Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7708 przypisów.
Chrysopolis — staroż. greckie miasto w Bitynii, na azjatyckim brzegu cieśniny Bosfor, dokładnie naprzeciw młodszego o kilkadziesiąt lat Byzantionu (późniejszego Konstantynopola), założone w VII w. p.n.e.; ob. dzielnica Stambułu o nazwie Üsküdar. [przypis edytorski]
Chryst — Chrystus. [przypis edytorski]
Chryste elejson (gr.) — Chryste, zmiłuj się. [przypis edytorski]
Chryste elejson! (grec.) — Chryste, zmiłuj się! [przypis redakcyjny]
Chrystian Gottlob Heyne (1729–1812) — filolog i archeolog, profesor uniwersytetu w Getyndze. Objęcie przez niego katedry na tym uniwersytecie zapoczątkowało nową erę rozwoju filologii na uniwersytetach niemieckich. [przypis redakcyjny]
Chrystiania — dawna nazwa miasta Oslo, stolicy Norwegii. [przypis edytorski]
Chrystusa, onego śmierci i piekła zwycięzce, słowa to są, którymi nam rozkazuje, abyśmy drugim odpuszczali, jako chcemy, żeby i nam odpuszczano — Mt 6, 15. [przypis edytorski]
Chrystus był podejrzany — Jak Port-Royal. [przypis tłumacza]
Chrystus czynił cuda (…) ziszczenia proroctw, które go dowodzą — Powstaje tu błędne koło, z którego wyjściem są cudy. [przypis tłumacza]
Chrystus, faryzeusze — Mk 2, 10; Łk 5, 20–24. [przypis tłumacza]
Chrystus leczy ślepego od urodzenia — J 9, 14. [przypis tłumacza]
Chrystus nauczał, według Towiańskiego… — Tretiak w artykule o Towiańskim w Sto lat myśli polskiej. [przypis autorski]
Chrystusów (daw.) — Chrystusowy. [przypis edytorski]
Chrystusów (daw.) — dziś popr. forma M. lp n.m. przymiotnika: Chrystusowy. [przypis edytorski]
Chrystusów — tu: daw. D. lp; dziś popr.: Chrystusa. [przypis edytorski]
Chrystusowę (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: Chrystusową. [przypis edytorski]
Chrystusowe lata — po trzydziestce; wiek dojrzały. [przypis edytorski]
Chrystus (…) pouczał, że istnieją dwa rodzaje grzeszników, jedni świadomi, drudzy nieświadomi, i że (…) będą ukarani, mimo że (…) niejednako — Łk 12, 47–48. [przypis tłumacza]
Chrystus powiada — Mt 12, 32. [przypis edytorski]
Chrystus powiada przeciwnie — J 17, 11. [przypis tłumacza]
Chrystus powiada, że Pismo świadczy o nim — J 6, 39. [przypis tłumacza]
Chrystus powiedział temu, kto otrzyma policzek, aby nadstawił drugi — Mt 5, 39. [przypis edytorski]
Chrystus rozdziałów miedzy bracią czynić nie chciał — por. Łk 12, 13–14. [przypis edytorski]
Chrystus (…) słyszy was i odpowiada — aluzja do cudu w Port-Royal. [przypis tłumacza]
Chrytmas karol — w spisie treści wiersz występuje jako opowieść wigilijna. [przypis edytorski]
Chryzal — Molier grał Chryzala, żona jego Armanda Henrykę. Marcynę grała rzeczywista służąca Moliera, nosząca to samo imię. [przypis tłumacza]
Chryzes — kapłan ze wschodniego wybrzeża Troi. [przypis edytorski]
Chryzes (mit. gr.) — kapłan świątyni Apolla w Chryzie, w pobliżu Troi; jego córkę, Chryzeidę, wódz Agamemnon wziął jako brankę i kochankę, do czasu, kiedy rozgniewany bóg zesłał na wojska Achajów zarazę, zmuszając ich do uwolnienia dziewczyny i odesłania do ojca. [przypis edytorski]
chryzmat — znak przyjęcia sakramentu. [przypis edytorski]
chryzmat — znamię, piętno odciśnięte na duszy wskutek przyjęcia sakramentu (szczególnie chrztu). [przypis edytorski]
chryzolit — drogi kamień zielono-żółty. [przypis redakcyjny]
chryzolit — inaczej: forsteryt; rodzaj półszlachetnego kamienia należącego do oliwinów; krzemian magnezu, półprzezroczysty a. przezroczysty, zielono-żółty. [przypis edytorski]
chryzolit — minerał barwy żółtej lub zielonkawej z grupy oliwinów, kamień szlachetny stosowany w jubilerstwie. [przypis redakcyjny]
chryzolit — minerał rzadki, przezroczysty, zielonkawy lub żółty. [przypis edytorski]
chryzolit — żółtozielony minerał stosowany w jubilerstwie. [przypis edytorski]
chryzolit (z gr.: złoty kamień) — oliwkowozielony lub żółtozielony minerał; ceniony jako kamień szlachetny w jubilerstwie. [przypis edytorski]
chryzopraz — jasnozielony, dekoracyjny minerał. [przypis edytorski]
Chryzyp (ok. 280–ok. 205 p.n.e.) — założyciel drugiej szkoły stoików, twierdził, że występki w świecie uważać można za śmieszne miejsca w komedii, które same dla siebie nie mają wartości, przynależą jednak do całości. [przypis tłumacza]
Chryzyp powiadał, iż szczery filozof wywróci tuzin koziołków (…) — Plutarch, O niekonsekwencjach stoików (De Stoicorum repugnantiis), 31. [przypis tłumacza]
Chryzyppus — właśc. Chryzyp z Soloi, filozof grecki żyjący w III w. p.n.e.; czołowy przedstawiciel stoicyzmu. [przypis redakcyjny]
Chryzyp (…) rodzaju — Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie, I, 14. [przypis tłumacza]
Chryzyp wśród innych filozofów należy do najwzgardliwszych sędziów stanu zwierzęcego (…) — Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie [Πυρρώνειοι ὑποτυπώσεις], I, 14. [przypis tłumacza]
chrząchanie — dziś popr.: chrząkanie. [przypis edytorski]
Chrząszczewski opowiada — Znamy to opowiadanie z fragmentu pamiętnika Chrząszczewskiego, który wraz z pamiętnikami Ochockiego opublikował Kraszewski. Por. Pamiętniki Ochockiego, Wilno 1857. Tom IV, str. 233. [przypis redakcyjny]
Chrzanowski, Ignacy (1866–1940) — historyk literatury polskiej, profesor UJ. [przypis edytorski]
Chrzanowski, Ignacy (1866–1940) — historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, autor podręcznika Historia literatury niepodległej Polski (1906) zawierająca syntezę dotyczącą lat 965–1795 obejmującą krytykę źródeł oraz historię literatury polskiej dla tego okresu; badania i prace Chrzanowskiego dotyczyły literatury polskiego odrodzenia (m.in. pism M. Reja, Sz. Szymonowica, M. Bielskiego), oświecenia (np. S. Staszica, I. Krasickiego oraz A. Naruszewicza) i romantyzmu (m.in. komediowej twórczości A. Fredry, także: Ideały romantycznej poezji polskiej, 1899), dziejami myśli filozoficznej w literaturze polskiej (m.in. Bronisława Trentowskiego), kulturą średniowieczną oraz polską literaturą religijną. [przypis edytorski]
Chrzanowski, Samuel — wówczas już obersztlejtnant, obrońca Trembowli. Sprawa z Niemcami, tj. z żołnierzami cudzoziemskiego zaciągu, przedstawiona na podstawie aktów urzędowych w rozprawie: Jan Czubek, Jan Chryzostom z Gosławic Pasek w oświetleniu archiwalnem, Rozprawy Wydziału Filologii Akademii Umiejętności, t. XXVIII, s. 49 i n. Chrzanowski żył po tym wyroku jeszcze lat 12. [przypis redakcyjny]
chrzczony z wody — tzn. bezpośrednio po urodzeniu przez kogoś z otoczenia, bez udziału kapłana i liturgicznego obrzędu, przez pokropienie wodą i wymówienie formułki chrztu. Zabieg taki dopuszczany jest przez przepisy Kościoła katolickiego w przypadku, kiedy niemowlę rodzi się słabe i istnieje obawa, iż może nie dożyć do właściwego obrzędu chrztu. [przypis redakcyjny]
chrzęściały — dziś popr.: chrzęściły. [przypis edytorski]
chrzęsła (daw. forma) — dziś: chrzęsnęła; zachrzęściła. [przypis edytorski]
chrześciański (daw. forma) — dziś: chrześcijański. [przypis edytorski]
chrześciański (daw. forma) — dziś popr.: chrześcijański. [przypis edytorski]
chrześciańskie (starop. forma) — dziś: chrześcijańskie. [przypis edytorski]
chrześciański (starop. forma) — dziś: chrześcijański. [przypis edytorski]
chrześciaństwo (daw. forma) — dziś popr.: chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
chrześciaństwo (starop. forma) — taką pisownię stosuje Piotr Kochanowski w całym utworze; [dziś popr.: chrześcijaństwo]. [przypis edytorski]
chrześciaństwu — dziś popr. forma C.lp: chrześcijaństwu. [przypis edytorski]
chrześcianie (starop. forma ort.) — dziś popr.: chrześcijanie. [przypis edytorski]
chrześcianin — dziś popr.: chrześcijanin. [przypis edytorski]
chrześcianinie — dziś popr. pisownia: chrześcijaninie. [przypis edytorski]
chrześcianom (starop. forma) — dziś: chrześcijanom. [przypis edytorski]
chrześcian (starop. forma ort.) — dziś popr. forma B.lm: chrześcijan. [przypis edytorski]
chrześciany (starop. forma) — dziś popr. forma B.lm: chrześcijan. [przypis edytorski]
chrześciany (starop. forma ort.) — dziś B.lm: na chrześcijan. [przypis edytorski]
chrześcijańscy — tu w źródle pisownia: chrześcjańscy, będąca próbą zapisu wymowy trzysylabowej: chrześć-jań-scy, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
chrześcijańską — tu w źródle pisownia: chrześciańską. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako trzysylabowy: chrześć-jań-ską. [przypis edytorski]
chrześcijańska cnota staje się dzięki jemu zasadą etyki przeprowadzoną filozoficznie (…) na podstawie metafizyki — Volkelt, op. cit., s. 313, 320, 324, 325. Windelband, op. cit., 364. Paulsen, op. cit., s. 65 i 66, gdzie podkreśla zasługę Schopenhauera, który wykazał, że zaprzeczenie woli jest poglądem na świat, tkwiącym już od dawna w ludziach, i przyczynił się do historycznego jego zrozumienia. [przypis redakcyjny]
chrześcijańskiéj — tu w źródle pisownia: chrześcjańskiej, będąca próbą zapisu wymowy trzysylabowej: chrześć-jań-skiej, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
chrześcijańskiego — tu w źródle pisownia: chrześciańskiego. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako czterosylabowy: chrześć-jań-skie-go. [przypis edytorski]
chrześcijańskiemu — tu w źródle pisownia: Chrześcjańskiemu, będąca próbą zapisu wymowy czterosylabowej: chrześć-jań-skie-mu, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
chrześcijańskie sekty, które próbowały ochrzcić Płazy, powołując się na słowa Pisma: „Idźcie na cały świat i nauczajcie wszystkie narody”. W tym kontekście po raz pierwszy wypowiedziano, że Płazy są jakby narodem — także wspomniana już katolicka modlitwa w intencji Płazów nazwana była Dei creatura de gente Molche: „Boże stworzenia narodu Płazów”. [przypis autorski]
Chrześcijańskie uczucia zbyt pana unoszą — Od początku tej sceny Elmira zachowuje ton bardzo dyskretnej ironii. [przypis tłumacza]
Chrześcijański niemiecki Herkules — niem. Des Christlichen Teutschen Groß-Fürsten Herkules Und der Böhmischen Königlichen Fräulein Valjska Wunder-Geschichte (Cudowna historia chrześcijańskiego wielkiego księcia niemieckiego Herkulesa i czeskiej królewskiej panny Valiski, 1659–1660), autorstwa Andreasa Heinricha Bucholtza, pierwsza dworska powieść historyczna w literaturze niemieckiej nieopierająca się na zagranicznych wzorach, licząca 1800 stron druku. [przypis edytorski]
Chrześcijański pedagog — fr. Le Pédagogue chrétien, książka jezuity Philippe'a d'Outreman z 1634, wydawana w wielu językach przez ponad trzysta lat; w Słowniczku filozoficznym Wolter nazywa ją „doskonałą książką dla głupców”. [przypis edytorski]
chrześcijański — tu w źródle pisownia: chrześciański. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako trzysylabowy: chrześć-jań-ski. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Chrześcijaństwo ma w sobie wszystkie prawdy reformatorów społecznych, a nic z ich złudzeń… — ibid., s. 399, Les causes de la misére; Oeuvres, VII, 281. [przypis autorski]
Chrześcijaństwo zachowało własność jako materiał do ofiar, jako warunek do wyzbywania się z niej… — Oeuvres, t. VII, por. rozprawa Les origines du socialisme, s. 224–227. [przypis autorski]
chrześcijan (gw.) — chrześcijanin. [przypis edytorski]
chrześcijanie i niewierni; katolicy i heretycy; Eliasz i Enoch, Antychryst — Apokalipsa św. Jana 11, 3. [przypis tłumacza]
chrześcijanie — rytm wymaga, by czytać to słowo na trzy sylaby (chrześ-cia-nie). [przypis edytorski]
chrześcijaninem — tu w źródle pisownia: chrześcianinem. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako czterosylabowy: chrześć-ja-ni-nem. [przypis edytorski]
chrześcijanin — tu w źródle pisownia: chrześcjanin, będąca próbą zapisu wymowy trzysylabowej: chrześć-ja-nin, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
chrześcijanizm (daw.) — dziś: chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
chrześcijanizm — dziś popr.: chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
chrześcijanów — dziś popr. forma D.lm: chrześcijan. [przypis edytorski]
chrześcijan — tu w źródle pisownia: chrześcian. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako dwusylabowy: chrześć-jan. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
chrześcijan — tu w źródle pisownia: chrześcjan, będąca próbą zapisu wymowy dwusylabowej: chrześć-jan, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
chrześcijan — tu w źródle pisownia: Chrześcjan, będąca próbą zapisu wymowy dwusylabowej: chrześć-jan, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
Chrześcijan — tu w źródle pisownia: chrześcjan, będąca próbą zapisu wymowy dwusylabowej: chrześć-jan, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
chrześcijan — tu w źródle pisownia: chrześcjan. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako dwusylabowy: chrześć-jan. [przypis edytorski]
chrześcijany (starop. forma) — (z) chrześcijanami. [przypis edytorski]
chrześcjanizm — dziś: chrześcijaństwo; tu może raczej jako prąd umysłowy, obok religijnego. [przypis edytorski]
chrzestem — dziś popr. forma: chrztem. [przypis edytorski]
chrzestem — forma użyta dla rymu, na prawach licencji poetyckiej, dziś popr. forma N. lp: chrztem. [przypis edytorski]
chrzestnem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: chrzestnym. [przypis edytorski]
chrzest Neptuna — chrzest morski, tradycyjna uroczystość urządzana członkom załogi statku, którzy pierwszy raz w życiu uczestniczą w ważnym wydarzeniu: np. płyną na żaglowcu, przekraczają równik itp., obejmująca szereg prób, przygotowanych przez załogę statku przebraną za Neptuna i jego świtę. [przypis edytorski]
chrzypiący — dziś popr.: chrypiący. [przypis edytorski]
chrzypota (gw.) — krzypota; suchy kaszel. [przypis edytorski]
chrzypota — kaszel. [przypis autorski]
Ch. Timm, podaję za: K. Zaradkiewicz, Instytucjonalizacja wolności majątkowej…, s. 335. [przypis autorski]
