Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4987 przypisów.
Grzegorz I zw. Wielkim (ok. 540–604) — papież (od 590), reformator organizacji kościelnej; autor kazań i licznych listów; jeden z tzw. Ojców Kościoła. [przypis edytorski]
Grzegorz, książę Klarens, brat króla — w tekście pojawia się imię Jerzy; w oryg. George, Duke of Clarence. [przypis edytorski]
Grzegorz Łoboda (ukr. Григорій Лобода; zm. 1596) — hetman kozacki, uczestnik powstania Nalewajki przeciwko Polsce, uważany przez współplemieńców za zbyt ugodowego w stosunku do Polaków, w czasie bitwy pod Łubniami został posądzony o zdradę i zabity. [przypis edytorski]
Grzegorz Podlodowski (zm. ok. 1581) — starosta radomski, był szwagrem Jana Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]
Grzegorz Sechel (…) jego dworzan — Joachim Cureus, Gentis Silesiae annales (Kronika Śląska). [przypis tłumacza]
Grzegorz siódmy — właśc. Grzegorz piętnasty, nie siódmy. [przypis redakcyjny]
Grzegorz Trepezont, właśc. Jerzy z Trapezuntu (1395–1484) — grecki tłumacz, uczony i humanista; publikował i wykładał we Włoszech, gdzie zyskał wielkie uznanie. Zmarł w podeszłym wieku, zapomniawszy wszystkiego, co wcześniej wiedział. [przypis edytorski]
Grzegorz VII, właśc. Hildebrand (ok. 1020–1085) — papież od 1073; prowadził z władcą Niemiec Henrykiem IV długotrwałą walkę o wyższość władzy duchownej nad świecką (spór o inwestyturę). [przypis edytorski]
Grzegorz Winogrodzki — kolega szkolny i uniwersytecki Brzozowskiego. [przypis edytorski]
Grzegorz z Nazjanzu (ok. 330–390) — patriarcha Konstantynopola, teolog, doktor Kościoła, słynny ze swoich mów. [przypis edytorski]
Grzegorz z Nyssy (ok. 335–394) — biskup, filozof i teolog, kaznodzieja; współtwórca doktryny o Trójcy Świętej, sformułowanej przez sobór w Konstantynopolu (381); zaliczany do tzw. Ojców i Doktorów Kościoła. [przypis edytorski]
Grzegorz z Nyssy — ur. 331 w Cezarei w Kapadocji, zrazu nauczyciel wymowy, następnie biskup w mieście Nyssa, które jednak prześladowany przez arianów musiał na czas jakiś opuścić. Um. ok. 394. Napisał wiele dzieł; najważniejszym Λόγος Κατηχητικός ὁ Μέγας. [przypis autorski]
Grzegorz z Tours (539–594; fr. Grégoire de Tours) — biskup Tours, historyk Kościoła, zajmował się również historią Franków. [przypis edytorski]
grzegotka — grzechotka, drewniana kołatka, której dźwięk budził rano mnichów. [przypis edytorski]
grześć (daw.) — grzebać, chować zmarłych. [przypis edytorski]
grześć — dziś: grzebać (włśc. pogrzebać). [przypis edytorski]
grześć — dziś popr.: grzebać. [przypis edytorski]
grześć — grzebać, kopać. [przypis edytorski]
grześć — grzebać. [przypis redakcyjny]
grześć — grzebać (zwłoki). [przypis edytorski]
grześniki (gw.) — grzesznicy. [przypis edytorski]
Grzesznicy nadzy w tym pierwszym tłumoku — W pierwszym oddziale tego kręgu karani są ci, co dopuścili się oszukaństwa przeciw niewiastom, rajfury i zwodnicy. Pierwsi z drugimi są rozdzieleni i tu idą w przeciwnym kierunku. W tym pochodzie naprzeciw siebie rajfurów i uwodzicieli, widzimy wyraźny obraz ich wzajemnych stosunków. Szatany rogale mogą to być oszukani mężowie, którzy tych grzeszników już za ich życia przeklęli. [przypis redakcyjny]
Grzesznicy owi te cierpią katusze — W tym kraju spotykamy grzeszników potopionych za ich grzechy cielesne. Jak w ich życiu niepohamowana żądza tam i sam unosiła ich dusze bez przerwy, odejmując im ich wewnętrzny pokój, podobnie i po zgonie unosi je bez spoczynku wicher piekielny. Jak na ziemi bodziec żądzy pomimo woli unosił grzeszników na skały i nad przepaście, gdzie tracili życie duchowe, a często cielesne, podobny los ich tu spotyka w miejscu kar wiecznych. Nie obwiniając sami siebie, że największe dary boże, jako to: rozum i wolną wolę podbili ślepą namiętnością, ale sami jeszcze ciągle ślepi, bluźnią Bogu i jego mocy. [przypis redakcyjny]
Grzmią bębny na dziedzińcu — za wzorem dworów magnackich zwyczaj utrzymywania własnego wojska rozprzestrzenił się tak bardzo, że ambicją prawie każdego szlachcica posesjonata było posiadanie własnych żołnierzy, których funkcje ograniczały się do czysto reprezentacyjnych, jak np. dawanie ognia w czasie uczt, oddawanie honorów panu i jego gościom w czasie wizyt. [przypis redakcyjny]
grzmiąc chrapliwymi głosy — dziś: grzmiąc chrapliwymi głosami. [przypis edytorski]
grzmigłos — o grzmiącym głosie. [przypis edytorski]
grzmoce — dziś popr.: grzmoci. [przypis edytorski]
grzmoce — dziś popr.: grzmoci. [przypis edytorski]
grzmoce — dziś popr.: grzmoci; tu raczej: grzmi. [przypis edytorski]
grzmotny — rosły, silny. [przypis autorski]
Grzmoty… (…) Spotężmy głos! — W. Orkan, Pomór, Warszawa 1938, s. 143. [przypis autorski]
grzybień — roślina wodna o dużych, unoszących się na powierzchni liściach i białych kwiatach; nenufar, lilia woda. [przypis edytorski]
grzybowska — Zofia z Krasińskich Wodzicka, starościna grzybowska, siostra królewiczowej. [przypis autorski]
grzych (gw.) — grzech. [przypis edytorski]
Grzymała-Siedlecki, Adam (1876–1967) — dyrektor Teatru im. Słowackiego w latach 1916–1918. [przypis edytorski]
Grzymała-Siedlecki, Adam (1876–1967) — krytyk literacki, pisarz i publicysta prawicowy; początkowo współpracował z krak. „Życiem”, w l. 1898–1901 wydawał własne czasopismo „Młodość”, współpracownik „Tygodnika Ilustrowanego” oraz „Kuriera Warszawskiego”; założyciel i dyrektor Teatru Ludowego w Krakowie (1905–1906), kierownik literacki Teatru im. Słowackiego pod dyr. Ludwika Solskiego (1906–1911), autor książki o Wyspiańskim (Wyspiański. Cechy i elementy jego twórczości, 1909) oraz lekkich komedii i fars scenicznych. [przypis edytorski]
grzysi (gw.) — diabły. [przypis edytorski]
grzywacz — dziki gołąb. [przypis redakcyjny]
grzywacze — prawdopodobnie gołębie grzywacze. [przypis edytorski]
grzywacz — gatunek dużego gołębia. [przypis edytorski]
grzywacz — gatunek gołębia. [przypis edytorski]
grzywacz — gołąb grzywacz, naturalna ofiara jastrzębia. [przypis edytorski]
grzywna — daw. jednostka masy, ok. 200g. [przypis edytorski]
grzywna — daw. miara wagi, stosowana w średniowieczu i równa ok. pół funta (wynosiła średnio 200–240 g; różnie w różnych częściach Europy). [przypis edytorski]
grzywna — jednostka pieniężna wagi pół funta srebra. [przypis edytorski]
grzywna (łac. marca — jednostka masy używana w średniowieczu w Polsce, Czechach i na Rusi, a także jednostka płatnicza; polska grzywna mennicza wynosiła ok. 185 g. [przypis edytorski]
grzywna — (Mark) duńska wyrówna mniej więcej 40 groszom polskim. [przypis tłumacza]
grzywna — śdw. miara wagi kruszcu bądź wartości pieniądza, do XVIII w. wyrażano w niej wysokość kar sądowych. [przypis edytorski]
grzywna — śrdw. jednostka płatnicza, o wartości pół funta złota lub srebra. [przypis edytorski]
grzywna — średniowieczna jednostka monetarna, wartość określonej wagi kruszcu. [przypis edytorski]
grzywna — średniowieczna jednostka płatnicza, o wartości pół funta złota lub srebra. [przypis edytorski]
grzywna — tu jako jednostka wagi: pół funta. [przypis edytorski]
grzywna — wartość jej ówczesna podług tablic Tad[eusza] Czackiego w dziele O prawach pol[skich] i lit[ewskich] na dzisiejsze pieniądze: 14 zł 23 gr. [przypis redakcyjny]
grzywnę, którą kodeksy barbarzyńców nazywają fredum — Kiedy prawo jej nie ustalało, była to zwyczajnie trzecia część tego, co dawano jako okup, jak to widzimy z prawa Rypuarczyków. [przypis redakcyjny]
grzywy — dziś popr. forma N.lm: grzywami. [przypis edytorski]
G. S. Brown, After the fall…, s. 490. [przypis autorski]
G. S. Brown, After the fall: the chute of a play, droits d'auteur and literary property in the Old Régime, „FHS”, 22 (1999), s. 466. [przypis autorski]
G. S. Brown, After the Fall: The Chute of a Play, Droits d'Auteur and Literary Property in the Old Régime, FHS, 22 (1999), s. 484. [przypis autorski]
G. S. Brown, After the fall: the chute of a play, droits d'auteur and literary property in the Old Régime, „FHS”, 22 (1999), s. 485. [przypis autorski]
gūnia — užtiesalas apkloti sėdynei. [przypis edytorski]
gūšta — lizdas. [przypis edytorski]
gūžta — lizdas. [przypis edytorski]
gūžta — vieta, kur paukštis deda kiaušinius ar peri, lizdas. [przypis edytorski]
guacho (hiszp.) — gauczo, rodzaj ptaka z rodziny tyrankowatych. [przypis edytorski]
Guadalajara — miasto w środkowej Hiszpanii, w regionie Kastylia-La Mancha; w maju 1937 r. wojska generała Franco przegrały tu bitwę z republikanami. [przypis edytorski]
Guadalquivir — rzeka w płd. Hiszpanii. [przypis edytorski]
Guadarrama, Sierra de — pasmo górskie we wsch. części Gór Kastylijskich w centralnej Hiszpanii. [przypis edytorski]
Guadix — miasto w Andaluzji, w płd. Hiszpanii, na płn.-wsch. od Grenady. [przypis edytorski]
Guahibe a. Sikuani — lud zamieszkały w południowej Wenezueli i wschodniej części Kolumbii, w 1998 r. liczący ok. 24 tys. osób. [przypis edytorski]
Guaita, Stanisław a. Stanislas de Guaita (1861–1897) — poeta i pisarz fr. pochodzenia wł., zamieszkały w Paryżu; zajmował się ezoteryką, kabałą i studiowaniem mistycyzmu europejskiego, był aktywnym członkiem Towarzystwa Różokrzyżowców oraz, wraz z Joséphinem Péladanem, założycielem L'Ordre Kabbalistique de la Rose-Croix; wydał zbiory poezji: Les Oiseaux de passage (1881), La Muse noire (1883), Rosa mystica (1885); zmarł przedwcześnie, w wieku 37 lat, wyniszczony substancjami narkotycznymi. [przypis edytorski]
Guaita, Stanislas de (1861–1897) — poeta i ezoteryk fr. pochodzenia wł., autor mistycznych poezji, m.in. Rosa myslica („Róża mistyczna”, zbiór 1885) i dzieł okultystycznych: Le Tempie de Satan („Świątynia Szatana”, 1892), La clef de la magie noire („Klucz czarnej magii”, 1895); członek Towarzystwa Różokrzyżowców, wraz z Joséphinem Péladanem założyciel L'Ordre Kabbalistique de la Rose-Croix. [przypis edytorski]
guano — suche odchody ptaków morskich, stosowane jako nawóz. [przypis edytorski]
guarani — język Indian z grupy ludów Guarani, zamieszkujących płd. Brazylię, płn.-wsch. Argentynę, Paragwaj i wsch. Boliwię. [przypis edytorski]
guarda e passa! (wł.) — dosł.: popatrz i idź dalej; fragm. wersu z Boskiej Komedii Dantego (Piekło III, 51): Non ragioniam di lor, ma guarda e passa: Nie mówmy o nich; popatrz i pójdź dalej. (tł. Edward Porębowicz). [przypis edytorski]
guarda e passa (wł.) — spójrz i idź dalej (cytat z Boskiej Komedii Dantego). [przypis redakcyjny]
guarda e passa (wł.) — spojrzyj i przejdź. [przypis redakcyjny]
guard (ang.) — straż. [przypis edytorski]
guardate che disgrazia (wł.) — spójrzcie, co za nieszczęście. [przypis edytorski]
Guardia Civil (hiszp. Straż Obywatelska) — hiszpańska państwowa formacja paramilitarna; po wybuchu hiszpańskiej wojny domowej rozbiła się na dwie formacje: narodową i republikańską. [przypis edytorski]
Guayaquil — miasto w zachodnim Ekwadorze przy ujściu rzeki Guayas. [przypis edytorski]
Gubałowskie wzniesienie — pot. Gubałówka, podłużne wzniesienie na Pogórzu Gubałowskim (w Paśmie Gubałowskim), w płn.-zach. części Zakopanego, o wysokości 1120–1129 m, malejącej ku wschodowi. [przypis edytorski]
guba — sustatytų javų pėdų krūva. [przypis edytorski]
Gubernatis, Angelo de (1840–1913) — pisarz i poeta wł., lingwista, filolog i orientalista, autor 23-tomowej encyklopedii Storia universale della letteratura (Historia powszechna literatury). [przypis edytorski]
gubernator — naczelnik guberni (ros. губерния), jednostki administracyjnej wyższego szczebla w carskiej Rosji i krajach przez nią zajętych. [przypis edytorski]
gubernatorom — rządcom. [przypis redakcyjny]
gubernator Warszawy — Ludwig Fischer (1905–1947) — niemiecki prawnik, dygnitarz partii NSDAP, w latach 1939–1945 gubernator dystryktu warszawskiego, stracony w Polsce za zbrodnie wojenne. [przypis edytorski]
gubernator — w latach 1905–1914 funkcję generał-gubernatora Warszawy pełnił Gieorgij Antonowicz Skałon (ros. Георгий Антонович Скалон, 1847–1914). [przypis edytorski]
gubernator wyspy Baratarii — tj. Sancho Pansa, giermek Don Quichota, bohater powieści Cervantesa. [przypis edytorski]
gubernator (z łac.) — tu: sternik. [przypis redakcyjny]
gubernia (łac.) — rządy. [przypis redakcyjny]
gubernium (łac.) — rząd. [przypis redakcyjny]
guberski (daw.) — gubernialny, związany z gubernią. [przypis edytorski]
gubiąc się w przypuszczeniach (…), przypomniał mi się — błąd logiczny ze wzgl. na niezgodność podmiotów; poprawnie np.: gubiąc się w przypuszczeniach (…), przypomniałem sobie o kimś itp. [przypis edytorski]
Gubrynowicz, Bronisław (1870–1933) — polski historyk literatury, zajmujący się literaturą polskiego oświecenia i romantyzmu; wspólnie z W. Hahnem opracował pierwsze krytyczne wydanie Dzieł Słowackiego. [przypis edytorski]
gud baj (zniekszt. ang. good bye) — do widzenia. [przypis edytorski]
gudłaj (pot. obelż.) — Żyd. [przypis edytorski]
Gudwin — w oryginale ang.: Goodewin. [przypis edytorski]
Günter zaprzepaścił najlepszych wojaków — Günter z Szwarcburga, ten sam, który walczył przeciw Brandeburczykom w Gdańsku, a potem zajął podstępem Pomorze r. 1309. [przypis autorski]
Günther Antoni — ur. 1785, głosił dualizm, zbliżony do kartezjańskiego, i teizm; 1857 r. potępiono w Rzymie teologiczne i psychologiczne teorie Günthera, który wyrokowi temu laudabiliter se subiecit; um. w nędzy 1863 r. w Wiedniu. Główne dzieło: Vorschule zur speculativen Theologie des positiven Christentums. [przypis autorski]
Güstrow — miasto w Meklemburgii. [przypis redakcyjny]
