Przypisy

vadinti — čia: kviesti. [przypis edytorski]

vadium a. wadium (z łac.) — zaliczka wpłacana przed transakcją (zwłaszcza przed przetargiem), kaucja. [przypis edytorski]

vadium (łac.) — dziś spolszczone: wadium; kwota zabezpieczenia, wpłacana oferentowi jako warunek udziału w aukcji, mająca zapewniać wiarygodność majątkową i dobrą wolę każdego z uczestników; po zakończeniu aukcji wadium jest zwracane. [przypis edytorski]

vadžioti — griežti melodijas. [przypis edytorski]

vae misero mihi! (łac.) — biada mi, nieszczęsnemu! [przypis edytorski]

vae soli (łac.) — biada samotnemu. [przypis edytorski]

vae victis (łac.) — biada zwyciężonym. [przypis edytorski]

vagabundos e revolucioneiros, popr.: …revolucionários (port.) — włóczędzy i rewolucjoniści. [przypis edytorski]

vaga-lume (port.) — potoczna portugalska nazwa chrząszczy z rodzin Elateridae, Phengodidae i Lampyridae zdolnych do bioluminescencji (wytwarzania światła). [przypis edytorski]

vaidai — ginčai. [przypis edytorski]

vaideliotas — senovės prūsų ir lietuvių pagonių vyresnysis dvasininkas. [przypis edytorski]

vaideliotas — senovės prūsų ir lietuvių pagonių vyresnysis dvasininkas, žynys. [przypis edytorski]

vaidelotas — senovės lietuvių ir prūsų pagonių vyresnysis žinys. [przypis edytorski]

vaidentuvė — vaizduotė. [przypis edytorski]

Vaidila — senovės lietuvių ir prūsų pagonių vyresnysis kunigas, žynys. [przypis edytorski]

Vaidilo apysaka — Konrado Valenrodo A. Mickevičiaus lenkiškai parašyto V. Kudirkos versta tik Vaidilos apysaka. [przypis edytorski]

Vaigai — rzeka w południowych Indiach. [przypis edytorski]

vaina (brus.) — karas. [przypis edytorski]

vaina — svet.: karas. [przypis edytorski]

Vain espoir! (fr.) — Próżna nadzieja! [przypis edytorski]

vaisbūnas — pirklys. [przypis edytorski]

vaiskas (lenk.) — kariuomenė, armija. [przypis edytorski]

vaiskus — permatomas. [przypis edytorski]

vaitas — istor.: miesto valdytojas. [przypis edytorski]

vaitas (lenk.) — perk. vadas. [przypis edytorski]

vaitas — miesto valdytojas. [przypis edytorski]

vaitojimai — aimanos, dejonės. [przypis edytorski]

vaitoti - aimanuoti, dejuoti. [przypis edytorski]

vaitoti — dejuoti, aimanuoti. [przypis edytorski]

vajavojantis (lenk.) — kovojantis. [przypis edytorski]

vajavoti (lenk.) — kariauti. [przypis edytorski]

vakarinės — mišparai. [przypis edytorski]

vakarynos — vestuvių išvakarės. [przypis edytorski]

vaktoti — saugoti, rūpintis. [przypis edytorski]

vaktuoti — ginti nuo priešų. [przypis edytorski]

valandrodis — dab. laikrodis. [przypis edytorski]

valčius — šokis, valsas. [przypis edytorski]

Val d'Aoste (fr.) — Dolina Aosty, kraina hist. w płn.-zach. Włoszech. [przypis edytorski]

Val-de-grâce, Hôpital militaire (frz.) — „Tal der Gnade”, Militärhospital. [przypis edytorski]

Val de Grâce — świątynia rzymskokatolicka ufundowana przez królową Annę Austriaczkę (1601–1666), żonę Ludwika XIII (1601–1643), w geście wdzięczności za urodziny (po 23 latach małżeństwa) jej syna, następcy tronu, przyszłego Ludwika XIV (1638–1715); fundacja była aktem wdzięczności dla Marii Dziewicy oraz dla wspierających stale królową benedyktynek, które miały klasztor w bezpośrednim sąsiedztwie nowego, wspaniałego, pałacowego kościoła, usytuowany przy bulwarze Port-Royal 74, w V dzielnicy Paryża. [przypis edytorski]

Valdemorillo — miasto położone w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Madryt; w czasie hiszpańskiej wojny domowej znajdowało się tutaj centrum działań armii republikańskiej podczas słynnej bitwy pod Brunete. [przypis edytorski]

Valéry, Paul (1871–1945) — francuski poeta i eseista, uprawiający poezję refleksyjną, intelektualną. [przypis edytorski]

Vale et me ama (łac.) — Bądź zdrów i kochaj mnie. [przypis edytorski]

vale et me ama (łac.) — bądź zdrów/zdrowa i kochaj mnie. [przypis edytorski]

Vale et me amantem redama (łac.) — Bądź zdrów i kochaj mnie wzajemnie. [przypis edytorski]

Vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]

vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]

vale (łac.) — bywaj, bywaj zdrów (forma pozdrowienia) [zwyczajowa formuła pożegnalna łacińskich listów; red. WL]. [przypis edytorski]

vale (łac.) — bywaj zdrów, żegnaj. [przypis edytorski]

vale (łac.) — żegnaj. [przypis edytorski]

Valenciennes — Klöppelspitze, nach der franz. Stadt benannt. [przypis edytorski]

valentão (port.) — zabijaka, drab, awanturnik. [przypis edytorski]

Valentia, Gregorius de (łac.: Grzegorz z Walencji; ok. 1550–1603) — hiszpański jezuita, autor i wykładowca teologii scholastycznej m.in. w Ingolstadt i Rzymie; uhonorowany przez papieża Celestyna VIII tytułem „doktora doktorów”. [przypis edytorski]

Valentina Visconti — Gemahlin des Herzogs von Orléans. [przypis edytorski]

Valentino, Rudolf (1895–1926) — włoski gwiazdor filmowy z czasów kina niemego. [przypis edytorski]

Valerius Maximus (I w. n.e.) — rzym. pisarz, autor poczytnego w starożytności i średniowieczu zbioru uporządkowanych tematycznie anegdot o słynnych czynach i powiedzeniach Factorum et dictorum memorabilium libri novem, w którym korzystał z dzieł pisarzy rzymskich i greckich. [przypis edytorski]

Valerius Maximus powiada tak — Valerius Maximus, De institutis antiquis. [przypis edytorski]

Valerius Maximus — Valerius Maximus, De institutis antiquis. [przypis edytorski]

valet-de-place (fr.) — służący, który oferuje swoje usługi przyjezdnym, głównie jako przewodnik, posłaniec itp. [przypis edytorski]

Valig — sulig. [przypis edytorski]

valktis — prietaisas akėčioms, šienui iš pelkės vilkti, vežti. [przypis edytorski]

Valladolid — miasto w Hiszpanii, obecnie stolica wspólnoty autonomicznej Kastylia i León. [przypis edytorski]

Valla, Lorenzo (ok. 1406–1457) — włoski humanista, filozof i filolog, twórca filologicznej krytyki tekstu. [przypis edytorski]

Vallecas — dawna miejscowość w pobliżu Madrytu, na południe od miasta; od 1950 włączona do tej metropolii. [przypis edytorski]

Valmont, pani de Tourvel — bohaterowie epistolarnej powieści Niebezpieczne związki. [przypis edytorski]

valnastis — laisvė. [przypis edytorski]

valnysta (lenk.) — laisvė. [przypis edytorski]

Valois, Henri de (1603–1676) — francuski filolog i historyk; badacz i redaktor starożytnych tekstów związanych z historią chrześcijaństwa. [przypis edytorski]

Valona (wł.) — Wlora, miasto w Albanii, na wybrzeżu Adriatyku. [przypis edytorski]

Valparaiso — miasto w środkowym Chile. [przypis edytorski]

valsčius — administracinis vienetas. [przypis edytorski]

valu — švaru, išvalyta, tvarkinga. [przypis edytorski]

vamos (hiszp.) — chodźmy. [przypis edytorski]

V. An.(1.) Ad. M.(2.) Mi. Al. A.inc.(3.) A.Pg. M.de. C.(4.) G.(5.) A.ur.(6.) — Ten ciąg skrótów odpowiada wcześniejszej liście: „Wirginia (Kubly), Angela (Pietragrua), Adela (Rebuffel), Melania (Guilbert), Mina (von Griesheim), Aleksandra (Petit), Angelina, której nigdy nie kochałem (Bereyter), Angela (Pietragrua), Metylda (Dembowska), Klementyna, Giulia”. Do ostatniego skrótu: A.ur. odnosi się uwaga zanotowana poniżej w nawiasie: „P. Azur, której imienia nie pamiętam”. W źródle w tym miejscu jest odwzorowany ręczny zapis. [przypis edytorski]

vana sine viribus ira (łac.) — próżny jest gniew bez siły. [przypis edytorski]

Vandamme, Dominique (1770–1830) — generał armii napoleońskiej, znany z niesubordynacji, porywczości i skłonności do rabunków na podbitych terenach; otoczony ze swoją dywizją przez Prusaków w bitwie pod Kulm (30 sierpnia 1813), poddał się do niewoli. [przypis edytorski]

Vanderbilt — nazwisko amer. rodziny miliarderów, pochodzącej od Corneliusa Vanderbilta (1794–1877), który zbił ogromny majątek na transporcie morskim i kolejowym. [przypis edytorski]

van der Lubbe, Marinus (1909–1934) — z pochodzenia Holender, najprawdopodobniej świadome lub nieświadome narzędzie hitlerowców przy podpaleniu Reichstagu. [przypis edytorski]

Vandervelde, Emile (1866–1938) — belgijski polityk, jeden z przywódców belgijskich socjaldemokracji oraz czołowych działaczy i teoretyków II Międzynarodówki, przedstawiciel reformizmu. [przypis edytorski]

van Dyck, Antoon (1599–1641) — barokowy malarz flamandzki, znany głównie jako autor portretów. [przypis edytorski]

Van Eyck, Jan (ok. 1390–1441) — malarz niderlandzki. Jako jeden z pierwszych zaczął stosować technikę olejną. Malarzem był również jego brat Hubert van Eyck. [przypis edytorski]

van Eyck, Margerita — malarka niderlandzka, siostra Jana (ok. 1390–1441), Huberta (ok.1385-1426) i Lamberta van Eyck, także malarzy. [przypis edytorski]

Vanini, Lucilio, pseud.: Giulio Cesare Vanini (1585–1619) — włoski filozof i wolnomyśliciel, propagator racjonalizmu i ateizmu, krytyk instytucji religijnych jako wymyślonych w celu trzymania ludu w ryzach oraz samych religii, które uważał za powstałe w wyniku błędnych interpretacji zjawisk mających naturalistyczne wyjaśnienia. Wysunął tezę o przechodzeniu jednych zwierząt w inne oraz o pochodzeniu człowieka od zwierząt zbliżonych do małp. Schwytany, oskarżony o ateizm i bluźnierstwo, został spalony na stosie w Tuluzie. [przypis edytorski]

vanitas (łac.) — marność, próżność. [przypis edytorski]

vanitas (łac.) — marność; tu forma B lm: vanitates. [przypis edytorski]

Vanitas vanitatum et omnia vanitas — marność nad marnościami i wszystko marność (Koh 1, 2). [przypis edytorski]

Vanitas vanitatum homo (łac.) — człowiek (jest) marnością nad marnościami. [przypis edytorski]

vanitas vanitatum (łac.) — marność nad marnościami (Koh 1,2). [przypis edytorski]

vanitas, vanitatum vanitas (łac.) — marność, marność nad marnościami. [przypis edytorski]

vanity fair (ang.) — targ próżności. [przypis edytorski]

Van Loo (1705–1765) — fr. malarz rokokowy. [przypis edytorski]

Van Meegeren, Han (1889–1947) — holenderski tradycjonalistyczny malarz i genialny fałszerz, wsławił się sprzedażą fałszywych obrazów Vermeera Hermannowi Goeringowi, oraz udowodnieniem swoich umiejętności w eksperymencie sądowym. [przypis edytorski]

Vannina d'Ornano (1530–1563) — żona Sampiero Corso (1497–1567), korsykańskiego bojownika o uwolnienie Korsyki spod dominacji Genui. Po klęsce powstania Sampiero z rodziną wyemigrował do Francji. Pod jego nieobecność wychowawca ich dzieci, który okazał się agentem genueńskim, nakłonił Vanninę do wyjazdu do Genui. Powiadomiony Sampiero przechwycił statek, na miejscu osądził żonę, uznając, że dopuściła się zdrady, i własnoręcznie ją udusił. [przypis edytorski]

va-nu-pieds (fr.) — nędzarz, obdartus. [przypis edytorski]

Van Zeeland, Paul (1893–1973) — belgijski polityk katolicki, ekonomista, premier Belgii (1935–1937). [przypis edytorski]

vapeł (od fr. vapeur) — statek parowy. [przypis edytorski]

vapeurs (fr.) — opary. [przypis edytorski]

vapeurs (fr.) — uderzenie krwi; tu: histeryczny napad, wapory. [przypis edytorski]

vaporetto — tramwaj wodny w Wenecji (początkowo z napędem parowym, stąd nazwa). [przypis edytorski]

vaporetto (wł.) — tramwaj wodny. [przypis edytorski]