Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 470 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10950 przypisów.
Konwent Narodowy — francuski parlament rewolucyjny (1792–1795), który skazał na śmierć Ludwika XVI i proklamował republikę. [przypis edytorski]
Konwent Narodowy — zgromadzenie prawodawcze z okresu rewolucji francuskiej, wyłonione 21 września 1792; ogłosiło Francję republiką i skazało Ludwika XVI na śmierć. [przypis edytorski]
konwentykiel — zebranie. [przypis edytorski]
konwent — zakon; klasztor. [przypis edytorski]
konwent — zakon. [przypis edytorski]
konwent — zgromadzenie, dom zakonny. [przypis redakcyjny]
konwergować — zbiegać się. [przypis edytorski]
konwersacja — rozmowa towarzyska, zabawa. [przypis redakcyjny]
konwersacja — tu: zabawa. [przypis redakcyjny]
konwersacje — towarzyskie pogawędki, zabawy. [przypis redakcyjny]
konwersatorium — rodzaj ćwiczeń w szkole wyższej polegający na prowadzeniu przez wykładowcę rozmowy ze słuchaczami na temat zagadnień przekazanych podczas wykładu. [przypis edytorski]
konwers — braciszek zakonny. [przypis redakcyjny]
konwersują — rozmawiają. [przypis redakcyjny]
konwia — dziś popr. konew. [przypis edytorski]
Konwicki, Tadeusz (1926–2015) — prozaik, scenarzysta i reżyser, autor m.in. powieści Mała apokalipsa (1979) oraz filmu Lawa (1989), opartego na Dziadach Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
konwię — dziś popr.: konew. [przypis edytorski]
konwikcja (daw., z łac.) — przekonanie. [przypis edytorski]
konwikcja (daw., z łac.) — wykazanie, udowodnienie komuś winy; pewność, przekonanie co do czegoś. [przypis edytorski]
konwikcja — przekonanie, dowód. [przypis redakcyjny]
konwikt dla paniąt — tzw. Collegium Nobilium, założone przez St. Konarskiego w Warszawie w r. 1740. [przypis redakcyjny]
konwikt — internat przy szkole prowadzonej przez zakon. [przypis edytorski]
konwikt — klasztor; tu: szkoła przyklasztorna. [przypis edytorski]
konwikt — szkoła z internatem, zwykle przyklasztorna. [przypis edytorski]
konwikt — szkoła z internatem, zwykle przyklasztorna; szkoły takie były popularne w Polsce w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]
konwikt — szkoła z internatem, zwykle przyklasztorna; też: sam internat. [przypis edytorski]
konwinkować — zbijać. [przypis redakcyjny]
konwisarz (z niem.) — rzemieślnik wytwarzający przedmioty z cyny i spiżu. [przypis edytorski]
konwisarz (z niem.) — rzemieślnik wytwarzający przedmioty z cyny i spiżu; tu: przekręcone komisarz. [przypis edytorski]
konwój — tu: grupa strażników wyznaczonych do pilnowania więźnia podczas transportu; starszy konwoju: dowódca takiej grupy. [przypis edytorski]
konwój (z fr.) — straż zbrojna. [przypis redakcyjny]
konwój (z wł.) — eskorta, straż dodana. [przypis redakcyjny]
konwokacja — sejm konwokacyjny, zjazd szlachty, na którym ustalano termin i zasady wyboru króla. [przypis edytorski]
konwokacja — sejm konwokacyjny, zjazd szlachty, ustalający termin i sposób wyboru króla. [przypis redakcyjny]
konwokacja — tj. sejm konwokacyjny, zjazd szlachty, na którym ustalano miejsce i warunki elekcji nowego króla. [przypis redakcyjny]
konwokować — pospraszać. [przypis redakcyjny]
konwokować — zwoływać posiedzenie (zwł. sejmu). [przypis edytorski]
konwulsja — mimowolny, gwałtowny ruch. [przypis edytorski]
konwulsja — nagły, mimowolny skurcz mięśni. [przypis edytorski]
konwulsje — drgawki. [przypis edytorski]
konwulsje — gwałtowne ruchy całego ciała. [przypis edytorski]
konwulsji, ekspulsji, czulsi — Słowacki, pochodzący z Kresów, wymawiał głoskę ś półmiękko, jak Ukraińcy i Rosjanie, dlatego te wyrazy w jego ustach się rymowały. [przypis edytorski]
konwulsyjny — od „konwulsje”: drgawki. [przypis edytorski]
konyza — rodzaj roślin z rodziny astrowatych. [przypis edytorski]
konzulatstwo — dziś popr.: konsulat. [przypis edytorski]
koolis, popr.: coolies (ang.) — kulisi. [przypis edytorski]
kooperatywa (daw.) — spółdzielnia. [przypis edytorski]
kooperatywa — spółdzielnia. [przypis edytorski]
kopa — 60. [przypis edytorski]
kopa — 60 sztuk. [przypis edytorski]
kopaczka — prymitywne narzędzie rolnicze do spulchniania gleby, kij z zakrzywionym końcem. [przypis edytorski]
kopa (daw.) — 60 sztuk (5 tuzinów). [przypis edytorski]
kopa (daw.) — 60 sztuk. [przypis edytorski]
kopa — daw. jednostka obrachunkowa, 60 sztuk (5 tuzinów). [przypis edytorski]
kopa — daw. jednostka obrachunkowa wynosząca 60 sztuk (5 tuzinów). [przypis edytorski]
kopa — daw. miara: sześćdziesiąt. [przypis edytorski]
kopa (daw.) — sześćdziesiąt. [przypis edytorski]
kopa (daw.) — sześćdziesiąt sztuk; przen.: mnóstwo. [przypis edytorski]
kopa (daw.) — sześćdziesiąt sztuk. [przypis edytorski]
kopa (gw.) — tu: sześćdziesiąt sztuk. [przypis edytorski]
kopają (starop.) — kopią, wydobywają. [przypis redakcyjny]
Kopaliny — wieś w Małopolsce, położona pomiędzy Bochnią a Nowym Wiśniczem. Żydowska Samopomoc Społeczna w Wiśniczu Nowym utworzyła tam na początku 1943 r. farmę, na której pracowała młodzież żydowska, uzyskawszy uprzednio przeszkolenie rolnicze w Wiśniczu (na kursach zatwierdzonych przez szefa gestapo i Landskommissarza w Bochni na wniosek Samopomocy przedstawiony jeszcze 12 grudnia 1942 r.); była to przykrywka działalności grupy Żydowskiej Organizacji Bojowej. Wykładowcami „kursów rolniczych” byli: Szymszon Dränger (jeden z młodych liderów „Akiby”), jego żona Gusta Dawidsohn-Dränger, Juliusz Feldhorn (literat) i Józef Wulf. W prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej zasiadał Adolf (Dolek) Liebeskind, który objął referat przeszkolenia rolniczego, żeby doprowadzić do skutku całe przedsięwzięcie i utrzymać legalny kontakt z grupami młodzieży. W kopertach sygnowanych przez Samopomoc znajdowały się pierwsze odezwy i instrukcje ŻOB w Krakowie. [przypis edytorski]
kopalnie granitu tudzież sjenitu, — w pobliżu dzisiejszego Asuanu znajdowały się kamieniołomy twardej skały głębinowej, którą od greckiej nazwy tej miejscowości, Syene, nazwano sjenitem. [przypis edytorski]
kopalowy — odnoszący się do kopalu, substancji podobnej do bursztynu, choć nie tak dawnej, powstałej z żywicy drzew tropikalnych. [przypis edytorski]
kopalowy pokost — werniks malarski wykonywany z rozpuszczonego kopalu, twardej, żółtawej masy żywicznej zbliżonej do bursztynu. [przypis edytorski]
kopal — twarda, żółtawa masa żywiczna, zbliżona do bursztynu. [przypis edytorski]
kopańka (gw.) — niecka, podłużne drewniane naczynie wydrążone w jednym kawałku drewna, służące do zagniatania ciasta a także do kąpania małych dzieci. [przypis edytorski]
kopanie — wykopki, zbieranie ziemniaków. [przypis edytorski]
kopa — sterta siana, słomy itp. [przypis edytorski]
kopasz (daw.) — dziś popr. forma: kopiesz. [przypis edytorski]
kopa — sześćdziesiąt; pięć tuzinów. [przypis edytorski]
kopa — sześćdziesiąt. [przypis redakcyjny]
kopa (tu daw.) — 60 sztuk; dwie kopy niedźwiedzi to 120 osobników. [przypis edytorski]
kopce — granice często dawniej oznaczano usypanymi z ziemi kopcami. [przypis edytorski]
kopce graniczne — kopce, jakie usypywano dawniej na granicach dóbr ziemskich w celu ich oznaczenia. [przypis edytorski]
kopce — kopcami często oznaczano granicę posiadłości. [przypis edytorski]
kopce sypać — graniczyć (granice często były oznaczane kopcami). [przypis redakcyjny]
kopcić a. kurzyć komuś pod nos (daw. fraz.) — zachowywać się wobec kogoś lekceważąco, sprawiać przykrość, uchybiać komuś. [przypis edytorski]
Kopciuszek — tu: Kopciuszek albo triumf dobroci (La Cenerentola ossia La bontà in trionfo), opera komiczna Gioacchina Rossiniego do libretta Jacopo Ferrettiego, której premiera odbyła się w 1817 r. [przypis edytorski]
Kopczyński, Onufry (1735–1817) — ur. jako Andrzej Kopczyński; ksiądz pijar, poeta (łaciński), pedagog szkół pijarskich, w tym w Collegium Nobilium; językoznawca, prowadził studia nad polską gramatyką, był autorem pierwszego jej podręcznika: Gramatyka dla szkół narodowych (t. I–III dla kolejnych klas, wyd. 1778–1781, wyd. II pośmiertne 1817) oraz pierwszego elementarza (Nauka czytania i pisania, 1785). [przypis edytorski]
KOPD de KDMQ Master KOPD. Our position about 75 west yours… (ang.) — KOPD, od dowódcy KDMQ do KOPD. Nasza pozycja około 75 na zachód od waszej. Natychmiast przychodzimy z pomocą. Prosimy o informowanie nas o pogodzie. Podpisano: dowódca „SS President Harrison”. (KDMQ to radiotelegraficzny kod statku „President Harrison”). [przypis edytorski]
kopeć — gęsty, ciemny dym; sadza. [przypis edytorski]
Kopeć, Józef (1762–1833) — polski oficer, zesłany na daleką Syberię po klęsce insurekcji kościuszkowskiej, badacz Kamczatki, pamiętnikarz. [przypis edytorski]
kopeć — osad z sadzy. [przypis edytorski]
kopercaki (gw.) a. koperczaki (daw.) — zaloty; „palić koperczaki” oznacza „zalecać się”. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty; palić koperczaki: zalecać się. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty; stroić koperczaki: zalecać się. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty; sunąć w koperczaki: zalecać się. [przypis edytorski]
koperczak (starop.) — komplement. [przypis edytorski]
Kopernik był tak nieefektowny, że wydano mu książkę za pozwoleniem Kościoła — mimo iż bardzo techniczna i przeznaczona dla wąskiego kręgu specjalistów, faktycznie książka Kopernika De revolutionibus… została wydana drukiem bez pozwolenia Kościoła katolickiego, w protestanckiej Norymberdze. [przypis edytorski]
Kopernik powiedział… — w roku 1655, gdy rozgrywa się ta scena, książka Kopernika, podobnie jak heliocentryczne dzieła jego kontynuatorów, Galileusza i Keplera, uznana za sprzeczną z doktryną katolicką, czyli heretycką, znajdowała się na kościelnym indeksie ksiąg zakazanych; w 1664 zakazano wszelkich dzieł nauczających o ruchomości Ziemi. [przypis edytorski]
Kopernik — tu: wyzwisko warszawskie. [przypis redakcyjny]
koper — od czasów starożytnych znany był jako afrodyzjak. [przypis redakcyjny]
Koperszady — dwie doliny na granicy pomiędzy Tatrami Wysokimi a Tatrami Bielskimi: Przednie Koperszady i Zadnie Koperszady, odgałęzienia Doliny Kieżmarskiej; nazwa związana z prowadzonym na tym obszarze kopalnictwem rud miedzi, którym trudnili się w tym rejonie niem. górnicy ze Spisza; teren ten nazywano po niem. Kupferschächte, tj. szyby miedzi, stąd utworzono pol. Koperszady i słow. Koperšády (dziś: Meďodoly). [przypis edytorski]
kopersztych (daw., z niem.) — miedzioryt, rycina. [przypis edytorski]
kopersztychy — miedzioryty. [przypis redakcyjny]
kopersztych (z niem. Kupferstich) — miedzioryt. [przypis redakcyjny]
koperta z łańcuszkiem — tu: zegarek kieszonkowy na łańcuszku a. samo blaszane pudełeczko, w którym mieści się taki zegarek. W XIX i na początku XX w. zegarek kieszonkowy uważano za oznakę elegancji i zamożności, dlatego biedni czasami nosili sam łańcuszek, wystający z kieszeni. [przypis edytorski]
koperwas (niem. Kupferwasser) — siarczan miedzi. [przypis redakcyjny]
kopią (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (na) kopię. [przypis edytorski]
