Przypisy

kiedyś Polskie Radio „ubarwiało” jego [Platona] dialogi — dokonany przez W. Witwickiego przekład Obrony Sokratesa stał się z inicjatywy i pod kierunkiem prof. Stefana Srebrnego podstawą adaptacji radiowej, wyemitowanej w grudniu 1929; realizacja ta wzbudziła żywy protest tłumacza; podobnie krytycznie odniósł się do Trylogii Sokratesa, trzyczęściowego słuchowiska z udziałem czołowych polskich aktorów na podstawie Eutyfrona, Obrony i Kritona, nadawanego w roku 1933. [przypis edytorski]

kiedyś się razem ze mną narażał na niebezpieczeństwa i dawałeś próby swojej dzielności… — podczas bitwy pod Delion i odwrotu po klęsce; o tym przykładzie dzielności Sokratesa szerzej mówi Alkibiades w Uczcie Platona. [przypis edytorski]

kiedyś ty je zawarł — dziś: kiedy je zamknąłeś. [przypis edytorski]

kiedyś ty (…) został (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kiedy ty zostałeś; skoro ty zostałeś. [przypis edytorski]

Kiedyś (…) walczył — tu: konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: kiedy walczyłeś. [przypis edytorski]

kiedy się imie igrać (daw.) — kiedy się weźmie za granie. [przypis edytorski]

Kiedy się miało wojskowego w rodzinie — aluzja do Napoleona Bonaparte. [przypis edytorski]

kiedy się nie masz do czego rzucić (starop.) — kiedy nie masz czego się chwycić. [przypis edytorski]

kiedy się to stawa — dziś: kiedy się to staje. [przypis edytorski]

Kiedy się zejdą na odpust (…) do kantora pije — podczas odpustu odbywał się jednocześnie targ, któremu towarzyszyły występy wędrownych kapel oraz oczywiście picie alkoholu; pić do kogoś, tu: wznosić toast za czyjeś zdrowie. [przypis edytorski]

kiedy szuka protektorów i znieważa ich — Rousseau przyjął gościnę ofiarowaną mu w Anglii przez filozofa i historyka Davida Hume'a, co jednak doprowadziło do gwałtownego zatargu. [przypis edytorski]

Kiedy tak, więc ani jedno, ani drugie — rodzic odpowiada, że skoro młodsze dziecko też domaga się pozwolenia na coś, na co zezwolono starszemu dziecku, to rodzic woli cofnąć zgodę dla obojga dzieci, bo to wydaje mu się sprawiedliwe (tymczasem autor podkreśla, że to wywołuje u starszego poczucie krzywdy i niechęć do młodszego). [przypis edytorski]

Kiedy też wypadło orężnie nawiedzić Morawy — wyprawa na Morawy 1092 a. 1093 r. [przypis edytorski]

kiedy — tu dziś popr.: kiedyś. [przypis edytorski]

kiedy — tu: kiedyś. [przypis edytorski]

kiedy upadła dynastia dwudziesta, a po […] Ramzesie XIII wdarł się na tron […] San-amen-Herhor — według dzisiejszej wiedzy ostatnim władcą dwudziestej dynastii egipskiej był Ramzes XI, panujący w latach 1114–1085 p.n.e. Wskutek ogólnego rozprężenia i konfliktu wewnętrznego w państwie po 19 latach jego panowania realną władzę w południowej części państwa, Górnym Egipcie, przejął Herhor, arcykapłan Amona w Tebach, zaś w części północnej, Dolnym Egipcie, jej namiestnik Smendes. Ramzes XI sprawował władzę już tylko tytularnie. Po jego śmierci wygasła XX dynastia i rozpoczął się Trzeci Okres Przejściowy, a Egipt faktycznie rozpadł się po raz kolejny na dwie części. Ramzes XI był ostatnim faraonem, który miał spocząć w Dolinie Królów, jednak miejsca jego pochówku nie odnaleziono. W wyniku błędnych interpretacji w XIX w. za ostatnich władców XX dynastii egiptolodzy uważali Ramzesa XII i Ramzesa XIII, dziś zaprzecza się ich istnieniu. [przypis edytorski]

kiedyżby — kiedy by, gdyby. [przypis edytorski]

Kiedyż po wielkich placach tego miasta / Mąż jeden tylko śmiałby się panoszyć? — starożytni Rzymianie za czasów republiki odczuwali niechęć do władzy jednostki. [przypis edytorski]

Kiedyż szlachcic złoży wielkie podatki — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]

Kiedyż u licha zacznie się gwałcenie? — cytat z VIII pieśni poematu Don Juan autorstwa George'a Gordona Byrona. [przypis edytorski]

Kiedy zacznie odwracać się słońce — przesilenie letnie, 21 czerwca. [przypis edytorski]

kiedy zapytano Talesa, czemu się nie żeni (…) — por. Diogenes Laertios, Tales, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 26, wg którego Tales podawał zupełnie inne przyczyny. [przypis edytorski]

kief — w oryginale: sjesta. [przypis edytorski]

kie (gw.) — kiedy. [przypis edytorski]

kiejby (gwarowe) — gdyby. [przypis edytorski]

kiejby (gw.) — gdyby. [przypis edytorski]

kiejby (gw.) — jakby. [przypis edytorski]

kiejbym (gw.) — gdybym. [przypis edytorski]

kiejbyśmy — gdybyśmy. [przypis edytorski]

Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, ok. 40 km na płn. od Kowna. [przypis edytorski]

Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, ok. 40 km na płn. od Kowna. [przypis edytorski]

kiej (daw.) — kiedy. [przypis edytorski]

kiej (gwar.) — kiedy, gdy. [przypis edytorski]

kiej (gwar.) — niby, niczym. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — gdy, kiedy. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — gdy. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — gdzie. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — jak, niby. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — jak. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — jak. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy, gdy. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy, gdy, skoro. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy, gdy; skoro. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy, jak. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy; skoro. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy, skoro. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy; tu: ale. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy; tu: przecież. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy; tu: skoro, jeśli. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — kiedy; tu: skoro. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — niby, jakby, jak. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — niby, jakby. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — niby, jak. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — niby; tak jak. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — skoro. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — tu: jako. [przypis edytorski]

kiej (gw.) — tu: skoro; jak. [przypis edytorski]

kiej niekiej (gw.) — gdzieniegdzie. [przypis edytorski]

kiej niekiej (gw.) — niekiedy. [przypis edytorski]

kiej niekiej (gw.) — niekiedy. [przypis edytorski]

kiejście leżeli (gw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: kiedy leżeliście; tu: 2 os. lm w funkcji formy grzecznościowej. [przypis edytorski]

kiejś (gw.) — gdzieś. [przypis edytorski]

kiejś — kiedyś. [przypis edytorski]

kiejśta głupie (gw.) — skoro jesteście głupi. [przypis edytorski]

kiejśta (gw.) — skrócone od: kiej jesteśta, tj. kiedy jesteście, skoro jesteście. [przypis edytorski]

kiejsi (gw.) — kiedyś tam. [przypis edytorski]

Kiejstut Giedyminowicz (ok. 1309–1382) — książę trocki, współrządził Litwą od 1345 r., wielki książę litewski w latach 1381–1382; ojciec Witolda i stryj Władysława Jagiełły; tu mowa o jego rodzie. [przypis edytorski]

Kiejstut — książę trocki, syn Giedymina, brat Olgierda, z którym współrządził Litwą od 1345 r., wielki książę litewski w latach 1381–1382. [przypis edytorski]

Kiejstutówna — córka Kiejstuta (ok. 1310–1382): księcia trockiego, wielkiego księcia litewskiego w ostatnich latach życia, skonfliktowanego z Władysławem Jagiełłą i uwięzionego przez niego w Krewie, gdzie zmarł. [przypis edytorski]

Kiejstut (ok. 1308/1310–1382) — książę trocki, syn Giedymina; rządził Litwą wspólnie z bratem Olgierdem od 1345; wielki książę litewski 1381–1382. W 1381 r. popadł w konflikt ze swoim bratankiem, Władysławem Jagiełłą, który uwięził stryja w Krewie, a następnie najprawdopodobniej kazał zgładzić. Z małżeństwa z Birutą, która wcześniej była kapłanką Praurimy w Połądze, Kiejstut miał synów Witolda i Zygmunta oraz córki Danutę Annę i Ryngałłę. [przypis edytorski]

Kiejstut (ok. 1310–1382) — książę trocki, wielki książę litewski w ostatnich latach życia, skonfliktowany z Władysławem Jagiełłą i uwięziony przez niego w Krewie, gdzie zmarł. [przypis edytorski]

Kiejstutu — dziś popr. forma C.: Kiejstutowi. [przypis edytorski]

kiejże (gw.) — kiedyż. [przypis edytorski]

kiejzar (z łac. i niem.) — Kajzer, cesarz; władca. [przypis edytorski]

Kiejzar (z łac. i niem.) — Kajzer, cesarz; władca. [przypis edytorski]

kie — kiedy, gdy. [przypis edytorski]

kiełb — gatunek drobnej ryby z rodziny karpiowatych. [przypis edytorski]

kiełb — gatunek niewielkiej ryby, przen.: coś nieznaczącego. [przypis edytorski]

kiełbik (zdr.), kiełb — ryba słodkowodna z rodziny karpiowatych. [przypis edytorski]

kiełb — rodzaj słodkowodnej ryby. [przypis edytorski]

kiełb — rodzaj słodkowodnej ryby; tu daw. forma kiełby, dziś B.lm: kiełbie. [przypis edytorski]

kiełb — ryba słodkowodna z rodziny karpiowatych. [przypis edytorski]

kieł — kiełek. [przypis edytorski]

kiełzać a. kiełznać — dosł. zakładać koniowi uzdę lub wędzidło; tu: pohamować, poskromić, powściągnąć, ukrócić; por. okiełznać. [przypis edytorski]

kiełzać — kiełznać, zmuszać konia do spokoju i uległości (za pomocą wkładanego w pysk metalowego wędzidła). [przypis edytorski]

kiełzać — nakładać koniowi wędzidło lub uzdę, przen. ograniczać. [przypis edytorski]

kiełznać — wkładać do pyska końskiego kiełzno, element uprzęży służący do kierowania koniem. [przypis edytorski]

kiela (gw.) — ile. [przypis edytorski]

kielce — kły (forma augmentatywna). [przypis edytorski]

kielce — kły. [przypis edytorski]

Kielce — miasto powiatowe w województwie świętokrzyskim. [przypis edytorski]

Kielce — powiatowe miasto w płd.-wsch. Polsce, stolica województwa świętokrzyskiego. [przypis edytorski]

kielczak (gw.) — mieszkaniec Kielc; tu: przybysz spod Kielc. [przypis edytorski]

kielec — kieł. [przypis edytorski]

Kielecki Korpus AK „Jodła” (2 i 7 Dywizja Piechoty AK oraz 75 i 25 Pułk piechoty) — Kielecki Korpus Armii Krajowej powstał 17 lipca 1944 roku. Jego dowódcą był płk Jan Zientarski ps. „Mieczysław”. [przypis edytorski]

kiele (gw.) — koło. [przypis edytorski]

kiele (gw.) — koło, przy; tu: pod. [przypis edytorski]

kielichowiec (Calycanthus) — krzew o silnie pachnących kwiatach, zaliczany do kladu magnoliowych. [przypis edytorski]

kielka (daw.) — dziś: kilka. [przypis edytorski]