Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8294 przypisów.
zachowanie (daw.) — szacunek, poważanie, pozycja. [przypis edytorski]
zachowanie (daw.) — szacunek, poważanie. [przypis edytorski]
zachowanie (daw.) — szacunek. [przypis edytorski]
zachowanie (daw.) — tu: szacunek. [przypis edytorski]
zachowanie (starop.) — wziętość, przyjaźń. [przypis redakcyjny]
zachowanie — stosunki. [przypis redakcyjny]
zachrzęszczały — dziś popr. zachrzęściły. [przypis edytorski]
zachrzypły — dziś: zachrypły. [przypis edytorski]
zachrzypnąć — dziś popr.: zachrypnąć. [przypis edytorski]
zachwat (z ros. захват) — przejęcie, przejęcie władzy, zdobycie. [przypis edytorski]
zachwiany słowy (daw.) — dziś popr.: zachwiany słowami a. zachwiany przez słowa. [przypis edytorski]
zachwiewać — dziś popr. tylko: chwiać. [przypis edytorski]
zachwycić (daw.) — pochwycić, przechwycić. [przypis edytorski]
zachwycić (daw.) — pochwycić. [przypis edytorski]
zachwycić (starop. forma) — pochwycić. [przypis edytorski]
zachwycić (starop.) — pochwycić. [przypis edytorski]
zachwycić (starop.) — tu: pochwycić. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: chwycić, zaczerpnąć. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: pochwycić. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: pochwycić, schwytać. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: pochwycić, uchwycić. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: przechwycić; zauważyć. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: przejąć, zdobyć. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: schwytać. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: złapać, schwycić; zachwycił w oczy bystre — zobaczył, zauważył spostrzegawczymi oczami. [przypis edytorski]
zachwycony — dziś: pochwycony. [przypis edytorski]
zachwycony (starop.) — pochwycony. [przypis edytorski]
zachwytny (neol.) — budzący zachwyt, zachwycający. [przypis edytorski]
zachychotać — dziś: zachichotać; oba malce zachychotały, dziś: obaj malcy zachichotali. [przypis edytorski]
zaciąć konie — popędzić konie, uderzając je biczem. [przypis edytorski]
zaciąć — o koniach: smagnąć batem, żeby popędzić. [przypis edytorski]
zaciąć się (daw.) — uprzeć się, zawziąć się. [przypis edytorski]
zaciągać — tu: mówić z akcentem rosyjskim, z właściwą dla rosyjskiego melodią. [przypis edytorski]
zaciągał też (…) krewny mój — werbowanych ochotników opłacano z 1/4 (tj. kwarty) dochodów z dóbr królewskich (stąd oddziały te nazywano wojskiem kwarcianym w przeciwieństwie do pospolitego ruszenia, do którego był obowiązany każdy szlachcic zdolny do noszenia broni); zaciągi przeprowadzali dowódcy, wypłacając z góry część żołdu. [przypis edytorski]
zaciąg (daw.) — [tu:] spór, nienawiść. [przypis redakcyjny]
zaciągi — grupy ludzi werbowanych do wojska (por.: zaciągnąć się do wojska). [przypis edytorski]
zaciągi — werbunek ochotników. [przypis redakcyjny]
zaciąg — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
zaciąg (starop.) — [tu:] trud, staranie. [przypis redakcyjny]
zaciąg — [tu:] trud, staranie. [przypis redakcyjny]
zaciętymi usty (daw. forma) — dziś: zaciętymi ustami. [przypis edytorski]
za ciężki — tu: zbyt ociężały. [przypis edytorski]
zaciężne Cheruski (daw. forma) — dziś: zaciężni (ciężkozbrojni) Cheruskowie. [przypis edytorski]
zaciężne Goty (daw. forma) — dziś: zaciężni Goci. [przypis edytorski]
zaciężyć — dziś popr.: zaciążyć. [przypis edytorski]
zaciec się — zapędzić się, zagalopować. [przypis redakcyjny]
zacieczony — pogrążony. [przypis edytorski]
zaciekać się (daw.) — zagłębiać się, prowadzić dociekania. [przypis edytorski]
zaciekając się w rzeczy wydarzonej jądrze — tj. zagłębiając się w dociekania dotyczące sedna wydarzeń. [przypis edytorski]
Za ciekawy przykład może posłużyć takie oto rozumowanie Jamesa. Uważamy, mówi on, teorie fizyków za prawdziwe, gdyż otwierają one dostęp naszym czynnościom do pewnych form rzeczywistości. Ale spirytyści twierdzą, że pewnego rodzaju przekonania co do duchów i ich działania są niezbędne, aby wejść w kontakt z duchami. Teorie fizyczne są prawdziwe, gdyż umożliwiają nasze fizyczne działanie w świecie, teorie spirytystyczne mogłyby być uznane za prawdziwe na tej samej podstawie jako klucz do innej kategorii czynności. [przypis redakcyjny]
zaciekłe — tu: te, co się zaciekły, za daleko od kosza posunęły. [przypis redakcyjny]
zaciemia — dziś: zaciemnia. [przypis edytorski]
zaciemić — dziś: zaciemnić. [przypis edytorski]
zaciemnion — zamroczony. [przypis edytorski]
zacieś — popr.: zacios, znak na korze drzewa wykonany siekierą. [przypis edytorski]
zacietrzewiony — zawzięty, podekscytowany. [przypis edytorski]
zacinaliśmy zęby i obiecywali (daw.) — konstrukcja w której końcówka fleksyjna pierwszego czasownika ma zastosowanie również dla kolejnego (kolejnych); dziś: zacinaliśmy zęby i obiecywaliśmy. [przypis edytorski]
zaciskać stoki (daw.) — zatykać źródła. [przypis redakcyjny]
zacisza (daw. forma) — dziś r.n.: (to) zacisze. [przypis edytorski]
zaciszona — dziś popr.: zaciszna; tu: forma wydłużona ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
Zacna rzecz jest mieć rozum pełny wiadomością historyi, bo historya jest mądrość w kupę złożona i rozum ludzi wiela, w jedno zebrany — Grzegorz z Nazjanzu, poemat Παρά Νικοβούλου προς τον πατέρα (łac. Nicobuli filii ad patrem, Od Nikobulosa do jego ojca), w. 61–62, cytat przybliżony; w źródle błędnie wskazany jako Ad Nicobolum (Do Nikobolosa), co sugeruje zapożyczenie przez Skargę z dzieła Philippa Camerariusa Operae Horarum Subcisivarum, Sive Meditationes Historicae, Norymberga 1591, gdzie występuje to samo brzmienie tytułu oraz tekst praktycznie identyczny jak u Skargi. [przypis edytorski]
Zacnemu panu prefektowi… — Robert d'Estouteville, ożeniony z córką poprzedniego prefekta Ambrozją Delore; swego czasu Villon, zaszczycany łaskami prefekta, napisał dlań balladę, którą tutaj pomieścił. [przypis tłumacza]
zacnie a. zacni (gw.) — zatęskni. [przypis edytorski]
zacni poetowie — przypuszczać można, że chodzi tu o przyjaciół dworzan, wspomnianych we Fraszkach: Górnickiego, Trzecieskiego, Rojzjusza, Porębskiego, którzy odwiedzali Kochanowskiego w Czarnym Lesie. [przypis redakcyjny]
zacności wprost niepospolitej — z przesadą, przedrzeźniając Arsenę. [przypis tłumacza]
zacny (daw.) — godny szacunku, zaufania. [przypis edytorski]
zacny — godny zaufania i szacunku. [przypis edytorski]
zacny Le Blond, który, który okazał się dla mnie tak usłużny w Wenecji, a który wybrawszy się w podróż do Francji… — kiedy pisałem te słowa, pełen dawnej i ślepej ufności, daleki byłem od podejrzewania prawdziwej pobudki i następstw tej wycieczki do Paryża. [przypis autorski]
zacny mąż — prawdopodobnie chodzi o leśniczego bukowińskiego, Franciszka Kleina. [przypis edytorski]
zacny — prawy, godny zaufania i szacunku. [przypis edytorski]
zacny synu Herkula — Kardynał Hipolit Este; o jego zwycięstwie nad Wenecjanami (strofa 2) była już mowa 3, 57. [przypis redakcyjny]
zacny — tu: wysoko urodzony. [przypis redakcyjny]
za cóż tedy (daw.) — zatem z jakiego powodu. [przypis edytorski]
za cóż — tu: dlaczego, dlaczegóż. [przypis edytorski]
za cóż — tu: dlaczego. [przypis edytorski]
za co — czemu, dlaczego. [przypis redakcyjny]
Za co dziękuję świętej białogłowie — Dzięki Beatrycze. [przypis redakcyjny]
za co temuż Kazimierz potem nagrodził, iż zwierzchność grodu mu nadał, a w godności pomiędzy rzędy szlachty zaliczył — w oryg. łac.: civitatem ci contulit, et cum dignitate inter nobiliores extulit [przypis edytorski]
za co — tu: dlaczego. [przypis edytorski]
zacudować się — zadziwić się. [przypis redakcyjny]
zacwierka — dziś: zaćwierka; forma właściwa autorowi pochodzącemu z Wołynia. [przypis edytorski]
zaczął było — forma daw. czasu zaprzeszłego; znaczenie: zaczął wcześniej (uprzednio w stosunku do innych czynności, zdarzeń itp. wyrażonych zwykłym czasem przeszłym). [przypis edytorski]
zaczął czytać — następuje tu prawie dosłowne tłumaczenie pieśni Selmy Osjana. Pieśń Selmy tłumaczyli na język polski: Karpiński (urywki), Tymieniecki, Krasicki, Kniaźnin, Goszczyński. Konstanty Tyminiecki podaje treść tej pieśni w następujących słowach: „Co rok Bardowie zgromadzali się do zamku króla lub książęcia, przy którego znajdowali się boku, i tam swoje rytmy śpiewali. Król wybierał z pomiędzy nich te, które były godniejsze zachowania, i wpajano je dzieciom z najdokładniejszą pilnością, aby je tym sposobem przesłać potomności. Taka uroczystość dała Osjanowi powód i materię ułożenia poematu Pieśni Selmy, jakoby śpiewanych od rozmaitych bardów w Selmie, pałacu Fingala.” (Pisma Konstantego Tyminieckiego, Warszawa 1817, t.1, s. 49). W Pieśni Selmy powtarza Osjan pieśni dawnych bardów. Pieśń rozpada się na trzy części: W pierwszej Minona śpiewa o Salgarze i Kolmie, w drugiej bard Ulin oddaje żale Ryna i Alpina (o śmierci Morara), w trzeciej Armin opowiada tragiczną śmierć swych dzieci Arindala i Daury. [przypis redakcyjny]
Zaczął dynastią trupów, był ostatnim z rodu — Po wzięciu Luwru na królewskim tronie lud położył trupa. [przypis autorski]
zacząłem był — daw. konstrukcja czasu zaprzeszłego; znaczenie: zacząłem wcześniej, uprzednio (w stosunku do czynności wyrażonej zwykłym czasem przeszłym). [przypis edytorski]
zaczął go Satyros odrywać od ołtarza — nie wstydził się, on, arystokrata, mający monopol pobożności, przyzwoitości i dobrego wychowania, były członek Rady, plamić się niewolniczą czynnością posiepaki [siepacza, oprawcy]. [przypis tłumacza]
zaczął już było — daw. konstrukcja, czas zaprzeszły o znaczeniu: wcześniej zaczął (zanim nastąpiło coś innego). [przypis edytorski]
zaczął pisać historię wojny sukcesyjnej hiszpańskiej — esej historyczny, który nie został dokończony. [przypis edytorski]
zaczął (…) pytać o żonie i o dziecku — dziś: zaczął pytać o żonę i dziecko. [przypis edytorski]
zaczął się Agesilaos, oszukany w tym, co stanowiło istotę całej sprawy, zastanawiać, co należy począć — zazdrosny był też o stanowisko Ateńczyka Chabriasa, który teraz był w służbie Tachosa, a w 377 r. spowodował niepowodzenie Agesilaosa w Beocji; zdradził więc swego pana i przeszedł na stronę buntownika, o którym niżej. [przypis tłumacza]
zaczął się dowcipkować — dziś popr.: zaczął dowcipkować. [przypis edytorski]
zaczął swą czynność od bogów — Ksenofont, który w Wyprawie Cyrusa ostentacyjnie podkreśla swoją bogobojność, przedstawia królewicza jako wzór pobożności. Współcześni Ksenofontowi odznaczają się wielką, choć bezduszną pobożnością, trącącą fanatyzmem, jak świadczy o tym proces Alkibiadesa i skazanie Sokratesa. [przypis tłumacza]
zaczął wynajdywać lube i wesołe piosenki i pieśni do tańca, i pieśni do lubego śpiewu — układał melodię i słowa. [przypis autorski]
zaczął z nimi układać się o wydanie poległych — celem sprawienia im pogrzebu, co było najświętszym obowiązkiem Greka. [przypis tłumacza]
zaczątek — w pierwszym wydaniu „Biblioteka Boy'a” rozpoczynała się od dzieł Montaigne'a. [przypis redakcyjny]
zaczadzić się — umrzeć od zatrucia czadem, czyli tlenkiem węgla, który wydziela się, kiedy coś się pali przy małej zawartości tlenu, np. w niewywietrzonym pomieszczeniu. W czasach, kiedy powstała książka o Maciusiu, większość domów (i pałaców) była ogrzewana piecami, w których palił się węgiel lub drewno. [przypis edytorski]
za czarna na świetne pochwały — w oryg. wyraźniejsza gra słów: too brown for a fair praise, gdzie fair może oznaczać blond, jasny lub rzetelny, słuszny; w czasach Szekspira za piękne uważano tylko blondynki o jasnej skórze. [przypis edytorski]
Zaczarowana Grota — po ang. Pleasant Isle of Aves, Wyspa Rajskich Ptaków a. Cudowna Ptasia Wyspa, cytat z wiersza Charlesa Kingsleya The Last Buccaneer, opisującego wyspę Isla Aves na Morzu Karaibskim. [przypis edytorski]
za czasem (daw.) — z czasem, po jakimś czasie. [przypis edytorski]
za czasem — po jakimś czasie. [przypis redakcyjny]
