Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3506 przypisów.
inwektywa — słowna zniewaga. [przypis edytorski]
inwektywa (z łac.) — łajanie, karcenie; dziś: obelga. [przypis edytorski]
inwektywa (z łac.) — napaść. [przypis redakcyjny]
inwektywa (z łac.) — obelga, zniewaga, obraza. [przypis edytorski]
inwektywa (z łac.) — zniewaga. [przypis edytorski]
inwencja niższego rzędu, jaką zalecał Horacy poecie tragicznemu — [patrz: Horacy,] Ad Pisones (List do Pizonów o sztuce rymotwórczej) w. 128–130: „Lepiej dziel pieśń Iliady na akty, aniżeli byś miał ty pierwszy przedstawiać rzeczy, których nikt przed tobą jeszcze nie znał i nie opiewał”. [przypis tłumacza]
inwencja — pomysłowość. [przypis edytorski]
Inwentarskie narzędzia — przedmioty codziennego użytku, powszednie. [przypis redakcyjny]
inwentarz — majątek, dobytek. [przypis edytorski]
inwentarz — spis. [przypis redakcyjny]
inwentarz — tu: pojazd, sprzęt. [przypis edytorski]
inwentarz — tu: wykaz gruntów chłopskich i ciążących na nich obowiązków. [przypis redakcyjny]
inwentarz — tu: zwierzęta hodowlane. [przypis edytorski]
inwentarz — tu: zwierzęta. [przypis edytorski]
inwentor (daw., z łac.) — wynalazca, sprawca. [przypis edytorski]
inwersja (z łac. inversio: odwrócenie) — zmiana zwykłego układu na odwrotny. [przypis edytorski]
inwestygacji — badaniu, śledztwie. [przypis redakcyjny]
inwestytura — ceremonia przejęcia władzy. [przypis edytorski]
inwestytura (daw.) — nadanie lenna a. danie władzy. [przypis edytorski]
inwestytura (z łac.) — uroczyste nadanie władzy lennej. [przypis redakcyjny]
inwestytura (z łac.) — uroczyste przejęcie władzy. [przypis edytorski]
inwidia (daw., z łac.) — nienawiść. [przypis edytorski]
inwidia (daw., z łac.) — nienawiść, zawiść, zazdrość. [przypis edytorski]
inwidia (łac.) — zazdrość, zawiść. [przypis edytorski]
inwidia — z łac. invidia: zawiść. [przypis edytorski]
inwidia (z łac.) — zazdrość. [przypis edytorski]
inwidia (z łac.) — zazdrość, zawiść. [przypis edytorski]
inwigilacja — tajne obserwowanie, nadzorowanie jakiejś osoby lub grupy osób przez policję lub inne służby. [przypis edytorski]
inwigilować — śledzić. [przypis redakcyjny]
inwitacja (daw., z łac.) — zaproszenie. [przypis edytorski]
inwitacja (z łac.) — zaproszenie. [przypis edytorski]
inwitacja (z łac.) — zaproszenie. [przypis redakcyjny]
inwitacje — zaproszenia. [przypis edytorski]
inwitować — nawiedzać, nachodzić; odwiedzać, składać wizytę. [przypis edytorski]
inwitować — zapraszać. [przypis redakcyjny]
inwitować (z łac.) — zapraszać. [przypis redakcyjny]
inwitowany — (daw.) zaproszony. [przypis edytorski]
inwit — w brydżu, wiście: odzywka do partnera zachęcająca do licytowania gry premiowanej. [przypis edytorski]
inwokacja — wezwanie, przywołanie. [przypis redakcyjny]
inwokacja (z łac.) — wezwanie, przywołanie. [przypis redakcyjny]
inwolucja (łac.) — cofanie się w rozwoju. [przypis edytorski]
inwolucja (z łac.) — rozwój wsteczny, zanik fizjologiczny lub powrót organu do uprzednich rozmiarów. [przypis edytorski]
inżynierowie złożyli wielką maciorę — Rodzaj maszyny wojennej używanej przed wynalezieniem prochu. [przypis tłumacza]
Ioannes Tertius (łac.) — Jan Trzeci. [przypis redakcyjny]
I obejrzał Bóg wszystko, co uczynił, i oto było bardzo dobre. I był wieczór, i był ranek — dzień szósty — Rdz 1, 31. [przypis edytorski]
iocus (łac.) — żart. [przypis edytorski]
…i odebrali broń wszystkim, prócz owych trzech tysięcy — podczas gdy niezapisani do katalogu odeszli, zapisani zostali pod bronią, by w razie niepokoju ewentualny opór stłumić siłą. Spartańscy żołnierze i „sympatycy” „trzydziestki” spoza owych 3000 rozbili obywateli. Taką odpowiedź daje „trzydziestka” na uwagę Teramenesa, że słabsi (3000) nie mogą gwałcić woli silniejszych (ogółu Ateńczyków). [przypis tłumacza]
I odpowiadając, Anioł rzekł… — Tb 6, 11–18, w tłum. Jakuba Wujka. [przypis edytorski]
io fatto lui un figlio (wł.) — zrobiłem jej syna. [przypis edytorski]
I ogień nawet palił się w ognisku, a dym przez nozdrza konia się wywijał — podanie o koniu Witola tak mówi. [przypis autorski]
Iohanna — Joanna D'Arc (1412–1431), święta, mistyczka, patronka Francji. Prowadziła wojska francuskie do walki przeciw Anglikom, skłaniając je do przyjęcia bardziej ofensywnej taktyki. Ostatecznie została wydana Anglikom, osądzona za herezję i spalona na stosie. [przypis edytorski]
I o kłótni Rejtana z księżęciem Denassów — Historia sporu Rejenta z ksiażęciem De Nassau, przez Wojskiego niedoprowadzona do końca, wiadoma jest z tradycji. Umieszczamy koniec jej kwoli ciekawemu czytelnikowi. Rejtan, obruszony przechwałkami książęcia De Nassau, stanął obok niego na przesmyku. Właśnie ogromny odyniec, rozjuszony strzałami i szczwalnią, leciał na przesmyk. Rejtan wyrywa książęciu z rąk strzelbę, swoją ciska o ziemię, a ująwszy oszczep i podając drugi Niemcowi: «Teraz, rzekł, obaczym, kto lepiej robi spisą». Już odyniec wpadał, kiedy Wojski Hreczecha, opodal stojący, trafnym strzałem zwierza powalił. Panowie zrazu gniewali się; potem pogodzili się i hojnie wynagrodzili Hreczechę. [przypis autorski]
Io l'amo — kocham go. [przypis tłumacza]
Iole — córka Euryta, króla Ojchalii, branka Heraklesa. Poeta mylnie zamiast Omfali wprowadza tu Iole. [przypis redakcyjny]
Io (mit. gr., mit. rzym.) — córka króla Argos, którą zakochany Zeus (rzym. Jowisz) zamienił w jałówkę, by ukryć ją przed swoją małżonką Herą (rzym. Junoną); wg innej wersji została z zemsty zamieniona w jałówkę przez Herę; ojciec Io, Inachos, był bogiem i uosobieniem rzeki. [przypis edytorski]
Io (mit. gr.) — nimfa, córka Melii (jednej z okeanid) i Inachosa (syna Okeanosa i Tetydy), boga rzeki o tej samej nazwie, płynącej w Argolidzie, najstarszego króla Argos. Io była kapłanką Hery w Argos; zakochał się w niej Zeus i, aby ukryć swój romans przed żoną Herą, otaczał całą okolicę chmurą (a. zbliżał się do Io pod postacią chmury). W jednej z wersji mitu zamienił swoją wybrankę w krowę, również w celu ukrycia swego związku z Io (Ioną) przed Herą; inna wersja podaje, że to zazdrosna Hera, dowiedziawszy się o niewierności Zeusa, przemieniła Io w krowę, a następnie zażądała od męża, aby ta właśnie krowa została jej poświęcona; bogini umieściła Io w swej świątyni i postawiła przy niej na straży stuokiego, wiecznie czuwającego olbrzyma Argosa. Zeus wykradł Io przy pomocy Hermesa, który uśpił Argosa grą na flecie (a. opowieściami), uciął mu głowę i uwolnił Io. Wówczas Hera zesłała na przemienioną w krowę Io szał (pod postacią gza, który ją dokuczliwie kąsał), który gnał ją po świecie. Ostatecznie Io dotarła do Egiptu, gdzie Zeus przywrócił jej ludzką postać. Wówczas urodziła syna (była w ciąży z Zeusem) Epafosa i poślubiła króla Egiptu, po którym jej syn odziedziczył tron. Io bywa też utożsamiana z boginią księżyca, będąc przedstawiana jako kobieta o rogach ze złota. [przypis edytorski]
Io (mit. gr.) — nimfa, kapłanka Hery, uwiedziona przez Zeusa (Jowisza), następnie zamieniona w krowę. [przypis edytorski]
Io (mit. gr.) — nimfa, kapłanka Hery, uwiedziona przez Zeusa, następnie zamieniona w krowę. [przypis edytorski]
Io (mit. gr.) — nimfa, kochanka Zeusa. [przypis edytorski]
Io (mit. gr.) — zakochany Zeus zamienił ją w jałówkę, by uratować przed zazdrosną Herą. [przypis edytorski]
Io (mit. rzym.) — córka argiwskiego króla Inacha; zakochał się w niej Jowisz, ale zazdrosna Junona zamieniła królewnę w krowę i kazała jej strzec stuokiemu potworowi Argusowi. [przypis edytorski]
i on Achitofel, o którym mówiono „kto się go radził, jakoby się Boga radził” — 2 Sm 16, 23, o wielkim mędrcu, doradcy króla Dawida. [przypis edytorski]
I ono złe oko z szczerej zazdrości pokazuje nieżyczliwość ku bliźniemu i pokoju z nim żadnego mieć nie może, i zgody z nim nie chce — odniesienie do Mt 20,15 (z przypowieści o robotnikach w winnicy, Mt 20, 1–16). [przypis edytorski]
i on sam [Pope] o niej miał tylko bardzo niedokładne pojęcie — aby dowieść, że nie krzywdzę Pope'go, przytoczę tylko początek odnośnego miejsca w oryginale: „That he was no stranger to aerial Perspective, appears in his expressly marking the distance of object from object: he tells us (…)” etc. Otóż tutaj użył Pope wyrażenia: „aerial perspective” zupełnie fałszywie. [przypis autorski]
Ion — wędrowny grecki rapsod (zawodowy deklamator, głównie poematów Homera), tytułowy bohater dialogu Platona, w którym rozmawia z Sokratesem o relacji pomiędzy poezją a wiedzą. [przypis edytorski]
Io! — okrzyk bachantek. [przypis edytorski]
i opatrzność, i gotowość roście — ostrożność i gotowość rośnie. [przypis redakcyjny]
I'orecchie mi crepano (z wł.) — uszy mi pękną. [przypis edytorski]
I. O różnicy między poznaniem czystym a empirycznym (…) II. Posiadamy pewne poznania a priori (…) — zamiast tych dwu pierwszych rozdziałów wstępu znajduje się pierwszym wydaniu, gdzie wstęp ma tylko dwie części (I. Idea filozofii transcendentalnej, II. Podział filozofii transcendentalnej), następny króciutki wykład: „Doświadczenie jest bez wątpienia pierwszym wytworem, jaki uskutecznia nasz rozsądek, opracowując surowy materiał wrażeń zmysłowych. Właśnie przez to jest ono pierwszym oświeceniem, a w dalszym rozwoju tak niewyczerpanym w nowym nauczaniu, że złączone razem życie wszystkich przyszłych pokoleń nigdy nie poczuje braku nowych wiadomości, jakie mogą być na tym froncie zebrane. Mimo to nie jest ono bynajmniej jedynym polem, na którym by nasz rozsądek dał się zamknąć. Powiada nam ono wprawdzie, że coś istnieje, ale nie powiada, że tak koniecznie a nie inaczej być musi. Dlatego też nie daje nam wcale prawdziwej powszechności, a rozum, który takich właśnie poznań wielce jest żądny, bywa przez nie raczej drażniony niż zaspakajany. Otóż takie powszechne poznania, mające zarazem cechę konieczności wewnętrznej, muszą być od doświadczenia niezależne, jasne same przez się i pewne; nazywają je tedy poznaniami a priori; gdy przeciwnie to, co zapożyczonym jest tylko, jak to powiadają, od doświadczenia, poznaje się jeno a posteriori czyli empirycznie. Otóż okazuje się, co jest niezmiernie godne uwagi, że nawet wśród naszych doświadczeń plączą się poznania, które muszą mieć początek a priori i które może do tego jeno służą, by zaprowadzić łączność między naszymi wyobrażeniami zmysłowymi. Albowiem, kiedy się nawet z wyobrażeń usunie wszystko, co zawdzięczamy zmysłom, to pozostają przecie jeszcze pewne pierwotne pojęcia i z nich zrodzone sądy, które musiały powstać całkiem a priori, niezależnie od doświadczenia, ponieważ one to sprawiają, że o przedmiotach ukazujących się zmysłom możemy więcej powiedzieć (a przynajmniej sądzimy, że możemy powiedzieć), niżby nauczyć zdołało samo doświadczenie, i że owe twierdzenia zawierają w sobie prawdziwą powszechność i ścisłą konieczność, jakich nie może dostarczyć samo empiryczne poznanie”. [przypis tłumacza]
I ostrogą — w innej wersji: „ostrogami”. [przypis edytorski]
io t'amo (wł.) — kocham cię. [przypis edytorski]
Io t'amo (wł.) — Kocham cię. [przypis redakcyjny]
iotas i jarabe — tańce meksykańskie. [przypis autorski]
Io ti ringratio, bel messere. Cosi Facendo tu m' hai esparmiata la speza d'un servitiale — Dziękuję wam, zacny panie. Tak czyniąc, oszczędziłeś mi wydatku na lewatywę. [przypis tłumacza]
I oto jak historię się pisze — fr. Et voilà justement comme on écrit l'histoire; często cytowany wers ze sztuki Woltera Charlot (akt I, scena 7). [przypis edytorski]
I oto nagle i niespodzianie ten niedościgniony wykonawca zamierzeń rewolucji otrzymuje dymisję i zostaje przeniesiony na podrzędne stanowisko (…) Dzierżyński stanowczo nie nadawał się do fraka i białej kamizelki; widziano w nim żywy symbol czerwonego terroru — Essad Bey, op. cit., s. 198. [przypis autorski]
I oto światła (…) na widnokrąg czysty — Poeta na planetę Mars, która według jego idei astronomicznej następuje po słońcu, tak szybko został wzniesiony, że od razu zdawało mu się, że na blask połączony obu tych świateł spoglądał i nowego blasku jeszcze od poprzedniego odróżnić nie mógł. [przypis redakcyjny]
Io triumphe — Wykrzyknik używany w pieniach do Bachusa. [przypis autorski]
I o tym, że się dawniej ludzie rodzili z ziemi, a nie jedni z drugich — z ziemi zrodził się m.in. Erechteus (Erichtonios), wychowany przez boginię Atenę heros i król Aten (por. Iliada II 546–548); w dialogu Platona Meneksenos (237b) Sokrates stwierdza, że pierwsi Ateńczycy zrodzili się z gleby attyckiej; wyrażano w ten sposób pogląd, że mieszkańcy danego terenu są ludnością rodzimą (autochtoniczną), od zawsze tam żyjącą, a nie obcą, napływową. [przypis edytorski]
Iovis incunabula Creten — Ovidius, Metamorphoses, XIII, 99. [przypis tłumacza]
Iowa — równinny stan w centralnej części Stanów Zjednoczonych, wcześniej terytorium francuskie, przyjęty do Unii w 1846. [przypis edytorski]
i owszem, gdy ma wszystek senat albo pany radne zebrać, aby się z tymi pierwej w każdej rzeczy, rozważając ją na tę i na owę stronę, namówił, niźliby ją przed wszystkim senatorskim kołem przełożył — późniejszych czasów, to jest r. 1573 prawo ustanowione, ażeby prócz ministrów jeden arcybiskup albo biskup, jeden wojewoda i dwóch kasztelanów rezydowało przy boku królewskim. R. 1641 odmieniona liczba: na lat dwie dwudziestu ośmiu naznaczają, to jest: czterech biskupów, ośmiu wojewodów, szesnastu kasztelanów tak, ażeby przez półroka jeden biskup, co trzy miesiące jeden wojewoda i dwóch kasztelanów rezydowało przy królu. Co do tego czasu trwa. Przyp. drug. wyd. [przypis edytorski]
I pan jeszcze tutaj — udane zdziwienie. [przypis tłumacza]
ipé a. poui, pau d'arco (łac. Handroanthus) — rodzaj drzewa występującego w Amazonii. [przypis edytorski]
Ipekakuana prawdziwa (a. wymiotnica prawdziwa; łac. Cephaelis ipecacuanha) — gatunek wiecznie zielonego półkrzewu należący do rodziny marzanowatych. Występuje w stanie dzikim w wilgotnych lasach tropikalnych Panamy, Kolumbii i Brazylii. Jest używana w celach leczniczych. [przypis edytorski]
iperyt — gaz musztardowy, grupa bojowych środków chemicznych o działaniu parzącym, przeciwko ludziom zastosowana po raz pierwszy w 1917 r. pod Ypres w Belgii. [przypis edytorski]
iperyt — związek chemiczny, stosowany jako bojowy gaz trujący. [przypis edytorski]
I Pismo dla tego króle i przełożone bogami zowie, iż są od Pana Boga jako starostami i namiestnikami jego — zob. Ps 81, 6. [przypis edytorski]
I pisze Baltasara głoskami »Ruina« — „Tejże godziny wyszły palce ręki człowieczej, które pisały przeciwko świecznikowi na ścianie pałacu królewskiego, a król (Baltasar) widział część ręki, która pisała. Proroctwo Danielowe V, 5, 25, 26, 27, 28. [przypis autorski]
i płakał jak dziecię — Także i Korsarz: „like an infant wept” (III, 22). [przypis redakcyjny]
IPN (żywych stworów) — (IP): Istnienie Poszczególne, stwór żywy cielesno-osobowy; (N): liczba mnoga. [przypis autorski]
i podczas tego obłędu w łeb sobie strzela — Ob. list do Trentowskiego z d. 25 października 1848 roku. III, 249 i 250. [przypis redakcyjny]
I pod kolumną spiżu wszyscy posną — Kolumna Vendôme. [przypis autorski]
I podniósł palec — Podniesienie palca w górę, gest osoby zwracającej uwagę tego, do którego mówi. [przypis redakcyjny]
i po śmierci wspaniałe jej oddawał usługi —skarby, które Agesilaos wiózł z Egiptu do Sparty, doszły do rąk władzy po jego śmierci. Przywieziono je do ojczyzny razem ze zwłokami króla. [przypis tłumacza]
i poświęcę je… tej, która mnie do dzieła tego natchnęła — tj. Henriecie Willan. [przypis redakcyjny]
I powiedziane jest przeciwnie, że prawo trwać będzie wiecznie (…) — Fragm. 610 oraz 715 i 718. [przypis tłumacza]
ippokreńską rosą — wodą ze źródła Hipokreny. [przypis redakcyjny]
I prędzej coraz prędzej, by zdążyć na czas (…) Lecz prędzej, lecz prędzej wskoczyć w bok — odniesienie do wiersza Juliana Tuwima Lokomotywa, który został opublikowany po raz pierwszy w 1936 r. w Wiadomościach Literackich. [przypis edytorski]
I próżno słowa wyrzucam namiętne… — Słowacki, Beniowski, Pieśń V. [przypis edytorski]
