ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6764 przypisów.
Τάδ᾽ οὐχὶ Πελοπόννησος, ἀλλ᾽ Ἰωνία — gr.: „To nie Peloponez, ale Jonia”, jeden z dwóch napisów wyrytych na słupie postawionym na Przesmyku Korynckim w celu wyznaczenia granicy spornych terenów. Drugi napis, po przeciwnej stronie słupa, miał przeciwną treść. Na południe od znaku, na półwyspie Peloponez, panowała dorycka Sparta, na północ od niego znajdowała się strefa wpływów Aten, w których mówiono dialektem jońskim. [przypis edytorski]
ταδ ηδυ διαφανη (gr.) — te oto jasności. [przypis edytorski]
τἀγαθόν (gr.) — dobro. [przypis edytorski]
τὰς ψυχὰς άπείργομες ψευδέσι λόγοις εἴ κα μὴ ἄγηται άλαθέσι (gr.) — ludzi poskramiamy złudą, gdy nie da się prawdą. [przypis tłumacza]
τέλος (gr.) — cel. [przypis edytorski]
Τί Πλειάδεστι κᾴμοι τί δ'ᾴστράσιν Βοώτεω (gr.) — „Ani mnie trapią Plejady,/ Ani Bojotesa gwiazda…” (Anacreon, Odae, XVIII, 10; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
τίς δ οίδεν εί ζήν τοΰθ ό κέκληται θανείν τό ζήν δέ θνήσκειν έστί (gr.) — Tis d oiden ei dzen tut ho kekletaj tanein, to dzen de tneskein esti? [przypis autorski]
Τὶς δ οἰδεν (…) ἔοτι — z nieznanego utworu Eurypidesa, przytaczane przez Diogenesa Laertiosa (Pyrron z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 73), Platona (Gorgiasz, 492d), Sekstusa Empiryka (Zarysy pirrońskie, III, 24). [przypis edytorski]
το αλογον (gr.) — alogon; termin filoz. określający to co „nie-rozumowe”, „poza-logiczne”; instynkty. [przypis edytorski]
τοις πολλοις πολλά δοκεί (gr.) — tłum ma wiele mniemań (Platon, Państwo, IX, IV) [przypis edytorski]
τὸ καλόν (gr.) — piękno. [przypis edytorski]
το λογικον (gr.) — logikon; termin filoz. określający to co racjonalne, logiczne. [przypis edytorski]
τὸ μὲν οὗ καταπύθεται ὄμβρῳ (część jego psuje się na deszczu) — Homer, Iliada XXIII 328: miało być οὐ. Zarzucano, że to samo drzewo, które poeta dopiero co nazwał suchym, bezpośrednio potem mieni cokolwiek nadgniłym przez deszcz. Dlatego tenże sam Hippiasz zmienił οὐ na οὗ. [przypis tłumacza]
τόπος νοητός (gr.) — miejsce myślowe; wyrażenie Platońskie na określenie poznawalnego tylko intelektem miejsca, w którym znajdują się idee. [przypis edytorski]
τοὺς προσδοκῶντας χρυσίον ἐκ τῶν βαρβάρων — wyczekują złota od barbarzyńców; Arystofanes, Acharnejczycy, w. 108. [przypis edytorski]
tą chwilą — tu w znaczeniu: w tej chwili. [przypis edytorski]
Tą czarowną rozkoszą sycić się będzie twój rywal — oto szaleństwo miłości; ta doskonałość, którą ty widzisz, nie jest doskonałością dla niego. [przypis autorski]
tą dobą (daw.) — w tym czasie. [przypis edytorski]
tą modłą — tym sposobem; w ten sposób. [przypis edytorski]
tąm ręką zabił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: tą ręką zabiłem. [przypis edytorski]
tą pracą (starop. forma) — B. lp; dziś: tę pracę. [przypis edytorski]
Tą przeklętą (…) serce — w tłumaczeniu opuszczono następne po tym zdanie, w oryg. niem. Er lachte boshaft und legte sich aufs Sofa (Zaśmiał się złośliwie i położył się na sofie); red. WL. [przypis edytorski]
tą razą (daw.) — dziś popr. r.m.: tym razem. [przypis edytorski]
tą razą (daw.) — tym razem. [przypis edytorski]
tą razą — dziś popr: tym razem. [przypis edytorski]
tą razą — dziś popr.: tym razem. [przypis edytorski]
tą razą — dziś popr.: tym razem (r.m.). [przypis edytorski]
tą razą — dziś: tym razem. [przypis edytorski]
tą razą — Żmichowska nie tylko stale używa błędnej formy „tą razą” (formy, którą zresztą spotykamy u Mickiewicza, u Słowackiego, u Fredry), ale nawet broni jej w jednym z listów: „Zdaje mi się przecież, że tą razą (podkreślam, bo się długo za takie wyrażenie w Warszawie ujmowałam)(…)” (Do Elli, 18 sierpnia 1871). [przypis redakcyjny]
tą razą — zam. tym razem, prowincjonalizm pospolity do dziś dnia, napotykany zresztą i u pisarzy na ogół poprawnych, np. u Koźmiana w Pamiętnikach. [przypis redakcyjny]
tąśmy (…) dobyli [miast i zamków] (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tą dobyliśmy (tą, tzn. boską ręką, patrz wyżej, strofa 83 pieśni II). [przypis edytorski]
t. à v. Annette (fr.) — oddana wam Aneta; t. à v.: skrót używany w korespondencji, od: tout à vous (dosł.: cały Wasz, cały Pański itp.). [przypis edytorski]
tążyć (daw.) — tęsknić, dążyć. [przypis redakcyjny]
tążyć (daw.) — tęsknić. [przypis redakcyjny]
Taaffe von, Eduard (1833–1895) — polityk austriacki, minister spraw wewnętrznych i premier. [przypis edytorski]
tabaccaro (wł.) — handlarz tytoniem. [przypis redakcyjny]
tabaczkowy — brązowozielony. [przypis edytorski]
tabaczkowy — jasnobrązowy z zielonkawym odcieniem. [przypis edytorski]
tabaka — rodzaj tytoniu do wciągania nosem, by wywołać kichanie. [przypis edytorski]
tabaka — sproszkowany aromatyzowany tytoń, używany dawniej jako środek pobudzający do kichania. [przypis edytorski]
tabaka — sproszkowany aromatyzowany tytoń, używany dawniej jako środek pobudzający do kichania. [przypis edytorski]
tabaka — sproszkowany tytoń, wciągany przez nos; daw. tytoń do fajki. [przypis edytorski]
tabaka — sproszkowany tytoń, wciągany przez nos; (daw.) tytoń do fajki. [przypis edytorski]
tabakiera — płaskie pudełeczko na tabakę. [przypis edytorski]
tabakiereczka, zdr. od tabakierka — płaskie pudełko do przechowywania tabaki, tj. sproszkowanego aromatyzowanego tytoniu, używanego dawniej jako środek pobudzający do kichania. [przypis edytorski]
tabakierka — pojemnik do przechowywania tabaki. [przypis edytorski]
Tabaki — w oryg. ang. wersji: Tabaqui. [przypis edytorski]
Tabaki — w oryg. Tabaqui. [przypis edytorski]
tabak-trafika (daw.) — sklep z wyrobami tytoniowymi. [przypis edytorski]
Tabaryn — jeden z uczestników kradzieży w kolegium Nawarskim, który gadulstwem swoim sprawił, iż rzecz wyszła na jaw, a później, na torturze wodnej, wydał wspólników. Stąd prawdopodobnie ironiczna aluzja do jego „prawdomówności”. [przypis tłumacza]
tabela prestacyjna — tablica zawierająca zestawienie opłat, podatków, robocizny i danin obciążających włościan. [przypis redakcyjny]
tabela — tu: tabela w rejestrze. [przypis edytorski]
taberany — złe duchy. [przypis autorski]
taberan — zły duch. [przypis edytorski]
tabernacolo dei gaudenti — ołtarzyk radości. [przypis autorski]
tabernaculum (łac., lm. tabernacula), pol. tabernakulum — szafka służąca do przechowywania hostii. [przypis edytorski]
tabernaculum (łac.), pol. tabernakulum — w Kościele katolickim: zamykana szafka służąca do przechowywania hostii. [przypis edytorski]
tabernaculum — miejsce w ołtarzu kościoła służące do przechowywania hostii, stanowiącej zgodnie z wiarą katolików i członków niektórych innych kościołów chrześcijańskich ciało Boga, Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]
taberna — kram, sklep, garkuchnia. [przypis redakcyjny]
tabernakulum — w kościele katolickim: zamykana szafka służąca do przechowywania hostii. [przypis edytorski]
taberna (z łac.) — buda, szopa, warsztat, karczma; por. tawerna. [przypis edytorski]
Tabernik (…) Pietrapiana — Góry, pierwsza w Sklawonii, druga w Toskanii [przypis redakcyjny]
tabes — porażenie rdzenia kręgowego, objaw kiły. [przypis edytorski]
tabes — uwiąd rdzenia pacierzowego; choroba ta wywołuje trudności w poruszaniu się. [przypis redakcyjny]
tabetycznie — w sposób właściwy objawom tabesu: porażenia rdzenia kręgowego, będącego jednym z objawów zaawansowanej kiły. [przypis edytorski]
tabetyk — człowiek cierpiący na uwiąd rdzenia kręgowego w wyniku zakażenia kiłą, które prowadzi również do zaburzeń psychicznych. [przypis edytorski]
tabetyk — osoba z układem nerwowym zaatakowanym przez kiłę. [przypis edytorski]
tabetyk (przest., z fr.) — osoba cierpiąca na uwiąd rdzenia kręgowego, charakterystyczny objaw późnego stadium jednej z chorób wenerycznych. [przypis edytorski]
tabetyk (z fr.) — osoba cierpiąca na uwiąd rdzenia kręgowego, charakterystyczny objaw późnego stadium jednej z chorób wenerycznych. [przypis edytorski]
tabinowy — z cienkiej, połyskującej tkaniny jedwabnej. [przypis edytorski]
tablatura — nuty; stawiać pięty z tablatury: być wyniosłym. [przypis redakcyjny]
Tableau! (fr.: obraz) — co za scena! [przypis edytorski]
tableau (fr.: obraz) — jako wykrzyknienie: oto scena! (ośmieszająca kogoś). [przypis edytorski]
tableau (fr.) — obraz. [przypis edytorski]
tableau (fr.) — obraz; tu: oto obrazek. [przypis edytorski]
tableau vivant (fr.) — żywy obraz. [przypis edytorski]
tableau (z fr.) — wydarzenie stawiające jakąś osobę w śmiesznym położeniu. [przypis edytorski]
table d’hôte (fr.) — dosł: stół gospodarza; przen.: posiłki podawane w hotelu, pensjonacie itp. wszystkim gościom o ustalonej porze i w stałej cenie. [przypis edytorski]
table-d'hôte (fr.) — menu proponujące parudaniowy posiłek w kilku wariantach. [przypis edytorski]
table d'hôte (fr.) — posiłki podawane w hotelu, pensjonacie itp. wszystkim gościom o ustalonej porze i w stałej cenie. [przypis edytorski]
table d'hôte (fr.) — rodzaj kilkudaniowego posiłku w hotelu, który podaje się wszystkim gościom o ustalonych godzinach i po określonej wcześniej cenie. [przypis edytorski]
table d'hôte (fr.: stół dla gości) — posiłki w hotelu lub pensjonacie, podawane o stałych porach wszystkim gościom. [przypis edytorski]
table d'hôte — stałe menu. [przypis edytorski]
tabletka (z fr.) — stolik. [przypis edytorski]
Tablica szmaragdowa (łac. Tabula Smaragdina) — krótki tekst hermetyczny, którego autorstwo przypisywano Hermesowi Trismegistosowi; wysoko ceniony przez średniowiecznych alchemików islamskich i europejskich jako podstawowy w ich sztuce: wierzono, iż zawiera tajemnicę uzyskania kamienia filozoficznego (substancji umożliwiającej przekształcanie metali nieszlachetnych w szlachetne: złoto lub srebro). [przypis edytorski]
Tablice synchronistyczne — w niniejszej publikacji z przyczyn technicznych podajemy treść tablic w jednej kolumnie, nie w formie tabeli. [przypis edytorski]
tabliczka s. 317 w. 21 — patrz rozdział XVII: „(…) widocznie za dnia podczas odwiedzin na cmentarzu tabliczka z tym wspomnieniem sama się wynurzyła (…)”. [przypis edytorski]
tabliczka z rysikiem — dawniej zestaw złożony z rysika i łupkowej, ścieralnej tabliczki służył do nauki pisania i rachowania uczniom początkowych klas w szkołach elementarnych (podstawowych); zeszytów oraz maczanych w atramencie piór używano dopiero w następnych latach nauki. [przypis edytorski]
Tabliczki! Warto, abym na nich umieścił, że można się uśmiechać, a być łotrem — fraza „My tables — meet it is I set it down” z aktu I, sc. 5 Hamleta Shakespeare'a w tłum. Józefa Paszkowskiego. [przypis edytorski]
tablinum (łac.) — pokój gościnny. [przypis edytorski]
tablinum — pracownia i gabinet pana domu. [przypis redakcyjny]
tablydot — zniekształcone fr. table-d'hôte: menu proponujące parudaniowy posiłek w kilku wariantach. [przypis edytorski]
taborety — stołki bez oparcia. [przypis redakcyjny]
tabor — formacja bojowa z połączonych ze sobą wozów. [przypis edytorski]
Tabor — góra (562 m n.p.m.) w płn. Izraelu, 17 km na zach. od Jeziora Genezaret, na której według trzech ewangelii biblijnych dokonało się przemienienie Chrystusa, ujawnienie jego boskości. [przypis edytorski]
Tabor — góra (562 m n.p.m.) w płn. Izraelu, 17 km na zach. od Jeziora Genezaret. Wymieniona w Biblii; jest uważana za miejsce, w którym Jezus ukazał się uczniom w swojej boskiej chwale, dlatego zbudowano tam Bazylikę Przemienienia Pańskiego. W bitwie pod górą Tabor w 1799 r. wojska fr. pod wodzą Napoleona Bonaparte zmusiły do ucieczki przeważające siły tureckie. [przypis edytorski]
Tabor — góra, na której według Ewangelii dokonało się przemienienie Chrystusa, ujawnienie jego boskości. [przypis edytorski]
Tabor — góra w Galilei. [przypis edytorski]
Tabor — góra w płn. Izraelu, na której według trzech ewangelii biblijnych dokonało się przemienienie Chrystusa, ujawnienie jego boskości. [przypis edytorski]
Tabor — Ἰταβύριον, hebr. תָּבוֹר, wierch, LXX Ταιθβὼρ, Θαβὼρ, Ἰταπύριον, dziś Dżebel-et-Tôr (dosłownie: Szczyt Wierch), Dżebel-et-Tûr (Boettger, Riehm). Uderzające jest, że Dżebel-et-Tor nazywają także Garizim, Górę Oliwną, wreszcie Górę Synaj. Górę Oliwną nazywano także Górą Światła, czyli Jasnogórą; nazwę Tabor wywodzono od Tabô-'ôr (rozświetlenie). Wszystkie te trzy góry owiane są właśnie tego rodzaju legendami i tradycjami obrządków (Garizim), w których pierwiastek ognia i zjawisk świetlnych jest podstawowy. Zdaje się, że do tych legend starano się nakręcić pochodzenie nazwy, która dziś składa się z dwóch jednej treści wyrazów, tylko archaicznego Tur i współczesnego Dżebel, co razem daje nazwę „góry”, która się zwie „górą”. [przypis tłumacza]
