Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158409 przypisów.
Stefanowska, Michalina (1855–1942) — polska neurofizjolog i biolog; studiowała przyrodę (zoologię) na Uniwersytecie Genewskim (1863–1883), tam też uzyskała doktorat w zakresie nauk przyrodniczych (1889) i habilitację z fizjologii ogólnej (1903), zostając pierwszą kobietą-docentem; następnie wykładała fizjologię na tym uniwersytecie; w l. 1891–1897 studiowała w Paryżu przyrodę i psychologię. Prowadziła wykłady z fizjologii układu nerwowego i zmysłów na Wydziale Humanistycznym Wyższych Kursów Naukowych w Warszawie w l. 1908–1912; w l. 1917–1921 pracowała jako profesor w Wolnej Wszechnicy Polskiej; habilitowała się z fizjologii układu nerwowego i zmysłów na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego (1922), tam też pozostawała profesorem nadzwyczajnym do 1939 r. W 1917 r. na zlecenie władz edukacyjnych Warszawy utworzyła pierwsze klasy specjalne dla dzieci upośledzonych umysłowo, w 1919 r. zorganizowała roczny kurs dla nauczycieli szkół specjalnych (stał się on zalążkiem Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej. Członkini Polskiej Akademii Umiejętności (jako druga kobieta po Marii Curie-Skłodowskiej) oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. [przypis edytorski]
Stefan Rowecki ps. „Grot” (1895–1944) — oficer służby stałej WP, teoretyk wojskowości, w 1939 roku dowódca Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, od 30 czerwca 1940 do 30 czerwca 1943 Komendant Główny ZWZ/AK, aresztowany przez Niemców na skutek działania grupy zdrajców w szeregach AK, zamordowany w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen po wybuchu powstania warszawskiego. [przypis edytorski]
Stefan Rozumny, Julian Cnotliwy, Paweł Zwycięzca, Anna Nabożna — przodkowie Maciusia: tatuś, dziadek, pradziadek i prababcia. [przypis edytorski]
Stefan Ślusarczyk — brak dokładniejszych danych na temat tej osoby. [przypis edytorski]
Stefan Tomşa II — hospodar mołdawski w okresie 1611–1615 i 1621–1623. [przypis edytorski]
Stefczyk, Franciszek (1861–1924) — ekonomista, działacz społeczny, spółdzielczy i ruchu ludowego; inicjator zakładania spółdzielczych kas oszczędnościowo-pożyczkowych, znanych później jako Kasy Stefczyka. [przypis edytorski]
Steiger de Wittighofen — pochodził ze znanej rodziny berneńskiej, zajmował stanowisko członka Trybunału Najwyższego i cieszył się wielkim szacunkiem współobywateli. Imię jego wolne było z pewnością od wszelkiej skazy, skoro Lessing obrał go w Henzim za wzór dobrego panującego. De la Mettrie powodował się najwidoczniej tym razem mylną informacją. [przypis tłumacza]
S. Teilmann, British and French copyright: A historical study of aesthetic implications, Department of Comparative Literature University of Southern Denmark 2004, http://static.sdu.dk/mediafiles/Files/Om_SDU/Institutter/Ilkm/ILKM_files/PhD/StineTeilmann.pdf, (dostęp 13.02.2014), s. 23. [przypis autorski]
S. Teilmann, British and French copyright: A historical study of aesthetic implications, Department of Comparative Literature University of Southern Denmark 2004, http://static.sdu.dk/mediafiles/Files/Om_SDU/Institutter/Ilkm/ILKM_files/PhD/StineTeilmann.pdf, (dostęp 13.02.2014), s. 23, C. Hesse, Publishing and cultural politics…, s. 99. [przypis autorski]
Steinach, Eugen (1861–1944) — austriacki lekarz fizjolog, pionier endokrynologii, nauki o wydzielaniu wewnętrznym, gruczołach, hormonach i ich działaniu. [przypis edytorski]
Steinbach, Sabina von — niemiecka architektka i rzeźbiarka, która miała być córką Erwina von Steinbacha (ok. 1244–1318), głównego budowniczego katedry w Strasburgu (jego synowie i wnukowie byli również architektami); Sabina miała pomagać bratu w ukończeniu budowy wieży katedralnej po śmierci ojca, jednak istnieją jednak poważne wątpliwości, czy istniała. [przypis edytorski]
Stein — być może chodzi o Heinricha Friedricha Karla vom und zum Steina (1757–1831), niemieckiego polityka, który stworzył podwaliny pruskiej potęgi. [przypis edytorski]
Stein, Gertrude (1874–1946) — amerykańska powieściopisarka i feministka. [przypis edytorski]
Steinsberg, Marian (1887–1943) — księgarz, wydawca m.in. Skamandrytów i Witkacego. [przypis edytorski]
Steinträger (niem.) — kamieniarz; tragarz kamieni. [przypis edytorski]
Steiny, Blumy (…) — popularne nazwiska niem., tu użyte jako znaczące: Stein: kamień, Blume: kwiat, Vogel: ptak, Adler: orzeł. [przypis edytorski]
stek — przestarz., dziś tylko we fraz.: nagromadzenie czegoś; zbiegowisko. [przypis edytorski]
stela (gw.) — stąd. [przypis edytorski]
stela — pomnik nagrobny w formie obelisku a. kolumny. [przypis edytorski]
stelisko (gw.) — trzonek topora. [przypis edytorski]
Stella Fornarina — domniemana muza Raffaela Santi; chodzi o reprodukcję obrazu La Fornarina z 1515 r. [przypis edytorski]
Stella meus, stellas dum suspicis… — jest to w rzeczywistości przekład Muretusa, renesansowego francuskiego humanisty z XVI w., pochodzący z jego komentarza do wiersza Katullusa Ad Lesbiam. [przypis edytorski]
Stellata — zameczek nad Padem. [przypis redakcyjny]
stelmach (daw.) — majster zajmujący się budową i naprawianiem wozów. [przypis edytorski]
stelmach (daw.) — rzemieślnik wyrabiający drewniane wozy i części do nich. [przypis edytorski]
stelmach (daw.) — rzemieślnik wyrabiający koła oraz inne części powozów. [przypis edytorski]
stelmach (daw.) — rzemieślnik zajmujący się budową i naprawianiem wozów. [przypis edytorski]
stelmach (daw.) — rzemieślnik zajmujący się wyrobem wozów i części do nich [przypis edytorski]
stelmasi (daw. forma) — dziś M.lm: stelmachowie. [przypis edytorski]
stema — setką, stoma; domyślnie: plagami. [przypis redakcyjny]
stem barw — dziś popr.: stoma barwami. [przypis edytorski]
stem (daw. forma) — dziś: stoma (ziarnami). [przypis edytorski]
stem groszy (daw. forma) — stoma groszami. [przypis edytorski]
stempel — pręt do wpychania i przybijania naboju w lufie. [przypis redakcyjny]
stempel — pręt metalowy do czyszczenia i nabijania strzelb dawnego typu, ładowanych od końca lufy. [przypis edytorski]
stempel — pręt metalowy do czyszczenia i nabijania strzelb dawnego typu, ładowanych od końca lufy. Z wymienionych tu narzędzi pracy, które w rękach zrewolucjonizowanego tłumu zamieniły się w broń, rozpoznać można „skład socjalny” rewolucjonistów. Są tu więc kowale, stolarze czy cieśle, szewcy, rzeźnicy, zaś właściciel stempla może być to dworski strzelec. [przypis redakcyjny]
stemple — tu: opłaty stemplowe, pobierane w związku z odciśnięciem urzędowego stempla (pieczęci) wymaganego na różnych dokumentach administracyjnych i sądowych, wydawanych świadectwach, podaniach do władz, zawieranych umowach, np. dzierżawy, sprzedaży lub darowizny nieruchomości, wekslach itp.; niekiedy wymagano go także na drukowanych egzemplarzach kart do gry, kalendarzy lub książek; do poboru opłaty w XIX w. używano papieru stemplowego: sprzedawanego przez organ rządowy specjalnego papieru z odciśniętym podczas produkcji stemplem rządowym, później zastąpionego znaczkami opłaty skarbowej, kupowanymi i przyklejanymi na dokumencie. [przypis edytorski]
stemplowany papier a. stemplowy papier — czysty papier opatrzony stemplem rządowym, sprzedawany przez organ państwowy. Dawniej używany do pobierania podatku od sporządzanych umów i zobowiązań prywatnych, dokumentów sądowych, podań do władz itp. Niekiedy wymagano go także na drukowanych egzemplarzach kart do gry, kalendarzy lub książek. [przypis edytorski]
stemplowy papier — czysty papier opatrzony stemplem rządowym, sprzedawany przez organ państwowy. Dawniej używany do pobierania podatku od sporządzanych umów i zobowiązań prywatnych, dokumentów sądowych, podań do władz itp. Niekiedy wymagano go także na drukowanych egzemplarzach kart do gry, kalendarzy lub książek. [przypis edytorski]
stemplowy papier — specjalny papier z odciśniętym podczas produkcji stemplem rządowym, służący do sporządzania na nim dokumentów cywilnych; później zastąpiony znaczkami opłaty skarbowej, kupowanymi i przyklejanymi na dokumencie (tu: na wekslu) oraz, jak obecnie, regulowaniem odpowiedniej opłaty przelewem lub gotówką w kasie urzędu. [przypis edytorski]
Stendhal (1783–1842) — właśc. Marie-Henri Beyle, francuski pisarz doby romantyzmu, który wyprzedził swoją epokę i tworzył w nurcie realistycznym, kreował doskonałe portrety psychologiczne bohaterów, analizował ich namiętności na tle społeczno-obyczajowym. Najsłynniejsze powieści to: Czerwone i czarne (1830) i Pustynia parmeńska (1839). [przypis edytorski]
Stendhal (1783–1842)— właśc. Marie-Henri Beyle, francuski pisarz doby romantyzmu, który wyprzedził swoją epokę i tworzył w nurcie realistycznym, kreował doskonałe portrety psychologiczne bohaterów, analizował ich namiętności na tle społeczno-obyczajowym. Najsłynniejsze powieści to: Czerwone i czarne (1830) i Pustynia parmeńska (1839). [przypis edytorski]
Stendhal (1783–1842) — właśc. Marie-Henri Beyle, francuski pisarz, prekursor realizmu. [przypis edytorski]
Stendhal, Marie-Henri Beyle (1783–1842) — fr. pisarz epoki romantyzmu. [przypis edytorski]
Stendhal (pseud.), właśc. Marie-Henri Beyle (1783–1842) — francuski pisarz, prekursor realizmu; autor m.in. powieści Czerwone i czarne i Pustynia parmeńska oraz eseju O miłości (De l'amour). [przypis edytorski]
Stendhal — właśc. Marie-Henri Beyle (1783–1842), francuski pisarz doby romantyzmu, który wyprzedził swoją epokę i tworzył w nurcie realistycznym, kreował doskonałe portrety psychologiczne bohaterów, analizował ich namiętności na tle społeczno-obyczajowym. Najsłynniejsze powieści to: Czerwone i czarne (1830) i Pustynia parmeńska (1839). [przypis edytorski]
Stendhal, właśc. Marie-Henri Beyle (1783–1842) — francuski pisarz epoki romantyzmu, prekursor realizmu w literaturze; twórca doskonałych portretów psychologicznych bohaterów i analiz ich namiętności na tle społeczno-obyczajowym; jego najsłynniejsze powieści to Czerwone i czarne (1830) oraz Pustynia parmeńska (1839), opowiadająca dzieje młodego mediolańskiego szlachcica Fabrycego del Dongo. [przypis edytorski]
Stendhal, właśc. Marie-Henri Beyle (1783–1842) — francuski pisarz epoki romantyzmu, prekursor realizmu w literaturze; twórca doskonałych portretów psychologicznych bohaterów i analiz ich namiętności na tle społeczno-obyczajowym; jego najsłynniejsze powieści to Czerwone i czarne (1830), której bohaterem jest ubogi chłopiec Julian Sorel, w 1864 umieszczona na indeksie ksiąg zakazanych, oraz Pustynia parmeńska (1839), opowiadająca dzieje Fabrycego del Dongo. [przypis edytorski]
Stendhal — właśc. Marie-Henri Beyle (1783–1842), francuski pisarz, żołnierz Napoleona, zafscynowany Włochami prekursor realizmu. [przypis edytorski]
Stenel — przyjaciel i woźnica Diomedesa. [przypis edytorski]
stenga — drugi licząc od pokładu segment wieloczłonowego masztu na żaglowcu. [przypis edytorski]
Sten, Jan (1871–1913) — właśc. Bruner Ludwig; chemik, krytyk literacki, pisarz. [przypis edytorski]
Stenobia (Stenoboja), Fedra (mit. gr.) — Stenoboja, żona władcy Tyrynsu, zakochana w Bellerofoncie, gdy spotkała się z jego strony z odmową, z zemsty oskarżyła go przed mężem o próbę gwałtu. Podobnie postąpiła Fedra, żona Tezeusza, wobec swego pasierba Hippolita. Obie były bohaterkami sztuk Eurypidesa. [przypis edytorski]
stenografia — metoda szybkiego notowania przy użyciu systemu skrótów; przed rozpowszechnieniem techniki nagrań dźwiękowych stenografia była popularną metodą w pracy protokolantów, dziennikarzy i sekretarek, stosowano ją także w wojsku. [przypis edytorski]
stenografista — dziś: stenograf, osoba notująca metodą stenografii, tj. zapisująca systemem skrótów; przed rozpowszechnieniem techniki nagrań dźwiękowych stenografia była popularną metodą w pracy protokolantów, dziennikarzy i sekretarek, stosowano ją także w wojsku. [przypis edytorski]
stenograf — osoba potrafiąca stenografować, tj. zapisywać systemem skrótów; przed rozpowszechnieniem techniki nagrań dźwiękowych stenografia była popularną metodą w pracy protokolantów, dziennikarzy, sekretarek itp. [przypis edytorski]
stenotypistka — maszynistka korzystająca ze stenografii, tj. kobieta zajmująca się zawodowo pisaniem na maszynie stenograficznej lub przepisująca na maszynie do pisania tekst z notatek stenograficznych; dawniej także ogólnie: maszynistka. [przypis edytorski]
stenotypistka — maszynistka, tj. kobieta zarabiająca przepisywaniem tekstów na maszynie. [przypis edytorski]
Stentor — bohater Iliady, Grek znany z donośnego głosu. [przypis edytorski]
stentor — człowiek o potężnym głosie. Nazwa pochodzi od jednego z bohaterów wojny trojańskiej, Stentora, odznaczanego się silnym, tubalnym głosem. [przypis redakcyjny]
stentorem — donośnym i poważnym głosem (od imienia Stentora, jednego z bohaterów Iliady Homera). [przypis edytorski]
Stentor — herold w Iliadzie, słynny z donośnego głosu. [przypis edytorski]
Stentor — herold w Iliadzie, słynny z donośnego głosu. [przypis redakcyjny]
stentorowy głos — głos gromki, donośny jak głos Stentora, herolda opisanego w Iliadzie. [przypis edytorski]
stentorowy głos — głos gromki, donośny jak głos Stentora, herolda opisanego w Iliadzie. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
stentorowy — gromki, donośny jak głos Stentora, herolda opisanego w Iliadzie. [przypis edytorski]
Stephenson, George (1781–1848) — brytyjski inżynier, wynalazca współczesnej lokomotywy parowej (parowóz Rocket z 1829), pionier kolei publicznej. [przypis edytorski]
Stephenson, Robert (1803–1859) — wybitny ang. inżynier kolejnictwa i budownictwa, syn i współpracownik George'a Stephensona, konstruktora pierwszej lokomotywy parowej; krytyczne wobec idei Kanału Sueskiego wystąpienie Stephensona miało miejsce w bryt. Izbie Gmin w 1858 r. [przypis edytorski]
Stepney — dzielnica Londynu, położona w gminie London Borough of Tower Hamlets. [przypis edytorski]
Stepy akermańskie otwierają cykl Sonetów krymskich, choć do nich właściwie nie należą. Nie jest to bowiem produkt wrażeń i spostrzeżeń z wycieczki po Krymie, ale powstał znacznie wcześniej, pod wpływem podróży poety do Akermanu. Zawieziony tam przez K. Marchockiego, obywatela z Podola, poznanego u Sobańskich, napisał Mickiewicz w jego stepowym futorze w Lubomile ów sonet naddniestrzański, nie myśląc jeszcze wówczas zgoła ani o podróży krymskiej, ani o cyklu utworów opisowo–lirycznych nazwanych Sonetami krymskimi (Dubiecki). Dopiero gdy te były już gotowe i do druku porządkowane według pewnego systemu logicznego, topograficznego i chronologicznego, sonet o podróży do Akermanu stał się fikcyjnym wstępem do całości, będącej syntezą wspomnień czarnomorskich. [przypis redakcyjny]
Stepy akermańskie rozciągają się na płd. zachód w odległości kilku kilometrów od Odessy, przy ujściu Dniestru do Morza Czarnego. Nazwa pochodzi od miasta Akerman, stolicy b. guberni bessarabskiej, na prawej stronie limanu Dniestru. [przypis redakcyjny]
stepy Kozłowa — Kozłów, małe miasteczko leżące na zachodnim wybrzeżu Krymu. Trzy mile od niego znajduje się zatoka Achmaczecka, która była wówczas pierwszą przystanią dla okrętów płynących z Odessy do Krymu. Cała ta przestrzeń aż po Tarkankut nazywa się »stepami Kozłowa« i z tych to stepów Mickiewicz ujrzał po raz pierwszy góry krymskie, pośród których najwspanialej zarysowuje się w formie namiotu Czatyrdah« (Rzętkowski, str. 172). [przypis redakcyjny]
sterać się — zmarnować, zniszczyć, nadwerężyć coś głównie przez ciężką pracę, trudy, zmartwienia itp.; tu: forma gwarowa 3.os.lp z końcówką -o (tj. stera). [przypis edytorski]
sterać się — zużyć się, zmarnieć. [przypis edytorski]
sterać — tu: stracić. [przypis edytorski]
sterać — zamęczyć. [przypis edytorski]
sterany — zmarniały, zniszczony. [przypis edytorski]
sterany — zużyty, zmarniały, zniszczony. [przypis edytorski]
sterburta i bakburta (żegl.) — odpowiednio: prawa i lewa burta statku. [przypis edytorski]
Stercus et urina (…) collige grana (łac.) — Kał i uryna są to najprzedniejsze potrawy lekarza. Z czego innego plewy, z tych zasię zbierasz ziarna. [przypis tłumacza]
Stercus (…) olet — z przysłów łacińskich. [przypis tłumacza]
sterczyć — dziś popr.: sterczeć. [przypis edytorski]
sterczyna (archit.) — dekoracyjny element w postaci smukłej wieżyczki, umieszczany na przyporze, wieńczący ścianę szczytową lub skarpę. [przypis edytorski]
stereometria — geometria przestrzeni trójwymiarowej, zajmująca się własnościami brył i przekształceniami przestrzeni. [przypis edytorski]
stereoskopicznie — dziś popr.: stereoskopowo, z dostrzeganiem głębi obrazu i trójwymiarowości przedmiotów. [przypis edytorski]
stereoskopijny a. stereoskopowy — dający wrażenie trójwymiarowości, plastyczny. [przypis edytorski]
stereoskop — przyrząd optyczny służący do obserwowania fotografii stereoskopowych, złożonych z dwóch zdjęć tego samego obiektu, ale wykonanych z różnych punktów widzenia; bardzo popularny w XIX w., przed upowszechnieniem kina. [przypis edytorski]
stereotropizm (biol.) — w terminologii J. Loeba: dążenie organizmu do przylegania do powierzchni, na której się znajduje. [przypis edytorski]
stereotyp — w poligrafii druk czcionek stałych; tu: gra cieni, odbicie, fotografia. [przypis edytorski]
stergnąć (gw.) — zdrętwieć, umrzeć. [przypis edytorski]
sterilis — bezdzietny (łac.). [przypis autorski]
Sterilisque (…) aratrum (łac.) — „Gdzie niegdyś toń bezpłodną łódź wiosłami porze,/ Tam siedzą ludne miasta lub pług ziemię orze” (Horatius, Ars poetica, 65; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
sterilitas (łac.) — nieurodzaj. [przypis edytorski]
sterlet — słodkowodna, wędrowna ryba z rodziny jesiotrowatych. [przypis edytorski]
sterling (ang.) — funt szterling, jednostka monetarna Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
Stern, Anatol (1899–1968) — poeta i prozaik, związany z futuryzmem. [przypis edytorski]
Stern, Anatol (1899–1968) — poeta i prozaik, związany z futuryzmem. [przypis edytorski]
sterna nilotica — obecnie: Gelochelidon nilotica (łac.), rybitwa krótkodzioba; średni ptak wodny. [przypis edytorski]
Sternbald, Franz — bohater powieści niemieckiego pisarza okresu romantyzmu Johanna Ludwiga Tiecka. [przypis edytorski]
Sternberg, Adalbert (1868–1930) — austriacko-czechosłowacki polityk i dziennikarz. [przypis edytorski]
