Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7811 przypisów.
nemine excepto (łac.) — bez żadnego wyjątku. [przypis redakcyjny]
nemine excepto (łac.: nikogo nie wyłączając) — obowiązek pozostania w szeregach. [przypis redakcyjny]
neminem civium laesit (łac.) — nikogo z obywateli nie skrzywdził. [przypis redakcyjny]
neminem (…) inscitia (łac.) — „Niechaj nikt nie stara się ciągnąć korzyści z głupoty drugiego” (Cicero, De officiis, III, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nemine reclamante (łac.) — bez niczyjego sprzeciwu (zwrot sądowy). [przypis redakcyjny]
nemine reclamante (łac.) — bez niczyjego sprzeciwu; zwrot używany w relacji woźnego, donoszącego sądowi, że oddanie majętności w posiadanie odbyło się spokojnie, bez niczyjego sprzeciwu. [przypis redakcyjny]
nemini vox deneganda (łac.) — nikomu nie należy odmawiać głosu. [przypis edytorski]
Nemo ante obitum beatus est (łac.) — Nikt nie jest szczęśliwy przed śmiercią. [przypis tłumacza]
nemo causa sui (łac.) — nikt nie jest swoją przyczyną. [przypis edytorski]
Nemo (…) certior (łac.) — „Niech nikt nie myśli, że jest dalej grobu, ani że jutra pewniej doczeka niż bliźni” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 91; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nemo (…) descendere — Persius, Satirae IV, 23. [przypis tłumacza]
nemo, Domine (łac.) — nikt, Panie. [przypis edytorski]
nemo est contemnendus, in quo aliqua virtutis signiftcatio apparet (łac.) — nikogo lekceważyć nie należy, w kim dostrzec można jakikolwiek ślad cnoty. [przypis redakcyjny]
Nemo facit virtutem in nomine meo et cito possit de me male loqui (łac.) — Mk 10, 39: „Nikt nie jest co by czynił cuda w imieniu moim, aby mógł snadnie źle mówić o mnie. [przypis tłumacza]
ne mohu (z daw. ukr.) — nie mogę. [przypis redakcyjny]
nemo (…) impelli — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 13. [przypis tłumacza]
nemo (łac.) — nikt. [przypis edytorski]
Nemo me impune lacessit (łac.) — nikt mnie nie obrazi bezkarnie. [przypis redakcyjny]
Nemo (…) Nautilusie — nemo [łac.; red. WL] znaczy „nikt”, nautilus znaczy „pływak”. [przypis redakcyjny]
Nemo novit Patrem nisi Fillus, et cui voluerit Filius revelare. (łac.) — Mt 11, 27: „Nikt nie zna Ojca jak tylko Syn, i ten, któremu Syn zechciał objawić”. [przypis tłumacza]
Nemo (…) Permitas — Iuvenalis, Satirae XIV, 233. [przypis tłumacza]
Nemo potest facere signa que tu facis nisi Deus (łac.) — „Co za znak czynisz, iżbyśmy widzieli i uwierzyli ci?” — „Nie powiadają: Jaką naukę głosisz?” (J 6, 30). „Nikt nie może czynić znaków, które ty czynisz, jeno Bóg” (J 3, 2). [przypis tłumacza]
nemo profeta (łac.) — nikt (nie jest) prorokiem. [przypis edytorski]
nemo sapiens, nisi patiens (łac.) — mądry, kto umie być cierpliwy. [przypis redakcyjny]
Nemo sapiens, nisi patiens (łac.) — Nie jest mądry, kto nie umie być cierpliwy; średniowieczne przysłowie łacińskie. [przypis redakcyjny]
nemo sapiens, nisi patiens (łac.) — Nikt nie jest mądrym, jeśli nie jest cierpliwym. [przypis edytorski]
nemo sapiens nisi patiens (łac. przysł.) — nie jest mądry, kto nie jest cierpliwy. [przypis edytorski]
Nemo (…) sequuta — Lucretius, De rerum natura, III, 942. [przypis tłumacza]
Nemo suit, neque Filius (łac.) — Mk 13, 32: „Nikt nie wie, ani Syn”. [przypis tłumacza]
Ne możu, pane, zowsim bez toho ne może buty… (z ukr.) — nie mogę, panie, bez tego zupełnie być nie może. [przypis edytorski]
Nempe (…) tergo (łac.) — „Bo śmierć dosięgnie nawet najchybszego męża:/ I porazi pacholę na młodych kolankach/ Uciekające trwożnie” (Horatius, Odae, III, 2, 14. 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nemrod a. Nimrod — biblijny prawnuk Noego, sławny myśliwy. [przypis edytorski]
Nemrod a. Nimrod — biblijny prawnuk Noego, sławny myśliwy. [przypis edytorski]
Nemrod a. Nimrod — wg tradycji żydowskiej despotyczny władca miasta Babel, który zainicjował budowę słynnej wieży Babel. [przypis edytorski]
Nemrod (bibl.) — biblijny prawnuk Noego, sławny myśliwy. [przypis edytorski]
Nemrod — biblijny prawnuk Noego, sławny myśliwy. [przypis edytorski]
Nemrod — legendarny król chaldejski sławny jako myśliwy. [przypis redakcyjny]
nemrodowski — przen.: myśliwski; od imienia Nemroda, biblijnego prawnuka Noego, sławnego myśliwego. [przypis edytorski]
Nemrod — prawnuk Noego, sławny myśliwy i władca Mezopotamii. W tradycji żydowskiej inicjator budowy miasta i wieży Babel. [przypis edytorski]
Nemrod — przez dumę budował wieżę Babel z myślą wzniesienia jej aż do nieba. [przypis redakcyjny]
Nemrod — według Biblii (Księga rodzaju, X8–10; I Kronik, I10) pierwszy «który począł być możnym na ziemi», i który «był możnym myśliwcem przed obliczem Pańskim»; stał się przysłowiowym wyobrazicielem myśliwstwa. [przypis redakcyjny]
Nemrod — władca asyryjski, sławny łowca, znajomy z ksiąg starego Zakonu, który budowaniem wieży Babel winien był podstępnego buntu przeciwko Bogu. [przypis redakcyjny]
Nemrot, Nemrod a. Nimrod — prawnuk Noego, sławny myśliwy i władca Mezopotamii; wg tradycji żydowskiej inicjator budowy miasta i wieży Babel. [przypis edytorski]
Nemrot — Nemrod, znana postać biblijna myśliwego; według podań średniowiecznych miał być królem babilońskim i budować wieżę Babel. [przypis redakcyjny]
Nemury — Ks. de Nemours, drugi syn Ludwika Filipa. [przypis redakcyjny]
nena — matka. [przypis autorski]
ne na to, szczo je, ałe na to, szczo bude (ukr.) — nie za to, co jest, ale za to, co będzie. [przypis edytorski]
nendry (z litew. nendrė) — trzciny. [przypis autorski]
nenia — pieśni żałobne. [przypis edytorski]
nenka (reg.) — matka (po kaszubsku). [przypis autorski]
Nenniusz (IX w.) — walijski mnich, tradycyjnie uważany za autora dzieła Historia Brittonum (Historia Brytów) z ok. 828 roku; praca ta jest najwcześniejszym źródłem, które przedstawia króla Artura jako postać historyczną i wymienia 12 stoczonych przez niego bitew, chociaż określa go jako przywódcę wojennego (dux bellorum), a nigdy nie nazywa go królem. [przypis edytorski]
nenufar — lilia wodna. [przypis edytorski]
neodamodowie — heloci, spartańscy chłopi-poddani, byli pociągani do służby wojskowej (najczęściej na flocie). Za zasługi wojenne otrzymywali wolność i zwali się neodamodami. Pełnego prawa obywatelstwa nie uzyskiwali nigdy. [przypis tłumacza]
neofita — osoba, która niedawno przyjęła jakąś wiarę; przen.: osoba, która zmieniła poglądy i od niedawna stała się zwolennikiem czegoś. [przypis edytorski]
neofita — osoba, która niedawno przyjęła nową religie bądź doktrynę. [przypis edytorski]
neofita — osoba, która świeżo przyjęła religię. [przypis edytorski]
neofitka — osoba niedawno nawrócona. [przypis edytorski]
neokantyzm — kierunek filozoficzny powstały w drugiej poł. XIX w., był odejściem od dominujących w tym czasie heglizmu i materializmu przyrodniczego. Twórcą neokantyzmu był F. A. Lange; sam nurt szybko podzielił się na wiele odłamów, z których najważniejsze to: szkoła marburska, która filozofię sprowadzała do logiki, przedmiotem poznania była myśl ludzka, a nie świat zewnętrzny i szkoła badeńska, która skupiła się na rozwijaniu metodologii nauk humanistycznych, filozofię traktując jako naukę o ponadczasowych wartościach ogólnoludzkich: pięknie, prawdzie, dobru itd. [przypis edytorski]
neoklasycyzm — O neoklasycyzmie pisał w związku z „Museionem” W. Feldman w wydaniu VI Współczesnej literatury polskiej (1919); zdaniem jednak L. H. Morstina (Życie artystyczne i umysłowe Krakowa i Paryża przed dwudziestu pięciu laty, „Museion”, Kraków 1934, s. 27) „klasycyzm »Museionu« niesłusznie nazwany został neoklasycyzmem”. [przypis autorski]
Ne (…) olivis — Martialis, Epigrammata XIII, I, 1. [przypis tłumacza]
neomaltuzjański — odnoszący się do teorii, zgodnie z którą ograniczenie przyrostu ludności rozwiązałoby trudności społeczno-ekonomiczne państwa. [przypis edytorski]
neo-maltuzjanizm a. neomaltuzjanizm — pogląd, według którego przeludnieniu należy zapobiegać za pomocą regulacji urodzeń; pochodzi od maltuzjanizmu, tj. statycznej teorii zasobów, głoszonej przez Thomasa Malthusa (1766–1834). Zauważył on, że przyrost ludności powoduje ubożenie społeczeństwa i dlatego należy mu zapobiegać, opóźniając zawieranie małżeństw i ograniczając pomoc społeczną dla uboższych tak, aby się nie rozmnażali. [przypis edytorski]
neoplatonizm — kierunek w filozofii, nawiązujący do myśli Platona oraz politeizmu grecko-rzymskiego. [przypis edytorski]
Neoptolemos (mit. gr.) — syn Achillesa i jego kochanki Dejdamei, córki króla Dolopów; niesławny z powodu swojej brutalności i okrucieństw: po zdobyciu Troi zabił Priama, Astyanaksa i Poliksenę. [przypis edytorski]
Neoptolem — zapewne autor ma na myśli samego Achillesa. W takim przypadku Neoptolemos nie byłoby imieniem własnym, ale nazwą rodową. [przypis edytorski]
Neoromantyzm lub neoidealizm (…) przed nieznanym okazem — E. Porębowicz, Poezja polska nowego stulecia, „Pamiętnik Literacki” 1902, s. 78. [przypis autorski]
„neoromantyzm” (…) niknie z powojennych prac historycznoliterackich (…). Odosobnionym jej [tejże nazwy] rzecznikiem jest Julian Krzyżanowski — J. Krzyżanowski, Neoromantyzm polski, Wrocław 1963. [przypis autorski]
Neoryci, naród ujarzmiony przez Aleksandra (…) — por. Diodor z Sycylii, XVII, 105. Livius Titus, Ab Urbe condita, XXII, 51. [przypis tłumacza]
Neosa — Νέου (N), Ἁνανίου (D). [przypis tłumacza]
nepenthe (gr.) — napój zapomnienia, uśmierzający smutki, opisany w Odysei Homera (IV, 219–221). [przypis edytorski]
Nepomucyn — dziś popr. forma imienia to Nepomucen. [przypis edytorski]
Nepos, Korneliusz (ok. 100–24 p.n.e.) — rzymski historyk, przyjaciel i biograf Cycerona; jego jedyne zachowane dzieło to O wybitnych mężach, zawierające biografie wielu wybitnych postaci historycznych. [przypis edytorski]
nepos (łac.) — wnuk. [przypis edytorski]
nepotyzm (łac. nepos: wnuk, bratanek) — faworyzowanie krewnych i przyjaciół przy rozdzielaniu godności i stanowisk. [przypis edytorski]
Neprawdu, bresze psia wira! (z ukr.) — Nieprawdę, kłamie psia wiara! [przypis edytorski]
ne primit sau (litewskie) — nie przypominam sobie. [przypis autorski]
NEP (skrót ros. Nowaja ekonomiczeskaja politika: Nowa Polityka Ekonomiczna) — doktryna polityki gospodarczej rządu radzieckiego w latach 1921–1929, zmienionej z komunizmu wojennego przez wprowadzenie bardziej rynkowych mechanizmów gospodarczych w celu odbudowy kraju po zniszczeniach wojennych. [przypis edytorski]
Neptuńska Troja (mit. gr.) — Neptun otoczył Troję murem. [przypis edytorski]
Neptunius, deus in mare vasto (łac.) — Neptun, bóg na rozległym morzu. [przypis edytorski]
Neptun (mit. rzym.) — bóg morza, odpowiednik greckiego Posejdona, jego atrybutem był trójząb do połowu ryb. [przypis edytorski]
Neptun (mit. rzym.) — bóg morza, odpowiednik greckiego Posejdona, jego atrybutem był trójząb. [przypis edytorski]
Neptun (mit. rzym.) — bóg morza, odpowiednik greckiego Posejdona. [przypis edytorski]
Neptun (mit. rzym.) — bóg morza, odpowiednik gr. Posejdona, jego atrybutem był trójząb do połowu ryb. [przypis edytorski]
Neptun (mit. rzym.) — bóg morza, odpowiednik gr. Posejdona. [przypis edytorski]
Neptun (mit. rzym.) — bóg morza, odpowiednik gr. Posejdona. [przypis edytorski]
Neptun (mit. rzym.) — bóg wód. [przypis edytorski]
Neptuno — dziś: Nettuno, miasteczko nadmorskie w pobliżu Rzymu. [przypis redakcyjny]
Neptun (…) ratuje Eneasza (…) i jednym pchnięciem przenosi go (…) do tylnej straży — Iliada, XX, 321. [przypis redakcyjny]
Neptunus, częściej Neptun (mit. rzym.) — bóstwo wód, morza i deszczu, a także patron wyścigów konnych. [przypis edytorski]
Neptunus (…) tenet — Vergilius, Aeneida, II, 610. [przypis tłumacza]
Neptun w ląd wpuszczony — mowa o sztucznie zbudowanym porcie. [przypis edytorski]
Neptun — w mitologii gr. bóg morza. [przypis edytorski]
Neptun — w mitologtii rzymskiej bóg morza. [przypis edytorski]
nequam (łac.) — nicpoń, ladaco. [przypis edytorski]
nequam (łac.) — nicpoń, ladaco. [przypis redakcyjny]
neque boni intellectus neque cura mali, sed mercede aluntur ministri sceleribus, privatimque degeneres, in publicum exitiosi (łac.) — ani zrozumienie dobra ani troska o zło, (u nich nie istnieje), ale zapłatą się żywią pośrednicy zbrodni, w domu zwyrodniali, w życiu publicznem zgubni. [przypis redakcyjny]
neque (…) cogitur (łac.) — „Nie zmusza go żadna konieczność, aby obstawać i bronić wszystkiego, co mu zalecono i wykładano” (Cicero, Academica, IV, 3; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Neque (…) cunnum — Horatius, Satirae, 2, 69. [przypis tłumacza]
Neque dicet: Forte mendacium est in dextera mea (łac.) — „Ani rzec: izali to nie jest oszukanie, co jest w prawicy mojej?”. [przypis tłumacza]
Neque (…) Domini (łac.) — 2 Krl 14,17 [„Nie wzrusza się ani błogosławieństwem, ani złorzeczeniem, niby Anioł Pański”; Red. WL]. [przypis tłumacza]
