Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7491 przypisów.
brona — narzędzie do spulchniania i wyrównywania zoranej ziemi. [przypis edytorski]
brona — narzędzie rolnicze przeznaczone do płytkiej uprawy gleby. [przypis edytorski]
Brona — Porta. [przypis redakcyjny]
brona (starop.) — brama. [przypis edytorski]
brona (tu daw.) — brama. [przypis edytorski]
brona (tu daw.) — brama. [przypis redakcyjny]
Brona — Wysoka Porta. [przypis redakcyjny]
bronchia (łac.) — oskrzela. [przypis edytorski]
bronchita — dziś por.: bronchit, zapalenie oskrzeli. [przypis edytorski]
bronchitis (z gr.) — bronchit, zapalenie oskrzeli. [przypis edytorski]
bronchit — ostre zapalenie oskrzeli. [przypis edytorski]
bronchit — zapalenie oskrzeli. [przypis edytorski]
broniąc głodu — tu: broniąc przed głodem. [przypis edytorski]
bronić cię będą, kraino — mowa o Peloponezie. [przypis edytorski]
bronić czego — tu: zabraniać czego, sprzeciwiać się czemu. [przypis redakcyjny]
bronić je — dziś popr.: bronić ich. [przypis edytorski]
bronić się satrapie perskiemu — dziś popr.: bronić się przed satrapą perskim. [przypis edytorski]
bronić — tu: nie pozwalać. [przypis edytorski]
bronić — tu: odmawiać, zabraniać. [przypis edytorski]
bronić — tu: zabraniać. [przypis edytorski]
Bronicka, Salomea — córka Andrzeja, wojskiego krakowskiego. [przypis redakcyjny]
bronie — bramie. [przypis autorski]
bronie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: broni. [przypis edytorski]
Broniewski, Władysław (1897–1962) — poeta, żołnierz Legionów, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, przedstawiciel lewicy. [przypis edytorski]
Bronikowski, Ksawery (1796–1852) — publicysta i działacz polityczny. [przypis edytorski]
Bronisław Chrzanowski pisał, że subiektywizm Dąbrowskiego „świadczy o narodzeniu się (…) młodej inteligencji (…) tworzącej zarazem zastęp schyłkowców okresu współczesnej cywilizacji, owiany prądami dekadentyzmu (…) minorowych lub kwilących, przesiąkłych egotyzmem — B. Chrzanowski, Ignacy Dąbrowski. „Śmierć”. Studium, „Prawda” 1893, nr 2. [przypis autorski]
bronny (daw.) — tu: broniony, wzmocniony. [przypis edytorski]
Bronowice — ulubiona przez malarzy wieś pod Krakowem, gdzie mieszkał stale Włodzimierz Tetmajer — ożeniony z bronowiczanką — i gdzie odbyło się wesele Rydla z siostrą Tetmajerowej. [przypis redakcyjny]
bronowiczanie — mieszkańcy Bronowic, dawnej podkrakowskiej wsi, w której rozgrywała się akcja Wesela Wyspiańskiego. [przypis edytorski]
bronowłoka — włóczący bronę; przen.: pracujący przy uprawie roli (jak wół a. koń roboczy). [przypis edytorski]
Brontë, Anne (1820–1849) — angielska pisarka, siostra Charlotte. [przypis edytorski]
Brontë, Branwell (1817–1848) — angielski malarz, pisarz i poeta, brat Charlotte. [przypis edytorski]
Brontë, Emily (1818–1848) — angielska powieściopisarka i poetka, siostra Charlotte. [przypis edytorski]
Brontes i Styropes z dużym Piragmotem — imiona Cyklopów przejęte z Eneidy. [przypis redakcyjny]
Brontes — jeden z Cyklopów, kujących dla Zeusa (Jowisza) gromy. [przypis redakcyjny]
brontozaur (paleont.) — duży roślinożerny dinozaur, o długiej szyi, niewielkiej głowie, masywnym tułowiu i długim ogonie, żyjący ok. 150 mln lat temu na terenach Ameryki Północnej; jego skamieniałości odkryto po raz pierwszy w 1879. [przypis edytorski]
Bronzino, właśc. Agnolo di Cosimo (1503–1572) — włoski malarz, rysownik i poeta okresu manieryzmu; autor m.in. obrazu Portret młodego mężczyzny (1540). [przypis edytorski]
bronzowy — dziś popr.: brązowy, z brązu. [przypis redakcyjny]
Brooklyn — dzielnica Nowego Jorku, położona na zachodnim cyplu wyspy Long Island. [przypis redakcyjny]
Brooklyn — jeden z pięciu okręgów Nowego Jorku, do 1898 oddzielne miasto. [przypis edytorski]
broście (z ros.) — porzućcie [przypis autorski]
Broscius, Ioannes a. Jan Brożek (1585–1652) — tu: spolszczona wersja łacińskiej formy nazwiska: Broscjusz; matematyk, astronom, kartograf, lekarz, teolog, rektor Akademii Krakowskiej; autor antyjezuickiego pamfletu pt. Gratis (1625, publ. anonimowa) mającego formę dialogu Ziemianina z Plebanem. [przypis edytorski]
bro — skrócenie od browar, pot.: piwo. [przypis edytorski]
brostva — tikybinės praktikos daiktai. [przypis edytorski]
broszura (…) rozpatrująca postać de la Mettriego w świetle krytyki niemieckiej — [por. François Picavet,] La Mettrie et la critique allemande, Paris 1887. [przypis tłumacza]
broszurka Szmula Rokoszewskiego (…) iż od pewnego czasu w czasopismach warszawskich zaczęły się ukazywać poezje noszące wyraźne cechy dekadentyzmu — Sz. Rokoszewski, Dekadentyzm warszawski, Warszawa 1894; data cenzury: 26 X 1893. [przypis autorski]
Brottier — tłumacz Tacyta. [przypis tłumacza]
Brougham, Henry Peter (1778–1868) — polityk, prawnik i dziennikarz brytyjski, kanclerz w latach 1830-1834. [przypis edytorski]
Broussais, François Joseph Victor (1772–1838) — fr. lekarz, prof. patologii ogólnej, znany z częstego zalecania upuszczania znacznych ilości krwi, zwykle za pomocą pijawek. [przypis edytorski]
Browary — miasto w północnej Ukrainie, ob. na wschodnich przedmieściach Kijowa; przez Browary prowadził trakt do Moskwy. [przypis edytorski]
broweryje (gw.) — brewerie. [przypis edytorski]
Browne, Thomas (1605–1682) — angielski lekarz, pisarz i uczony. [przypis edytorski]
browning (daw. pot.) — pistolet; od nazwy jednego z wczesnych modeli tego rodzaju broni, skonstruowanego przez Johna Browninga (1855–1926). [przypis edytorski]
browning — krótka broń palna, której nazwa pochodzi od nazwiska Johna Browninga, amerykańskiego konstruktora broni. [przypis edytorski]
browning — nazwa jednego z wczesnych modeli pistoletów, daw. także ogólne określenie pistoletu, czyli krótkiej, ręcznej samopowtarzalnej broni palnej; od nazwiska wynalazcy, Johna Browninga (1855–1926). [przypis edytorski]
browning — niewielki, poręczny pistolet szybkostrzelny, popularny w okresie międzywojennym jako broń kieszonkowa; nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego konstruktora Johna Browninga. [przypis edytorski]
browning (pot., przest.) — pistolet, od nazwy pierwszych pistoletów samopowtarzalnych opartych o odrzut zamka swobodnego. [przypis edytorski]
Browning, Robert (1812–1889) — angielski poeta i dramatopisarz. [przypis edytorski]
Browning, Robert (1812–1889) — angielski poeta i dramaturg epoki wiktoriańskiej; autor obszernego poematu The Ring and the Book (Pierścień i księga, 1868–1869). [przypis edytorski]
Browning, Robert (1812–1889) — angielski poeta i dramaturg epoki wiktoriańskiej; jego twórczość ma charakter intelektualno-refleksyjny; autor poematu The Ring and the Book. [przypis edytorski]
browning — rodzaj pistoletu. [przypis edytorski]
browning — rodzaj ręcznej broni automatycznej. [przypis edytorski]
broźna (gw.) — bruzda. [przypis edytorski]
brożkiem — na bakier. [przypis edytorski]
brożkiem — na bok, bokiem. [przypis redakcyjny]
Bruant, Aristide (1851–1925) — francuski piosenkarz, twórca kabaretowy, komediant i właściciel klubu nocnego. [przypis edytorski]
Bruant, Aristide (1851–1925) — pisarz i piosenkarz fr., poeta piszący m.in. w gwarze paryskiej, właściciel i dyrektor jednego z kabaretów Montmartre'u. Sportretował go na plakacie Henri de Toulouze-Lautrec. [przypis edytorski]
bruccio — rodzaj sera z warzonej śmietanki, narodowa potrawa na Korsyce. [przypis autorski]
brucellosa (łac., med.) — bruceloza, przewlekła, zakaźna choroba bakteryjna zwierząt, dla człowieka odzwierzęca. [przypis edytorski]
bruch — złom; prawdopodobnie z niem. in die Brüche gehen: rozpadać się, rozsypać się. [przypis edytorski]
Brucker, Jan Jakob (1696–1770) — zwolennik filozofii Leibniza i ścisłej prawowierności protestanckiej, był pierwszym wśród Niemców historykiem filozofii, a jeżeli zważymy obszerność jego pracy, to pierwszym w ogóle. Główne jego dzieło ma napis: Historia critica philosophiae a mundi incunabulis ad nostram usque aetatem deducta (Lipsk, 1742–44, pięć tomów; drugie wyd. w 6 tomach 1766–67). [przypis redakcyjny]
Brucyowie — mieszkańcy krainy Bruttium w płd. Włoszech (nazwa starożytna). [przypis redakcyjny]
brudas (brus.) — čia: niekam tikęs. [przypis edytorski]
brudas (lenk.) — bjaurybė. [przypis edytorski]
Bruder ermordet — Ermordung des Herzogs von Orléans am 23.11.1407. [przypis edytorski]
Bruder (niem.) — brat. [przypis edytorski]
bruder (niem.) — brat. [przypis edytorski]
bruderszaft — ceremonialny toast towarzyszący przejściu na „ty”. [przypis edytorski]
bruderszaft (z niem.) — ceremonialny toast, towarzyszący przejściu na „ty”. [przypis edytorski]
brudne — koronek brabanckich, bardzo delikatnych, nie prano z obawy przed zniszczeniem. [przypis redakcyjny]
brudzio (pot. żart.) — bruderszaft (niem.: braterstwo); zwykle w zwrotach: wypić, pić brudzia, tzn. dokonać ceremonii poprzedzającej przejście z kimś z form oficjalnych na mówienie sobie po imieniu, „na ty”, polegającej na wypiciu po kieliszku alkoholu, wymianie pocałunków i przedstawieniu się sobie imionami. [przypis edytorski]
Brückner, Aleksander (1856–1939) — filolog, historyk kultury i literatury polskiej, członek Akademii Umiejętności. [przypis edytorski]
Brückner, Aleksander (1856–1939) — wybitny historyk kultury i slawista; pochodził ze spolonizowanej rodziny austriackiej. [przypis edytorski]
Brückner, Język polski i jego historja, cz. I, str. 80–81. [przypis autorski]
Brückner mówi o poemacie Reja… — Warwas z Dykasem. [przypis tłumacza]
Brühl, Henryk (1700–1763) — hrabia, minister saski, bardzo wpływowy za panowania Augusta III. Uzyskawszy, na podstawie sfałszowanej genealogii, szlachectwo polskie, doszedł i w Polsce do wysokiego znaczenia, frymarcząc bez skrupułów starostwami i urzędami. Jedną z córek wydał za Jerzego Augusta Mniszcha (1715–1778), marszałka nadw. koronnego. [przypis redakcyjny]
Brühl, Henryk (1700–1763) — pierwszy minister i faworyt króla Augusta III. [przypis edytorski]
Brüning, Heinrich (1885–1970) — przywódca katolickiej partii Centrum, który w latach 1930–1932 był kanclerzem Niemiec. [przypis edytorski]
Brünn (niem.) — niemiecka nazwa miasta Brno, największego miasta na Morawach, wchodzących w skład Republiki Czeskiej (dawniej w skład Czechosłowacji). [przypis edytorski]
Bruges la morte — Martwe Bruges, aluzja do powieści symbolistycznej belgijskiego pisarza Georgesa Rodenbacha, wyd. 1892. [przypis edytorski]
Brugge — Brugia, miasto położone dziś na terenie Belgii, w średniowieczu ważny hanzeatycki port handlowy. [przypis edytorski]
bruić — wylewać pod siebie. [przypis autorski]
brukatelowych a. brokatelowych — naśladujących brokat. [przypis redakcyjny]
bruk — nawierzchnia drogi zrobiona z kamieni. [przypis edytorski]
brukotłuk (daw.) — osoba włócząca się bez celu po ulicach. [przypis edytorski]
Bruksela [ma] Wirtza — zapewne chodzi o Antoine-Josepha Wiertza (1806–1865), belgijskiego malarza romantycznego, którego kontrowersyjne prace o tematyce mitologicznej, religijnej i historycznej miały tak ogromne rozmiary, że król Belgii sfinansował zbudowanie dla niego olbrzymiej pracowni, w której mógł realizować swoje projekty. [przypis edytorski]
Bruksela — stolica Belgii, miasto położone w środkowej części kraju. [przypis edytorski]
brukti — kišti. [przypis edytorski]
Brulionowe rzuty (…) testament Jaśniacha — rzuty są trzy, znaczone tu (A), (B) i (C). Pierwsze dwa wiążą się z sobą dość ściśle, wydawca ich przyjmuje, że fragment (A) jest niewątpliwie pierwopisem, upstrzonym licznymi poprawkami i dopiskami. Drugi zaś fragment (B) jest „niejako czystopisem, znacznie krótszym i niedokończonym. Cechuje go większa prostota stylu, osiągnięta przez uproszczenie baroku opisowego”. Wydaje się wszelako, że równie uprawnione mogłoby być mniemanie wręcz odwrotne. Cytaty włączone we fragment (A), oznaczone: 1–7, pochodzą z Przedświtu Krasińskiego, z Mickiewicza Ksiąg pielgrzymstwa, z Prelekcji paryskich i ze Składu zasad 1848 r. Zachodzące drobne różnice tekstu dowodzą, że Żeromski cytował z pamięci. [przypis redakcyjny]
brulion — tekst napisany na brudno. [przypis edytorski]
