Przypisy

niestworność (daw.) — niesforność, niezgoda. [przypis edytorski]

niesubordynacja (z łac.) — nieposłuszeństwo. [przypis edytorski]

nieswarny — niekłótliwy; por. swarzyć się, swary. [przypis edytorski]

nie syte (starop. forma ort.) — dziś popr.: niesyte. [przypis edytorski]

Nieszawa — polskie miasto, położone w województwie kujawsko-pomorskim. [przypis edytorski]

nieszczęście rozpoczęło się w Monachium, podówczas bowiem po raz pierwszy ofiara stanęła samotna — chodzi o układ podpisany w Monachium 30 września 1938 r. przez szefa rządu Wielkiej Brytanii, Neville'a Chamberlaina wespół z reprezentującymi: Francję Édouardem Daladierem, Włochy Benito Mussolinim i Niemcy Adolfem Hitlerem; układ monachijski (zwany też dyktatem monachijskim) stanowił porozumienie dotyczące przyłączenia do III Rzeszy Niemieckiej części terytoriów Czechosłowacji, mianowicie Kraju Sudetów, na pograniczu z Niemcami i Austrią, zamieszkanego w większości przez ludność niemiecką. Czechosłowacja, której terytorium i suwerenność stanowiły przedmiot obrad i decyzji, nie była reprezentowana; po uzgodnieniu procedur i terminów oderwania regionu sudeckiego od Czechosłowacji (tj. pozbawienia jej 40% potencjału ekonomicznego oraz naturalnej linii obrony w razie niemieckiej agresji), wezwano ją do wysłania do Monachium swojego delegata, którego rola ograniczyła się do przeczytania i podpisania tekstu postanowień wręczonego mu przez premiera Chamberlaina. [przypis edytorski]

Nieszczęście własne moje przewyższa nadzieje — Racine, Andromacha, akt V, scena 5. [przypis edytorski]

nieszczęścióm — dziś popr. pisownia C. lm: nieszczęściom. [przypis edytorski]

nieszczęśliwego Araba, ojca zadżumionych — bohatera poematu Juliusza Słowackiego pt. Ojciec zadżumionych. [przypis edytorski]

nieszczęśliwej (…) dla Francji wojnie 1870–71 — mowa o wojnie francusko-pruskiej, w której Francja została pokonana i utraciła dominującą pozycję w Europie na rzecz nowo powstałego państwa: zjednoczonych Niemiec. [przypis edytorski]

nieszczęśliwe położenia (…) kiedy obywatel nie może być doskonale wolny, jeśli niewolnik nie jest całkowicie niewolnikiem. Takie było położenie Sparty — obywatelami staroż. Sparty byli tylko spartiaci, członkowie klasy panującej, od dzieciństwa szkoleni do służby wojskowej, którym prawo zabraniało pracy zarobkowej, a podstawą utrzymania była działka rolna przyznawana każdemu obywatelowi wraz z przypisanymi do niej helotami, tj. niewolnikami państwowymi, którymi stawali się mieszkańcy krajów podbitych. [przypis edytorski]

nieszczęśliwość — dziś: nieszczęście. [przypis edytorski]

nieszczęśliwości — dziś: nieszczęścia. [przypis edytorski]

nieszczęśliwszam — skrócenie od: nieszczęśliwsza [jeste]m. [przypis edytorski]

Nieszczęsny, kto częściami do mogiły wrastał — słowa Starca z Widowiska, cz. I Dziadów Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]

nieszczerą — dziś popr.: nieszczera. [przypis edytorski]

nieszczyry (starop. forma) — dziś popr.: nieszczery. [przypis edytorski]

Nie szkodzi wiernej(…) — znaczenie: wiernej miłości nie szkodzi odległość („dalekość”). [przypis edytorski]

nieszlachcicy — dziś popr.: nieszlachcice. [przypis edytorski]

nieszowski — dziś: nieszawski; w Nieszawie od XIII w. znajdował się gród krzyżacki. [przypis edytorski]

nieszpór a. nieszpory — nabożeństwo wieczorne (ostatnie w ciągu dnia) w kościele katolickim. [przypis edytorski]

nieszpór a. nieszpory (z łac. vespera: wieczór) — wieczorne nabożeństwo w kościołach chrześcijańskich, tradycyjnie odprawiane o zachodzie słońca. [przypis edytorski]

nieszpór — dziś: nieszpory; nabożeństwo wieczorne w kościele katolickim. [przypis edytorski]

nieszpór — nabożeństwo wieczorne; dziś zwykle w lm: nieszpory. [przypis edytorski]

nieszpór — nabożeństwo wieczorne w kościele katolickim. [przypis edytorski]

nieszpór — tu: wieczorna modlitwa z brewiarza. [przypis edytorski]

nieszpór właśc. nieszpory — wieczorne nabożeństwo w kościele katolickim. [przypis edytorski]

nieszporne modły — modły wieczorne; nieszpory (łac. vesperae od vesper: wieczór) liturgia odprawiana w kościołach chrześcijańskich wieczorem (tradycyjnie o zachodzie słońca). [przypis edytorski]

nieszporny — tu: poważny, dostojny. [przypis edytorski]

nieszpory — katolicka msza wieczorna. [przypis edytorski]

nieszpory — katolickie śpiewane nabożeństwo wieczorne, odprawiane w dni świąteczne. [przypis edytorski]

nieszpory — nabożeństwo wieczorne w kościele katolickim. [przypis edytorski]

nieszpory (rel.) — śpiewane nabożeństwo wieczorne, odprawiane w dni świąteczne. [przypis edytorski]

nieszpory (rel.) — śpiewane nabożeństwo wieczorne. [przypis edytorski]

nieszpory (rel.) — śpiewane nabożeństwo wieczorne w liturgii katolickiej. [przypis edytorski]

nieszpory — śpiewane nabożeństwo wieczorne. [przypis edytorski]

nieszpory sycylijskie — powstanie mieszkańców Sycylii przeciw panowaniu Andegawenów (1282). [przypis edytorski]

nieszpory — tu: wieczorne modlitwy z brewiarza. [przypis edytorski]

nieszpory — wieczorne nabożeństwo w kościele katolickim, rozpoczynające się zwyczajowo mniej więcej w czasie, gdy zachodzi słońce. [przypis edytorski]

nieszpory — wieczorne nabożeństwo w kościołach chrześcijańskich, tradycyjnie odprawiane o zachodzie słońca. [przypis edytorski]

nieszpory (z łac. vespera: wieczór) — wieczorne nabożeństwo w kościołach chrześcijańskich, tradycyjnie odprawiane o zachodzie słońca. [przypis edytorski]

nieszpułka — nieszpułka zwyczajna a. nieszpułka jadalna (Mespilus germanica), krzew lub drzewko z rodziny różowatych; uprawiana już 3 tys. lat temu na terenach dzisiejszego Iranu, następnie w staroż. Grecji i Rzymie dla niewielkich (o średnicy 2–3 cm), kulistych, czerwonych owoców o chropowatej, grubej skórce i kwaskowatym smaku. Po zerwaniu owoce nie nadają się do spożycia, wymagają leżakowania przez kilka tygodni w suchym i chłodnym miejscu, aby nabrały słodyczy. Z nieszpułki sporządzano marynaty, marmolady i nalewki. W średniowieczu nieszpułka była przysmakiem dworskich stołów, od XVII–XVIII w. jej popularność zaczęła maleć, obecnie jest mało znana. [przypis edytorski]

Nie tak dawno — tekst pochodzi z 1903, a pełny druk broszury z 1905 roku. [przypis edytorski]

nie takem słaby (starop. forma) — skrót od: nie tak [jest]em słaby. [przypis edytorski]

nietęgo — niezbyt dobrze, słabo, kiepsko. [przypis edytorski]

nietknięty — tu: nieporuszony, niepoddający się emocjom. [przypis edytorski]

nie tknięty — tu: nie wzruszony. [przypis edytorski]

nie tłumaczyliśmy całego poematu „Hajdamacy”… — brak ten biblioteka Wolne Lektury uzupełnia osobną publikacją Hajdamaków w tłumaczeniu Leonarda Sowińskiego. [przypis edytorski]

Niet, mołodoj cziełowiek (ros.) — Nie, młody człowieku. [przypis edytorski]

nie to marzyłem — dziś: nie o tym marzyłem. [przypis edytorski]

nietoperzów — dziś popr. forma D. lm: nietoperzy. [przypis edytorski]

nietoperzów — dziś popr. forma: nietoperzy. [przypis edytorski]

nietoperz — w innych wydaniach pojawia się też forma gw.: niedoperz. [przypis edytorski]

nietota (daw.) — widłak. [przypis edytorski]

nietota — ludowa nazwa rośliny z rodz. widłakowatych (Lycopodiaceae), inaczej wroniec widlasty a. widłak wroniec (Huperzia selago), także: Spica sarmatica (tak notowany w Zielniku Szymona Syreniusza z 1611 r.); w Polsce występuje na niżu w cienistych lasach, ale przeważnie w górach, wśród kosodrzewiny, na halach, w Sudetach oraz w Tatrach od regla dolnego aż po najwyższe szczyty, po 1590 m n.p.m.; roślina ma własności trujące, ze względu na zawartość alkaloidów: annotyny i likopodyny. [przypis edytorski]

Nie trać nadziei, jakkolwiekć się dzieje — parafraza cytatu z Pieśni IX Ksiąg Wtórych Jana Kochanowskiego. [przypis edytorski]

nie trawiący — nie marnując. [przypis edytorski]

nietrefny (daw.) — niewłaściwy; mniej stosowny. [przypis edytorski]

nietroskliwie — tu: beztrosko. [przypis edytorski]

nie trudne (starop. forma) — dziś popr.: nietrudne. [przypis edytorski]

Nie trwożę się grobu, bo gdy moje kości legną w ziemi, to będę z nią razem, z moją kochaną, i rozpłynę się w drobne cząstki i żyć będę w liljach i koronach ich cichem życiem — Odnaleziony cytat z Gazeta warszawska, 23 sierpnia 1892, nr 223 brzmi: „I choć mi już blizko do grobu, ja przed nim się nie trwożę, jak inni starzy, bo gdy moje kości legną w tej ziemi, toż będę z nią razem, z moją kochanką, i rozpłynę się w drobne cząstki i żyć dalej będę w liliach i koronach ich cichem życiem”. [przypis edytorski]

nietry — grząskie tereny, porośnięte łozą, trzcinami, olchą i zielskiem. [przypis edytorski]

nie trza (gw.) — nie trzeba, nie potrzeba. [przypis edytorski]

nie trza — poprawnie: nie trzeba. [przypis edytorski]

Nie trzeba było w pierwszy szereg prosić — z własnej woli, samorzutnie ustawiał się w pierwszym szeregu walczących. [przypis edytorski]

nie trzebać było — skrót od: nie trzeba ci było. [przypis edytorski]

nie trzeba — tu: nie należy, nie wolno. [przypis edytorski]

nie trzebaż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie trzeba, czyż nie trzeba. [przypis edytorski]

Nie twoje dieło, a tam razbierut (ros.) — nie twoja sprawa, a tam to sprawdzą. [przypis edytorski]

nie tyle — nie tak bardzo. [przypis edytorski]

nie tylko nie jest notoryczny, a właśnie — dziś popr.: ale właśnie. [przypis edytorski]

nie tylkoście go nie ujarzmili, lecz (…) ułatwili mu — daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownikową, która odnosi się do dwóch kolejnych czasowników; inaczej: nie tylko go nie ujarzmiliście, lecz ułatwiliście mu. [przypis edytorski]

nietylko (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie tylko. [przypis edytorski]

nie tylo czyniący, ale czyniącym przyzwalający godni są śmierci — por. Rz 1, 32. [przypis edytorski]

nie tym — dziś popr.: nie w tym. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — filozof i pisarz niem.; studiował filologię klasyczną, teologię, dzieje Kościoła i historię na uniwersytetach w Bonn i w Lipsku, w latach 1869–1879 był profesorem nadzwyczajnym w katedrze filologii klasycznej uniwersytetu w Bazylei; od 1869 r. bezpaństwowiec (wyrzekł się obywatelstwa pruskiego); autor dzieł: Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm, Tako rzecze Zaratustra, Poza dobrem i złem, Wola mocy i in.; naczelne miejsce w jego filozofii zajmuje kategoria życia (egzystencji, afirmacji istnienia i dążenia do jego pełni) oraz odrzucenie poszukiwania esencji, czyli ukrytego sensu świata (np. sensu zakorzenionego w koncepcji Boga); Nietzsche był krytykiem chrześcijaństwa i ufundowanej na nim kultury zachodniej; postulował natomiast powrót do wartości staroż. kultury greckiej. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — filozof i pisarz niem.; studiował filologię klasyczną, teologię, dzieje Kościoła i historię na uniwersytetach w Bonn i w Lipsku, w latach 1869–79 był profesorem nadzwyczajnym w katedrze filologii klasycznej uniwersytetu w Bazylei; od 1869 r. bezpaństwowiec (wyrzekł się obywatelstwa pruskiego); autor dzieł: Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm, Tako rzecze Zaratustra, Poza dobrem i złem, Wola mocy i in.; naczelne miejsce w jego filozofii zajmuje kategoria życia (egzystencji, afirmacji istnienia i dążenia do jego pełni) oraz odrzucenie poszukiwania esencji, czyli ukrytego sensu świata (np. sensu zakorzenionego w koncepcji Boga); Nietzsche był krytykiem chrześcijaństwa i ufundowanej na nim kultury zachodniej; postulował natomiast powrót do wartości staroż. kultury greckiej. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — filozof i pisarz niem.; z wykształcenia filolog klasyczny; autor dzieł fundamentalnych dla epoki modernizmu, m.in.: Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm, Tako rzecze Zaratustra, Poza dobrem i złem, Ludzkie, arcyludzkie i in.; naczelne miejsce w jego filozofii zajmuje kategoria życia (egzystencji, afirmacji istnienia i dążenia do jego pełni) oraz odrzucenie poszukiwania esencji, czyli ukrytego sensu świata (np. sensu zakorzenionego w koncepcji Boga). Jego karierę akademicką przerwała choroba, która ujawniła się już w 1856 r. i objawiała się niezwykle silnymi migrenami, połączonymi z wymiotami, bólem oczu i zaburzeniami widzenia. Z przyczyn zdrowotnych, wobec tego, że nie znaleziono skutecznej kuracji, w 1879 r. Nietzsche otrzymał profesorską rentę. Rytm choroby przyczynił się również do zmiany formy jego dzieł, składających się z charakterystycznych krótkich, aforystycznych akapitów. Uznaje się, że w końcu, na przełomie 1888/1889 r. dolegliwości nękające filozofa przerodziły się w obłęd; po załamaniu 3 stycznia 1889 Nietzsche został przewieziony do kliniki psychiatrycznej w Bazylei, a następnie kliniki w Jenie, skąd zabrała go do domu w Naumburgu matka, gdzie spędził lata 1890–1897; po śmierci matki siostra Nietzschego wynajęła dom w Weimarze, gdzie filozof spędził ostatnie lata życia, pogrążony w apatii, bez kontaktu ze światem. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — filozof niemiecki, reprezentant irracjonalizmu i immoralizmu; sformułował koncepcje „woli mocy” i „nadczłowieka”. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — jeden z najbardziej wpływowych filozofów i pisarzy końca XIX i początku XX w.; studiował filologię klasyczną, teologię, historię Kościoła i historię na uniw. w Bonn i w Lipsku; po odbyciu obowiązkowej służby wojsk. wymówił obywatelstwo pruskie i od 1869 r. pozostawał „bezpaństwowcem”; w 1869 r. objął katedrę filologii klasycznej na uniw. w Bazylei; istotny wpływ na myśl Nietzschego miało zetknięcie się z filozofią Artura Schopenhauera oraz muzyką Ryszarda Wagnera (z którym blisko przyjaźnił się na początku lat 70 XIX wieku; później doszło do rozluźnienia stosunków ze względów światopoglądowych); charakterystyczne dla stylu Nietzschego jest pisanie aforyzmami (począwszy od dzieła Ludzkie, arcyludzkie z 1878 r.), co po części wynikało z choroby, na którą cierpiał od lat młodzieńczych, a która objawiała się niezwykle silnymi, wielodniowymi atakami migreny; choroba zmusiła go do zrezygnowania z pracy uniwersyteckiej w 1879 r.; odbył wiele podróży po Włoszech, Niemczech i Szwajcarii, na przełomie 1888 i 1889 r. nasilenie choroby doprowadziło do obłędu; Nietzsche trafił na rok do kliniki psychiatrycznej, najpierw w Bazylei, a następnie w Jenie; w 1890 matka zabrała go w rodzinne strony, do Naumburga; ostatnie trzy lata życia spędził samotnie w Weimarze, został pochowany w Röcken, obok swego ojca, pastora luterańskiego; Nietzsche jest twórcą koncepcji dwóch nurtów w sztuce: dionizyjskiego i apollińskiego (Narodziny tragedii 1872); najbardziej znany jako autor przedstawiającego ideał nadczłowieka dzieła Tako rzecze Zaratustra (1883–1885); ostatnią książką Nietzschego jest autobiograficzna Ecce Homo (1888); pośmiertnie została wydana jeszcze z jego notatek Wola mocy. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, prozaik i poeta. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, prozaik i poeta. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny; reprezentant irracjonalizmu i immoralizmu. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof i filolog klasyczny, jeden z najbardziej wpływowych myślicieli końca XIX i początku XX w.; dokonał radykalnej krytyki chrześcijaństwa i ufundowanej na nim kultury zachodniej; koncentrował się na afirmacji życia i postulował powrót do wartości kultury starożytnej; głosił śmierć Boga (tj. powszechny zanik poczucia obcowania z sacrum), pochwałę woli mocy i nadczłowieka oraz wieczny powrót, hasła często rozumiane opacznie jako nihilistyczne. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof, twórca m.in. koncepcji nadczłowieka. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — filozof i pisarz niem., z wykształcenia filolog klasyczny (profesor uniwersytetu w Bazylei). Koncepcję nadczłowieka ukształtował w odpowiedzi na diagnozę śmierci Boga (tj. powszechnego zaniku poczucia obcowania z sacrum) we współczesnej kulturze europejskiej, którą w związku z tym cechuje nihilizm, pojmowany tu jako fasadowość systemu wartości i wybór łatwego, przyjemnego acz pustego życia pozornego (egzystencji filistra bądź konsumenta kierującego się tzw. moralnością niewolnicza); za pierwszą fazę nihilizmu w kulturze europejskiej Nietzsche uważał chrześcijaństwo. Nadczłowiek miałby być tytanem w dziedzinie etyki, kierującym się uznaniem za dobre wszystkiego, co wzmaga w nim wolę mocy, czyli żywiołową siłę, której przejawem jest wszelkie życie i dążenie; nadczłowieka cechować miałoby panowanie nad sobą i wytrwałość w przezwyciężaniu przeciwieństw. Nietzsche „wymówił” obywatelstwo pruskie w 1869 r. i do końca życia pozostał „bezpaństwowcem”. Zdecydowanie przeciwstawiał się fermentom nazistowskim. Mimo to niektóre jego idee zostały później zawłaszczone, spłycone i przystosowane do ideologii nazistowskiej przez A. Baeumlera i A. Rosenberga. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — filozof niem., prozaik i poeta; z wykształcenia filolog klasyczny; autor dzieł, które wywarły znaczny wpływ na kulturę europejską, m.in. Narodziny Tragedii (Die Geburt der Tragödie, 1872), Ludzkie, arcyludzkie (Menschliches, Allzumenschliches. Ein Buch für freie Geister, 1878–1880), Wiedza radosna (Die fröhliche Wissenschaft, 1882), Tak rzekł Zaratustra (Also sprach Zarathustra. Ein Buch für Alle und Keinen, 1883–1885). [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — jeden z najważniejszych filozofów dla kształtującej się na przełomie XIX i XX wieku intelektualnej formacji modernistycznej. Dokonał radykalnej krytyki chrześcijaństwa i cywilizacji zachodniej przy jednoczesnej gloryfikacji kultury starożytnej Grecji (z wykształcenia był filologiem klasycznym). Głosił śmierć Boga, pochwałę woli mocy i nadczłowieka oraz wieczny powrót, hasła często rozumiane opacznie jako nihilistyczne. Sam Nietzsche za nihilistów uważał właśnie tych, którzy nie są w stanie zdobyć się na samodzielne konstruowanie swojego systemu wartości (przewartościowania wartości) i zamiast tego przyjmują za jedynie właściwy system obowiązujący i z założenia nie kwestionują obowiązującego porządku. Stanisław Brzozowski był jednym z najlepszych znawców jego filozofii na początku XX wieku. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, pisarz. Krytykował chrześcijaństwo oraz kulturę zachodnią. Głównym hasłami wywoławczymi poglądów Nietzschego są: apollińskość i dionizyjskość, teoria wiecznego powrotu, ideał nadczłowieka, nihilizm i śmierć Boga, dwa typy moralności — panów i niewolników. Wywarł ogromny wpływ na kulturę i filozofię XX-wieczną. Główne dzieła: Narodziny tragedii, czyli Hellenizm i pesymizm (1872), Ludzkie, arcyludzkie (1878), Tako rzecze Zaratustra (1883–85). [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, pisarz. Krytykował chrześcijaństwo oraz kulturę zachodnią. Głównym hasłami wywoławczymi poglądów Nietzschego są: apollińskość i dionizyjskość, teoria wiecznego powrotu, ideał nadczłowieka, nihilizm i śmierć Boga, dwa typy moralności — panów i niewolników. Wywarł ogromny wpływ na kulturę i filozofię XX–wieczną. Główne dzieła: Narodziny tragedii, czyli Hellenizm i pesymizm (1872), Ludzkie, arcyludzkie (1878), Tako rzecze Zaratustra (1883–85). [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof i filolog klasyczny, koncentrował się na afirmacji życia, głosił ideę nadczłowieka, niezależnej jednostki o silnym charakterze i woli mocy. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich Wilhelm (1844–1900) — niemiecki filozof i filolog klasyczny, koncentrował się na afirmacji życia, krytykował chrześcijaństwo. [przypis edytorski]

Nietzsche, Fryderyk (1844–1900) — niemiecki filozof, filolog klasyczny, pisarz. Krytykował chrześcijaństwo oraz kulturę zachodnią. Głównym hasłami wywoławczymi poglądów Nietzschego są: apollińskość i dionizyjskość, teoria wiecznego powrotu, ideał nadczłowieka, nihilizm i śmierć Boga. [przypis edytorski]

nieubłagalnie — nieubłaganie. [przypis edytorski]

nieubłagalny — dziś: nieubłagany; niedający się ubłagać. [przypis edytorski]

nieubłagany (starop.) — dziś popr. forma imiesłowu przysłówkowego współcz.: nie ulegając błaganiom. [przypis edytorski]

nieuchroniony (starop.) — nieuchronny; nieuchronione wiatry: wiatry, przed którymi nie sposób się uchronić. [przypis edytorski]

nieuchronny (starop.) — taki, przed którym nie sposób się uchronić. [przypis edytorski]

nie uciekam, a lekko odfruwam — dziś popr.: nie uciekam, ale lekko odfruwam. [przypis edytorski]