Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
Schubert, Franz (1797–1828) — kompozytor austriacki, uważany za prekursora romantyzmu. [przypis edytorski]
schuchrany się (gw.) — schorowany, mizerny. [przypis edytorski]
schudłem — dziś popr. forma N. lp r.n.: schudłym, wychudłym. [przypis edytorski]
Schuhu — Uhu. [przypis edytorski]
Schulmeister, Karl Ludwig (1770–1853) — austriacki podwójny agent Francji za panowania Napoleona I. [przypis edytorski]
Schultz, Fritz Emil — pochodzący z Gdańska współwłaściciel firmy Toebbens und Schultz, produkującej w getcie warszawskim tekstylia i mundury mieszczącej się przy ul. Nowolipie 44. [przypis edytorski]
Schultz, Michael — gdański wytwórca zegarów z XVII w., postać historyczna. [przypis edytorski]
Schulz, Bruno (1892–1942) — pisarz, malarz i krytyk, autor zbiorów opowiadań Sklepów cynamonowych i Sanatorium pod klepsydrą. [przypis edytorski]
Schulze — profesor Schopenhauera na uniwersytecie w Getyndze; zob. Wstęp. [przypis redakcyjny]
Schumann, Clara (1819–1896) — niemiecka pianistka i kompozytorka romantyczna, żona Roberta Schumanna (1810–1856), kompozytora i krytyka muzycznego, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców epoki romantyzmu. [przypis edytorski]
Schuman, Robert (1810–1856) — niemiecki kompozytor i krytyk muzyczny, przedstawiciel romantyzmu; autor m.in. zbioru utworów na fortepian pt. Sceny dziecięce (Kinderszenen, 1838), z których dwa ostatnie to Dziecko zasypia oraz Poeta mówi. [przypis edytorski]
Schuman, Robert (1810–1856) — niemiecki kompozytor i krytyk muzyczny, przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]
Schupo — Schutzpolizei, policja ochronna. [przypis edytorski]
Schurke, Lump (niem.) — łotr, szmaciarz. [przypis edytorski]
Schurtz, Heinrich (1863–1903) — niemiecki etnolog i historyk; autor książki Altersklassen und Männerbünde (Grupy wiekowe i związki męskie), w której podkreślał rolę płci i kwestii pokoleniowych w instytucjach społecznych oraz argumentował, że oparcie społeczeństwa na rodzinie, którą uważał za zdominowaną przez kobiety, było krokiem wstecz. [przypis edytorski]
schutnieć — poddać się działaniu chuci (tj. pożądania). [przypis edytorski]
Schutzhaft (niem.) — dosł. areszt ochronny, wprowadzony w r. 1933 r. na mocy rozporządzenia o „ochronie narodu i państwa”, był ważnym elementem wprowadzonego przez nazistów „państwa stanu wyjątkowego”. [przypis edytorski]
schwacić — tu: okuleć (ochwat to zapalenie miękkich części kopyta końskiego, wynikłe z niedożywienia lub przemęczenia). [przypis edytorski]
Schwären — Geschwüre. [przypis edytorski]
Schwam-drüber (niem. Schwamm drüber) — zapomnijmy o tym; nieważne. [przypis edytorski]
Schwarzen — Teufel. [przypis edytorski]
schwarze Stunde — Todesstunde. [przypis edytorski]
schwarzlebrigen Grillen — melancholische Schwärmereien. [przypis edytorski]
Schweinedreck (niem.) — świńskie gówno. [przypis edytorski]
Schweinehund (niem.) — bydlak. [przypis edytorski]
Schwein (niem.) — świnia. [przypis edytorski]
Schwein und Dreckperiode (niem.) — okres świni i gówna. [przypis edytorski]
schwere Not (niem.) — ciężka bieda; wielki kłopot. [przypis edytorski]
schwermerych — żartobliwie, urobione od niemieckiego schwärmen: marzyć. [przypis redakcyjny]
Schwizerland — Szwajcaria. [przypis edytorski]
Schwung (niem.) — zapał; rozmach. [przypis edytorski]
schwycić go podług rozkazu królewskiego, oddać go królowi i zgłosić, cośmy upolowali — zapewne odniesienie do zwyczaju, zgodnie z którym król perski osobiście przewodził polowaniom, gdyż stanowiły przygotowanie do zadań wojennych (zob. Ksenofont, Wychowanie Cyrusa II 2.9–10). [przypis edytorski]
schwycić się na nogi — dziś: zerwać się na nogi; gwałtownie wstać. [przypis edytorski]
schwyciłem karabin na tuj — na skróconą komendę: gotuj broń! [przypis redakcyjny]
schwyciłem naturę na gorącym uczynku — wyrażenia tego użył Fontenelle, zdając sprawę z jakiegoś przyrodniczego spostrzeżenia. [przypis tłumacza]
schwytać Tatarzyna… — odniesienie do powiedzenia: „Złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma”, oznaczającego, że ktoś sądzi, że wygrał w konflikcie, ale okazuje się, że druga strona pod innym względem ma nad nim przewagę. [przypis edytorski]
schwytana dzieckiem (daw.) — schwytana, kiedy była dzieckiem. [przypis edytorski]
schylać — dziś popr.: schylać się; tu w znaczeniu: kłaniać się. [przypis edytorski]
schylić — tu: schylić się. [przypis edytorski]
schyl — [tu:] przychyl. [przypis autorski]
schyzmatyk (z gr.) — oddzielony, odszczepiony; tutaj: nieuznający papieża za głowę kościoła. [przypis redakcyjny]
sciągać — dziś popr. pisownia: ściągać, tj. wyciągać. [przypis edytorski]
sciągnął — dziś zmiękczone: ściągnął. [przypis edytorski]
Sciapodzi a. Monopodzi — legendarny lud istot mających tylko jedną, wielką stopę na zakończeniu jedynej nogi, wyrastającej im centralnie z tułowia; mieli mieszkać w Indiach i Etiopii. [przypis edytorski]
sciekła — dziś popr. pisownia: ściekła. [przypis edytorski]
sciences oraz lettres (fr.) — nauki matematyczne i przyrodnicze oraz nauki humanistyczne. [przypis edytorski]
sciences sociales (fr.) — nauki społeczne. [przypis edytorski]
sciencja (daw.) — mądrość, wiedza. [przypis edytorski]
sciencya (daw.) — wiedza. [przypis edytorski]
scienda ex probatissimis authoribus (łac.) — wiadomości z licznych wypróbowanych autorów. [przypis edytorski]
scientia (łac.) — wiedza, nauka; a Deo oznacza natomiast „od Boga”, z czego widać, że Ubu zna znaczenie sentencji, lecz nie rozumie poszczególnych słów. [przypis edytorski]
scientia (łac.) — wiedza, nauka. [przypis edytorski]
Scientia (łac.: wiedza, nauka) — włoskie wielojęzyczne czasopismo naukowe zał. w 1907 jako „Rivista di scienza” (Przegląd nauki), wydawane od 1910 do 1988 pt. „Scientia: rivista internazionale di sintesi scientifica” (Scientia: międzynarodowy przegląd syntez naukowych); w 1. poł. XX w. odgrywało znaczącą rolę w dziedzinie filozofii nauki. [przypis edytorski]
scientiam (łac., forma B.) — naukę. [przypis redakcyjny]
scientiam (łac.) — nauka. [przypis redakcyjny]
scientibus loquor (łac.) — do świadomych mówię. [przypis redakcyjny]
scierać — dziś popr. pisownia: ścierać. [przypis edytorski]
scierpieć — dziś popr. pisownia: ścierpieć. [przypis edytorski]
scierpiszże — dziś popr.: ścierpisz, ścierpiszże. [przypis edytorski]
Scilicet (…) debet (łac.) — „Bo człowiek musi czekać na swój dzień ostatni,/ Nikomu nie lza zwać się szczęśliwym przed końcem/ I przed pogrzebem swoim” (Ovidius, Metamorphoses, III, 135, fab. 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Scilicet (…) fingit (łac.) — „Wszak rzeka, choć niewielka, jest ogromna temu,/ Który nie widział większej: tak drzewo lub człowiek/ Zda się nam wnet olbrzymem i tak wszystkie twory/ Olbrzymieją, gdy większych nie ma w wyobraźni” (Lucretius, De rerum natura, VI, 674; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Scilicet (…) potat (łac.) — „Choć drogie ma szmaragdy, sadzone na złocie/ I szatę purpurową bezcenną, by w oną/ Przybrany, miłej żłopał Wenery rozkosze” (Lucretius, De rerum natura, IV, 1, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Scilicet (…) toto — Lucretius, De rerum natura, III, 562. [przypis tłumacza]
Scilitet (…) dabuntur — Iuvenalis, Satirae, XIV, 156. [przypis tłumacza]
Scimus quia a Deo venisti, magister; nemo enim potest haec signa facere quae tu facis (…) (łac.) — J 3, 2: „Wiemy żeś przyszedł od Boga, mistrzu; bo nikt tych znaków czynić nie może, które ty czynisz, gdyby Bóg nie był z nim”. [przypis tłumacza]
Scindite corda vestra (łac.) — „Rozdzierajcie wasze serca (nie odzież)”. [przypis tłumacza]
Scio (daw., wł.) — Chios, wyspa na Morzu Egejskim w pobliżu wybrzeży Azji Mniejszej. [przypis edytorski]
Scipio Africanus — Publiusz Korneliusz Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.), wódz i polityk rzymski z okresu II wojny punickiej. [przypis redakcyjny]
Scipio, Publius Cornelius Africanus Maior a. Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.) — rzym. wódz z okresu II wojny punickiej; kiedy Rzymianie nie mogli pokonać kartagińskiego wodza Hannibala, który wtargnął do Italii, Scypion wylądował z armią w Afryce Płn. i zaatakował ziemie Kartaginy; Hannibal został wezwany do kraju, by go powstrzymać, i w 202 p.n.e. w bitwie pod Zamą poniósł klęskę, co zadecydowało o wyniku wojny. [przypis edytorski]
Scipio, Publius Cornelius Africanus Maior, Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.) — rzymski wódz z okresu II wojny punickiej; kiedy Rzymianie nie mogli pokonać kartagińskiego wodza Hannibala, który wtargnął do Italii, Scypion wylądował z armią w Afryce Płn. i zaatakował ziemie Kartaginy; Hannibal został wezwany do kraju, by go powstrzymać, i w 202 p.n.e. w bitwie pod Zamą poniósł klęskę, co zadecydowało o wyniku wojny. [przypis edytorski]
scirocco (wł.) — suchy, gorący wiatr wschodni i południowy. [przypis redakcyjny]
sciśnięty — dziś popr. pisownia: ściśnięty. [przypis edytorski]
sciśniecie — dziś popr. pisownia: ściśniecie. [przypis edytorski]
sciskać — dziś popr. pisownia: ściskać. [przypis edytorski]
Scito te ipsum… (łac.) — znaj samego siebie (tytuł rozprawy Abelarda). [przypis edytorski]
scjatyka (daw.) — ischias, rwa kulszowa. [przypis edytorski]
scjatyka — ischias, choroba objawiająca się napadami bólu na tylnej stronie nogi od bioder ku piętom. [przypis redakcyjny]
scjencjach — naukach, umiejętnościach. [przypis redakcyjny]
scjencja — z łac.: scientia, tj. nauka, wiedza. [przypis edytorski]
Sclavoni gens Scytica Justiniani tempore in Illiricum irruere, multasque strages ediderunt (łac.) — Słowianie, naród scytyjski, w czasach Justyniana wtargnęli do Illirii i dokonali wielu rzezi. [przypis edytorski]
sclavus (łac.) — niewolnik. [przypis edytorski]
sclavus Mariae (łac.) — sługa (dosł. niewolnik) Marii. [przypis edytorski]
sclavus saltans (łac.) — niewolnik tańczący. [przypis edytorski]
Scorpiona albo Niedźwiadka — mowa o gwiazdozbiorze (w dawnej polszczyźnie słowa te były synonimami). [przypis edytorski]
Scortia, Giovanni Baptista (1553–1627) — włoski jezuita, profesor Akademii w Padwie. [przypis edytorski]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki adwokat, powieściopisarz i poeta. [przypis edytorski]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki autor powieści historycznych i poeta, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki autor powieści historycznych (m.in. Ivanhoe, Rob Roy) i poeta, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
Scott,Walter (1771–1832) — szkocki autor powieści historycznych (m.in. Ivanhoe, Rob Roy) i poeta, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki poeta i autor powieści historycznych (m.in. Ivanhoe, Rob Roy), sławiący urodę Szkocji, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
scriba (z łac.) — pisarz. [przypis edytorski]
Scribe, Eugène (1791–1861) — francuski dramaturg i librecista operowy. [przypis edytorski]
Scribe (…) Sardou, Caillavet i Flers — Eugéne Scribe (1791–1861): autor wielu komedii i librett operowych; Victorien Sardou (1831–1908): dramaturg francuski, autor m.in. Toski; Gaston Caillavet (1869–1915), Robert Flers (1872–1927): autorzy wspólnie pisanych komedii, jak np. wspomniany Król. [przypis tłumacza]
Scribe, Teodor Leclercq (…) Jay, Jouy — Eugène Scribe (1791–1861): autor komedii, wodewilów, librecista, jeden z najbardziej wpływowych i płodnych w historii opery; Théodore Leclercq (1777–1851): dramaturg, autor krótkich sztuk obyczajowych; Antoine Jay (1770–1854): pisarz, dziennikarz i historyk; Victor-Joseph Étienne, zwany de Jouy (1764–1846): dramaturg i librecista. [przypis edytorski]
scriptae duodecim (łac.) — dosł. 12 linii, gra podobna do warcabów. [przypis edytorski]
scripta (łac.) — pisma. [przypis redakcyjny]
scripta, lauda (łac.) — pisma, uchwały sejmikowe. [przypis redakcyjny]
scriptor neque ipsa disserendi forma nobis satisfecit — autor nie zadowolił nas także samą formą wykładu. [przypis tłumacza]
scriptor, scriptoris (łac.) — pisarz; tu M. lm scriptores: pisarze. [przypis edytorski]
Scriptum est „Dii estis” — et non potest solvi Scriptura (łac.) — Napisano jest: „Bogami jesteście”, a Pismo nie może być obalone. [przypis tłumacza]
