Przypisy

podwój (starop.) — drzwi; na podwoju (wesprzeć się): na drzwiach, w drzwiach, na odrzwiach (skrzydłach drzwi). [przypis redakcyjny]

pogłowie (starop.) — ludność (męska). [przypis redakcyjny]

pogoda (starop.) — sposobność. [przypis redakcyjny]

pogotowie (starop.; tu forma Msc, lp: w pogotowiu) — tym lepiej, tym bardziej. [przypis redakcyjny]

pogotowi (starop.) — w pogotowiu. [przypis redakcyjny]

pokazić (starop.) — zepsuć. [przypis redakcyjny]

po kęsu (starop.) — po trochu. [przypis redakcyjny]

pokusa (starop.) — tu: zły duch. [przypis redakcyjny]

pokusić (starop.) — [zakąsić, spróbować; tu:] doświadczyć. [przypis redakcyjny]

pokuszać (starop.) — doświadczać; [wodzić na pokuszenie]. [przypis redakcyjny]

polewka (starop.) — dziś: zupa. Tu chodzi zapewne o polewkę winną, spożywaną zazwyczaj przy śniadaniu. [przypis redakcyjny]

po macierzy (starop.) — po matce. [przypis redakcyjny]

pomiara (starop.) — umiarkowanie. [przypis redakcyjny]

pomiar (starop.) — [tu:] umiarkowanie. [przypis redakcyjny]

pomiary (starop.) — umiarkowanie. [przypis redakcyjny]

pomierny (starop.) — umiarkowany. [przypis redakcyjny]

pomoc (starop.) — [tu:] posag. [przypis redakcyjny]

pomy zgodą (starop.) — powiemy zgodnie [z Janem świętym]. [przypis redakcyjny]

poniewolne słowa (starop.) — wypowiedziane pod przymusem. [przypis redakcyjny]

ponno a. pono (starop.) — podobno. [przypis redakcyjny]

ponowa (starop.) — nowina. [przypis redakcyjny]

popona (starop.) — zasłona, fartuch u powozu. [przypis redakcyjny]

poprzysięgli (starop.) — wsparli zaskarżenie przysięgą. [przypis redakcyjny]

popsować (starop.) — popsuć. [przypis redakcyjny]

porównywać (starop.) — równać, równo się obchodzić. [przypis redakcyjny]

poruczać (starop.) — oddawać pod opiekę, polecać. [przypis redakcyjny]

pośledni (starop.) — ostatni. [przypis redakcyjny]

posłuchy (starop.) — czaty. [przypis redakcyjny]

pospolita śmierć (starop.) — [tu:] śmierć wszystkich; [powszechna śmierć]. [przypis redakcyjny]

pospolity (starop.) — powszechny; por. wyraz pokrewny: rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]

pospolity (starop.) — powszechny. [przypis redakcyjny]

postanawniejszy (starop.) — dojrzalszy. [przypis redakcyjny]

postanowić (starop.) — ustalić; państwo do końca niepostanowione: [państwo nie do końca ustalone, ustanowione; red. WL]. [przypis redakcyjny]

postawa (starop.) — [tu:] osnowa tkacka. [przypis redakcyjny]

postawką (starop.) — po wierzchu. [przypis redakcyjny]

postawki (starop.) — miny. [przypis redakcyjny]

postawki (starop.) — postępki. [przypis redakcyjny]

postawny (starop.) — okazały, wpadający w oczy. [przypis redakcyjny]

postawy (starop.) — postępki. [przypis redakcyjny]

postraszne kaźni (starop.) — groźne kary. [przypis redakcyjny]

posuły (starop.) — podarunki na przekupienie sędziego. [przypis redakcyjny]

poszło na (starop.) — wyglądało na (wonne cyprysy). [przypis redakcyjny]

potkać kogo czem (starop.) — zarzucić komu coś. [przypis redakcyjny]

potrefuje się (starop.) — zdarza [się]. [przypis redakcyjny]

potycze (starop.) — rodzaj sideł. Znaczenie to jednak w tem miejscu wcale nie stosowne. Bodaj czy nie należy czytać po tycze, a właściwie po tyce; w takim razie miejsce to byłoby jasne: Wiąz podcięty „do ziemie kochany krzak (winną macicę) na dół ciągnie za sobą po tyce” tj. po swoim pniu. [przypis redakcyjny]

poważność (starop.) — powaga. [przypis redakcyjny]

powinien (starop.) — na zawołanie [wszystkim za grosz]. [przypis redakcyjny]

powinien (starop.) — [tu:] wdzięczny. [przypis redakcyjny]

powinnie (starop.) — koniecznie. [przypis redakcyjny]

powinny (starop.) — obowiązany. [przypis redakcyjny]

powinowacić (starop.) — ujmować, obowiązywać. [przypis redakcyjny]

powinowaci (starop.) — wdzięczni, obowiązani. [przypis redakcyjny]

powinowat (starop.) — obowiązany. [przypis redakcyjny]

powinowat (starop.) — [tu:] wdzięczen, obowiązany. [przypis redakcyjny]

po woli (starop.) — według woli, posłuszny komuś; por. daw.: powolny. [przypis redakcyjny]

powolność i chuć prawa (starop.) — uległość i prawdziwa namiętność. [przypis redakcyjny]

Po wszystkiey prawie nad którego ziemi/ Sroższego wieki tamteczne nie miały (starop.) — zamiast: Nad którego wieki tamteczne nie znały sroższego po wszystkiej prawie ziemi. [przypis redakcyjny]

pożądny (starop.) — pożądany, upragniony. [przypis redakcyjny]

pożyć (starop.) — pokonać. [przypis redakcyjny]

pozdychali (starop.) — poumierali. [przypis redakcyjny]

po zwierzęcem śledzie (starop.) — zamiast: [po zwierzęcym] śladzie; por. obiad, po obiedzie. [przypis redakcyjny]

prątek (starop.) — pręcik. [przypis redakcyjny]

prace (starop.) — dziś popr.: pracy. [przypis redakcyjny]

praktykarka (starop.) — wieszczka, czarnoksiężniczka. [przypis redakcyjny]

praktyki (starop.) — czary. [przypis redakcyjny]

prawie (starop.) — należycie. [przypis redakcyjny]

prawie (starop.) — naprawdę, prawdziwie. [przypis redakcyjny]

prawie (starop.) — zupełnie. [przypis redakcyjny]

praw li, krzyw li (starop.) — czy to sprawiedliwy, czy to niesprawiedliwy. [przypis redakcyjny]

prawy (starop.) — prawdziwy. [przypis redakcyjny]

prażen (starop.) — próżen, wolny. [przypis redakcyjny]

prażen (starop.) — wolny, swobodny. [przypis redakcyjny]

prażni (starop.) — wolni. [przypis redakcyjny]

pręcej (starop.) — daw. pisownia wyrazu prędzej. [przypis redakcyjny]

prętki (starop.) — daw. pisownia wyrazu prędki. [przypis redakcyjny]

prętkopióry bełt (starop.) — strzała; prędka strzała. [przypis redakcyjny]

preceptor (starop.) — nauczyciel. [przypis redakcyjny]

precz, to precz (starop.) — pomińmy to, nie mówmy o tym. [przypis redakcyjny]

prózno (starop.) — na próżno (tzn. daremne są przestrogi, które zalecają zachowanie równowagi ducha w żałobie). [przypis redakcyjny]

prózno (starop.) — próżno, na próżno. [przypis redakcyjny]

prózny (starop.) — zbyteczny. [przypis redakcyjny]

prokurator (starop.) — [tu:] prawnik. [przypis redakcyjny]

prymas (starop.) — pierwszy. [przypis redakcyjny]

pry (starop.) — prawi, mówi. [przypis redakcyjny]

prywatka (starop.) — widok [tj. interes] osobisty. [przypis redakcyjny]

prywaty (starop.) — widoki osobiste. [przypis redakcyjny]

prze Bóg, a na jawi, / Czy mię sen bawi? (starop.) — na Boga, czy to jawa, czy też zwodzi mnie sen? [przypis redakcyjny]

przecierać piłami (starop.) — [tu:] przerzynać. [przypis redakcyjny]

przeciwiać się (starop.) — [tu:] echo odbijać, odzywać się. [przypis redakcyjny]

przeczciż (starop.) — [konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; red. WL] przeczytaj. [przypis redakcyjny]

przeczedł i rozwiódł (starop.) — przeczytał i wytłumaczył. [przypis redakcyjny]

przecz (starop.) — dlaczego, czemu. [przypis redakcyjny]

przecz (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]

przecz (starop.) — dlaczego, z jakiej przyczyny. [przypis redakcyjny]

przecz (starop.) — na co, dla czego. [przypis redakcyjny]

przeczże (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]

przed gody (starop.) — [przed godami; tj.] przed Bożym Narodzeniem, Nowym Rokiem. [przypis redakcyjny]

przed mojema (…) oczema (starop.) — przed moimi oczami. [przypis redakcyjny]

przedsię (starop.) — mimo to, jednak. [przypis redakcyjny]

przedsię (starop.) — mimo to. [przypis redakcyjny]