Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do specjalnych publikacji współczesnych autorek i autorów wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur.
Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | anatomiczne | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | zdrobnienie
By language: all | English | Deutsch | lietuvių | polski
4931 footnotes found
O wspaniały Alfonsie! gdy cię (…) / W róg czoła kamień trafił — (Strofy 3–5). Hiszpanie zdobywszy szańce Alfonsa, Bastia del Genivolo (31 grudnia 1511), wycięli w pień całą załogę razem z dowódcą, Vestidello Pagano. Alfons nadciągnął jednak z wojskiem i po kilkugodzinnym szturmie zdobył na powrót Bastię, przy czym sam trafiony kamieniem, stracił na chwilę przytomność; cała załoga hiszpańska już to w walce, już też po zdobyciu szańców poniosła śmierć z ręki rozjuszonych zwycięzców. [przypis redakcyjny]
o wstawienie się do mnie — dziś: o wstawienie się u mnie (za nim). [przypis edytorski]
owszejki a. owszelki (starop.) — tu: wcale, zupełnie; bądź co bądź, zaiste, istotnie, rzeczywiście. [przypis edytorski]
owszeki (daw.) — całkiem, zupełnie, owszem. [przypis edytorski]
Owszem, a jednak tak fałszuje — w późn. wyd. poprawiono tłumaczenie na: „O, nie, a jednak tak fałszuje”. [przypis edytorski]
owszem (daw.) — co więcej, a nawet. [przypis edytorski]
owszemem się zdał (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: owszem, zdałem się. [przypis edytorski]
Owszem (…) nienawiść twardą — Alcest dochodzi w swej mizantropii niemal do rozpusty duchowej, do czego zdradzał już skłonność w 1 akcie. Raczej woli uczynić sobie ze swoich krzywd wspaniały (w swoim mniemaniu) piedestał, niż uniknąć ich i starać się żyć jak inni ludzie. [przypis tłumacza]
Owszem, panowie w takiej są nienawiści i pogardzie, że, jeżeli pokaże się który, natychmiast policyjne draby w swoją go straż biorą. — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
owszem* — przeciwnie, właśnie. [przypis redakcyjny]
owszem (starop.) — na pewno, całkiem, także, zapewne, bynajmniej, w ogóle. [przypis edytorski]
Owszem (…) surową — Filint, niepoprawny żartowniś, ironizuje łagodnie na temat, który może też w swoim czasie przebolał. [przypis tłumacza]
Owszem trzeba się starać o pokój ze wszystkimi ludźmi; o pokój mówię, który by był stateczny i trwały — Mojż 21, 26. [przypis edytorski]
Owszem — tu: przeciwnie. [przypis edytorski]
owszem — tu: przeciwnie. [przypis edytorski]
o wszeteczeństwach (…) o Piśmie Świętym — Dokąd posuwała się fałszywa i śmieszna pruderia, świadczyć może fakt, że, spostrzegłszy w pierwszych arkuszach Listów Jana III z wyprawy wiedeńskiej zwyczajny zwrot króla: „Dzieci całuię y obłapiam”, ten sam wydawca wszędzie zasmarował to ostatnie słowo czarnym tuszem (wydanie z r. 1823). W następnym roku (1824) wyszło nowe wydanie tych samych listów; może poprzednie wycofano z powodu tej skazy; w nowym opuszczono już wszędzie inkryminowane słowo. [przypis autorski]
O wychowaniu pod względem umysłowym, moralnym i fizycznym — tyt. oryg. Education: Intellectual, Moral, and Physical, 1891. [przypis edytorski]
owy (daw.) — dziś: owe. [przypis edytorski]
owy (daw.) — te, tamte. [przypis edytorski]
owym tytanie, który odzyskiwał siły, ile razy zetknął się z matką swoją ziemią (mit. gr.) — Antajos a. Anteusz, najsilniejszy z gigantów, synów Gai. Ostatecznie pokonany przez Heraklesa podczas powstania gigantów przeciw bogom olimpijskim. Syn Zeusa uniósł go daleko od ojczystej ziemi i tam zabił. [przypis edytorski]
owy (przestarz.) — dziś: ów. [przypis redakcyjny]
owy — skrócona forma: ów (tj. tamten). [przypis edytorski]
owy — tamten, ten drugi. [przypis edytorski]
Oxenstiern, Axel (1583–1654) — polityk szwedzki. [przypis edytorski]
Oycowską dobroć w obchodzeniu się z poddanemi i ludzkość w nadaniu im wolności dziedziców dóbr Korsunia, Szczors, Pawłowa — jak by był przyiął Satumo, gdybym mu był powiedział o tym dziedzicu, który zabrawszy poddanym swoim część znaczną z szczupłych pastwisk, zrobił z nich Zwierzyniec, a nieczuły na prośby i zażalenia nędznych swych chłopków, śmiał się z tego, iż zwyczaiem uciśnionego ludu niemogącego śmiało wyrzucić tyranowi niesprawiedliwność, mieysce to przezwali Krzywdą. Może ta powieść wpadnie w iego ręce, niech ią czytaiąc zawstydzi się i poprawi serce chciwe cudzey własności, które w nim potępiam. [przypis autorski]
oźmina — dziś popr.: ozimina; zboże siane na jesieni. [przypis edytorski]
ożałobiony — osierocony, pozostający w żałobie. [przypis edytorski]
ożaleć (starop.) — opłakać kogo (po jego stracie, w wyniku żałoby). [przypis edytorski]
ożenąć (daw.) — opędzić. [przypis redakcyjny]
ożenić — tu: połączyć. [przypis redakcyjny]
ożenie się (starop. forma) — ogoni się, opędzi się. [przypis edytorski]
ożenił się z młodą wschodnią księżniczką, która pisała (…) wiersze — mowa o sławnej poetce francuskiej, hr. Annie de Noailles (z pochodzenia Rumunce) zaprzyjaźnionej z Proustem. Proust lubi czasem wprowadzać autentyczne osoby w fikcję swego opowiadania. [przypis tłumacza]
Ożga, Piotr — herbu Rawicz, pisarz ziemski lwowski, a potem podkomorzy. [przypis redakcyjny]
ożóg (daw.) — drewniany kij służący za pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg (daw.) — kij opalony w ogniu; drąg służący do poprawiania ognia oraz wygarniania popiołu i żużlu z pieca. [przypis edytorski]
ożóg (daw.) — pogrzebacz a. tląca się głownia. [przypis edytorski]
ożóg (daw.) — tląca się głownia lub opalone drzewo. [przypis edytorski]
Ożóg, Jan Bolesław (1913 –1991) — poeta, przedstawiciel autentyzmu, niekiedy odwołujący się do słowiańskich tradycji pogańskich. [przypis edytorski]
ożóg — kij do poprawiania ognia i przegarniania węgli w piecu; pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — kij do poprawiania ognia, usuwania popiołu i żużlu w piecu (piekarskim a. kowalskim); tląca się głownia. [przypis edytorski]
ożóg — kij do przegarniania węgli w piecu; pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — kij służący za pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — płonąca żagiew, polano. [przypis edytorski]
ożóg — pogrzebacz. [przypis edytorski]
ożóg — rodzaj pogrzebacza. [przypis edytorski]
O życiu i pismach Modrzewskiego obacz Starovol. Hecatont. N. LX. Węgierskiego Hist. Ecclesiar. Slcwon. p. 80. Sandius in Bibliotheca Anti-trinitarior. p. 35. LauterbaoKs polnischer Socinism p. 105. Lubo wszyscy zgadzają się, że Modrzewski był szlachcicem, Niesiecki nie czyni jednak o nim wzmianki, może przez opuszczenie umyślne jako heretyka. [przypis redakcyjny]
ożyna (gw.) — jeżyna. [przypis edytorski]
ożyna — jeżyna. [przypis edytorski]
ożyna (reg.) — jeżyna. [przypis redakcyjny]
ożywny (daw.) — ożywczy, ożywiający. [przypis edytorski]
ożyy (reg.) — jeżyny. [przypis edytorski]
o zakładzie — o nagrodzie lub o wciągnięciu kogoś w zabawę w ciągnięcie kota. [przypis redakcyjny]
o zamordowaniu księcia de Berry — Charles Ferdinand de Berry, syn Karola X, zginął z ręki zamachowca Louvela (1820). [przypis redakcyjny]
O zasadach rzeczy, o zasadach filozofii — Principia philosophie Kartezjusza. [przypis tłumacza]
o zasadzie wystarczającej podstawy — Über die vierfache Wurzel des Satzes vom zureichenden Grunde, Rudolstadt 1813. [przypis redakcyjny]
ozdarł (daw.) — rozdarł. [przypis edytorski]
ozdarta (gw.) — rozdarta. [przypis autorski]
ozdobny — strojny, wykwintny. [przypis redakcyjny]
ozdobny — tu: piękny, okazały. [przypis redakcyjny]
Ozdoby — Aluzja do satyrycznego utworu p. de Saci: Enluminiures du fameux almanach des Jesuites. [przypis tłumacza]
ozdoby — dziś popr. N. lm: ozdobami. [przypis edytorski]
ozdoby na czole… — Wszystkie te rzeczy wypowiadane w obecności młodej panny, o którą chodzi, stanowią rys pewnej grubości obyczajowej ówczesnego teatru. [przypis tłumacza]
ozdoby — popr. forma N. lm: ozdobami (daw. forma N. lm z końcówką -y była używana w rzecz. r.m. i r.n., zanim wyparła ją końcówka -ami, właściwa dotąd tylko dla r.ż.) [przypis edytorski]
ozdziela (gw.) — rozdziela. [przypis edytorski]
Ozeasz — syn Beeriego, jeden z proroków mniejszych Starego Testamenu. Bóg polecił mu wziąć za żonę prostytutkę i wychowywać jej dzieci (Oz 1,2), co zostaje porównane do relacji Boga i narodu żydowskiego. [przypis edytorski]
ozerwać (gw.) — rozerwać. [przypis edytorski]
oześmiać się (gw.) — roześmiać się. [przypis edytorski]
ozewrzeć (gw.) — otworzyć. [przypis edytorski]
ozgniewać się (gw.) — rozgniewać się. [przypis edytorski]
ozgniwał (gw.) — rozgniewał. [przypis edytorski]
O, zgrozo zgróz! (…) tonie! — Rękopis w butli znaleziony zjawił się w druku po raz pierwszy w r. 1831, a dopiero po upływie lat wielu zapoznałem się z mapami Mercatora, na których widać ocean czworgiem ujść wpadający do polarnych otchłani (na północy) i znikający we wnętrzach ziemi — sam biegun przedstawiono w kształcie czarnej skały, która wznosi się na wysokość niepomierną (E. A. P). [przypis autorski]
ozielenienie — dziś popr.: zazielenienie. [przypis edytorski]
o zielu zwanym pantagruelion — Owo cudowne ziele, zwane pantagruelionem, jest to nie co innego jak konopie. Roślina ta urasta pod piórem Rabelais'go do pięknego symbolu płodnej działalności człowieka i w ogóle społecznego porządku. W końcowych tych rozdziałach, jak w wielu innych miejscach, Rabelais objawia genialne wyczucie przyszłej linii rozwoju społeczeństwa. Zarazem niejednokrotnie potwierdzono wielką kompetencję wiedzy botanicznej, jaką zdradza w tych rozdziałach Rabelais, i pod tym względem o wiele wyprzedzający swą epokę. [przypis tłumacza]
o ziem (daw., gw.) — dziś: o ziemię. [przypis edytorski]
o ziem (daw., gw.) — o ziemię. [przypis edytorski]
o ziem — dziś popr. forma: o ziemię, na ziemię. [przypis edytorski]
o ziem — dziś popr.: na ziemię. [przypis edytorski]
Ozierow, Władysław Aleksandrowicz (1770–1816) — ros. dramaturg, autor tragedii pseudoklasycznych. [przypis edytorski]
ozimina — roślina uprawna, która do prawidłowego przejścia całego cyklu rozwojowego potrzebuje okresu niskich temperatur; dlatego jest wysiewana jesienią, zimuje, a plon wydaje od wiosny do jesieni następnego roku. [przypis edytorski]
ozimina — zboże siane na jesieni. [przypis edytorski]
ozionąć — tchem owiać, oczarować. [przypis redakcyjny]
ozjaśnić (gw.) — rozjaśnić. [przypis autorski]
O złych oczach i urzekaniu złym okiem, powszechna jest wiara między ludem w Turcji i w wielu innych krajach. [przypis autorski]
O zmierzchu, kiedy wracałem do hotelu (…) uleczy nas z pragnienia nieśmiertelności — fragment skreślony. [przypis tłumacza]
oznaczają jedynie powszechność — Tzn. powszechność w ogóle, nie twierdząc wyraźnie, iż ta powszechność jest bez wyjątków. [przypis tłumacza]
oznaczenie ciężaru atomowego radu — [por.] M. Curie, „Comptes rendus” 1899, 13 listopada; 1900, sierpień i 1902, lipiec. [przypis autorski]
” ” ” — oznaczenie powtórzenia wyrazów z poprzedniej linii: Helcia zagadała do. [przypis edytorski]
” — oznaczenie powtórzenia wyrazu z poprzedniej linii: Helcia. [przypis edytorski]
oznaczyć — zaznaczyć, wyrazić. [przypis redakcyjny]
Oznajmić im zwyżkę kursu o pięćdziesiąt centymów lub zmianę taryfy celnej w Kolumbii — powiadają mi: „Opuść ten ustęp; to szczera prawda, ale strzeż się przemysłowców, okrzykną cię arystokratą”. W roku 1817 nie lękałem się prokuratora; czemuż miałbym się uląc milionerów w r. 1826? Okręty dostarczone egipskiemu paszy otwarły mi oczy co do nich, lękam się zaś tylko tego, co szanuję. [przypis autorski]
oznajmiono dwóch nadchodzących od Krzyżaków heroldów (…) — o przysłaniu tych dwu mieczów są różne podania: Kromer odwołując się do pieśni starej mieni je skrwawionemi, Schütz jeden skrwawionym, drugi czystym; my poszliśmy za najgodniejszym wiary Długoszem. Król oba je zatrzymał, były w skarbie koronnym. [przypis autorski]
oznajmować — dziś: oznajmiać. [przypis edytorski]
oznajmując — dziś: oznajmiając. [przypis edytorski]
oznajmując — dziś popr.: oznajmiając. [przypis edytorski]
oznajmuje — dziś: oznajmia. [przypis edytorski]
oznajmywać — dziś: oznajmiać a. znamionować. [przypis edytorski]
oznajmywały — dziś: oznajmiały. [przypis edytorski]
oznak czci bogom należnej — owego padania na twarz; satrapowie domagali się od poddanych Greków tej samej czci, co król od rodowitych Persów. [przypis tłumacza]
oznaliśmy się zwycięstwy, bitwami (starop.) — poznaliśmy się w zwycięstwach i bitwach. [przypis redakcyjny]
ozon — gaz złożony z trójatomowych cząsteczek tlenu, powstających pod wpływem wyładowań elektrycznych (np. piorunów), charakteryzuje się orzeźwiającym zapachem i ma własności dezynfekujące. [przypis edytorski]
Loading