Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11003 przypisów.
kłus — bieg czworonożnego zwierzęcia, w trakcie którego jednocześnie podnosi ono nogi znajdujące się na przekątnej. [przypis edytorski]
kłus — chód konia, polegający na tym, że dwie przeciwległe kończyny (prawa przednia i lewa tylna a. odwrotnie) odbijają się od podłoża jednocześnie. [przypis edytorski]
kłus — dwutaktowy bieg konia, w trakcie którego jednocześnie podnosi nogi znajdujące się na przekątnej. [przypis edytorski]
kłus — szybki, dwutaktowy chód konia, podczas którego naraz unosi on lewą tylną i prawą przednią nogę. [przypis edytorski]
kłusze (daw.) — biegnie, kłusuje; od: kłusić: szybko iść, biec. [przypis edytorski]
kłusze (daw.) — biegnie; od: kłusić: szybko iść, biec. [przypis edytorski]
kłusze (daw.) — kłusuje, biegnie. [przypis edytorski]
kłusze (daw.) — kłusuje; kłusić: szybko biec, spieszyć się. [przypis edytorski]
kłusze (daw.) — od: kłusić: biec a. jechać szybko. [przypis edytorski]
kłusz się (daw.) — uciekaj. [przypis edytorski]
kłusz sie (daw.) — biegnij; od: kłusić: szybko iść, biec. [przypis edytorski]
kływy — posiadający kły. [przypis edytorski]
kły wyzywa wieków — nie lęka się wieków, czasu wszystko niszczącego, który od poety kłami uzbrojony. Podobnie w Owidiuszu: „Dentes aevi” [tj. zęby wieku; red. WL] Metam[orphoses] XV, 255. [przypis redakcyjny]
kłyźnić się (gw.) — kłócić się. [przypis edytorski]
kłyźnienia (gw.) — kłótnie, skłócanie. [przypis edytorski]
kłyźnienie (gw.) — kłótnia. [przypis edytorski]
kłyżnić się — kłócić się. [przypis edytorski]
kląć się — zaklinać się. [przypis edytorski]
kląć — tu: zaklinać, przyzywać zaklęciami. [przypis edytorski]
kląć w żywe kamienie — kląć bardzo dosadnie. [przypis edytorski]
klął się (…) Wodą a Powietrzem — por. Diogenes Laertios, Życie Pitagorasa [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VII, 6. [przypis tłumacza]
kląskać — tu: śpiewać. [przypis edytorski]
klątwa (daw.) — przysięga; por. czas. zaklinać kogoś. [przypis edytorski]
klątwa Kaliksta, przed dwustu laty rzucona komecie— Kometa Halleya 1456 r. [przyp. red.: Wedle Ciaconiusa (Vitae pontificum II, 982), gdy kilka dni ukazywała się na niebie kometa, cała czerwona, z długim ogonem, a astronomowie przepowiadali straszny mór, głód i wszelakie klęski, Kalikst IV, chcąc odwrócić gniew Boży, zarządził kilkudniowe suplikacje, ażeby to wszystko, co ludziom groziło, obrócić na Turków, tych wrogów chrześcijańskiego imienia]. [przypis autorski]
klątwa (tu daw.) — przysięga. [przypis edytorski]
klątwa — tu: przysięga; por. wyrażenie: kląć się na coś. [przypis edytorski]
klątwa — tu: przysięga. [przypis edytorski]
klątwy, którą Barak ugodził Merosa — por. Sdz 5, 23; wg targumu klątwę rzucił Barak (gdyż mieszkańcy miasta Meros nie pomogli mu przeciwko Siserze), nie Anioł Pański. [przypis edytorski]
klabing (z ang. clubbing) — spędzanie wolnego czasu w klubach, przy muzyce i w towarzystwie ludzi o podobnych zainteresowaniach. [przypis edytorski]
klacza — dziś popr.: klacz. [przypis redakcyjny]
Klaczce (…) o okrutnem nieszczęściu, które go spotkało — Klaczko stracił w tym czasie ojca. [przypis redakcyjny]
klacz — dziś popr. forma D.lm: klaczy. [przypis edytorski]
Klaczko, Julian (1825–1906) — polski krytyk literacki, historyk sztuki i publicysta; ur. w Wilnie jako Jehuda Lejb, pochodził z zamożnej kupieckiej rodziny żydowskiej; uzyskał doktorat z filozofii na uniwersytecie w Królewcu w 1847 r.; brał czynny udział w wydarzeniach Wiosny Ludów na terenie Wielkopolski, a po upadku zrywu udał się do Paryża; w wyniku rozczarowań przemianami sytuacji politycznej w Europie, a także dzięki osobistemu wpływowi Zygmunta Krasińskiego (został nauczycielem synów poety oraz uzyskał jego poparcie przy wejściu w środowisko emigracyjne) stopniowo porzucił dotychczasowe stanowisko ideowe; zmienił również wyznanie na katolickie oraz nazwisko (1856); współpracował z polskim emigracyjnym monarchistycznym środowiskiem konserwatywno-liberalnym, tzw. Hotelem Lambert, został członkiem Komitetu Wydawniczego Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, był współwydawcą „Wiadomości Polskich” w Paryżu, współpracował także z „Revue de Paris”, „Revue Contemporaine” oraz „Revue des Deux Mondes”. W hołdzie swemu protektorowi opublikował po polsku i po francusku monografię na temat twórczości Krasińskiego zatytułowaną Poeta bezimienny (1862; wersja fr. obejmuje również tło literackiej epoki i nosi tytuł La poesie polonaise au dix-nuevieme siecle et le poete anonyme). Podczas powstania styczniowego działał w dyplomacji, a po jego upadku osiadł w Galicji i stał się rzecznikiem współdziałania z rządem austriackim i działaczem krakowskiego środowiska konserwatywnego. W 1870 został austriackim radcą dworu przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w latach 1870–1871 był posłem na Sejm Krajowy z obszaru Galicji, następnie został członkiem Akademii Umiejętności w Krakowie (1872); otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. [przypis edytorski]
Klaczko, Julian (1825–1906) — ur. w Wilnie jako Jehuda Lejb, polski krytyk literacki i historyk sztuki pochodzenia żydowskiego, także publicysta polityczny i eseista związany z krakowskim środowiskiem konserwatywnym; był prywatnym nauczycielem synów Zygmunta Krasińskiego, współpracował z Hotelem Lambert, zyskał sobie tytuł c.k. radcy dworu. [przypis edytorski]
K(laczko) — Julian Klaczko (1825–1906); krytyk literacki, publicysta, eseista. [przypis edytorski]
Klaczko, Julian, pierwotnie Jehuda Lejb (1825–1906) — polski publicysta pochodzenia żydowskiego, historyk sztuki i literatury, uczestnik powstania wielkopolskiego; pisał gł. po francusku, 1849–70 na emigracji w Paryżu, związany z Hotelem Lambert; po wybuchu powstania styczniowego włączył się w działalność dyplomatyczną; zyskał rozgłos europejskiego publicysty artykułami na temat agresywnej polityki Prus i Rosji wobec Danii i Polski; był autorem głośnego studium Dwóch kanclerzy (1875–76), ostro zwalczającego Bismarcka; austriacki radca dworu przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych (od 1870), poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego; członek Akademii Umiejętności w Krakowie (1872), korespondent Akademii Francuskiej (1888). [przypis edytorski]
klacz lorda Mortona stała się wszak głośna… — w roku 1815 lord Morton jako pierwszy uzyskał mieszańca międzygatunkowego ogiera zebry i klaczy konia domowego, co wzbudziło zainteresowanie przyrodników; przypadek ten opisuje Darwin w pracy O pochodzeniu gatunków (1859). [przypis edytorski]
klaff — właśc. klaft, gr. nemes, nie czapka, lecz wykonana z jednego kawałka materiału, wiązana w charakterystyczny sposób chusta osłaniająca czoło i całą głowę, z odsłonięciem uszu, zawiązana z tyłu na wysokości karku, z końcami opadającymi z przodu na ramiona. Klaft w złoto-błękitne pasy, z przymocowanym do wzmacniającego pasa na czole emblematem kobry, stanowił królewskie nakrycie głowy. Jednym z najbardziej znanych przykładów przedstawienia klaftu jest Wielki Sfinks w Gizie. [przypis edytorski]
Klafter — Altes Längenmaß. [przypis edytorski]
Klagelied — Die Kosaken haben eine ungemeine Vorliebe für Gesang; berühmt sind ihre dumki, Klagelieder, die mit ihren Mollklängen das Herz erweichen. [przypis tłumacza]
Klages, Ludwig (1872–1956) — filozof i psycholog niem., zajmował się grafologią i charakterologią, reprezentant metafizycznego nurtu filozofii życia, autor pracy Der Geist als Wiedersacher der Seele („Duch jako przeciwnik duszy”), w której pojęcie ducha wiązał z intelektem i działaniem prowadzącym do technicyzacji i niszczenia życia, życie zaś definiował jako zawarte między biegunami duszy i ciała. [przypis edytorski]
klajdosić — pleść głupstwa. [przypis autorski]
klaka — grupa ludzi wynajętych w celu oklaskiwania sztuki teatralnej. [przypis edytorski]
klaka (z fr. claque) — pozornie spontaniczne wyrazy zachwytów widowni nad sztuką, zapewniane przez wynajętych „oklaskiwaczy”. [przypis edytorski]
klak (daw. pot.) — składany cylinder, szapoklak. [przypis edytorski]
klakierzy — osoby wynajęte za specjalną opłatą do oklaskiwania aktorów, aby zapewnić im powodzenie w czasie występów. [przypis redakcyjny]
klak — szapoklak; składany cylinder, nakrycie głowy popularne w XIX w. wśród wyższych sfer. [przypis edytorski]
klamot — porcja chleba więziennego. [przypis edytorski]
klamry w parentezie — nawiasy. [przypis edytorski]
klanas — pelkė, bala. [przypis edytorski]
klangor — donośny, charakterystyczny dźwięk wydawany przez żurawie. [przypis edytorski]
klangor — dźwięk. [przypis redakcyjny]
klangor — głos lecących ptaków. [przypis edytorski]
klangor — głos przelatujących ptaków. [przypis edytorski]
klangor — głos wydawany przez lecące ptactwo. [przypis edytorski]
klangor (gw.) — śpiew lecącego ptactwa. [przypis edytorski]
klangor — odgłos lecących ptaków. [przypis edytorski]
klan — właściwie patriarchalny związek rodowy u Celtów; potocznie: zamknięta grupa. [przypis redakcyjny]
klapas — bernas. [przypis edytorski]
klapnąć — tu: umrzeć. [przypis edytorski]
Klapper? Das gibt keinen guten Klang. Nein (niem.) — Kołatka? Nie wydaje dobrego dźwięku. Nie. [przypis edytorski]
Klara Fina Gulleborga — imiona znaczące, por. szw. fin: doskonały, świetny, bez skazy, subtelny; klar: czysty, jasny; gullig: słodki, miły, kochany; borg: zamek, forteca, twierdza. [przypis edytorski]
Klara — niewydana drukiem powieść Wandy Grabowskiej. [przypis redakcyjny]
klarencki (książę) — książę Klarence. [przypis redakcyjny]
klaret — słodki napój przyrządzany na bazie młodego lub zbyt kwaśnego wina z dodatkiem miodu oraz przypraw korzennych (tj. goździki, imbir, gałka muszkatołowa); popularny w średniowieczu w Europie. [przypis edytorski]
klarnet — dęty instrument muzyczny. Używany do dzisiaj w muzyce klasycznej, jazzowej a także w kapelach ludowych. [przypis redakcyjny]
Klaromont — Jasna Góra, Clermont. [przypis redakcyjny]
klarować — wyjaśniać. [przypis edytorski]
Klaru laur — w gaju laurowym w miejscowości Klarus niedaleko Kolofonu w Jonii istniała sławna wyrocznia Apollina. [przypis edytorski]
klarynetem — dziś popr.: klarnetem. [przypis edytorski]
Klarysa — powieść Samuela Richardsona. [przypis redakcyjny]
Klaryssa — bohaterka romansu Richardsona Historia Clarissy Harlowe (1748). [przypis edytorski]
Klaryssa Harlowe — bohaterka popularnego w XVIII w. romansu pt. Historia Clarissy Harlowe (1748), napisanego przez angielskiego pisarza Samuela Richardsona. [przypis edytorski]
Klaryssa i Lowelas — para głównych bohaterów powieści Klaryssa czyli historia młodej damy (1748) Samuela Richardsona. [przypis edytorski]
Klaryssa Richardsona, Kamilla Chéniera, Delia Tibulla, Angelika Ariosta, Franceska Dantego, Alcest Moliera, Figaro Beaumarchais'go, Rebeka Waltera Scotta i Don Kichot Cervantesa — Klaryssa: bohaterka powieści Samuela Richardsona Historia Clarissy Harlowe (1748); Kamilla (Camille): imię ukochanej w elegiach francuskiego poety André Chéniera; Delia: literacki pseudonim, pod jakim opiewał swoją ukochaną rzymski poeta Tibullus (54–19 p.n.e.); Angelika: jedna z bohaterek poematu rycerskiego Orland szalony Ariosta; Francesca de Rimini (1255–ok.1285): bohaterka historii miłosnej sportretowana w Boskiej komedii Dantego; Alcest: bohater komedii Mizantrop Moliera; Figaro: bohater komedii Beaumarchais'go Cyrulik sewilski oraz Wesele Figara; Rebeka: bohaterka powieści historycznej Ivanhoe Waltera Scotta; Don Kichot: tytułowy bohater powieści Cervantesa. [przypis edytorski]
Klaryssa — spolszczenie imienia Clarissa. [przypis edytorski]
klasła — dziś popr. forma: klasnęła. [przypis edytorski]
klasła — dziś popr.: klasnęła. [przypis edytorski]
klasły — dziś popr. forma 3.os. lm cz.przesz.: klasnęły. [przypis edytorski]
klasnął językiem — w oryg. niem. schnalzen: mlasnąć językiem. [przypis edytorski]
klasowcy — mowa o Związku Stowarzyszeń Zawodowych w Polsce (ZSZ) powołanym w roku 1920 i pozostającym pod wpływami Polskiej Partii Socjalistycznej. Mniejsze wpływy mieli w nim komuniści (szacuje się, że obejmowały one co czwartego związkowca). [przypis edytorski]
klassa — dziś: klasa. [przypis edytorski]
Klasycy dziennikarstwa — oryg. Klassischer Journalismus, wyd. Berlin 1922; antologia dziennikarstwa opracowana przez Erwina Egona Kischa. [przypis edytorski]
Klasycyzmowi przyświeca ideał doskonałości, nad romantyzmem panuje nieskończoność tęsknoty — Fr. Strich, Deutsche Klassik u. Romantik. [przypis autorski]
klasycyzm — tu w znaczeniu: realizm, trzeźwość życiowa w przeciwstawieniu do romantyzmu, rozumianego jako idealizm życiowy. [przypis redakcyjny]
Klasyczna książka Chin uważa za cud cnoty, aby się znaleźć samemu w ustronnej komnacie z kobietą i nie zgwałcić jej — „Znaleźć w ustroniu skarb, którego jest się panem, albo piękną kobietę samą w odległej komnacie; słyszeć głos wroga, który zginie, jeżeli mu się nie przyjdzie z pomocą; cudowna próba człowieka”. Przekład z chińskiego dzieła moralnego. [przypis autorski]
klasyczna tragedia XVII w. — chodzi o klasycystyczną tragedię francuską, np. Cyda Pierre'a Corneille'a czy Andromachę Jeana Racine'a. [przypis edytorski]
klasyczne rysy — rysy idealnej piękności według starożytnych wzorów greckich. [przypis redakcyjny]
klasztora (daw.) — dziś popr. D. lp: klasztoru. [przypis edytorski]
klasztorowy — dziś popr.: klasztorny. [przypis edytorski]
Klasztor surlański — gawęda znana także pod tytułem Klasztor człuchowski. [przypis edytorski]
klasztor telemski — Opactwo Theleme i jego koncepcja stanowi niezmiernie ciekawy przyczynek do psychicznego wizerunku pisarza. W nim występuje najdosadniej fakt, zaznaczany już mimochodem, do jakiego stopnia kilkanaście lat pobytu w klasztorze wycisnęło na umysłowości i charakterze Rabelais'go niezatarte piętno. Kreśląc wedle swojej niczym nieskrępowanej fantazji ów raj na ziemi, tworzy Rabelais nie co innego wszelako, jeno klasztor: a pojęcie życia, na pozór tak odmienne, w istocie swojej więcej może wykazuje wspólności niż różnic między tymi tak sprzecznymi regułami. Modelu owego platońskiego klasztoru szukają komentatorowie w zamku Saint-Maur-des-Fosses należącym do kardynała du Bellay. [przypis tłumacza]
(…) klatce schodowej L — tekst w tym miejscu odnosi się do zamieszczonego w źródłowym wydaniu szkicu przedstawiającego plan mieszkania. [przypis edytorski]
klatka — tu: sąsiek, skrzynia. [przypis redakcyjny]
Klatki były duże, bogate, wspaniałe i zbudowane przedziwną architekturą — kościoły i klasztory. [przypis tłumacza]
klatki — tu: zagroda. [przypis edytorski]
k'latom przyszedł (starop.) — osiągnął wiek (poważny, sędziwy). [przypis edytorski]
Klatovy (niem. Klattau) — miasto w Czechach, w kraju pilzneńskim. [przypis edytorski]
Klatsch (niem.) — plask. [przypis edytorski]
Klaudas — postać literacka z legend arturiańskich: przeciwnik króla Artura, Lancelota, Bana i Borsa, władca królestwa w ob. centralnej Francji; być może wzorowany na historycznej postaci króla Franków Chlodwiga I (fr. Clovis, ok. 466–511). [przypis edytorski]
