Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158409 przypisów.
trefunek (daw.) — traf. [przypis edytorski]
trefunek (daw.) — traf, zbieg okoliczności. [przypis edytorski]
trefunek — traf. [przypis redakcyjny]
trefunek — tu: trafunek, przypadek. [przypis edytorski]
trefunkiem — być może winno być: trafunkiem, tj. przypadkiem. [przypis edytorski]
Treille — najstarsza promenada Genewy. [przypis edytorski]
trejn (fonet. ang. train) — pociąg. [przypis edytorski]
treliaż — rodzaj płotu, konstrukcja służąca do podtrzymywania roślin ogrodowych. [przypis edytorski]
trel — melodyjny śpiew niektórych ptaków charakteryzujący się szybkim powtarzaniem dźwięków. [przypis edytorski]
trel — śpiew o wysokich tonach. [przypis edytorski]
Trembecki, Stanisław (1739–1812) — poeta i dramatopisarz polski okresu oświecenia, przedstawiciel klasycyzmu; wolnomyśliciel, antyklerykał, wolterianin, deista; sekretarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; prowadził też historyczne badania nad początkami Słowiańszczyzny (por. artykuł Starożytność grodzieńska, 1796); autor m.in. bajek (np. bajek Ezopa w autorskim opracowaniu), ód okolicznościowych, epigramatów (np. Powązki. Epigramma, 1774) oraz wielokrotnie wznawianego i tłumaczonego na wiele języków poematu Sofiówka w sposobie topograficznym opisana, powst. 1804 (także: Zofiówki, 1804). [przypis edytorski]
Trembecki, Stanisław (1739–1812) — poeta i dramatopisarz polski okresu oświecenia, przedstawiciel klasycyzmu; wolnomyśliciel, antyklerykał, wolterianin, deista; sekretarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; prowadził też historyczne badania nad początkami Słowiańszczyzny (por. artykuł Starożytność grodzieńska, 1796); autor m.in. bajek (np. bajek Ezopa w autorskim opracowaniu), ód okolicznościowych, epigramatów (np. Powązki. Epigramma, 1774) oraz wielokrotnie wznawianego i tłumaczonego na wiele języków poematu Sofiówka w sposobie topograficznym opisana, powst. 1804 (także: Zofiówki, 1804). [przypis edytorski]
Trembecki, Stanisław (1739–1812) — poeta, szambelan królewski, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, współtwórca klasycyzmu stanisławowskiego; przypisywano mu m.in. wydany anonimowo w 1789 wiersz pt. Balon, zainspirowany głośnym wówczas balonowym lotem Francuza Blancharda nad Warszawą. [przypis edytorski]
Trembley, Abraham (1700–1784) — przyrodnik szwajcarski, przedstawił w r. 1744 pierwszy dokładny opis polipa słodkowodnego, zaliczanego dotychczas do roślin, a rozmnażającego się przez dzielenie (Mémoires pour servir à l'histoire d'un genre de polype d'eau douce). [przypis tłumacza]
Trembowla — miasto i zamek na Podolu, nad rzeczką Gniezną, w pobliżu ujścia do Seretu. [przypis redakcyjny]
Tremizena druga — pierwsza leży w Algierze; tu mowa o jakiejś innej, głębiej w Afryce leżącej. [przypis redakcyjny]
Tremizena — dziś Tlemcen lub Tremcen, miasto w prowincji algierskiej Oran. [przypis redakcyjny]
tremo — duże lustro. [przypis edytorski]
tremolando (z wł.) — wibracja, drżenie głosu. [przypis edytorski]
tremolo (muz., z wł.: drżenie) — wydobywanie wielu dźwięków o tej samej wysokości, wykonywane przez drżące ruchy smyczka, szybkie i częste szarpanie struny itp. [przypis edytorski]
tren — ciągnąca się po ziemi część sukni. [przypis edytorski]
Trenck, Friedrich von der (1726–1794) — pruski oficer i awanturnik, autor pamiętników; jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci XVIII-wiecznej Europy; po wybuchu rewolucji we Francji wyjechał do Paryża, gdzie został uznany za szpiega, aresztowany i stracony na gilotynie. [przypis edytorski]
trencz — luźny, ściągnięty szerokim paskiem płaszcz z patkami, wzorowany na wojskowym płaszczu angielskim noszonym w czasie I wojny światowej. [przypis edytorski]
trenczyński — dotyczący Trenczyna, miasta powiatowego w zach. Słowacji. [przypis edytorski]
tren (daw.) — tabor wojskowy. [przypis edytorski]
Treneuil, J. (1763–1818) — poeta francuski. [przypis edytorski]
trente deux (fr.) — trzydzieści dwa. [przypis edytorski]
trente et quarante (fr.) — dosł. trzydzieści i czterdzieści; nazwa hazardowej gry w karty (inaczej Rouge et Noir, tj. czerwone i czarne) spopularyzowanej w XVII w. we Francji. [przypis edytorski]
trente neuf (fr.) — trzydzieści dziewięć. [przypis edytorski]
trente un (fr.) — trzydzieści jeden. [przypis edytorski]
Trentowski, Bronisław (1808–1869) — filozof, twórca m.in. prac Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej… i Wizerunek duszy moralnej przez Ojczyźniaka, autor terminu „cybernetyka”. [przypis redakcyjny]
Trentowski, Bronisław (1808–1869) — filozof, twórca m.in. prac Chowanna, czyli system pedagogiki narodow… i Wizerunek duszy moralnej przez Ojczyźniaka; autor terminu „cybernetyka”. [przypis edytorski]
Trentowski, Bronisław (1808–1869) — polski filozof i pedagog. Próbował stworzyć uniwersalną filozofię, syntezującą poszczególne gałęzie filozoficznej refleksji (empiria i metafizyka, realizm i idealizm). W jego pracach pojawiły się liczne neologizmy, jednak tylko jeden z nich, „jaźń”, funkcjonuje we współczesnym języku polskim w znaczeniu nadanym mu przez twórcę. [przypis edytorski]
Trentowski, Bronisław (1808–1869) — polski filozof mesjanistyczny, publicysta i pedagog. [przypis edytorski]
Trent — rzeka w płd. Włoszech, wpada do Morza Adriatyckiego. [przypis redakcyjny]
tren — utwór żałobny. [przypis edytorski]
tren (z fr.) — tabory. [przypis redakcyjny]
trepak — ros. i ukr. taniec ludowy. [przypis edytorski]
trepak — taniec ludowy popularny na Ukrainie i w Rosji. Charakteryzuje się bardzo szybkim tempem w metrum 2/4 oraz drobnymi kroczkami i przytupami. [przypis edytorski]
trepangi — jadalny, bardzo smaczny, tłusty i pożywny gatunek robaków morskich. [przypis autorski]
trepek — dziś popr. forma D. lm: trepków, obuwia. [przypis edytorski]
trep (gw.) — lekki but o drewnianej podeszwie. [przypis edytorski]
trephauz (z niem.) — oranżeria, szklarnia, cieplarnia. [przypis edytorski]
trepki — tu: obuwie zakonne. [przypis edytorski]
trepki — tu zapewne: lekkie buty. [przypis edytorski]
trep (środ., pogard.) — żołnierz zawodowy. [przypis edytorski]
treptuch (z niem.) — żłób płócienny. [przypis redakcyjny]
trepy — inaczej holenderki, buty wykonane z drewna. [przypis edytorski]
trepy — prymitywne obuwie o drewnianej podeszwie. [przypis edytorski]
trepy — rodzaj chodaków, podobnych do sandałów, ale z drewnianemi podeszwami. [przypis redakcyjny]
trepy — schodki. [przypis redakcyjny]
trep (z niem.) — piętro. [przypis edytorski]
trep (z niem. Treppe: schody) — piętro. [przypis edytorski]
treść dorównana, o ile jest pojęta w sposób tak oderwany, musi dlatego być w każdej idei i jedynie z tej racji jest we wszystkich ta sama — Nag. Schr.: „tak jak określenie człowieka musi mieć całkowite i należyte zastosowanie do każdego człowieka. W ten sposób możemy zrozumieć, że wola we wszystkich ideach jest ta sama, ale nie o ile bierzemy ją jako stanowiącą (…)”. [przypis redakcyjny]
treść do romansu dopatrzyć — dopatrzyć się treści nadającej się do romansu. [przypis edytorski]
treść duszy nowoczesnej — W. Feldman, Poezja Młodej Polski, „Ogniwo” 1903, nr 25. [przypis autorski]
treść [istoty] — Por. List. 2 § 3; List 9 (dawniej 27) § 8. [przypis redakcyjny]
Treść listu napisanego do Gargantui przez Tęgospusta — Zwrócono na to uwagę, iż styl Rabelais'go, zazwyczaj tak żywy i swobodny, w listach i przemówieniach wchodzi w ton współcześnie panujący, staje się ciężki i uroczysty. List ten należy do tych ustępów w dziele Rabelais'go, w których pisarz przemawia zupełnie serio. Przy tej sposobności możemy podnieść, iż własne listy pisarza, które się zachowały, zwrócone do różnych współczesnych osobistości, również najmniejszym słówkiem ani akcentem ani zdradzają humorysty: tak samo pisane są najzupełniej poważnie i z godnością. [przypis tłumacza]
treść tej komedii… „grecyzuje”, lecz nie „attycyzuje”… „sycylizuje” (sicilicissitat) — jest grecka, ale nie attycka, bo jest związana nie z Atenami, lecz z Syrakuzami na Sycylii. [przypis tłumacza]
treść — tu: wywar, esencja. [przypis edytorski]
treść wieczna i nieskończona — Por. List 2 § 3 i 4 oraz List 9 (dawniej 27) § 9. [przypis redakcyjny]
treści, które nie są aktualnym poczuciem ciała i jego wspomnień, to jest treści wyobrażeniowych, a dalej, u nas, myśli — jeśli mówię „myśl”, rozumiem ją według teorii nominalistycznej pojęć, nie implikującej specjalnej świadomości dla myślenia, sprowadzanego w istocie do następstw wyobrażeń, skojarzonych czasem z wyobrażeniami pojęciowych znaków lub przez te ostatnie wyłącznie reprezentowanych. Albo pojęcie celowości, znów wzięte z właściwości naszych czynów i wytworów świadomych, uważam w biologii za skrót, który powinien być zastąpiony systemem pojęć określających zasadnicze właściwości stworów żywych w ogóle. [przypis autorski]
tres bien (fr.) — bardzo dobrze; świetnie. [przypis edytorski]
Tresci twoi materi (z gw. ukr.) — ukr. przekleństwo. [przypis edytorski]
Tres (…) duobus — Horatius, Epistulae, II, 2, 61. [przypis tłumacza]
Tres faciunt collegium (łac.) — trzech tworzy zespół (rzymska formuła prawna, zgodnie z którą zgromadzenie przynajmniej trzech osób posiada moc prawną, np. jako stowarzyszenie, komisja itp.). [przypis edytorski]
Tretiak, Andrzej (1886–1944) — polski filolog, historyk literatury angielskiej, profesor na Uniwersytecie Warszawskim. [przypis edytorski]
tret — targ. [przypis redakcyjny]
trety — chodniki w mieście. [przypis redakcyjny]
tret (z niem. Tritt) — chodnik na targowisku lub rynku. [przypis edytorski]
treuga Dei (średniow. łac.) — pokój boży; ustanowiony w XI w. przez papieży okres 230 dni w roku, w których nie wolno było panom feudalnym wojować między sobą. [przypis edytorski]
treulos (niem.) — wiarołomny, niewierny. [przypis edytorski]
Trevirianum (łac.) — mowa o Trewirze (niem. Trier), mieście w zachodnich Niemczech, założonym jeszcze w czasach Imperium Rzymskiego. [przypis edytorski]
Treviso — lokowane w XI wieku miasto położone na Nizinie Weneckiej. Przez długi czas było pod panowaniem weneckim. [przypis edytorski]
Treviso — miasto i gmina we Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska. [przypis edytorski]
Trewigant — zmyślone przez romantyków bóstwo mahometańskie, zapewne od Trivia, przydomku Diany, bogini księżyca, który jest, jak wiadomo, godłem Mahometan. [przypis redakcyjny]
Trewiranus, własc. Treviranus — prawdop. mowa o niem. polityku Konserwatywnej Partii Ludowej, Gottfriedzie Reinholdzie Treviranusie (1891–1971). [przypis edytorski]
triangał (z łac.) — świecznik trójramienny. [przypis redakcyjny]
trianguł (daw.) — trójkąt, tu: instrument muz. w postaci metalowego pręta wygiętego w kształt trójkąta. [przypis edytorski]
trianguł — tu: trójkąt. [przypis edytorski]
triangulacja — metoda obliczania większych płaszczyzn przy pomocy rachunku trygonometrycznego; pozwala ustalić niektóre odległości bez ich mierzenia. [przypis redakcyjny]
triangulator — tu ogólnie: przyrząd do dokonywania pomiarów geodezyjnych terenu metodą triangulacji. [przypis edytorski]
triangulus ascendens (łac.) — trójkąt o wierzchołku skierowanym ku górze. [przypis edytorski]
triangulus magneticus (łac.) — trójkąt magnetyczny. [przypis edytorski]
Trianon — dawna wioska na przedmieściach Paryża, zamieniona na część parku wersalskiego, w której znajdują się dwa pałace: Petit Trianon (Mały Trianon) oraz Grand Trianon (Duży Trianon). [przypis edytorski]
Trianon — nazwa dwóch pałaców w Wersalu. [przypis edytorski]
Trianon — nazwa dwóch pałaców w Wersalu, tu mowa o Petit Trianon (Małym Trianon). [przypis tłumacza]
triarii — ciężka piechota w wojsku rzymskim, ustawiana w szyku bojowym w trzecim rzędzie. [przypis edytorski]
triarii (łac.) — najbardziej doświadczeni legioniści, weterani, wprowadzani do walki w kulminacyjnym momencie bitwy. [przypis redakcyjny]
triarii (łac.) — żołnierze rezerwowi. [przypis edytorski]
trias (geol.) — najstarszy okres ery mezozoicznej, ok. 252–201 mln lat temu. [przypis edytorski]
tribuni plebis (łac.) — trybuni ludowi (urząd w staroż. Rzymie). [przypis edytorski]
Trick Department (ang.) — Dział Sztuczek. [przypis edytorski]
triclinium — jadalnia. Także łóżko stołowe na trzy osoby. Rzymianie bowiem spożywali posiłki — leżąc. [przypis redakcyjny]
triclinium (łac.) — sala jadalna, u Greków trójkątny stół jadalny. [przypis edytorski]
triclinium (łac.) — sala jadalna w staroż. domu rzymskim. [przypis edytorski]
Tricolore (fr.) — trójkolorowa, określenie flagi Republiki Francuskiej. [przypis edytorski]
triduum (z łac.) — trzydniowe święto kościelne. [przypis edytorski]
trieder — tu: przyrząd optyczny, lornetka. [przypis edytorski]
trierarcha — ten, kto swym kosztem zbroi i uposaża statek, komendant triery (trójrzędowca). [przypis tłumacza]
