Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7662 przypisów.
Dzikie Pola — stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozaków, zbiegów i koczowników, pas ziemi niczyjej między Rzecząpospolitą a tatarskim Chanatem Krymskim. [przypis redakcyjny]
dzikie pola — zwyczajowe określenie obszaru stepowego nad dolnym Dnieprem. [przypis redakcyjny]
Dzikie Pola — zwyczajowe określenie stepowej krainy nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkanej, stanowiącej schronienie dla Kozaków, zbiegów i koczowników, pas ziemi niczyjej między Rzeczpospolitą a tatarskim Chanatem Krymskim; historyczna nazwa Zaporoża. [przypis edytorski]
Dzikie Pola — zwyczajowe określenie stepowej krainy nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkanej, stanowiącej schronienie dla Kozaków, zbiegów i koczowników, pas ziemi niczyjej między Rzeczpospolitą a tatarskim Chanatem Krymskim. [przypis edytorski]
Dzikiewicz, Władysław (1867–1929) — hotelarz, założyciel hotelu „Morskie Oko”. [przypis edytorski]
dzik ndiri — dziki afrykańskie mają głowę zakończoną szeroko, kły okrągłe, nie trójkątne i dość długi ogon, który szarżując zadzierają do góry. [przypis autorski]
Dzików — miasteczko w Rzeszowskiem w Galicji. [przypis redakcyjny]
dzik — w herbie Domu Yorków, do którego Ryszard III należał, będąc ostatnim panującym z tej linii, znajdują się dwa białe dziki. [przypis edytorski]
dziło (starop.) — (tylko w rymie) dzieło. [przypis redakcyjny]
dziło — [tu:] dzieło (w rymie). [przypis redakcyjny]
dzióbem — dziś popr.: dziobem. [przypis edytorski]
dzióbły — dziś popr.: dziobnęły. [przypis edytorski]
dziobak, Ornithorhynchus (biol.) — australijski prymitywny ssak z rzędu stekowców, składający jaja; poznany przez Europejczyków pod koniec XVIII w. [przypis edytorski]
dziobaty — o twarzy noszącej ślady ospy. [przypis edytorski]
dziob (daw. reg.) — dziś popr. pisownia: dziób. [przypis edytorski]
dziob (fonet. ang. job) — praca. [przypis edytorski]
dziobią gdyby kruki — dziobią niby kruki. [przypis edytorski]
dziobnica — stewa dziobowa, przedłużenie stępki (kilu) statku w kierunku dziobu. [przypis edytorski]
dzioborożec (biol.) — ptak z długim, zakrzywionym dziobem, często z rogową naroślą w górnej części, występujący Afryce, tropikalnej Azji i na wyspach płd.-wsch. Oceanii. [przypis edytorski]
dziopa (gw.) — dziewczyna. [przypis autorski]
dziryt — broń drzewcowa; rodzaj prehistorycznej włóczni. [przypis edytorski]
dziryt (daw.) — krótka włócznia. [przypis edytorski]
dziryt (daw.) — włócznia. [przypis redakcyjny]
dziryt — krótka włócznia. [przypis edytorski]
dziryt — rodzaj krótkiej włóczni. [przypis edytorski]
dziryt — rodzaj włóczni. [przypis edytorski]
dziryt — włócznia, dzida. [przypis redakcyjny]
dziryt — włócznia o wąskim, wydłużonym grocie osadzonym na krótkim drzewcu. [przypis edytorski]
dziryt — włócznia. [przypis edytorski]
dziryt — włócznia. [przypis redakcyjny]
dziryt — wschodnia broń, rodzaj włóczni o krótkim drzewcu. [przypis edytorski]
dziryt (z tur.) — odmiana włóczni. [przypis edytorski]
dzirżę (starop.) — dzierżę. [przypis edytorski]
Dziś bój tajemny wre odjęciem chleba, jakim rad żywić czuły Ojciec z nieba — Tu poeta z poglądu politycznego, jako gibelin, powstaje na nadużycie klątwy kościelnej, której wszakże kościół święty w czasach niezłagodzonych jeszcze obyczajami chrześcijańskimi w czasach, gdzie prawo pięści i krewkość ludzka brały górę nad wrodzonym uczuciem prawości i sprawiedliwości, używał tylko w wypadkach nagłych i koniecznych, jak umiejętny lekarz heroicznego lekarstwa. Przez odjęcie chleba poeta rozumie odjęcie sakramentów świętych, a szczególnie sakramentu komunii świętej, jaką zwykle zawieszano podczas trwającej ekskomuniki. [przypis redakcyjny]
dziś Dafne goni, Apollo ucieka — aluzja do mitu gr. o Dafne, która uciekając przed zalotami Apolla zmieniła się w drzewo laurowe. [przypis edytorski]
Dziś do nas należą Niemcy, a jutro cały świat! — fragment nazistowskiej piosenki autorstwa Hansa Baumanna (1914–1988), powstałej w 1932 r. [przypis edytorski]
Dziś do nas zesłanemu — obecnie śpiewa się: „Dziś nam narodzonemu”. [przypis edytorski]
dziś do tak częstych wiwisekcji używa się zwierzęcia etycznie stojącego najwyżej: psa — jedynego prawdziwego towarzysza i najwierniejszego przyjaciela człowieka, tę najlepszą zdobycz, jaką kiedykolwiek człowiek zyskał, jak mówi F. Cuvier, i przy tym zwierzę tak inteligentne i tak czułe, wiąże się na łańcuchu jak zbrodniarza; w tym stanie pies każdej chwili odczuwa nigdy niezaspokojoną tęsknotę za wolnością i swobodą, życie jego jest powolną męczarnią. Przez takie okrucieństwo pies powoli wyzuwa się ze swej natury, przemienia się w zwierzę dzikie, krnąbrne i fałszywe, drżące i czołgające się przed szatanem-człowiekiem! Wolałbym być okradzionym, aniżeli być powodem takiej udręki i mieć wciąż przed oczyma tak niegodny widok. Z zadowoleniem przypominam sobie wypadek, który przed laty wyczytałem w „Timesie”. Pewien lord trzymał sobie brytana do pilnowania domu. Gdy pewnego razu przechodził przez podwórze i chciał psa pogłaskać, pies poszarpał mu ramię. I słusznie! Chciał przez to powiedzieć: „Ty nie jesteś moim panem, lecz szatanem, który mi piekło gotuje”. Takie nieludzkie dręczenie zwierząt powinno być zabronione i poddane uwadze policji. Także trzymanie ptaków w klatce jest bezmyślnym okrucieństwem. [przypis autorski]
Dziś dusza jego wzbija się ku niebu (…) Jak gdybyśmy zstąpili w grób bez nadziei nieśmiertelności — Z. Krasiński, Pisma, Kraków 1912, VIII (cz. 2), s. 267 (O życiu). [przypis autorski]
Dziś Emil Haecker robi poetę jawnie socjalistą — Haecker skarży się, że ta strona działalności Mickiewicza była tendencyjnie przemilczana: tak ważny (powiada) i płodny w życiu poety r. 1849 zajmuje np. w monografii Kallenbacha 10 stronic. Cóż się dziwić, kiedy nie mniej chyba ważny r. 1831 zajmuje w tejże, 1000 stronic liczącej, monografii aż — dwie stronice, tyle co analiza Powrotu Taty. [przypis autorski]
Dziś, gdy idei Boga, a zatem i idei człowieka wypowiedziano wojnę… — M. Zdziechowski, O kulcie Goethego, Wilno 1932. [przypis autorski]
Dziś jego trzoda nowej paszy chciwa — Kiedy św. Tomasz z Akwinu, dominikanin, życie św. Franciszka, który z św. Dominikiem był podporą Kościoła świętego, opowiedział, w następnych wierszach objaśnia, o ile jego zakon odstąpił od pierwotnych ustaw swojego zakonodawcy i jak niewielu pozostało wiernych pierwotnym ślubom zakonu. [przypis redakcyjny]
dziś jeszcze będziesz ze mną w raju — por. Łk 23, 43. [przypis edytorski]
dziś jeszcze najstarszy w tej rodzinie ma prawo nosić kapelusz lub hełm w obecności waszej królewskiej mości… — Lordowie Kingsale, potomkowie rodu de Courcy, korzystają dziś jeszcze z tego osobliwego przywileju. [przypis autorski]
Dziś jeszcze (…) sławnego poetę — Vasari: Le vite dei più eccellenti pittori, scultori e architetti (wydanie neapolitańskie, 1884). [przypis autorski]
dziś, jutroli (daw.) — konstrukcja z partykułą pytającą -li; znaczenie: dziś czy jutro. [przypis edytorski]
Dziś Kościół (…) dopuszczając możliwość interwencji w niektórych przypadkach duchów złych, zabrania udziału w seansach i doświadczeniach spirytystycznych — René Johannet, Du spiritisme à la métapsychique, 1923, „Les Lettres”. [przypis autorski]
Dziś mają tylko życie, lecz bez jadu gadziny — w opisie Anglii, poprzedzającym kronikę Holinsheda, a napisanym przez Williama Harrisona, słyszymy, że włosień koński, rzucony do naczynia z gnijącą wodą, zaczyna się ruszać i ożywa. Holinshed był głównym źródłem dramatów Szekspira z historii angielskiej. Zabobon o włosieniu musiał mieć różne formy, bo w Shakespeare's England, pomnikowym wydawnictwie przedstawiającym życie angielskie za czasów poety (Londyn 1917), H. Littledale, autor artykułu o folklorze i przesądach, mówi, że włosień, rzucony do strumienia, rzekomo przemieniał się w węgorza. [przypis tłumacza]
Dziś możemy czytać opowiadania uciekinierów o ruinie… — por. M. M., ZSSR — Rzeczywistość, Warszawa 1937, s. 76. [przypis autorski]
Dziś mu głowę podeptała,/ Która od wieków przyjść miała./ Białogłowa. — nawiązanie do wizji z Apokalipsy św. Jana, w której to Maryja stopą miażdży głowę węża. [przypis edytorski]
Dziś muszę w korne wdawać się układy — z tych słów widać, że Antoniusz nie zdaje sobie sprawy z grozy położenia. Nie wżył się jeszcze w nową sytuację. Sądzi, że mu „układy” i „wybiegi” pomogą. Warto z tym po równać odpowiedź, jaką Cezar daje Eufroniuszowi w scenie następnej. [przypis tłumacza]
Dziś nam, błagamy, daj powszechną mannę — Przez powszednią mannę rozumie tu poeta nie chleb powszedni, o który modlimy się na ziemi, ale ożywienie, pokrzepienie ducha łaską bożą, bez czego żaden postęp duchowo-moralny nie jest możebny. [przypis redakcyjny]
dziś nieszczęśliwi Tebanie — przed czterema laty Aleksander Wielki zburzył Teby, pozostawiając jeden dom Pindara nietknięty. [przypis tłumacza]
Dziś odpowiadam na Twój list z d. 17 czerwca — w liście tym pisał Reeve m.in.: „Dosyć mi się podobała Twoja krótka, dyletancka podróż w okolice obłędu. Uważam jednak, że za dużo w niej czasem wschodniej napuszoności. Te jaskółki są niedorzeczne i ich suche siano także. Nie rozumiem przemiany imienia w siano, a jeśli to metafora, to za wymyślna dla mnie. Zdaje mi się, że uważasz hańbę za sławę w żałobie; jest ona najczęściej sławą uśpioną. Mało jest rodzajów hańb obiegających ziemię, zwykle tkwią one w sercu ofiary. Taką przede wszystkiem jest hańba bezczynności. Twoja, mój kochany, nie dość szybko biegła, byś jej nie mógł dogonić, skoro tylko się ruszysz”. [przypis redakcyjny]
Dziś wiadomo, że ludzie, którzy się jej oddają, żyją szczęśliwi — Można dowiedzieć o tym w kopalniach Harcu w dolnych Niemczech i w kopalniach węgierskich. [przypis autorski]
Dziś w Sandomiérzu męka Sadoka, a z nim czterdziestu dziewięciu braci (…) — Kościół rzymski beatyfikował męczenników sandomierskich, a papież Bonifacy VIII na prośbę Bolesława Wstydliwego i Prandoty biskupa krakowskiego, przywiązał do ich grobów pewne odpusty. [przypis autorski]
Dziś zrzucam z siebie łachmanną Ducha-Nędzarza powłokę! (…) I wtedy duch mój zatruty z Kosmosem strutym się zbrata — M. Komornicka, Bunt Anioła, „Życie” 1897, nr 7. [przypis autorski]
dzisia (daw.) — dziś: dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (daw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (gw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
dzisiajem — skrócone: dzisiaj jestem. [przypis edytorski]
Dzisiaj ten godny człowiek zostanie mym zięciem — To „dzisiaj”, które nam wydaje się terminem tak nieprawdopodobnym, było w ówczesnej komedii bardzo częste, gdy chodziło o przymus małżeństwa; ale i obyczaj życiowy nie bywał zbyt oddalony od takiego pośpiechu. [przypis tłumacza]
Dzisiaj z przyczyny pokłócenia się domów samodzierżczych wygubienie miliona ludzi — Król Pruski w swoich dziełach wyrachował, iż w Siedmioletniej Wojnie przeszło milion ludzi zginęło [Fryderyk II w Historii Wojny Siedmioletniej (pisanej po fr.); S.Cz.]. [przypis autorski]
dzisia (starop.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (starop. forma) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisiejsi myśliciele — szkic Zdziechowskiego został opublikowany w 1912 r. [przypis edytorski]
Dzisiejsza generacja ładnych kobiet (…) miłość fizyczna straciła wiele — około r. 1780 maksymą było: Molti averne, un goderne, e cambiar spesso (Podróż Sherlocka); [molti (…) spesso: mieć wielu, cieszyć się jednym i często zmieniać; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
dzisiejszém — dziś popr. forma N. lp r.n.: dzisiejszym. [przypis edytorski]
dzisiejszy cesarz Rzymski — Skarga ma na myśli kontynuację zachodniorzymskiego imperium, czyli Święte Cesarstwo Rzymskie a. Pierwszą Rzeszę Niemiecką. Kazania sejmowe powstały w 1597 r., cesarzem rzymskim byl wówczas Ferdynand II Habsburg (1578–1637). [przypis edytorski]
dzisiejszy ich właściciel — chodzi o Jana Maksymiliana Drohojowskiego (1778–1851), członka Stanów Galicyjskich. [przypis edytorski]
dzisiok (gw.) — dzisiaj. [przypis autorski]
dzisiok (gw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dziskordem (…) dzilabuntur — wyrwane i przekręcone słowa z sentencji łacińskiej: Concordia res parvae crescunt, discordia maximae dilabuntur, czyli „zgodą małe rzeczy wzrastają, niezgodą upadają wielkie”. [przypis edytorski]
dziuba — dziewczyna. [przypis autorski]
dziubas — statek do spławu. [przypis autorski]
dziubuś (gw. środ.) — niesolidarny złodziej, zdradzający tajemnice. [przypis edytorski]
dziuchnąć — prawdop. powinno być dziachnąć, tj. uderzyć a. dźgnąć. [przypis edytorski]
dziupel (daw. reg.) — dziupla. [przypis edytorski]
Dziurą straszyli (…) to z prawa, to z lewa — Papież obłożył klątwą króla Franciszka i jego sprzymierzeńców. [przypis tłumacza]
dziura — tu: kryjówka. [przypis redakcyjny]
dziurawszy — dziś popr: bardziej dziurawy. [przypis edytorski]
dziurgiem — dziś: ciurkiem. [przypis edytorski]
dziurgiem — dziś popr.: ciurkiem. [przypis edytorski]
dziwa się — przypatruje się. [przypis autorski]
dziw (daw.) — tu: zdziwienie. [przypis edytorski]
dziw (daw.) — zdziwienie. [przypis edytorski]
dziwek (gw., daw.) — dziewek. [przypis autorski]
dziwić — dziś: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwić — dziś popr.: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwi sie (daw.) — forma trybu rozkazującego: dziw się; przyglądaj się. [przypis edytorski]
dziwki (daw.) — dziewki. [przypis edytorski]
dziw mi (…) daremne zapały — Klitander chce dać do zrozumienia, iż serce Celimeny należy do niego. [przypis tłumacza]
dziwną nam teorię deputowany Szaniecki wystawia (…) — Stanisław Barzykowski, Historia powstania listopadowego, III, s. 255. [przypis redakcyjny]
dziwną wam powiem, a powiem prawdziwą (starop.) — domyślne: rzecz (porównaj pieśń IV, zwr. 58). [przypis redakcyjny]
dziwna (daw.) — co dziwne; co zadziwiające. [przypis edytorski]
dziwna (daw.) — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz. [przypis edytorski]
dziwna — daw. forma; dziś znaczenie: dziwne (było). [przypis edytorski]
dziwna — daw. forma; dziś znaczenie: dziwne. [przypis edytorski]
Dziwna — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz itp. [przypis edytorski]
dziwna — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz, sprawa itp. [przypis edytorski]
