Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5110 przypisów.
Lump, du hast sich tot gefressen (niem.) — Łajdaku, obżarłeś się na śmierć. [przypis edytorski]
lumpenproletariat (pogardl.) — warstwa społeczna składająca się z miejskiej biedoty, ludzi trwale bezrobotnych żyjących na marginesie społeczeństwa. [przypis edytorski]
Luna — Chodzi oczywiście o księżyc, ale ze względu na rodzaj męski rzeczownika w języku polskim, niedorzeczne byłyby dalsze informacje o czczeniu go jako „żony i matki Słońca”. [przypis tłumacza]
luna (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]
Luna (łac.: księżyc; mit. rzym.) — bogini księżyca. [przypis edytorski]
Luna — miasto nadmorskie w Toskanii, niedaleko Karrary; dziś w ruinach. [przypis redakcyjny]
Lunapar — dom rozpusty. [przypis redakcyjny]
L'un a porté ses bottes Et l'autre a porté les siennes (fr.) — Jeden nosił jego buty/a inny nosił własne. Trawestacja fragmentu popularnej w XVIII i XIX w. piosenki francuskiej Malbrough s'en va-t-en guerre (Malbrough idzie na wojnę). [przypis edytorski]
luna (starop.) — [tu:] blask; [łuna]. [przypis redakcyjny]
luna — tu: księżyc. [przypis edytorski]
Lunatyczka — opera Vincenza Belliniego (1801–1835). [przypis edytorski]
lunatyk — osoba cierpiąca na lunatyzm, mówiąca i wykonująca różne czynności we śnie. [przypis edytorski]
lunatyk — osoba nieświadomie wykonująca przez sen różne czynności. [przypis edytorski]
lunatyk — tu: szaleniec. [przypis edytorski]
lunatyzm (pot.) — somnambulizm; zaburzenie, które polega na nieświadomym wykonywaniu różnych czynności w fazie głębokiego snu. [przypis edytorski]
luna (z łac.) — księżyc. [przypis edytorski]
luna (z łac.) — księżyc. [przypis redakcyjny]
lunch (ang.) — posiłek jedzony około południa. [przypis edytorski]
lunch — śniadanie (ang.). [przypis autorski]
Lungarno — ulice wzdłuż rzeki Arno. [przypis edytorski]
Lung-hu — góra w prowincji Shiang-hsi, która stanowi siedzibę papieży taoistów. [dziś: Longhu a. Lung-fu, w prowincji Jiangxi, w płd.-wsch. Chinach, jedna ze świętych gór taoizmu, z wieloma świątyniami; red. WL] [przypis autorski]
luntem — dziś popr.: lontem. [przypis edytorski]
lupanar (daw.) — dom publiczny. [przypis edytorski]
lupanar (daw., z łac.) — dom publiczny. [przypis edytorski]
lupanar — dom publiczny, od łac. lupa — prostytutka. [przypis edytorski]
lupanar — dom publiczny, od łac. lupa: prostytutka. [przypis edytorski]
lupanar (z łac.) — przestarz. dom publiczny. [przypis edytorski]
Luperkał a. Lupercal (mit. rzym.) — jaskinia poświęcona Panowi, bogowi opiekuńczemu pól i lasów, w której wilczyca wykarmiła Romulusa i Remusa, synów Marsa i Rei Sylwii; w tym miejscu miał być później założony Rzym. [przypis edytorski]
luperkalia — rzymskie święto, związane z legendą o wilczycy, która wykarmiła założycieli Rzymu, obchodzone 14 i 15 lutego. [przypis edytorski]
Luperkalia — święto obchodzone w staroż. Rzymie 14–15 lutego, na cześć fauna Luperkusa. [przypis edytorski]
Luperkowie — kapłani Pana, którego czcili na wiosnę, tańcząc przebrani w koźle skóry. [przypis edytorski]
Luptak a. Liptak — góral z Liptowa, krainy w Słowacji obejmującej Kotlinę Liptowską oraz stoki otaczających ją pasm górskich, od północy sąsiadującej z Orawą oraz, przez grzbiet Tatr, z polskim Podhalem. [przypis edytorski]
luptowska strona — południowa strona Tatr, gdzie żyją Luptacy (Liptacy), czyli mieszkańcy Liptowa, krainy hist. w środkowo-północnej części ob. Słowacji. [przypis edytorski]
lupus a. toczeń — choroba autoimmunologiczna, jednym z jej objawów jest silny rumieniec na twarzy w kształcie skrzydeł motyla. [przypis edytorski]
lupus insatiabilis (łac.) — wilk nienasycony. [przypis redakcyjny]
lupus (łac.) — wilk. [przypis edytorski]
Lupus z Troyes (fr. Loup de Troyes; zm. ok. 479) — święty Kościoła katolickiego, biskup Troyes, któremu udało się przekonać Attylę, wodza Hunów, do oszczędzenia miasta. [przypis edytorski]
lura — napój rozwodniony, bez smaku. [przypis edytorski]
Luria Aszkenazi, Izaak ben Szlomo (1534–1572) — rabin, kabalista, znany jako Ari (ha-Ari); czynny w XVI wieku w Safedzie w Palestynie; nowoczesny nurt mistycyzmu żydowskiego zwany jest od jego nazwiska kabałą luriańską. [przypis edytorski]
Lurida (…) tuentur — Lucretius, De rerum natura, IV, 333. [przypis tłumacza]
luśnia (daw.) — część wozu drabiniastego: okuty żelazem drążek wraz z kłonicą podtrzymujący drabinę. [przypis edytorski]
luśnia (daw.) — w wozie drabiniastym drąg dodatkowo podtrzymujący drabinę. [przypis edytorski]
luśnia (daw.) — w wozie drabiniastym, drąg dodatkowo podtrzymujący drabinę. [przypis edytorski]
luśnia — element wozu drabiniastego. [przypis edytorski]
L'usbergo (…) tanta — Ludovico Ariosto, Orlando furioso, XII. [przypis tłumacza]
Lusławice — wieś w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. [przypis edytorski]
Lusoi — staroż. miasto greckie w Arkadii na Peloponezie. [przypis edytorski]
Lust am Trug (niem.) — przyjemność z oszustwa. [przypis edytorski]
Lusterkiem w drżącej ręce błyśnie […] — tak dowiadują się dziewice, jakiem będzie imię ich przyszłego. [przypis autorski]
luster — świeczników. [przypis redakcyjny]
lustige Bursche (niem.) — młodzi żartownisie. [przypis edytorski]
lustmörder (niem.) — morderca na tle seksualnym, zboczeniec. [przypis edytorski]
lustmord (z niem) — morderstwo popełnione z nadmiaru pożądania. [przypis edytorski]
lustracja — przegląd. [przypis edytorski]
lustracja — sprawdzenie, inspekcja; mowa o nakazanej przez Sejm i dokonanej w r. 1789; poprzednia odbyła się 1765 r. [przypis redakcyjny]
Lustralna (woda) — oczyszczalna (przy obrzędach religijnych). [przypis redakcyjny]
Lustravit lampade terras (łac.) — „Oświeciło pochodnią ziemię” (Lukrecjusz). [przypis tłumacza]
lustr (daw.) — blask. [przypis edytorski]
lustr — dziś D.lm raczej: luster. [przypis edytorski]
lustrować — badać, odbywać przegląd. [przypis redakcyjny]
lustrowne — błyszczące, lśniące. [przypis redakcyjny]
lustru — blasku, ozdoby. [przypis redakcyjny]
lustrynowy (daw.) — wykonany z lustryny, tj. lśniącej, cienkiej tkaniny z wełny lub z bawełny. [przypis edytorski]
lustrynowy — wykonany z lustryny (fr. lustrine), tj. cienkiej, lśniącej tkaniny wełnianej a. bawełnianej. [przypis edytorski]
lustrzyć się (daw.) — błyszczeć. [przypis edytorski]
lustyk a. lusztyk (daw., z niem. lustig: wesoły) — biesiada, zabawa, hulanka. [przypis edytorski]
lustykować a. lusztykować (daw.) — bawić się, hulać; od: lustyk a. lusztyk (daw., z niem. lustig: wesoły) — biesiada, zabawa, hulanka. [przypis edytorski]
lusus naturae (łac.) — igraszką przyrody, cudownym dzieckiem. [przypis tłumacza]
lusztyk (daw., z niem.) — bankiet, wesele, radość, hulanka. [przypis edytorski]
lusztyk (daw., z niem. lustig: wesoły) — biesiada, wesoła hulanka. [przypis edytorski]
lusztyki — zabawy, pijatyki. [przypis redakcyjny]
lusztykujący — bawiący się, weselący się. [przypis redakcyjny]
lusztyk (z niem.) — biesiada, uczta. [przypis edytorski]
luta — sroga. [przypis edytorski]
Lutecja — rzymska nazwa Paryża. [przypis redakcyjny]
luterańskie żołdaki konetabla Bourbon dopuszczały się najokropniejszych profanacji — Charles de Bourbon, sojusznik Karola V w wojnie z papieżem Klemensem VII, w maju 1527 r. wszczął samowolnie oblężenie Rzymu, które pociągnęło za sobą złupienie miasta znane jako Sacco di Roma. [przypis redakcyjny]
luter (daw. pot.) — wyznawca luteranizmu, protestant, heretyk. [przypis edytorski]
Luter (…) djabłem się chlubi, iż od niego na zburzenie Mszej ś. rozumu dostał — zob. Luter, De Missa Privata and Sacerdotum Unctione; tekst ten Luter skierował do swoich rzymskokatolickich krytyków, zachowały się jego trzy kolejne wersje robocze, dyskusja z diabłem pojawia się dopiero w ostatniej z nich i jest najwyraźniej zabiegiem literackim. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, współtwórca luteranizmu, jednego z nurtów protestantyzmu, doktor teologii. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, współtwórca luteranizmu, jednego z nurtów protestantyzmu, doktor teologii. Pierwszy tłumacz Biblii na język niemiecki, autor dzieł Mały katechizm, Duży katechizm, Wyznanie o wieczerzy Pańskiej. Początek działalności reformacyjnej Lutra związany jest z ogłoszeniem 95 tez krytykujących sprzedawanie odpustów na rzecz budowy Bazyliki św. Piotra zainicjowane przez papieża Leona X. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki teolog i reformator religijny, inicjator reformacji, współtwórca luteranizmu. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki teolog i reformator religijny, współtwórca luteranizmu. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — znany niemiecki reformator. Niemały wpływ wywarły na niego pisma Augustyna; [autor dzieła] De servo arbitrio (O niewolnej woli). [przypis tłumacza]
Luter, Marcin, właśc. Martin Luther (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez Kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]
Luter, Marcin, właśc. Martin Luther (1483–1546) — niem. reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez Kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — doktor teologii, ideolog i inicjator reformacji (jego pierwsze wystąpienie było skierowane przeciw odpustom); przełożył Biblię na niem., jest autorem wielu tekstów (m.in. katechizmu) i pieśni religijnych kościoła ewangelickiego. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny i teolog. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, teolog i inicjator reformacji. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki teolog, inicjator reformacji, tłumacz Biblii. [przypis edytorski]
luter (pot.) — chrześcijanin wyznania ewangelicko-augsburskiego, założonego przez Marcina Lutra. [przypis edytorski]
luter — pot. wyznawca luteranizmu, heretyk. [przypis edytorski]
luterska wojna — tj. wojna trzydziestoletnia (1618–1648), konflikt między państwami protestanckimi a dynastią Habsburgów. [przypis redakcyjny]
Luther, Martin (1483–1546) — niem. teolog, mnich augustiański, reformator religijny; jako autor 95 tez potępiających praktykę sprzedaży odpustów przez kościół rzymski i odrzucających możliwość kupienia łaski Bożej, a także autor licznych polemik i katechez, stał się współtwórcą luteranizmu, a także skupił wokół siebie zróżnicowaną opozycję wobec kościoła katolickiego. Naukę Lutra streszczają hasła: sola fide (tylko wiara), sola gratia (tylko łaska), solus Christus (tylko Chrystus), solum Verbum (tylko Słowo), sola Scriptura (tylko Pismo); z jego inicjatywy powstał pierwszy przekład Biblii na język narodowy (niemiecki). Kościoły anglikańskie uznają Lutra za świętego (czczonego 18 lutego). [przypis edytorski]
lutnią — dziś popr. forma B. lp: lutnię. [przypis edytorski]
lutnią — lutnię. [przypis redakcyjny]
lutnia — dawny instrument strunowy. [przypis edytorski]
lutnia — instrument muzyczny strunowy w kształcie gruszki o dnie wypukłym, popularny zwłaszcza w XV-XVII w.; tu: symbol sztuki poetyckiej. [przypis redakcyjny]
lutnia — instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
lutnia — instrument szarpany, posiadający od 6 do 16 strun, znany od starożytności, w renesansie również symbol sztuki poetyckiej; tu daw. forma B.lp: lutnią, dziś: lutnię. [przypis redakcyjny]
lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
