Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
Wojna (…) sama wypuka dziury w jego polityce — zdanie surowo krytykowane; i Demostenes nie umiał ułożyć planu kampanii. [przypis tłumacza]
wojna scytyjska — tu przenośnie: walka prowadzona z wielkim okrucieństwem. [przypis edytorski]
wojna secesyjna (1861–1865) — wojna domowa w USA pomiędzy stanami południowymi (tzw. Konfederacja) a stanami północnymi (tzw. Unia); nazwa pochodzi od secesji (odłączenia się) od Unii stanów południowych, spowodowanej sporem o niewolnictwo. [przypis edytorski]
wojna siedmioletnia (1756–1763) — wielka wojna pomiędzy większością ówczesnych mocarstw: Wielką Brytanią, Prusami i Hanowerem po jednej stronie a Francją, Austrią, Rosją, Szwecją i Saksonią po drugiej; miała zasięg światowy: walki toczyły się w Europie, Ameryce Północnej, Indiach i na wyspach karaibskich. [przypis edytorski]
wojna skoro konczytsja? (ros.) — wojna kiedy się skończy? [przypis edytorski]
wojna stała — wojna regularna, prowadzona stałym wojskiem zgodnie z zasadami sztuki wojennej. [przypis redakcyjny]
wojna trzydziestoletnia (1618–1648) — europejski konflikt pomiędzy protestanckimi państwami Świętego Cesarstwa Rzymskiego (I Rzeszy), wspieranymi przez inne państwa europejskie, a katolicką dynastią Habsburgów. [przypis edytorski]
wojna trzydziestoletnia (1618–1648)— konflikt na terenie Rzeszy niemieckiej pomiędzy protestantami niemieckimi, wspieranymi m.in. przez Szwedów, a katolicką dynastią Habsburgów. [przypis redakcyjny]
wojna — [tu:] bitwa. [przypis redakcyjny]
wojna — tu: pierwsza wojna światowa. [przypis edytorski]
wojna turecka — prawdopodobnie chodzi o wojnę rosyjsko-turecką (1877–1878) pomiędzy Imperium Rosyjskim a Imperium Osmańskim; Obrazki więzienne zostały opublikowane w 1897 r. [przypis edytorski]
wojna w Atjeh — podbój ostatniego niezależnego sułtanatu w Indonezji, dokonany przez Holendrów w 1904 r. [przypis edytorski]
wojna w Indonezji — indonezyjska rewolucja narodowa; konflikt zbrojny i dyplomatyczny między Republiką Indonezji a imperium holenderskim toczący się od ogłoszenia niepodległości Indonezji w 1945 r. do uznania jej przez Holandię pod koniec 1949 r. [przypis edytorski]
Wojna, właśc. Padół łez (Wojna) — cykl 11 obrazów Artura Grottgera (1837–1867). [przypis edytorski]
wojna włoska z r. 1859 — wojna Królestwa Sardynii i Francji przeciw Austrii, jeden z etapów walk o zjednoczenie Włoch. [przypis redakcyjny]
wojna wschodnia — wojna rosyjsko-turecka. [przypis redakcyjny]
Wojna wszystkich z wszystkimi — motto Lewiatana, traktatu filozoficznego autorstwa Thomasa Hobbesa z 1651 r. [przypis edytorski]
wojna, żywiąc wojnę — nawiązanie do znanej myśli Albrechta von Wallensteina (1583–1634): „Wojna powinna żywić wojnę”. Autor cytatu był czeskim dowódcą wojskowym, głównodowodzącym sił zbrojnych cesarza Ferdynanda II Habsburga podczas wojny trzydziestoletniej. [przypis edytorski]
wojna z Afganistanem — Afganistan: wtedy królestwo we wschodniej części Wyżyny Irańskiej. Od początku XIX w. przedmiot stałego sporu między Rosją a Anglią. Z końcem listopada 1878 r. Wielka Brytania, niezadowolona ze wzrostu wpływów rosyjskich w Afganistanie, wypowiedziała mu wojnę. Po pierwszych sukcesach ofensywa angielska napotkała (w połowie grudnia) przejściowe trudności (powstanie plemion górskich na tyłach armii), które wkrótce jednak zostały pokonane. [przypis redakcyjny]
wojna… z Zulusami — Zulusi: wojownicze plemię murzyńskie w Afryce południowo-wschodniej. W początkach roku 1879 Anglia rozpoczęła wojnę z Zulusami, którzy po półrocznej walce zostali pokonani przez gen. Wolseleya. Od tego czasu kraj Zulusów był kolonią angielską. [przypis redakcyjny]
wojn (daw.) — 2. przypadek [tj. D.] lm [dziś: wojen]. [przypis redakcyjny]
wojn (daw.) — [forma] 2. przypadka [tj. D.] lm [od M.lp wojna]. [przypis redakcyjny]
wojnę przez osobliwego na to obranego posła opowiedziawszy — te posły zwano Feciales (przypis źródła). [przypis edytorski]
Wojnę z moryskami zaledwie że ukończono — podczas antyfeudalnej Rewolty Bractw (1519–1523) w należącej do Aragonii Walencji rebelianci masowo zmuszali muzułmanów do chrztu pod groźbą śmierci. Kiedy po stłumieniu rebelii król i inkwizycja uznali ważność tych chrztów i zakazali powrotu do islamu, w listopadzie 1525 wybuchło powstanie przymusowo nawróconej ludności. W styczniu 1526 wydano dekret zobowiązujący wszystkich muzułmanów w królestwie Aragonii do przyjęcia chrześcijaństwa albo opuszczenia kraju. W marcu 1526 wybuchło kolejne powstanie. [przypis edytorski]
wojnickich — okazja wojnicka, tj. klęska wojsk polskich pod Wojniczem 3 października 1655 w bitwie ze Szwedami. [przypis redakcyjny]
Wojnicz — polskie miasto gminne, położone w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. [przypis edytorski]
Wojniłów — misteczko na Ukrainie, w daw. województwie stanisławowskim. [przypis redakcyjny]
Wojniłowicz, Michał — starosta krosieński, porucznik chorągwi husarskiej. [przypis redakcyjny]
wojny domowe, które porównano do wojen punickich — Sycylia (powiada Florus), okrutniej spustoszona wojną niewolników niż wojną punicką”. Liv., III. 19. [przypis autorski]
wojny hrabiego Tuluzy — prowadzone w okresie 1209–1229 działania zbrojne rządzącego w Langwedocji hrabiego Rajmunda VI z Tuluzy (1156–1222) oraz jego syna i następcy Rajmunda VII (1197–1249) przeciwko francuskim rycerzom z północy, którzy najechali ich ziemie w ramach ogłoszonej przez papieża krucjaty przeciwko albigensom. [przypis edytorski]
wojny krzyżowe — trwające od końca XI do XIII wieku wojny na terenie Palestyny mające na celu obronę wartości chrześcijańskich i obronę przed muzułmanami miejsc z chrześcijaństwem związanych. [przypis edytorski]
wojny, które wiodą miasta — „miasto” u Greków oznacza także i państwo. [przypis tłumacza]
wojny: pruska i francuska, rozpoczynały się w lecie — wojna prusko-austriacka rozpoczęła się w czerwcu 1866 r., wojna francusko-niemiecka w lipcu 1870 r. [przypis redakcyjny]
wojny transwalskie — chodzi o wojny burskie, które pod koniec XIX wieku prowadzili między sobą w Afryce osadnicy burscy i brytyjscy. [przypis edytorski]
wojo — ster. [przypis autorski]
wojować hardych (starop. konstrukcja) — pokonywać hardych. [przypis edytorski]
wojowniki — dziś popr. forma B.lm: wojowników. [przypis edytorski]
wojowniki — dziś popr. forma M. l. mn.: wojownicy. [przypis edytorski]
wojowniki — dziś popr. forma N.lm: wojownikami. [przypis edytorski]
wojownym — wojowniczym. [przypis redakcyjny]
wojska — kozackiego. [przypis redakcyjny]
wojska lilij złotych — tj. Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]
wojska moskiewskie — w wydaniu z 1816 r.: wojska cudze. [przypis edytorski]
Wojska regularne, ta zaraza i wyludnienie Europy — por. w Ekonomii politycznej: „Wynalazek artylerii i fortyfikacji zmusił w naszych czasach panujących europejskich do wprowadzenia wojsk regularnych, utrzymywanych w celu strzeżenia twierdz; jednak należy się obawiać ze względów wielce uzasadnionych, żeby to nie wywołało również bardzo groźnych skutków. Niemniej trzeba będzie wyludniać wsie dla utworzenia armii i garnizonów; niemniej trzeba będzie dla ich utrzymania gnieść narody; a te niebezpieczne urządzenia rozszerzają się od pewnego czasu we wszystkich naszych klimatach z taką szybkością, że można stąd wróżyć tylko bliskie wyludnienie Europy i wcześniejszą lub późniejszą ruinę ludów, które ją zamieszkują”. [przypis redakcyjny]
wojska romańskie (wł. le genti da Romagnia) — z Romanii, krainy sąsiadującej od południa z księstwem ferarskim, a należącej do papieża. [przypis redakcyjny]
wojska ubrane — tu: uzbrojone. [przypis redakcyjny]
wojski (daw.) — urzędnik opiekujący się rodzinami szlachty w czasie pospolitego ruszenia. [przypis edytorski]
wojski — dziś popr. forma D.lm: wojskami. [przypis edytorski]
wojskiej — żony wojskiego. „Wojski, urząd wojewódzki na doglądanie bezpieczeństwa publicznego, gdy stan szlachecki na koń siada w pospolitym ruszeniu”. (Zbiór potrzebn. wiad.). [przypis redakcyjny]
Wojski — opisany w Panu Tadeuszu A. Mickiewicza, słynął z pięknej gry na rogu. [przypis autorski]
wojski Orzechowski — Zdaje mi się, że ten Orzechowski był wojskim przemyskim. Człowiek silnej duszy i silnego ramienia. Zginął w Krakowie, w bramie miejskiej, podczas konfederacji barskiej. [przypis autorski]
wojski (starop. forma) — dziś N.lm: (z) wojskami. [przypis edytorski]
wojski (starop. forma) — dziś popr. N.lm: (między) wojskami. [przypis edytorski]
wojski (starop. forma) — dziś popr. N.lm: (z) wojskami. [przypis edytorski]
wojski — urzędnik, zobowiązany do opieki nad pozostałymi w kraju rodzinami szlachty, kiedy ta brała udział w pospolitym ruszeniu. [przypis edytorski]
wojsk JKM. W. Ks. L. — wojsk Jego Królewskiej Mości Wielkiego Księstwa Litewskiego. [przypis edytorski]
Wojsko afektów zarekrutowanych — dewocyjne dzieło Hilariona Falęckiego, karmelity, wyd. w 1739 r., miało barokowo długi i zawiły tytuł, którego początek brzmiał: Wojsko serdecznych noworekrutowanych na większą chwałę boską afektów; książka wydana była na grubym papierze i liczyła pięćset stron. [przypis edytorski]
wojsko Chrystusowe — Kościół powszechny i współwyznawcy jego. [przypis redakcyjny]
wojsko jego rozbite — tu: rozproszone, podzielone na małe oddziały. [przypis edytorski]
wojsko jego zwiększało się z każdym dniem — tłumacz rosyjski Henkel robi słuszną uwagę, że wszędzie, gdzie mowa, iż do Heroda zbiegali się Żydzi, należy rozumieć jego współplemieńców Idumejczyków i Samarytan, a nie Judejczyków. [przypis tłumacza]
wojsko komputowe — stałe wojsko zaciężne w XVII w. [przypis edytorski]
wojskom obcym — τὴν μὲν ἄλλην στρατιὰν. [przypis tłumacza]
wojsko rozłożyć (…) w dobrach szlacheckich i żyć za uproszeniem — dobra szlacheckie (ziemskie) były wolne od powinności (stanowisk i dostaw). [przypis redakcyjny]
wojskowa okupacja Nikaragui — w roku 1909, wykorzystując konflikt wewnętrzny, USA dokonało inwazji na Nikaraguę, w 1912 wybuchła zorganizowana przez siły liberałów antyrządowa rebelia, tłumiona przez prezydenta z użyciem stacjonujących w kraju żołnierzy amerykańskich; w 1925 Amerykanie zakończyli okupację kraju, ale szybko powrócili pod pretekstem obecności „meksykańskich agentów bolszewizmu”; po przejęciu władzy w Nikaragui przez liberałów w 1927 obecności wojsk amerykańskich sprzeciwił się jeden z ich liderów, Augusto Sandino, który rozpoczął rebelię przeciwko siłom amerykańskim i elicie kraju, uważanej za rasistowską i autokratyczną; na skutek szeregu porażek w walce z sandinistami w 1933 wojska amerykańskie opuściły kraj. [przypis edytorski]
wojskowa strona (…) bitwy pod Wiedniem daleka jest do ustalenia — Szczegóły bitwy pod Wiedniem uważa prof. Battaglia za dokładnie przez historyków ustalone. Cyfrowo przedstawiałaby się tak: muzułmanie mieli około 115 000 tysięcy wojska, z którego 20 000 pozostało pod samym Wiedniem jako korpus obserwacyjny; wojska chrześcijańskie liczyły 76 000 ludzi, z tych 25 000 Polaków Sobieskiego i 3000 w korpusie pomocniczym Lubomirskiego; [Battaglia, Otto Forst de (1889–1965), pol. historyk i krytyk literacki pochodzenia austriacko-włoskiego; w marcu 1938 r. opublikował w „Przeglądzie Powszechnym” artykuł Brązowienie Marysieńki, będący odpowiedzią na publikację biografii żony Sobieskiego autorstwa Boy'a Żeleńskiego; Red. WL.] [przypis autorski]
wojsko zniszczone — zmarnowanie starostw, z których czwarta część dochodu, czyli kwarta, szła na utrzymanie wojska. [przypis redakcyjny]
wojsk tesalskich, bądź to Aleksandra, bądź to jego przeciwników — Tebanie prowadzili wojnę z Aleksandrem, tyranem miasta Feraj w Tesalii. W 364 r. padł w walce z nim Pelopidas, przyjaciel Epaminondasa. Tebanie pomścili śmierć jego, pobili Aleksandra i uwolnili od jego panowania szereg miast. Cała Tesalia zawarła przymierze z Tebami. Idą więc na wojnę i uwolnione od Aleksandra miasta (przeciwnicy), i wojska Aleksandra. [przypis tłumacza]
wojsk zaciężnych i obowiązanych do służby — tj. Persów i kontyngentów narodów podległych. Wojska zaciężne rekrutują się z Greków. [przypis tłumacza]
Wojtkiewicz, Witold (1879–1909) — malarz, rysownik i grafik, ekspresjonista i symbolista, często wprowadzający elementy groteski. Jego prace można odbierać jako prekursorskie względem surrealizmu. [przypis edytorski]
W.O.J. — wielebny ojciec jezuita. [przypis redakcyjny]
wokabuły (daw.) — słówka. [przypis edytorski]
wokabuły (daw., z łac.) — słówka. [przypis edytorski]
wokabuły (z łac.) — słówka. [przypis edytorski]
wokabularz (daw.) — słownik. [przypis edytorski]
wokacja (daw.) — powołanie. [przypis edytorski]
wokacja — powołanie. [przypis redakcyjny]
wokacja (z łac.) — powołanie. [przypis edytorski]
wokacja (z łac.) — powołanie. [przypis redakcyjny]
wokacja (z łac.) — powołanie, urząd. [przypis redakcyjny]
wokacja (z łac. vox, vocis: głos) — powołanie. [przypis edytorski]
wokalizy — ćwiczenia w śpiewie bez słów, polegające na śpiewaniu jednej samogłoski. [przypis redakcyjny]
Wokanda — wąska podługowata książeczka, na której spisywano nazwiska stron procesujących wedle porządku aktoratów. Każdy adwokat i woźny musiał mieć takową wokandę. [przypis autorski]
wokanda (z łac.) — książeczka z wykazem spraw, u sądu wywoływanych. [przypis redakcyjny]
W oknach zamkowych kwiat róży się płonił — Róża była godłem trybunałów. [przypis autorski]
Wokół Twej głowy wieniec (…) Tęsknoto Ty! — cytat z Wigilii Stanisława Przybyszewskiego (pierwodruk po niem.: Vigilien, 1894; po polsku: Z cyklu Wigilij, 1899). [przypis edytorski]
(…) wokoło których cała się sztuka włoska koncentruje — Wyśmiewane, ludowe kantyczki częstochowskie ważną rolę w sztuce narodowej odegrają — zwracam na nie uwagę… [przypis autorski]
w około (starop.) — dziś: wokoło. [przypis edytorski]
w około (starop. forma ort.) — dziś: wokoło, wokół. [przypis edytorski]
w okoliczne wojny (starop.) — w czasie toczących się w okolicach wojen. [przypis edytorski]
w okoliczy (starop.) — dziś: w okolicy. [przypis edytorski]
w okolu — tu: w otoczeniu. [przypis edytorski]
w okolu — w okolicy. [przypis edytorski]
wokować — wzywać. [przypis edytorski]
W okowach miłości — Kontrast: jakimi kobieta ogląda zawsze mężczyzn, a jakimi są, kiedy wyjdzie z pokoju. Jedno słowo starczy tu za całą scenę. [przypis tłumacza]
Wokowice, czes. Vokovice — miejscowość przyłączona do Pragi w 1922 r., dziś dzielnica Pragi. [przypis edytorski]
wokrąg (daw.) — wokoło. [przypis edytorski]
w okrąg — w koło. [przypis edytorski]
w okręż — wokoło. [przypis edytorski]
w (…) okresie czasu — dziś popr. w czasie a. w okresie. [przypis edytorski]
w (…) okresie czasu — dziś popr.: w tak krótkim czasie; słowa: „okres” i „czas” stanowią w zasadzie synonimy (poza rzadko stosowanym terminem z zakresu retoryki, w której słowo „okres” nie odnosi się do upływu czasu, ale do budowy tekstu czy wypowiedzi). [przypis redakcyjny]
