Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | holenderski | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | staropolskie | ukraiński | włoski
Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski
Znaleziono 2995 przypisów.
porożysty — rogaty. [przypis redakcyjny]
po roztrucharsku — językiem handlarzy koni. [przypis redakcyjny]
porozumieć — zrozumieć, domyślić się. [przypis redakcyjny]
porrigere posteritati (łac.) — przekazywać potomności. [przypis redakcyjny]
Por. satyra Pochwała głupstwa. [przypis redakcyjny]
Porta Inferi (łac.) — brama piekła. [przypis redakcyjny]
porte-malheur (fr.) — osoba lub rzecz przynosząca nieszczęście. [przypis redakcyjny]
portentum est (łac.) — jest to potworność. [przypis redakcyjny]
portionem (łac.) — cząstkę. [przypis redakcyjny]
portionem (łac.) — części. [przypis redakcyjny]
portiunculam in oboedientia (łac.) — garstkę w posłuszeństwie. [przypis redakcyjny]
portki — spodnie z prostej materii, z partu. [przypis redakcyjny]
portorium (łac.) — opłata portowa. [przypis redakcyjny]
portret Beatrix Cenci — w czasach Stendhala niesłusznie uważano ten obraz Guida Reni (1575–1642) za portret Beatrix Cenci, przedstawia on bowiem Sybillę z Samos. [przypis redakcyjny]
portret lorda Grama, który znajduje się w rękopisie — dołączone na osobnej karcie. [przypis redakcyjny]
portwein (z niem.) — czerwone mocne wino portugalskie. [przypis redakcyjny]
Port w Gdyni — drukowany był (na naczelnem miejscu) w książce Pisarze polscy kresom zachodnim (Warszawa, 1925). [przypis redakcyjny]
Porty… i zamki… opatrz — rady te pozwalają odtworzyć stosunki polskie. [przypis redakcyjny]
portyk — zew. część budowli wysunięta ku przodowi albo wgłębiona, otwarta z jednej strony, z rzędem kolumn lub filarów, odsłaniająca główne wejście. [przypis redakcyjny]
portyra — portiera. [przypis redakcyjny]
portyra — portiera, zasłona drzwi. [przypis redakcyjny]
poruczać (starop.) — oddawać pod opiekę, polecać. [przypis redakcyjny]
porucznik, chorąży, namiestnik — oficerowie niższych stopni. [przypis redakcyjny]
poruczyć (daw.)— powierzyć. [przypis redakcyjny]
Poruszono niekiedy sumienie publiczne na korzyść prawa i kazano przysięgać, że się go będzie przestrzegało — Sekstyliusz twierdził, że poprzysiągł go dochować (Cic.). [przypis redakcyjny]
Porwoniście (…) śmierci — niech was śmierć porwie. [przypis redakcyjny]
porywać — tu: porywać z bronią w ręku. [przypis redakcyjny]
poryżać (daw.) — rżeć kilka razy. [przypis redakcyjny]
poryżać — rżeć (o koniu), grozić. [przypis redakcyjny]
„Porządek panuje w Warszawie” (…) około roku 1832 — Słowa te wypowiedział w Izbie Deputowanych ówczesny minister spraw zagranicznych Francji na wieść o kapitulacji Warszawy 8 września 1831. [przypis redakcyjny]
porządkiem wspacznym — wbrew zwykłemu porządkowi. [przypis redakcyjny]
porządny a. rządny — tu: praworządny. [przypis redakcyjny]
porządny (daw.) — sprawnie rządzony. [przypis redakcyjny]
porzem — przeorywamy, prujemy. [przypis redakcyjny]
porze — pruje. [przypis redakcyjny]
porze się — przedziera się. [przypis redakcyjny]
porzucić (…) duszę — umrzeć. [przypis redakcyjny]
po ścianach złożone pałasze (…) — w opisie dekoracji wskazał autor: ponad sofą „złożone w krzyż szable”, „ponad biurkiem fotografia Matejkowskiego Wernyhory i litograficzne odbicie Matejkowskich Racławic”. [przypis redakcyjny]
pościł — w rękopisie dla rymu: pościoł. [przypis redakcyjny]
pośledni (daw.) — ostatni. [przypis redakcyjny]
pośledni (daw.) — [tu:] następny. [przypis redakcyjny]
pośledni (daw.) — tylny. [przypis redakcyjny]
pośledniejszy (daw.) — późniejszy. [przypis redakcyjny]
pośledniejszy (daw.) — [tu:] następny. [przypis redakcyjny]
pośledniejszy (starop.)— ostateczny, tu: pośmiertny. [przypis redakcyjny]
pośledniejszy — tu: późniejszy. [przypis redakcyjny]
pośledni (starop.) — ostatni. [przypis redakcyjny]
Pośle Syn Człowieczy anioły swoje… — parafraza dwóch wersetów Ewangelii św. Mateusza, XIII, 40–41. [przypis redakcyjny]
pośli — dziś popr. forma trybu rozk.: poślij. [przypis redakcyjny]
Pośród nimf wiecznych uśmiecha się Febe — Nimfy wieczne to gwiazdy. Febe to księżyc. [przypis redakcyjny]
Pośród tych wieprzów (…) — Poeta wyrzeka tu na zepsucie swojego czasu i kraju: ile razy w tej treści podnosi głos strofujący, zawsze jest niewyczerpany i nieubłagany. Przez pogardę wieprzami nazywa mieszkańców Kassentino; kundlami warczącymi mieszkańców z Arezzo; wilkami florentczyków; a lisami pizańczyków dla wrodzonej ich chytrości i zdrady. Czarownica Cyrce przemieniła towarzyszów Ulissesa w wieprze. [przypis redakcyjny]
po środku miał w sobie nasz obraz własną barwą malowany — W ciało człowieczeństwa wcielone Słowo Boże, Chrystus Pan i Zbawiciel. [przypis redakcyjny]
pośrutować — pokawałkować, zemleć. [przypis redakcyjny]
poświata (daw.) — [tu:] światło księżycowe. [przypis redakcyjny]
poświata — światło. [przypis redakcyjny]
poświata — [tu:] światło księżycowe. [przypis redakcyjny]
Poświęcone Marii — pod imieniem Marii ukrywa się kobieta, która w tym okresie (1834–1838) odegrała w życiu uczuciowym Krasińskiego wybitną rolę: Joanna Bobrowa. W wyd. III utworu dedykacji brak. Dedykowanie utworu osobie o tym samym imieniu co bohaterka dramatu, żona hrabiego Henryka, pobudziło niektórych krytyków do snucia pomysłów interpretacyjnych: „Dedykowanie utworu Marii staje się pięknem już w pierwszej przygrywce poetycznej orkiestry, a występuje i później, kiedy w wyrażeniu: Maria, imieniu o podwójnym sensie, zjawia się amfibolia marzycielskiej miłości. Czy jest to nieszczęśliwa żona bohatera, której nieskończona wierność została nagrodzona obłąkaniem, czy już tu jest to apoteoza katolicyzmu: Maria gwiazda morza, wieczny symbol macierzyńskiej miłości? Są to aluzje do obu, do żadnej z osobna, aluzje, które stapiają się w jedną wierność kobiecą” (A. Jung, Ein polnischer Dante [w:] Charaktere, Charakteristiken und vermischte Schriften, Konigsberg 1848, s. 26). [przypis redakcyjny]
po św. Janie — w drugiej połowie roku. [przypis redakcyjny]
posądzać — [tu:] sądzić. [przypis redakcyjny]
posąg Apollina — Apollo: w greckiej mitologii starożytnej bóg słońca i sztuk pięknych, zwykle przedstawiany w sztuce jako idealnie piękny młodzieniec. [przypis redakcyjny]
posąg Mojżesza — rzeźba Michała Anioła. [przypis redakcyjny]
posąg paryjski — posąg z marmuru paryjskiego. [przypis redakcyjny]
Posadziłeś… nie nagorzej — tj. na miejscu bliskim gospodarza. [przypis redakcyjny]
posag — majątek wnoszony mężowi przez żonę przy zawieraniu małżeństwa. [przypis redakcyjny]
poseł — poseł kurfirsta Wilhelma, Jan Hoverbeck. [przypis redakcyjny]
posesją — [forma B.lm r.ż.:] posiadanie. [przypis redakcyjny]
posesja — tu: dzierżawa; dosł. posiadanie, w odróżnieniu od własności; posesją — dziś popr. forma B. lp: posesję. [przypis redakcyjny]
posesor — tu: dzierżawca. [przypis redakcyjny]
posiadalne — posiadane (użytkowane). [przypis redakcyjny]
Posiadamy orędzie Chilperyka, wnuka Klodwigowego, który się skarży, że prawie wszystkie jego dobra przeszły do kościołów — To stało się przyczyną, że unieważnił testamenty sporządzone na rzecz kościołów, a nawet dary swego ojca: Gontran przywrócił je i uczynił nawet nowe dary. [przypis redakcyjny]
posiężne (daw.) — zamach. [przypis redakcyjny]
posiedź (daw.) — później. [przypis redakcyjny]
positive — twierdząco, pomyślnie [pomyślnie, pozytywnie to w ang.: positively, we fr.: positivement; ang. positive jako przymiotnik oznacza: pozytywny, korzystny, przekonany; zaś jako rzeczownik oznaczy: cecha pozytywna, zaleta]. Od tego wiersza zaczynają się obrazy egipskie i refleksje nimi wywołane, przedstawione przez poetę całkowicie w duchu pseudoklasycznym. Kleiner, Słowacki, t. II, str. 145, twierdzi, że list do Hołyńskiego jest ułożony najbardziej w duchu pseudoklasycznym i przypomina list Mickiewicza do doktora Siemaszki. [przypis redakcyjny]
poskoczny (daw.) — prędki, nierozważny. [przypis redakcyjny]
posła — aresztowanie Bułhakowa 16 sierpnia 1787 przez Turków, doprowadzonych do ostateczności żądaniami i groźbami Rosji. [przypis redakcyjny]
posłać przed Abrama — zabić. [przypis redakcyjny]
posła, gałąź gdy niesie oliwną — Jeszcze za czasów Danta trwał ten starożytny obyczaj, że posłowie pokoju przychodzili z gałązką oliwną w ręku. [przypis redakcyjny]
posłał dziesięć tysięcy wojska — 13 września 1787; wojska było 20 tys. [przypis redakcyjny]
Posłałem Ci (…) „Hermana” — powieść swą pt. Władysław Herman i jego dwór. [przypis redakcyjny]
posłałem ci ostatnią wiadomość o sobie z Aleksandrii — list ten zaginął. [przypis redakcyjny]
posłów czci i chwało, Hermesie! — bystronogi bóg Hermes był przedstawiany zazwyczaj jako poseł bogów. [przypis redakcyjny]
posłuch — straż, czujka. [przypis redakcyjny]
posłuch — straż, czujka. [przypis redakcyjny]
posłuchy (daw.) — straże, patrole. [przypis redakcyjny]
posłuchy (starop.) — czaty. [przypis redakcyjny]
posłuchy — straże, czujki. [przypis redakcyjny]
posłuszna nimfa — Nimfa wodna, zamiast woda; posłuszna rozkazom, zachowująca bieg i kierunek, jaki jej nadać chciano. [przypis redakcyjny]
po smutkach wesele — w myśl starożytnego przysłowia: post nubila Phoebus — po chmurach słońce. [przypis redakcyjny]
po sobie — na swoją korzyść. [przypis redakcyjny]
posoka świnia — krew świńska. [przypis redakcyjny]
posowa — pułap, sklepienie. [przypis redakcyjny]
pospólstwo — pospolitowanie się, poufałość. [przypis redakcyjny]
pospołu (daw.) — razem, wespół (por. rzadko już używany wyraz społem: razem). [przypis redakcyjny]
pospolita rzecz — rzeczpospolita; tu: społeczeństwo. [przypis redakcyjny]
pospolita śmierć (starop.) — [tu:] śmierć wszystkich; [powszechna śmierć]. [przypis redakcyjny]
pospolite ruszenie — w rzeczywistości pospolite ruszenie nie brało udziału w bitwie pod Piławcami. [przypis redakcyjny]
pospolite wiersze — tj. proste, polegające tylko na akcencie słownym [Wortaccent] w przeciwstawieniu do kunsztownych, rytmicznych strof starożytnych. [przypis redakcyjny]
pospolitym torem — utartą drogą. [przypis redakcyjny]
pospolity (starop.) — powszechny; por. wyraz pokrewny: rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]
pospolity (starop.) — powszechny. [przypis redakcyjny]
