ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15301 przypisów.
szyfonierka (daw.) — tekturowe pudełeczko albo woreczek na robótki ręczne. [przypis edytorski]
szyfonowy — wykonany z szyfonu: cienkiej, przezroczystej, przewiewnej tkaniny jedwabnej lub bawełnianej. [przypis edytorski]
szyfrowy — tu: przym. od szyfer, odmiana łupku, kamienia charakteryzującego się dużą łupliwością. [przypis edytorski]
szyfry — tu: ornamenty, ozdoby (por. reg. cyfrowane portki). [przypis edytorski]
Szygoń — bohater opowiadania St. Grabińskiego Demon ruchu. [przypis edytorski]
szyie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (od) szyi. [przypis edytorski]
szyie (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: (u) szyi. [przypis edytorski]
szyją — dawna forma B.r.ż.; dziś: szyję. [przypis edytorski]
szyją — dziś popr. forma B. lp: szyję. [przypis edytorski]
szyja — tu: wąskie koryto strumienia, rzeki, itp. [przypis edytorski]
szyja — tu: wejście, korytarz wiodący do wnętrza. [przypis edytorski]
Szyję zrób (…) Batyla — obraz Batylosa [w:] Anakreont, Pieśni, Lwów, „Księgarnia Polska” 1900, nr 55, s. 78. [przypis redakcyjny]
szyje (daw.) — dziś popr. forma D.lp: szyi. [przypis edytorski]
szyje (daw. forma D.lp) — dziś: szyi. [przypis edytorski]
szyje — dziś popr. forma D.lp: szyi. [przypis edytorski]
szyje (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: (u) szyi. [przypis edytorski]
szykana — utrudnienie, przeszkoda, prześladowanie. [przypis edytorski]
szykana — utrudnienie, przeszkoda. [przypis edytorski]
szyk — elegancja. [przypis edytorski]
szykować — tu: formować szyki. [przypis edytorski]
szykowiec (daw.) — człowiek szykowny, elegant. [przypis edytorski]
Szyk przestawny pod wpływem składni łacińskiej: w której nie psowała (nie psuła się). [przypis redakcyjny]
Szyk przestwny: O Kupido, sroższy nade wszytkie okrutne bogi. [przypis edytorski]
szyk — tu: kolejność. [przypis edytorski]
szyk — tu: oddział żołnierzy. [przypis edytorski]
szyldkret a. szylkret — tworzywo otrzymywane z pancerza żółwi morskich, używane do wyrobu drobnych przedmiotów. [przypis edytorski]
szyldkret a. szylkret — tworzywo pozyskiwane ze skorup żółwi morskich. [przypis edytorski]
szyldkret a. szylkret — tworzywo uzyskiwane ze skorup żółwi morskich. [przypis edytorski]
szyldkretowy — wykonany z szylkretu, tworzywa pozyskiwanego ze skorup żółwi morskich. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.) — strażnik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.) — wartownik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.) — żołnierz na warcie. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.) — żołnierz na warcie, strażnik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.) — żołnierz pełniący wartę, strażnik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.) — żołnierz stojący na warcie. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.) — żołnierz stojący na warcie. [przypis redakcyjny]
szyldwach (daw.) — żołnierz stojący na warcie, wartownik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw.; z niem. Schild: tarcza; Wache: warta) — żołnierz na warcie, wartownik, tu: wartownia, miejsce pełnienia straży. [przypis edytorski]
szyldwach (daw., z niem.) — wartownik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw., z niem.) — żołnierz na warcie. [przypis edytorski]
szyldwach (daw., z niem.) — żołnierz na warcie, strażnik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw., z niem.) — żołnierz na warcie, wartownik. [przypis edytorski]
szyldwach (daw., z niem.) — żołnierz pełniący wartę, strażnik. [przypis edytorski]
szyldwacht a. szyldwach (daw.) — wartownik; stać na szyldwachcie a. na szyldwachu: stać na warcie. [przypis edytorski]
szyldwach — wartownik. [przypis redakcyjny]
szyldwachy — dziś popr. forma M. lm: szyldwachowie; szyldwach (daw., z niem.): żołnierz na warcie, strażnik. [przypis edytorski]
szyldwachy — straże, warty. [przypis redakcyjny]
szyldwach (z niem.) — wojskowy strażnik. [przypis edytorski]
szyling — angielska moneta historyczna (1/20 część funta szterlinga) dzielona na 12 pensów. [przypis edytorski]
szyling — dawna angielska jednostka monetarna. Najdrobniejszą monetą, groszem, był pens. Dwanaście pensów to szyling (system angielski nie był systemem dziesiętnym). Pięć szylingów to korona. Dwadzieścia szylingów to funt. Gwinea to funt i jeden szyling, czyli dwadzieścia jeden szylingów. [przypis edytorski]
szyling — dawna angielska jednostka monetarna. Szyling był równy 1/20 funta i dzielił się na 12 pensów. [przypis edytorski]
szyling — dawna angielska jednostka monetarna; szyling dzielił się na 12 pensów, 20 szylingów tworzyło funt. [przypis edytorski]
szyling — dawna angielska jednostka monetarna; szyling dzielił się na 12 pensów. [przypis edytorski]
szyling — dawna brytyjska jednostka monetarna, dwudziesta część funta. [przypis edytorski]
szyling — dawna jednostka monetarna Austrii (1925–1938 oraz 1945–2001). [przypis edytorski]
szyling — moneta używana w Anglii do 1971 r. [przypis edytorski]
szylkret — masa rogowa otrzymywana ze skorupy żółwia podzwrotnikowego, z której wyrabia się grzebienie, guziki itp. [przypis edytorski]
szylkret — masa rogowa otrzymywana ze skorupy żółwia. [przypis edytorski]
szylkret — materiał pozyskiwany z pancerza żółwia morskiego zwanego żółwiem szylkretowym, służący dawniej do wyrobu grzebieni, guzików i ozdób, najczęściej w kolorze błyszczącego brązu. [przypis edytorski]
szylkretowe — szyldkretowe, ze skorupy żółwia. [przypis redakcyjny]
szylkretowy — wykonany z materiału pozyskanego ze skorupy żółwia. [przypis edytorski]
szylkretowy — wykonany z szylkretu, tj. masy rogowej uzyskiwanej z pancerzy żółwi. [przypis edytorski]
szylkretowy — wykonany z szylkretu, tj. masy rogowej uzyskiwanej z pancerzy żółwi. [przypis edytorski]
szylkretowy — wykonany z szylkretu, tworzywa pozyskiwanego ze skorup żółwi morskich. [przypis edytorski]
szylkret — rogowa warstwa na pancerzu morskich żółwi, używana daw. do wyrobu grzebieni i figurek. [przypis edytorski]
szylkret — tworzywo otrzymywane z pancerza żółwi morskich, używane do wyrobu drobnych przedmiotów. [przypis edytorski]
szylkret — tworzywo pozyskiwane ze skorup żółwi morskich. [przypis edytorski]
szylkret — tworzywo z pancerzy żółwi morskich. [przypis edytorski]
Szyller — właśc. Friedrich Schiller (1759–1805), poeta niemieckiego preromantyzmu. [przypis edytorski]
Szyller, właśc. Friedrich von Schiller (1759–1805) — niem. poeta romantyczny i teoretyk sztuki; początkowo przedstawiciel preromantycznego nurtu „burzy i naporu” (niem. Sturm und Drang), później tworzył w stylu klasycznym; wraz z Goethem założył teatr w Weimarze; tworzył dramaty romantyczne (np. Zbójcy, 1781) i historyczne (np. Dziewica Orleańska (1801), ballady (np. Rękawiczka przełożona przez Adama Mickiewicza), wiersze i poematy, a także prace z zakresu historii, teorii sztuki i estetyki; do jego poematu pt. Oda do radości (1786) muzykę skomponował Ludvig van Beethoven; obecnie jest to hymn Unii Europejskiej. Słowacki, ulegając częstej u polskich romantyków manierze, spolszczył i zdeformował nazwisko poety. [przypis edytorski]
Szyller, właśc. Friedrich von Schiller (1759–1805) — poeta, teoretyk sztuki, wraz z Goethem największy klasyk niemiecki. [przypis edytorski]
Szyller, własc. Friedrich Schiller (1759–1805) — niemiecki poeta i filozof okresu romantyzmu, autor m.in. Ody do radości. [przypis edytorski]
Szyllok, popr.: Shylock — jeden z bohaterów Kupca weneckiego Williama Shakespeare'a: podstępny lichwiarz, który zgadza się udzielić nieoprocentowanej pożyczki na dużą sumę, stawiając warunek, że jeśli dłużnik nie spłaci jej w terminie, wówczas on jako wierzyciel będzie miał prawo do funta jego ciała; kiedy inwestycja dłużnika kończy się katastrofą, Shylock żąda przed sądem dotrzymania umowy. [przypis edytorski]
Szylok, popr.: Shylock — jeden z bohaterów Kupca weneckiego Williama Shakespeare'a: podstępny lichwiarz, który zgadza się udzielić nieoprocentowanej pożyczki na dużą sumę, stawiając warunek, że jeśli dłużnik nie spłaci jej w terminie, wówczas on jako wierzyciel będzie miał prawo do funta jego ciała; kiedy inwestycja dłużnika kończy się katastrofą, Shylock żąda przed sądem dotrzymania umowy. [przypis edytorski]
szylwach — właśc. szyldwach, posterunek straży. [przypis edytorski]
Szymanowska, Zofia herbu Młodzian (1826–1870) — przyrodnia siostra Celiny Szymanowskiej, żona Teofila Lenartowicza. [przypis edytorski]
Szymanowski, Józef (1746–1801) — poeta, szambelan Stanisława Augusta, zaprzyjaźniony z Czartoryskimi, przez współczesnych uważany za wyrocznię dobrego smaku literackiego. [przypis edytorski]
Szymanowski, Karol (1882–1937) — kompozytor i pianista, autor m. in. muzyki do baletu Harnasie. [przypis edytorski]
Szymanowski, Karol (1882–1937) — polski kompozytor, pianista, pedagog i pisarz. [przypis edytorski]
Szymanowski, Karol (1882–1937) — wybitny polski kompozytor (stawiany obok Chopina), pianista, pedagog i krytyk muzyczny. [przypis edytorski]
Szymanowski, Karol (1882–1937) — wybitny polski kompozytor (stawiany obok Chopina), pianista, pedagog i krytyk muzyczny. W czasie, gdy Witkacy pisał „Szewców” (1931–1934), Szymanowski żył jeszcze, choć był od wielu lat chory na gruźlicę; zmarł w sanatorium w Lozannie w 1937 r. i został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie, zaś jego serce umieszczono w Kościele św. Krzyża w kaplicy Sióstr Sercanek, gdzie spłonęło w czasie powstania warszawskiego. [przypis edytorski]
Szymanowski Wacław (1821–1886) — literat i dziennikarz, redaktor zachowawczego „Kuriera Warszawskiego”, przeciwnik pozytywizmu. [przypis redakcyjny]
Szymborska, Wisława (1923–2012) — poetka, eseistka, felietonistka i krytyczka, laureatka Nagrody Nobla w roku 1996. [przypis edytorski]
Szymborski, Wacław (1866–1932) — aktor. [przypis edytorski]
Szymek, właśc. Szymon Lustgarten — członek żydowskiego ruchu oporu; w jego mieszkaniu przy ul. Józefińskiej 13 był punkt ŻOB w krakowskim getcie. [przypis edytorski]
szymliczek — koń jabłkowity. [przypis autorski]
Szymon bar Giora (zm. 71 n.e.) — przywódca sykariuszy, jednego z głównych żydowskich ugrupowań powstańczych podczas wojny z Rzymianami. [przypis edytorski]
Szymon ben Chalafta — jeden z ostatnich tannaitów, zebrał Miszny w sześć tomów; znał się z Jechudą ha-Nasim. [przypis edytorski]
Szymon ben Gamaliel (ok. 10 r. p.n.e. – 70 r. n.e.) — tannaita drugiej generacji, od roku 50 przewodził Sanchedrynowi; zgodnie z tradycją zaliczany do Dziesięciu Męczenników żydowskich, zabity przez Rzymian w czasie pierwszej wojny żydowskiej (66 – 73 n.e.). [przypis edytorski]
Szymon ben Jochaj (I/II w. n.e) — tannaita trzeciej generacji, uczeń rabina Akiby ben Josefa. Przypisuje się mu autorstwo księgi Zohar, podstawowego tekstu żydowskiej mistyki i kabały. [przypis edytorski]
Szymon ben Szetach (ok.120–40 p.n.e.) — faryzeusz, zwierzchnik Sanchedrynu za panowania Aleksandra Jannaja i królowej Aleksandry Salome w Judei. Zainicjował powstawanie jesziw w każdym większym mieście. [przypis edytorski]
Szymon — biskup płocki, jeden z adresatów listu wstępnego do księgi I Kroniki Galla Anonima. [przypis edytorski]
Szymon i Juda — apostołowie Jezusa, wg tradycji razem ponieśli męczeńską śmierć w Persji; w Kościele katolickim ich święto liturgiczne obchodzone jest 28 października. [przypis edytorski]
Szymon lub Symeon — brat Józefa, syn Jakuba i Racheli. [przypis edytorski]
Szymon Mag (I w.) — współczesny apostołom, usiłował kupić od nich dar udzielania Ducha Świętego (Dz 8:9–24); późniejsze źródła chrześcijańskie uznawały go za praźródło wszystkich herezji, szczególnie gnostycyzmu; gnostycka grupa szymonian (II w.) uważała Szymona Maga za swojego założyciela i twórcę doktryny. [przypis edytorski]
Szymon Mag (I w.) — współczesny apostołom, usiłował kupić od nich dar udzielania Ducha Świętego (Dz 8, 9–24); późniejsze źródła chrześcijańskie uznawały go za praźródło wszystkich herezji, szczególnie gnostycyzmu. Wg chrześcijańskich Dziejów Piotra (II w.) miał dowodzić swoich nadludzkich mocy przed cesarzem Neronem, pokazując, że potrafi latać, a wówczas Piotr zmusił unoszące go złe duchy do puszczenia gnostyka, który spadł. [przypis edytorski]
Szymon (Simon) ben Jochaj — mędrzec Miszny, II w. n.e., mistyk; przypisywano mu autorstwo podstawowej księgi kabalistycznej Zohar. [przypis edytorski]
Szymon Słupnik, Szymon Słupnik Starszy (390–459)— syryjski asceta wczesnochrześcijański, zbudował wysoki kamienny słup z platformą na szczycie, na której spędził resztę życia; święty katolicki i prawosławny; jego styl życia naśladowało wielu innych ascetów. [przypis edytorski]
Szymon Stylites (łac. Simeon Stylites, 390–459) — eremita, asceta, święty kościoła katolickiego i prawosławnego; pochodził z Sis (dziś Kozan w Turcji), na pograniczu Cylicji i Syrii; praktykował ascezę w Antiochii Syryjskiej, gdzie zbudował kamienny słup (o wys. ok. 3 m, stopniowo podwyższany aż do 60 stóp, tj. ok. 18 m), na słupie Symeon umieścił platformę o powierzchni ok. 4 m²; przez niemal 40 lat tam modlił się, wygłaszał kazania oraz rozmawiał z odwiedzającymi go ludźmi; także: Szymon Stylita, Szymon Słupnik. [przypis edytorski]
Szymon, syn Giory — p. II, XIX, 2; u Tacyta (Dzieje V, 12) pomyłka: „Jan, którego nazywano Bargiora”; słusznie prostuje w dopisku Naruszewicz; Jan zresztą był synem Lewiego. [przypis tłumacza]
