hemionus. [przypis edytorski]
dżyn — dziś popr.: dżin a. gin, wódka o zapachu i smaku jałowca. [przypis edytorski]
Dżyngis-chan (1155-1167–1227) — chan Mongołów i założyciel imperium mongolskiego. [przypis edytorski]
Dżyngis-chan a. Czyngis-chan a. Temudżyn (1155 a. 1162–1227) — władca mongolski, twórca imperium mongolskiego. [przypis edytorski]
Dżyngis-chan okazał tak wielką wzgardę meczetom — Wchodząc do meczetu w Bucharze, porwał alkoran i rzucił go pod nogi swoich koni. [przypis redakcyjny]
Dzapatas — wyraz ten oznacza: wilk, dziś zwie się ta rzeka Zab-Ala (Wielki Zab). [przypis tłumacza]
dzara — urzędowy dokument mongolski, nadający prawo korzystania z koni pociągowych. [przypis redakcyjny]
Dzavelas, Kitsos, gr. Κίτσος Τζαβέλας (1800–1855) — jeden z [greckich] bohaterów walk o niepodległość; [w latach 1847–1848 premier Grecji]. [przypis redakcyjny]
dzbanarz (starop.) — pijak dzbanem spełniający [toasty]. [przypis redakcyjny]
dzbanu — dziś popr. C. lp: dzbanowi. [przypis edytorski]
dzban — w którym nosiły wodę Danaidy (Dziewki niebogi) skazane za zabicie mężów (zob. w. 31–32) na wieczne napełnianie beczki bez dna (czyli bani bezdennej z w. 27); w mit. gr. Danaidy czerpały wodę za pomocą sit. [przypis redakcyjny]
Dzbany — do rzeki, ale skorupy rozbitego dzbana, dokąd? — To znaczy, że całe dzbany nosi się do rzeki, żeby naczerpać wody. Tak samo widzący idą zobaczyć cesarza, ale dokąd idzie ślepiec? [przypis tłumacza]
dzekonas — diakonas. [przypis edytorski]
Dzeryd, jest to pocisk na końcu tępy. Jezdni muzułmańscy rzucają go z konia, bardzo silnie i trafnie; jest to ich ulubiona zabawa; nie wiem, czy można ją nazwać zabawą rycerską, bo najzręczniejsi Dzerydyści w Konstantynopolu są czarni rzezańcy. Pamiętam też Mameluka ze Smyrny, który w tym igrzysku Turków zwyciężał. [przypis autorski]
Dzeus a. częściej Zeus — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Dzeus, częściej: Zeus — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Dzeusu kaip ir iš dzūkiško — graikiškoje kalboje yra kitas žodis dėt Dievo, labiaus užnašus — θεύϛ. [przypis autorski]
Dzewsa Kasiosa — od góry Kasios (El-Katieh) [Dzews: Zeus, najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władający piorunami]. [przypis tłumacza]
dzewus — dziewuchy. [przypis autorski]
dziąsł — dziś popr. forma D. lm: dziąseł. [przypis edytorski]
dziać (daw.) — nazywać, nadawać imię. [przypis edytorski]
dziać (daw.) — strzelać z łuku bądź z kuszy. [przypis edytorski]
dziać — dziś popr.: dziać się. [przypis edytorski]
dziać komu (starop.) — nadawać imię; nazywać. [przypis edytorski]
dziać — nadziewać na „drzewa” (kopie). [przypis redakcyjny]
dziać — nadziewać, przebijać. [przypis redakcyjny]
dziać się (daw.) — odziewać się. [przypis edytorski]
dziać (starop.) — nazywać. [przypis redakcyjny]
dziać — wytwarzać dzianiny. [przypis edytorski]
dziadak (gw.) — dziad, nędzarz, żebrak. [przypis edytorski]
dziad — chodzi o Czarnieckiego. [przypis edytorski]
Dziad — dom wychowawczy przy Szpitalu Dzieciątka Jezus. [przypis autorski]
dziadek [Marka Aureliusza] Werus — Marcus Annius Verus (ok. 50–138 n.e.), trzykrotny konsul, prefekt Rzymu, przyjaciel cesarza Hadriana; adoptował Marka Aureliusza po śmierci jego ojca. [przypis edytorski]
dziadek — żołnierz dawno już służący w wojsku i nieformalny przełożony rekruta. [przypis edytorski]
Dziadkowi Werusowi itd. — należy rozumieć: winienem, zawdzięczam, przypisuję. [przypis tłumacza]
Dziad mój, szewc — w innym oprac. tegoż tłumaczenia dodano w tym miejscu nazwisko szewca: Marañon. [przypis edytorski]
dziadóm — dziś popr. forma C. lm: dziadom. [przypis edytorski]
Dziadów… święta — trzeci dzień Anthesteriów, poświęcony Hermesowi, w którym garnki napełnione potrawami ofiarowano duszom zmarłym; a zatem to, co nasze Dziady (Zaduszki), obchodzone jednak bardzo wesoło, pląsami i sobótką. [przypis tłumacza]
dziadowizna (reg.) — gromada dziadów, żebraków. [przypis edytorski]
dziadowska wiara — wiara dziadów, tj. przodków. [przypis edytorski]
dziadowski — należący do dziada (przodka), odziedziczony po nim. [przypis edytorski]
dziadowski — tu: odziedziczony po przodku, dziadku (tj. dziadzie, ponieważ daw. słowo to używane było najczęściej bez zdrobnienia). [przypis edytorski]
dziadowski — tu: zawarty przez dziada. [przypis edytorski]
dziad — tu: żebrak. [przypis edytorski]
dziad — tu: żebrak. [przypis edytorski]
Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, na który składają się trzy luźno powiązane części, kolejno II, IV i III, oraz nieukończona część I (Dziady. Widowisko). W utworze znajdują się liczne wątki autobiograficzne, zawarte są w nim idee romantyzmu, także polskiego, związanego z walką narodowowyzwoleńczą z rosyjskim zaborcą. [przypis edytorski]
Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, opublikowany w latach 1823–1860. [przypis edytorski]
Dziady — ludowy obrzęd żałobny. [przypis edytorski]
dziady, ojce (daw.) — dziś: dziadowie, ojcowie. [przypis edytorski]
dziady z Kalwaryje — Kalwaria Zebrzydowska, na południe od Krakowa, była słynnym miejscem odpustowym (15 sierpnia), gdzie też schodzili się liczni żebracy, dziadowie-lirnicy, korzystający z ogromnego nagromadzenia wiernych, nawet z odległych stron. [przypis redakcyjny]
Dziadzio — wiersz jest dostępny również w zbiorze Słówka w bibliotece Wolne Lektury. Red. WL. [przypis edytorski]
