Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5233 przypisów.
„Liktorowie, rodzaj woźnych i sług przedniejszych urzędników rzymskich, nosili je [tzw. fasces — pęk rózg około drzewca toporowego uwiniony] w ręku przed urzędnikami. Że zaś ci liktorowie byli egzekutorami sentencji kryminalnych, a według zwyczaju rzymskiego winowajcy przed egzekucją rózgami byli bici […], naówczas odwiązywał liktor pęk rózg od topora na smaganie winowajcy, toporem zaś głowę ucinał”. (Zbiór potrzebn. wiad., s. v. Fasces). [przypis redakcyjny]
liktor — urzędnik sądowy w staroż. Rzymie. [przypis edytorski]
liktor — urzędnik w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]
liktor — w staroż. Rzymie niższy funkcjonariusz, członek ochrony urzędnika państwowego; liktor nosił pęk rózeg i topór i brał udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktor — w starożytnym Rzymie niższy funkcjonariusz, członek asysty najwyższych urzędników państwowych w miejscach publicznych; liktorzy nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; liktorzy, pełniąc funkcją woźnych, ale też katów, brali również udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktor — w starożytnym Rzymie niższy funkcjonariusz, członek ochrony urzędnika państwowego; liktor nosił pęk rózeg i topór i brał udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktor — wykonawca wyroków sądowych w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]
liktor (z łac.) — woźny towarzyszący wyższemu urzędnikowi. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; przypisana liczba liktorów odpowiadała randze stanowiska. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; liktorzy, pełniąc funkcją woźnych, ale też katów, brali również udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; przypisana liczba liktorów odpowiadała randze stanowiska, np. konsulowi towarzyszyło 12 liktorów, pretorowi 2. [przypis edytorski]
Likurga Ateńczyka, który był powszechnym depozytariuszem i stróżem sakiewek swoich współobywateli — por. Plutarch, Żywoty dziesięciu mówców, 1. [przypis tłumacza]
Likurg — Arkadyjczyk, syn Aleosa. [przypis edytorski]
Likurg — baśniowy król Hedonów w Tracji, oparł się kultowi Bakchusa, wyszydzał jego towarzyszki, szalone bachantki i muzy; za to zamknął go bóg w skalnej czeluści. [przypis redakcyjny]
Likurg (być może IX lub VIII w. p.n.e.) — na poły legendarny prawodawca spartański. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — na poły legendarny prawodawca i twórca ustroju Sparty. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — staroż. prawodawca i twórca ustroju Sparty, której był regentem (tj. sprawował władzę w imieniu małoletniego króla); zbiór praw (tzw. Wielka Rhetra), którego autorstwo tradycyjnie mu przypisywano, powstał najprawdopodobniej później (w VIII/VII w. p.n.e.) i nie był dziełem jednej osoby. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — staroż. prawodawca i twórca ustroju Sparty, której był regentem (tj. sprawował władzę w imieniu małoletniego króla); zbiór praw (tzw. Wielka Rhetra), którego autorstwo tradycyjnie mu przypisywano, powstał najprawdopodobniej później (w VIII/VII w. p.n.e.) i nie był dziełem jednej osoby. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — staroż. prawodawca i twórca ustroju Sparty, w której był regentem i nauczycielem małoletniego króla. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII w. p.n.e.) — na poły legendarny prawodawca spartański. [przypis edytorski]
Likurg (IX lub VIII w. p.n.e.) — według tradycji starożytnej prawodawca i twórca ustroju Sparty. [przypis edytorski]
Likurg (…) kazał przemocą upijać helotów (…) — por. Plutarch, Likurg, 28 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
Likurg — mityczny prawodawca Sparty. [przypis edytorski]
Likurg nakazał, iż praktyki małżeństw lakońskich nie mogą się odbywać inaczej jak kryjomo (…) — Plutarch, Likurg, 15, 3 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
Likurg — półlegendarny twórca spartańskiego ustroju państwowego, który ukształtował się około VII w. p. n. e. [przypis redakcyjny]
Likurg — według tradycji starogreckiej prawodawca i twórca ustroju Sparty (hipoteza obecnie raczej odrzucana przez historyków). [przypis edytorski]
Likurg — wielu uczonych uważa Likurga za postać mityczną. [przypis tłumacza]
likwidacja polskiej partii proletariackiej — mowa o założonej w sierpniu 1882 partii funkcjonującej pod nazwą Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat”, pierwszej polskiej partii robotniczej opierającej się na założeniach marksizmu, anarchizmu i ideologii rosyjskiej Narodnej Woli. W 1885 władze rosyjskie przeprowadziły w Warszawie proces 29 „proletariatczyków”, wybranych spośród 190 aresztowanych. Sześć osób skazano na karę śmierci, pozostałe na zsyłkę i katorgę. Były to pierwsze po powstaniu styczniowym wyroki śmierci wydane z przyczyn politycznych w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
likwidacja pretensji — tu: przeprowadzenie postępowania w celu uregulowania roszczeń. [przypis edytorski]
likwidowały — obliczały, wykazywały swoje wydatki i należności. [przypis redakcyjny]
likwidowały się — obliczały się, wykazywały swoje wydatki i należności. [przypis redakcyjny]
likwor (daw.) — napój alkoholowy. [przypis edytorski]
likwor (daw.) — napój, zwł. alkoholowy. [przypis edytorski]
likwor — napitek. [przypis edytorski]
likwor — płyn. [przypis redakcyjny]
likwor — płyn, trunek. [przypis edytorski]
likwor — płyn, trunek. W Panu Podstolim Krasicki pisze: „iż te trunki, które ojcowie nasi po prostu nazywali gorzałką, potem wódką, my teraz ochrzciliśmy likworami”. (I. Krasicki, Pisma wybrane, t. III, s. 246). [przypis redakcyjny]
likworu — płynu, napoju. [przypis redakcyjny]
lilas de perse fleuri (fr.) — kwitnący bez. [przypis edytorski]
L'ile d'oubli — Wyspa Zapomnienia. [przypis autorski]
lilią (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: lilię. [przypis edytorski]
lilia biała — Herb Florencji wskutek kłótni gwelfów z gibelinami często był szargany i jak chorągwie zdobyte na nieprzyjacielu, zwycięskie stronnictwo gibelinów chorągiew miasta z tym herbem w znak pogardy wierzchołkiem do ziemi obracało. [przypis redakcyjny]
lilia — delikatny biały kwiat o mocnym zapachu, symbol m.in. czystych intencji, niewinności. [przypis edytorski]
Lilia, Filinna, Klejgora, Demetria — imiona znane ówczesnego ateńskiego półświatka. [przypis tłumacza]
lilianą — liljową; neologizm autora. [przypis redakcyjny]
Liliana Gish, Mary Pickford, Greta Garbo — amerykańskie aktorki filmowe, gwiazdy kina niemego. [przypis edytorski]
Lilia — siostra Narcyzy, za mężem Zaleska. [przypis redakcyjny]
lilia wodna — właśc. grzybień biały, też: nenufar. [przypis edytorski]
lilibejski bród — Lilibeum, staroż. miasto (dziś Marsala) i przylądek na zach. wybrzeżu Sycylii. [przypis edytorski]
Lilibeum — miasto na płd.-zach. wybrzeżu Sycylii. [przypis redakcyjny]
Lili Braun „Die Frauenfrage” — streszczona przez J. Okszę pt. Ruch kobiecy (dodatek do „Tygodnika Ilustrowanego” w 1904 r. [przypis autorski]
lilie burbońskie — godło dynastii Burbonów: stylizowane lilie na błękitnym tle. [przypis edytorski]
lilie — czytamy na trzy sylaby: lilije. [przypis edytorski]
lilie francuskie — herb królów francuskich z rodu Andegawenów. [przypis edytorski]
lilie Hebronu — starotestament. określenie piękna i niewinności. [przypis edytorski]
Lilienbusen — lilienweißer Busen, Schönheitsideal der Zeit. [przypis edytorski]
Liliencron, Detlev von, właśc. Frederik Adolf Axel (1844–1909) — słynny niemiecki liryk-impresjonista, dramaturg i prozaik; w niektórych utworach piewca pruskiego militaryzmu. [przypis edytorski]
Lilie — Wiadomość o Liliach, jako niedokończonej jeszcze balladzie, mamy w liście z Kowna z dnia 8 kwietnia 1820 r. Lilie są arcydziełem wśród ballad Mickiewicza. Krótki motyw ludowy rozwinął poeta wspaniale. Pierwsza zwrotka pieśni ludowej brzmi: „Stała się nam nowina, Pani pana zabiła, / W ogródku go schowała, Ruty na nim posiała, / Rośnij rutko wysoko, Jak pan leży głęboko”. [przypis redakcyjny]
lilii — czytamy trzysylabowo: liliji. [przypis edytorski]
lilii wodnej (Nelumbium) — Nelubo to w obecnej klasyfikacji lotosy, natomiast liliami wodnymi (a. nenufarami) nazywa się potocznie podobne do nich grzybienie (Nymphaea). [przypis edytorski]
lilija biała (…) sczerwieniała — gwelfowie florenccy później za herb do swojej chorągwi zamiast lilii białej, czerwoną przyjęli. [przypis redakcyjny]
lilija — dziś: lilia; tu forma 3-sylabowa dla zachowania rytmu. [przypis edytorski]
lilija — dziś popr.: lilia. [przypis edytorski]
lilija — dziś popr. pisownia: lilia. [przypis edytorski]
lilijami chce ćmić wspólne godło — Lilie, godło królów francuskich z domu Kapetów, którzy wiążąc się z gwelfami włoskimi, ciągle o wpływ na półwyspie włoskim walczyli z władzami apostolsko-rzymskiego cesarstwa, pod którego skrzydłem zuchwale podnosiło głowę stronnictwo gibelinów. Poeta zarówno upomina jednych i drugich, gweltów i gibelinów, chociaż sam do tego stronnictwa należał. [przypis redakcyjny]
lilij (daw.) — dziś D.lm raczej: lilii. [przypis edytorski]
lilij — dziś popr. forma D. lm: lilii. [przypis edytorski]
lilije (daw.) — dziś: lilie. [przypis edytorski]
lilije — dziś popr.: lilie. [przypis edytorski]
lilije, (…) których woń wskazać dobre drogi może — Lilie te są symbolem świętych i błogosławionych, którzy słowem i przykładem wskazywali proste ścieżki Pańskie. [przypis redakcyjny]
liliowa — tu: biała jak lilia. [przypis edytorski]
liliowce — bezkręgowe zwierzęta morskie zbudowane z łodygi, pięciu ramion i kielicha z otworem gębowym; istnieją od ok. 480 milionów lat. [przypis edytorski]
liliowce, Liliales (biol.) — rząd roślin jednoliściennych, obejmujący gł. rośliny wieloletnie, wytwarzające zwykle jako organy przetrwalnikowe kłącza, bulwy lub cebule; w miarę rozwoju systematyki skład i podział tego rzędu znacznie się zmieniał. [przypis edytorski]
liliowy — tu: biały jak lilie. [przypis edytorski]
liliput — karzeł. [przypis edytorski]
Lilith — w legendach żydowskich pierwsza żona Adama, demon a. upiór groźny dla kobiet w ciąży. [przypis edytorski]
Lilith — w legendach żydowskich pierwsza żona Adama, która nie chciała się mu podporządkować, twierdząc, że jest mu równa, i usiłowała dominować podczas współżycia; jako demoniczna kusicielka wyobrażana w postaci zmysłowej kobiety z długimi włosami. [przypis edytorski]
Lilit — szatanica, żona Belzebuba, królowa nocy. [przypis tłumacza]
Lilius Gregonius Giraldus — Giglio Gregorio Giraldi, uczony filolog, urodzony w Ferrarze w r. 1489, umarł tamże w nędzy, licząc 72 lat. [przypis tłumacza]
lili — wyraz dźwiękonaśladowczy, użyty w znaczeniu „nuci”. [przypis edytorski]
lilja — dziś popr. pisownia: lilia. [przypis edytorski]
Liljeforss, Bruno (1860–1939) — malarz szwedzki, zanany gł. z dramatycznych przedstawień zwierząt i dzikiej natury. [przypis edytorski]
Lille — miasto i gmina w płn. Francji, stolica regionu Hauts-de-France. [przypis edytorski]
Lilliput i Brobdingnag — fikcyjne krainy w Podróżach Guliwera. [przypis edytorski]
limaçon (fr.) — ślimak. [przypis edytorski]
Limander, właśc. Leander (mit. gr.) — kochanek kapłanki Hero. Co noc przepływał do niej przez cieśninę, kierując się na światło zapalanej przez nią latarni. Którejś nocy latarnia zgasła, a Leander, nie mogąc odnaleźć właściwego kierunku, zatonął. [przypis edytorski]
Limanowski, Bolesław (1835–1935) — polski historyk, socjolog, polityk, działacz socjalistyczny i niepodległościowy. [przypis edytorski]
Limanowski, Mieczysław (1876–1948) — geolog, reżyser teatralny; założył wraz z Juliuszem Osterwą teatr Reduta, pierwszy w Polsce teatr-laboratorium; badacz tektoniki Karpat, Gór Dynarskich i Sycylii. [przypis edytorski]
Limanowski, Mieczysław (1876–1948) — geolog, syn Bolesława Limanowskiego, przyjaciel autora i jeden z tej szczupłej garstki obrońców, która miała odwagę go bronić, a nie tchórzliwie umywać ręce. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
liman — płytka zatoka przy ujściu rzeki. [przypis edytorski]
liman — płytka zatoka rzeczna a. morska. [przypis edytorski]
liman — płytkie słone jezioro w pobliżu morza. [przypis edytorski]
liman — rodzaj płytkiej zatoki u ujścia rzeki. [przypis edytorski]
liman — ujście rzeki o charakterystycznym kształcie, często spotykane na wybrzeżach Morza Czarnego i Morza Azowskiego. Ujście takie tworzy płytką zatokę, zalewaną morską wodą. [przypis edytorski]
liman — zatoka. [przypis edytorski]
liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza. [przypis edytorski]
liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza. [przypis redakcyjny]
liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza, tu mowa o limanach ukraińskich rzek, wpadających do Morza Czarnego. [przypis edytorski]
liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza; tu zapewne: Liman Dniepru i Bohu na płn. wybrzeżu Morza Czarnego, na Ukrainie. [przypis edytorski]
