Przypisy

mentnę (zniekszt. fr.: maintenant) — teraz. [przypis edytorski]

Menton a. Mentona — miejscowość wypoczynkowa na Riwierze Francuskiej, w pobliżu granicy z Włochami, jedno z ulubionych miejsc brytyjskiej klasy wyższej. [przypis edytorski]

Mentona — miejscowość wypoczynkowa na Riwierze Francuskiej, w pobliżu granicy z Włochami; w XIX w. jedno z ulubionych miejsc arystokracji. [przypis edytorski]

mentor — nauczyciel. [przypis edytorski]

mentor — nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]

menuet — dawny taniec francuski z figurami, wprowadzony w połowie XVII w. na dwór Ludwika XVI, nadal modny w w. XVIII. [przypis edytorski]

menuet — dworski taniec figurowy, szczególnie popularny na dworze Ludwika XIV. [przypis edytorski]

menuet — dworski taniec francuski z figurami, wprowadzony w połowie XVII w. na dwór Ludwika XVI, nadal modny w w. XVIII. [przypis edytorski]

menuet — fr. taniec ludowy, o metrum 3/4 i tempie umiarkowanym, w czasach Ludwika XIV stał się tańcem dworskim i zyskał popularność podczas organizowanych balów: tańczony jest w parach, ale pozwala też na tworzenie figur wykonywanych rzędami; istnieją realizacje tej formy muz. przez najsławniejszych kompozytorów (np. Mozarta, Haendla i in.). [przypis edytorski]

menuet — wytworny, dworski taniec francuski o umiarkowanym tempie, szczególnie popularny w XVIII w. [przypis edytorski]

menuet — wytworny, dworski taniec francuski z XVII–XVIII w. [przypis edytorski]

Menuf — gr. Onufis (Onouphis), miasto na zachodzie Delty, w 4. nomie Górnego Egiptu. Położone ok. 60 km na zachód od Bubastis (w powieści: Pi-Bast). [przypis edytorski]

Menyhért Lengyel (1880–1974) — węgierski pisarz, scenarzysta filmowy, dziennikarz; autor popularnej groteski A csodálatos mandarin (1916). [przypis edytorski]

Menzel, Wolfgang (1798–1873) — niemiecki poeta, krytyk i historyk literatury. [przypis edytorski]

Meocka zatoka — Jezioro Meockie, tj. Morze Azowskie w terminologii staroż. Greków. [przypis edytorski]

meońskie oddziały — Etruskowie. [przypis edytorski]

meoński — pochodzący z Meonii, później określanej jako Lydia. [przypis edytorski]

meoński — tu: lidyjski a. frygijski. [przypis edytorski]

meon (gr. μῆον a. μεῖον — coś mniejszego, o niewielkim rozmiarze; drobne. [przypis edytorski]

Meonia — daw. nazwa Lidii. [przypis edytorski]

Meonia — inna nazwa Lidii. [przypis edytorski]

me państwa (…) piędzią szerzej ziemi nie zaległy — me państwa nie powiększyły się ani o piędź; piędź: daw. antropometryczna miara długości, równa odległości między małym (a. środkowym) palcem a kciukiem rozstawionych palców dłoni i wynosząca ok. 20 cm. [przypis edytorski]

Mer-amen-Ramzes XII — Mer-amen (Meri Amon) oznacza „umiłowany przez Amona” i jest częścią rozbudowanego imienia. Starożytni Egipcjanie nie używali numerów przy imionach władców; podczas obejmowania władzy faraonowie przyjmowali imię tronowe. [przypis edytorski]

Meran a. Merano — włoskie miasto w autonomicznej prowincji Bolzano, w regionie Trydent-Górna Adyga. [przypis edytorski]

Merano (niem. Meran) — miasto w płn. Włoszech, w prowincji Bozen-Tyrol Południowy, popularne uzdrowisko i ośrodek turystyczny; Tyrol Południowy, historyczna część Tyrolu położona na południe od głównej grani Alp, stanowił część Cesarstwa Austriackiego: w wyniku I wojny światowej Tyrol Południowy, a tym samym położony w nim Meran stał się częścią Włoch. [przypis edytorski]

mercatorium (z łac.) — dom kupców. [przypis edytorski]

Mercerie — główna ulica handlowa w Wenecji, pomiędzy placem św. Marka a mostem Rialto. [przypis edytorski]

Mercerie — ulica handlowa w Wenecji. [przypis edytorski]

Merci, amélioration (fr.) — Dziękuję, poprawa. [przypis edytorski]

Mercier, Auguste (1833–1921) — francuski generał, minister wojny (1893–1895) w czasach sprawy Dreyfusa; zdecydował o winie Dreyfusa; pozbawiony stanowiska po tym, gdy zażądał zniszczenia tajnych akt w tej sprawie. [przypis edytorski]

Mercier, Louis Sébastien (1740–1814) — francuski pisarz i dramaturg epoki oświecenia; autor m.in. reporterskiego zbioru obserwacji obyczajowych i kulturalnych pt. Obraz Paryża (Le Tableau de Paris , 1781–1788). [przypis edytorski]

Mercier, Louis-Sébastien (1740–1814) — fr. pisarz oświeceniowy; autor powieści, dramatów, esejów filozoficznych; krytyk literacki i dziennikarz. [przypis edytorski]

merci (fr.) — dziękuję. [przypis edytorski]

Merci! (fr.) — Dziękuję! [przypis edytorski]

Merci, monsieur (fr.) — dziękuję panu. [przypis edytorski]

Merck — założone przez rodzinę Merck niemieckie przedsiębiorstwo farmaceutyczno-chemiczne z siedzibą w Darmstadt. Przed II wojną światową należało do czołówki największych na świecie producentów morfiny i heroiny, zaś heroina Mercka uchodziła za produkt najwyższej jakości. [przypis edytorski]

Mercoeur, Elise (1809–1835) — poetka francuska. [przypis edytorski]

Mercucio — drugoplanowy bohater tragedii Szekspira Romeo i Julia, przyjaciel Romea. [przypis edytorski]

„Mercure de France” — fr. magazyn literacki reaktywowany w 1890 przez grupę symbolistów. [przypis edytorski]

„Mercure de France” — najstarsze czasopismo francuskie, założone przez Jeana Donneau de Visé w 1672 r. jako „Mercure galant”; pod nową nazwą funkcjonowało od r. 1714 do 1825, stając się trybuną myśli oświeceniowej; po przerwie wznowione jako dwutygodnik w 1890 r. przez Alfreda Vallette, otworzyło swe łamy dla symbolistów francuskich (takich jak Jean Moréas, Remy de Gourmont czy Alfred Jarry); krakowskie „Życie” za redakcji Przybyszewskiego zamieszczało dzięki Stanisławowi Lackowi przeglądy prasowe z „Mercure de France”, podobnie jak z „Revue” i innych czasopism europejskich. [przypis edytorski]

„Mercure de France” — pierwsze francuskie czasopismo literackie, założone w 1672 jako „Mercure Galant”, zmieniło nazwę w 1724; wydawane do 1825, dwukrotnie wskrzeszane, ostatecznie przestało się ukazywać w 1965. [przypis edytorski]

mercurius philosophorum (łac.) — dosł.: merkuriusz filozofów, inna nazwa kamienia filozoficznego; w alchemii rtęć, która jest metalem występującym w warunkach normalnych w stanie ciekłym, z powodu jej ruchliwości łączono z Merkurym, rzymskim szybkonogim posłańcem bogów; alchemicy mieli nadzieję dzięki rtęci wypracować metodę przemiany innych metali w srebro i złoto; w swoich doświadczeniach i pokazach używali amalgamatów, stopów uzyskiwanych przez rozpuszczenie innych metali w rtęci: po ogrzaniu rtęć wyparowuje całkowicie z amalgamatu, pozostawiając w naczyniu rozpuszczony w niej uprzednio metal. [przypis edytorski]

merde d'oie (fr.) — kolor żółtozielony (dosł.: gęsie odchody). [przypis edytorski]

merde (fr.) — gówno. [przypis edytorski]

Meredith, George (1828–1909) — angielski powieściopisarz i poeta epoki wiktoriańskiej. [przypis edytorski]

Meredith, George (1828–1909) — angielski powieściopisarz i poeta. [przypis edytorski]

mereżka — ażurowy haft. [przypis edytorski]

Mereżkowski, Dmitrij (1865–1941) — rosyjski pisarz, historyk, filozof i krytyk literacki; jeden z pierwszych rosyjskich symbolistów. [przypis edytorski]

mereżkowszczyzna — od nazwiska Dmitrija Siergiejewicza Mierieżkowskiego (1865–1941), rosyjskiego pisarza, poety, krytyka literackiego, historyka, filozofa i tłumacza. [przypis edytorski]

Merfeldt, Maximilian von (1764–1815) — austriacki generał i dyplomata; ranny i wzięty do niewoli w pierwszym dniu bitwy pod Lipskiem, w starciu z wojskami gen. Poniatowskiego. [przypis edytorski]

mer (fr. a. łac. maior: większy) — przewodniczący rady miejskiej lub gminnej we Francji. [przypis edytorski]

Meriwa — w Biblii hebrajskiej nie pojawia się imię żony Izmaela. [przypis edytorski]

merkantylizm — pogląd ekonomiczno-polityczny, zapoczątkowany przez Jeana Baptiste Colberta (1664) w książce O zasadach merkantylizmu, wychodzący z założenia, że bogactwo kraju uwarunkowane jest ilością posiadanego przez państwo kruszcu, a jego gromadzenie umożliwia uzyskanie dodatniego bilansu handlowego; w tym celu za konieczne uznane zostały: rozwój kolonializmu oraz stosowanie protekcjonizmu celnego. [przypis edytorski]

merkantylny — kupiecki, nastawiony na korzyści materialne. [przypis edytorski]

merkaptany — tioalkohole, pochodne węglowodorów alifatycznych, w których jeden lub więcej atomów wodoru zostało zastąpionych grupą tiolową SH; w większości są to bezbarwne ciecze o obrzydliwej woni (jeden z nich stanowi broń skunksa). [przypis edytorski]

Merkurius — Gott der Diebe. [przypis edytorski]

merkuriusz (daw.) — rtęć. [przypis edytorski]

merkuriusz (daw., z łac.) — tu: rtęć. [przypis edytorski]

merkuriusz — rtęć. [przypis edytorski]

merkuriusz (z łac.) — rtęć. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rz.) — posłaniec bogów, odpowiednik Hermesa w mit. gr.; w przedstawieniach najczęściej smukły, młodzieńczy, z nieodłącznymi skrzydlatymi sandałami, skrzydlatej czapce (zw. petasos) oraz laską (zw. kaduceuszem). [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — bóg handlu, patron podróżnych, utożsamiany z gr. Hermesem. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — bóg handlu, zysku i kupiectwa; opiekun złodziei i celników, patron podróżnych, posłaniec bogów, utożsamiany z gr. Hermesem. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — bóg handlu, zysku i kupiectwa; opiekun złodziei i celników, patron podróżnych, posłaniec bogów, utożsamiany z gr. Hermesem. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — bóg kłamców i złodziei, posłaniec bogów, utożsamiany z gr. Hermesem; umieszczenie go w wierszu zdaje się rzucać cień na reputację Glycery. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — bóg kłamców i złodziei, utożsamiany z gr. Hermesem. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — posłaniec bogów, opiekun kupców, podróżników i złodziei, odpowiednik greckiego Hermesa. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — posłaniec bogów, opiekun kupców, podróżników i złodziei, odpowiednik gr. Hermesa; przedstawiany w sandałach ze skrzydłami, dzięki którym szybko się przemieszczał. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — posłaniec bogów, opiekun kupców, podróżników i złodziei, odpowiednik gr. Hermesa. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — posłaniec bogów. [przypis edytorski]

Merkury (mit. rzym.) — rzymski odpowiednik greckiego boga Hermesa. [przypis edytorski]

Merkury — rzymski bóg handlu, zysku i kupiectwa; złodziei i celników, posłaniec bogów. [przypis edytorski]

Merkuryusz (mit. rzym.) — Merkury, posłaniec bogów, opiekun kupców, podróżników i złodziei. [przypis edytorski]

Merkury — w mitologii rzymskiej posłaniec bogów. [przypis edytorski]

merkwürdigen — bemerkenswerten. [przypis edytorski]

merla — cienka tkanina bawełniana. [przypis edytorski]

merlan — witlinek, morska ryba podobna do dorsza. [przypis edytorski]

Merlin — czarodziej z legend i romansów o królu Arturze. [przypis edytorski]

Merlin — jeden z bohaterów legend arturiańskich, wielki czarodziej, wychowawca i doradca Artura. [przypis edytorski]

Merlin — postać występująca w cyklu legend arturiańskich, potężny czarodziej. [przypis edytorski]

Mermeryda — syn Mermerosa. [przypis edytorski]

Merom — dolina z jeziorem Merom, obecnie nazywana doliną Hula, znajduje się północnej części Izraela. [przypis edytorski]

Meropa oraz Alzira — tragedie Woltera; akcja pierwszej rozgrywa się w czasach mitycznych w Mesenii na Peloponezie, zaś drugiej toczy się w Peru w czasach konkwistadorów hiszpańskich. [przypis edytorski]

merostwo — we Francji: siedziba mera, odpowiednika wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. [przypis edytorski]

merostwo — we Francji: siedziba mera, odpowiednika wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. [przypis edytorski]

merostwo — we Francji: siedziba mera, odpowiednika wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. [przypis edytorski]

Merowingowie (fr. Mérovingiens) — dynastia władców frankijskich w V–VIII w. [przypis edytorski]

mer — przewodniczący rady miejskiej lub gminnej we Francji. [przypis edytorski]

mer — przewodniczący rady miejskiej lub rady gminy. [przypis edytorski]

Merrik (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Merrick. [przypis edytorski]

Merrill, Stuart Fitzrandolph (1863–1915) — poeta i tłumacz amer. piszący po francusku; teoretyk symbolizmu; w młodości, przebywając w Paryżu jako dziecko dyplomaty, miał za jednego z nauczycieli Stéphane'a Mallarmé'go; z przerwą na studia prawnicze w Stanach Zjednoczonych, związał się z artystyczną awangardą paryską, redagował tygodnik „Le fou” („Wariat”), w 1887 r. zadebiutował tomikiem Les gammes („Gamy”), zaangażował się w działania ruchów anarchistycznych oraz kampanię na rzecz uwolnienia Oscara Wilde'a skazanego za homoseksualizm; w 1890 r. opublikował tom przekładów poezji fr. pt. Pastels in prose; kolejne publikacje wydawał, osiedliwszy się na stałe w Europie: 1891 Les Fastes („Przepych”), 1895 Petits Poèmes d'Automne („Małe poematy jesienne”), 1900 Les quatre saisons („Cztery pory roku”); wybrane utwory Stuarta tłumaczyli na język polski poeci Młodej Polski: Bronisława Ostrowska i Zenon Przesmycki. [przypis edytorski]

Mersey — rzeka w zachodniej Anglii, uchodząca do Morza Irlandzkiego. [przypis edytorski]

merum nomen sine re (łac.) — słowo jedynie bez odpowiednika w rzeczywistości (dosł. czyste słowo bez rzeczy); czcze słowo bez pokrycia. [przypis edytorski]

Meru — najwyższy aktywny wulkan w Afryce; stratowulkan o wys. 4567 m n.p.m. usytuowany w Tanzanii, ok. 70 km na zach. od Kilimandżaro; zdobycia szczytu dokonał jako pierwszy Fritz Jaeger w 1904 r.; ostatnia erupcja wulkanu Meru miała miejsce w 1910 r.; określenie w Nietocie Micińskiego „góra indyjska Meru” stanowi nieporozumienie. [przypis edytorski]

meruoti — matuoti. [przypis edytorski]

mer — we Francji odpowiednik burmistrza lub prezydenta miasta. [przypis edytorski]

merydyana (łac. meridiana) — linia południkowa. [przypis edytorski]

Meryjon — jeden ze sprzymierzonych wodzów greckich. [przypis edytorski]

merynos — daw. rodzaj tkaniny wełnianej. [przypis edytorski]

merynos — tu: rodzaj tkaniny ze szlachetnej wełny. [przypis edytorski]