Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15183 przypisów.
śpij z otwartymi oczami. To dobre dla zająca — zające są czujne, ale kiedy ktoś się do nich zbliża, pozostają nieruchome i uciekają dopiero, gdy są pewne, że zostały zauważone; stąd powstał mit, że śpią z otwartymi oczami, i frazeologizmy „spać jak zając, z otwartymi oczami”, oznaczające spanie płytkim, czujnym snem, z którego łatwo się wybudzić. [przypis edytorski]
śpik (daw.) — senność, sen. [przypis edytorski]
śpik — dziś popr.: szpik. [przypis edytorski]
śpik (gw.) — malec; [śpioch; red. WL]. [przypis redakcyjny]
śpik (gw.) — sen. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
śpik (gw.) — sen, senność. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
śpik (reg.) — sen. [przypis edytorski]
śpik — senność. [przypis edytorski]
śpik — szpik, tu: rdzeń kręgowy. [przypis edytorski]
śpi snem Noego — biblijny patriarcha Noe upił się winem i zasnął nagi w swoim namiocie (Rdz 9, 21 i nast.). [przypis edytorski]
śpis — włócznia, oszczep, dzida. [przypis redakcyjny]
śpital (gw.) — szpital. [przypis edytorski]
špitolis — ligoninė. [przypis edytorski]
špitolninkas — bažnyčios tarnas, kas gyvena špitolėje. [przypis edytorski]
špitolninkas (lenk.) — čia: bažnyčios tarnas. [przypis edytorski]
śpiżany (daw.) — spiżowy. [przypis redakcyjny]
śpiżarnia — dziś popr. pisownia: spiżarnia. [przypis edytorski]
śpiża — właśc. spiż; stop metali używany do odlewania dzwonów. [przypis edytorski]
śpiżowy — dziś popr.: spiżowy, wykonany ze spiżu, stopu miedzi, cyny i cynku. [przypis edytorski]
śpona — szpon, pazur ptasi. [przypis redakcyjny]
šposas — pokštas, išdaiga. [przypis edytorski]
śprit (gw.) — spirytus. [przypis edytorski]
śpryt (gw.) — spirytus. [przypis edytorski]
śp. — skrót od: świętej pamięci; określenie osoby zmarłej. [przypis edytorski]
śramanera — sanskr. śrāmanera, chiń. shamen, jap. shamon. Buddyjski mnich tudzież mniszka, który wyrzekł się doczesnego świata w imię podążania ścieżką wiodącą ku wyzwoleniu. W oryginalnym znaczeniu słowo śramanera oznaczało osobę, która ogoliła głowę, porzuciła cały dotychczasowy majątek i status społeczny i poświęciła się treningowi ciała i umysłu w celu wykorzenienia złych nawyków i pielęgnowania dobrych. Początkowo termin ten odnosił się do nie-buddyjskich praktykujących, wyznawców dżinizmu praktykujących i studiujących Wedy i Upaniszady. [przypis tłumacza]
śrébrny — dziś popr. pisownia: srebrny. [przypis edytorski]
śrężoga (daw.) — mgła. [przypis edytorski]
śrebrzysty (daw.) — dziś popr.: srebrzysty. [przypis edytorski]
średnią drogą — stopniem pośrednim. [przypis redakcyjny]
średnię — dziś popr. forma B. lp: średnią. [przypis edytorski]
średniego brata — Władysław, książę czeski w l. 1110–1125. [przypis edytorski]
średniówka — przerwa intonacyjna rozdzielająca wers wiersza na dwie w przybliżeniu równe części. [przypis edytorski]
średni stan — dziś raczej: klasa średnia. [przypis edytorski]
średzina — środek. [przypis edytorski]
Śreniawa — herb, czerwona rzeka w białym polu. [przypis redakcyjny]
Śreniawa — herb Pisarskich, rzeka Śreniawa. [przypis redakcyjny]
Śreniawa — herb (przedstawiający bieg rzeki). [przypis edytorski]
śreżoga — blask promieni słonecznych wyzierających zza mgły. [przypis edytorski]
śreżoga — rozedrgane powietrze nad rozgrzaną powierzchnią, tworzące wrażenie mgły np. nad asfaltem w upalny dzień. [przypis edytorski]
śreżoga — rozedrgane, sprawiające wrażenie mgły powietrze w gorący i upalny dzień. [przypis edytorski]
śreżoga — rozedrgane z powodu gorąca powietrze (np. w upalny dzień albo blisko źródła ciepła), sprawiające wrażenie mgły. [przypis edytorski]
śreżoga — zapylenie, zadymienie powietrza, zaciemniające niebo. [przypis edytorski]
śreżoga — zjawisko optyczne, jakie dają promienie światła przeświecające przez mgłę, dym, zapylone a. mocno rozgrzane powietrze, co sprawia wrażenie wibracji, migotania obrazu. [przypis edytorski]
śreżoga — zjawisko optyczne, jakie dają promienie światła przeświecające przez mgłę, dym, zapylone a. mocno rozgrzane powietrze, co sprawia wrażenie wibracji, migotania obrazu; rozedrgane z powodu gorąca powietrze (np. w upalny dzień albo blisko źródła ciepła), sprawiające wrażenie mgły. [przypis edytorski]
śród Amazon mężowrogiej rzeszy — wśród Amazonek, na poły legendarnego plemienia walecznych kobiet, tu przedstawionego (przez epitet „mężowroga rzesza”) jako z zasady wrogiego mężczyznom. [przypis edytorski]
Śródborów — osiedle założone w 1922 wśród lasów i wydm, zaprojektowane jako jako miasto-ogród, w 1932 włączone do podwarszawskiego Otwocka. [przypis edytorski]
śród (daw.) — dziś: wśród. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród, pomiędzy. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród, pośród; tu: w czasie, podczas. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród, pośród; w czasie, podczas. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród; tu: w czasie, podczas. [przypis edytorski]
Śród doktorów; a ci, co go słuchali, byli zdumieni jego mądrością — parafraza Łk 2:46–47. [przypis edytorski]
śród — dziś popr.: pośród. [przypis edytorski]
śród — dziś popr.: wśród. [przypis edytorski]
śród — dziś: wśród. [przypis edytorski]
śród gmachów — gmach, tu w dawniejszym znaczeniu (z niem.): komnata. [przypis redakcyjny]
śród piersi mu przeszył — „Śród” zamiast rzeczownika: środek, potrzeba uważać jako przypadek czwarty, zależący od słowa czynnego „przeszył”. [przypis redakcyjny]
Śród przemian i zjawisk, i dziwów tysiąca (…) Proch każdy wieczyście ma żyć — [por.] Miriam, Z czary młodości. Liryczny pamiętnik duszy, Kraków 1893, s. 44 (Nieśmiertelność). [przypis autorski]
śród temiskirskich (…) pieleszy — Temiskira a. Temiskyra miała być stolicą państwa Amazonek. [przypis edytorski]
śród tych płomieni jednego włosa żar ci nie wyleni — To jest płomień święty, który nas czyści, może wprawdzie nas dręczyć, ale nie zniszczyć. [przypis redakcyjny]
Środa Popielcowa a. Popielec — w kalendarzu katolickim pierwszy dzień wielkiego postu, przypadający na 46 dni kalendarzowych przed Niedzielą Wielkanocną. [przypis edytorski]
Środa Popielcowa a. Popielec — w kalendarzu katolickim pierwszy dzień wielkiego postu, przypadający na 46 dni kalendarzowych przed Wielkanocą. [przypis edytorski]
środa popielcowa — w kalendarzu katolickim środa, w którą wypada Popielec, pierwszy dzień wielkiego postu, następujący po okresie karnawału. [przypis edytorski]
Środek, który centrum znaczy — To pojęcie środka autor wykładał już rodakom na posiedzeniu dnia 29 listopada w roku w ratuszu brukselskim. [przypis autorski]
Środek proponowany jest jedyny; jest prosty i musi być skuteczny. Dziwne, że przed „Umową społeczną”, w której go podaję… — por. Umowa społeczna III, 10: „Nie wystarcza, żeby naród zgromadzony ustalił raz ustrój państwa, nadając sankcję ogółowi praw; nie wystarcza, by ustanowił rząd wieczysty, względnie by załatwił raz na zawsze wybór urzędników: poza nadzwyczajnymi zgromadzeniami, jakich mogą wymagać nadzwyczajne wypadki, powinny być zgromadzenia stałe i periodyczne, tak, by nic nie mogło znieść ich czy też odroczyć, a to w ten sposób, by w oznaczonym dniu prawo zwoływało lud i by do tego nie było trzeba żadnego formalnego zwołania. Ale poza tymi zgromadzeniami, uprawnionymi już przez ich datę, każde zgromadzenie narodu niezwołane przez urzędników do tego umocowanych i według przepisanych form winno być uważane za bezprawne, a wszystko, co na nim się zdziała, za niebyłe, nawet bowiem porządek zgromadzania się musi wypływać z prawa. Co się tyczy mniejszej lub większej częstości zgromadzeń prawnych, zależy ona od tylu względów, że niepodobna podać w tej mierze ścisłych reguł. Można tylko ogólnie powiedzieć, że im silniejszy jest rząd, tym częściej winien się pokazywać zwierzchnik”. — W rozdziale zaś 18, pt. „Środki zapobieżenia uzurpacji ze strony rządu”, doradza: „Periodyczne zgromadzenia, o których przedtem mówiłem, mogą zapobiec temu nieszczęściu (tj. uzurpacji), względnie opóźnić je, zwłaszcza gdy nie potrzebują formalnego zwołania; wówczas bowiem książę nie mógłby im przeszkodzić, nie deklarując się jawnie jako gwałciciel praw i wróg państwa”. [przypis redakcyjny]
środek, przydatny do celu owego; zda się, że 800 fr. wystarczą (…) — Trentowski w r. 1847 napisał Wizerunki duszy narodowej (wyszły w Paryżu 1848 r.). W tej pracy, równie jak w poprzednio wydanej przez Trentowskiego Przedburzy politycznej, znajdują się ustępy pióra Z. Krasińskiego. [przypis redakcyjny]
Środkiem Alei — Alei Ujazdowskich. [przypis redakcyjny]
środki — tu: środki pieniężne; możliwości finansowe. [przypis edytorski]
środkowaniem — w kopii Ossol.: przodkowaniem. [przypis redakcyjny]
środopoście — Niedziela Środopostna, trzecia niedziela Wielkiego Postu. [przypis redakcyjny]
śrubstak a. szrupstak (daw., gw., z niem. Schraubstock) — imadło, przyrząd do mocowania przedmiotów podczas obróbki, złożony z dwu szczęk zaciskanych za pomocą śruby. [przypis edytorski]
śrubsztak — imadło przymocowane do stołu roboczego. [przypis edytorski]
śrubsztak (przestarz.) — imadło; przyrząd do przytrzymywania obrabianych przedmiotów. [przypis edytorski]
śrucina — kulka śrutu; drobny ołowiany pocisk broni myśliwskiej. [przypis edytorski]
śrutówka — strzelba myśliwska, z której strzela się śrutem. [przypis edytorski]
śrut — tu: śruta; mąka raz jeden grubo zmielona, nie przepuszczona przez pytle. [przypis redakcyjny]
śrybło (gw.) — srebro. [przypis edytorski]
śrzedniejsze (starop. forma) — tu: środkowe. [przypis edytorski]
śrzedni (starop. forma) — tu: środkowy. [przypis edytorski]
śrzeżoga a. śreżoga (daw.) — odblask słońca od mgły lub dymu. [przypis edytorski]
śrzeżoga — szron, mróz. [przypis redakcyjny]
śrzeżogi i śniegi (starop.) — zimno, mróz. [przypis redakcyjny]
śrzodek (daw. a. gw.) — środek. [przypis edytorski]
śrzodek (daw.) — dziś: środek. [przypis edytorski]
śrzodek (starop. forma) — dziś: środek. [przypis edytorski]
śrzodek (starop. forma) — środek. [przypis edytorski]
śrzodkiem — dziś popr.: środkiem. [przypis edytorski]
śrzodkiem (starop.) — dziś: środkiem. [przypis edytorski]
śrzodkiem (starop. forma) — dziś: środkiem. [przypis edytorski]
śrzodopoście — śródpoście; połowa Wielkiego Postu, wypadająca w przedwiośnie. [przypis edytorski]
śrzodopoście (starop.) — połowa Wielkiego Postu poprzedzającego wiosenne święta Wielkiejnocy. [przypis edytorski]
śrzon (daw.) — szron. [przypis edytorski]
śrzon (starop. forma) — dziś popr.: szron. [przypis edytorski]
śrzon (starop.) — szron. [przypis edytorski]
štamas moterų (vok.) — čia: visos moterys. [przypis edytorski]
śtanga właśc. sztanga (z niem.) — sztaba żelazna tu: zabezpieczająca wrota. [przypis edytorski]
Ś-to Jerska — dziś popr. pisownia: Świętojerska. [przypis edytorski]
śtraf (z niem.) — kara. [przypis edytorski]
śtreka (z niem.: Streck) — odcinek. [przypis redakcyjny]
